1. Bài 39: Bi ến Động Số Lượng Cá Thể của quần thể sinh vật Tuần : 24

2. I - BiÕn ®éng sè l­îng c¸ thÓ ? Thế nào là sự biến động số lượng cá thể của QT? Cho các ví dụ? + Sau một trận cháy rừng, số lượng sinh vật trong khu rừng giảm mạnh. + Tháng 3 hàng năm: Muỗi, ếch nhái tăng số lượng + Ốc bươu vàng ở việt nam tăng nhanh gây hại lúa. + Cá ở biển Pêru cứ 7 năm giảm Sl 1 lần Biến động số lượng cá thể Là sự tăng hoặc giảm số lượng cá thể trong quần thể

3. - Là biến động số lượng cá thể theo chu kì, xảy ra do những thay đổi có chu kỳ của điều kiện môi trường. - Ví dụ: * Theo chu kì nhiều năm: + Thỏ-mèo rừng Canada: 9-10 năm + Cú- cáo đồng rêu phương Bắc: 4 năm + Cá biển Pêru: 7 năm * Theo chu kì mùa: Ở các nước nhiệt đới: Việt Nam: Muỗi, ruồi, Sâu bọ, ếch nhái ... tăng SL theo mùa. ? ThÕ nµo lµ biÕn ®éng theo chu kú, cho vÝ dô minh häa 1. BiÕn ®éng theo chu kú

4. ? Phân tích hình 1: + Các loài + Quan hệ giữa chúng + Sự biến động SL cá thể + Loài nào biến động trước-N.nhân gây b.động + Thời gian một chu kì. Mèo rừng săn bắt thỏ Đồ thị biến động số lượng thỏ và mèo rừng Canađa theo chu kỳ 9 – 10 năm

5. 2. Biến động không theo chu kỳ Đồ thị biến động số lượng cá thể thỏ không theo chu kỳ ở Ôxtrâylia - Là biến động mà số lượng cá thể của quần thể tăng tăng hoặc giảm một cách đột ngột do điều kiện bất thường của thời tiết hay do hoạt động khai thác tài nguyên quá mức của con người gây nên. ? Thế nào là biến động không theo chu kì? Cho ví dụ và nêu rõ nguyên nhân biến động của từng trường hợp ? Hậu quả của sự biến động không theo chu kì tới môi trường, sản xuất... -H ậu quả + nếu tăng đột ngột : Không kiểm soát được, dẫn đến mất cân bằng sinh thái. + nếu giảm : Có nguy cơ tuyệt chủng.

6. II - Nguyên nhân gây biến động và sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể 1. Nguyªn nh©n g©y biÕn ®éng sè l­îng c¸ thÓ trong quÇn thÓ ? Hãy nêu nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể ở các quần thể trên? Theo bảng : Thỏ ở Ôxtrâylia ( tăng, giảm thất thường) ĐV, TV rừng U minh thượng ( giảm khi cháy rừng) Bò sát, chim nhỏ, gặm nhấm ( giảm khi lũ lụt) Bò sát, ếch nhái miền Bắc Việt nam ( giảm vào mùa đông giá rét) Ếch nhái (tháng 3) Muỗi ( tháng 3) Chim cu gáy( Mùa hè ) Cá cơm vùng biển Pêru( 7 năm ) Sâu hại mùa màng( tăng vào xuân, hè) Cáo ở đồng rêu phương bắc ( 4 năm ) Nguyên nhân gây biến động Quần thể

7. II - Nguyên nhân gây biến động và sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể 1. Nguyªn nh©n g©y biÕn ®éng sè l­îng c¸ thÓ trong quÇn thÓ tăng nhanh do thức ăn dồi dào, không có kẻ thù; giảm do dịch bệnh. Thỏ ở Ôxtrâylia ( tăng, giảm thất thường) Cháy rừng ĐV, TV rừng U minh thượng ( giảm khi cháy rừng) Lũ lụt Bò sát, chim nhỏ, gặm nhấm ( giảm khi lũ lụt) Nhiệt độ quá thấp Bò sát, ếch nhái miền Bắc Việt nam ( giảm vào mùa đông giá rét) Mùa mưa là mùa sinh sản Ếch nhái (tháng 3) Nhiệt độ ấm, độ ẩm cao Muỗi ( tháng 3) Nguồn thức ăn dồi dào Chim cu gáy( Mùa hè ) Dòng nước nóng tác động ->...-> cá chết hàng loạt. Cá cơm vùng biển Pêru( 7 năm ) Khí hậu ấm áp --> sinh sản nhiều Sâu hại mùa màng( tăng vào xuân, hè) Phụ thuộc vào Sl con mồi là chuột Lemut Cáo ở đồng rêu phương bắc ( 4 năm ) Nguyên nhân gây biến động Quần thể

9. 1. Nguyªn nh©n g©y biÕn ®éng sè l­îng c¸ thÓ cña quÇn thÓ ?Nh©n tè h÷u sinh t¸c ®éng nh­ thÕ nµo b. Tác động của nhân tố hữu sinh thể hiện rõ ở sức sinh sản của quần thể, ở mật độ của động vật ăn thịt, vật kí sinh, con mồi, loài cạnh tranh. Nhân tố quyết định sự biến động số lượng cá thể của quần thể có thể khác nhau tùy từng quần thể và tùy giai đoạn trong chu trình sống. Ví dụ đối với loài sâu bọ ăn thực vật thì các nhân tố khí hậu có vai trò quyết định, còn đối với chim nhân tố quyết định lại thường là thức ăn vào mùa đông và sự cạnh tranh nơi làm tổ vào mùa hè.

12. S¬ ®å ®iÒu chØnh sè l­îng c¸ thÓ cña quÇn thÓ trë l¹i møc c©n b»ng