Vasilopoulos ο ρόλος του αυτοελέγχου στη ρύθμιση του σδ
1. Ο ρόλος του αυτοελέγχου στη
ρύθμιση του ΣΔ
Χάρης Βασιλόπουλος,
Διευθυντής Τμήματος Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και
Διαβήτη,
Υπεύθυνος Διαβητολογικού κέντρου
Π.Γ.Ν.Α. “Ο Ευαγγελισμός”
2. Η εκτίμηση της γλυκαιμικής εικόνας
γίνεται
• Με ποσοτικό προσδιορισμό του σακχάρου
στα ούρα
• Άμεσα με τη μέτρηση της γλυκόζης από τον
ίδιο τον ασθενή σε διάφορα χρονικά σημεία
του 24ωρου, ανάλογα με τον τύπο της
θεραπείας στην οποία υποβάλλεται
• Με τη μέτρηση της HbA1c που αντανακλά τη
ρύθμιση των 2-3 προηγηθέντων μηνών
3.
4. • Για την εκτέλεση του αυτοελέγχου είναι
απαραίτητη η χρησιμοποίηση σωστής
τεχνικής. Αυτό απαιτεί καλή εκπαίδευση και
κατά χρονικά διαστήματα επανεκτίμηση των
δεξιοτήτων του ασθενούς αλλά και της
αξιοπιστίας του μετρητή.
5. Αυτοέλεγχος- Συστάσεις ADA
• Ασθενείς σε εντατικοποιημένο σχήμα ινσουλίνης ή
σε αντλία ινσουλίνης πρέπει να πραγματοποιούν ≥ 3
μετρήσεις
• Αποτελεί χρήσιμο εργαλείο σε ασθενείς με ΣΔ2 μη
ινσουλινοθεραπευόμενους ή σε μη
εντατικοποιημένο σχήμα
• Οι ασθενείς πρέπει να παίρνουν σαφείς οδηγίες για
το πώς και πότε θα κάνουν τις μετρήσεις και πως θα
χρησιμοποιούν τα αποτελέσματα για την καλύτερη
ρύθμιση
Diabetes Care 2011; 34: S1-S51
6. Στη συχνότητα αυτοελέγχου πρέπει να
λαμβάνονται υπ όψιν:
• Η οξεία νόσος
• Οι αλλαγές της φαρμακευτικής αγωγής
• Η παρουσία συχνών υπογλυκαιμιών ή
ανεπίγνωστης υπογλυκαιμίας
• Η κύηση
• Η επιδείνωση της ρύθμισης
• Η τροποποίηση διατροφής ή άσκησης
7. Ο ασθενής θα ακολουθήσει τη
θεραπεία;
• Προσωπικά «πιστεύω για την υγεία» (health beliefs)
• 4 «συνθήκες»
2 αφορούν την ασθένεια &
2 αφορούν τη θεραπεία
8. 1. Αντίληψη για την ασθένεια
• Έχει πεισθεί ότι είναι ασθενής;
• … «Δεν με αφορά!»
• «Μα, αισθάνομαι πολύ καλά. Γιατί να πάρω
θεραπεία;» …
9. 2. Η ασθένεια έχει επιπτώσεις
• Σοβαρότητα της ασθένειας.
• Επιπλοκές.
• Ο ασθενής έχει πειστεί για αυτά;
... «δεν πρόκειται να πάθω τίποτα!» ...
• Κοινωνικές αντιλήψεις.
10. 3. Η προτεινόμενη θεραπεία είναι
αποτελεσματική
• Προϋπόθεση: να έχει δεχθεί τις 2
προηγούμενες.
• Υπάρχει ωφέλεια από τη νέα θεραπεία;
• … «Τα χάπια ήταν αποτελεσματικά για χρόνια.
Γιατί να τα αλλάξουμε;
• Ο διαβήτης μου δεν ρυθμίζεται: τα χάπια δεν
έκαναν τίποτα, ούτε η ινσουλίνη θα κάνει» …
11. 4. Αντίληψη των εμποδίων της
θεραπείας
Η θεραπεία παρουσιάζει δυσκολίες.
δυσκολίες &
περιορισμοί
ωφέλεια
12. Αυτοέλεγχος- πλεονεκτήματα
• Άμεση γνώση τιμών σακχάρου
• Ανίχνευση «μοντέλων» της γλυκαιμικής
διακύμανσης καθώς πολύ υψηλών και
χαμηλών τιμών
• Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να
ενδυναμώσει τον ασθενή στην αλλαγή
συμπεριφορών ή να τον πείσει για αλλαγές
στη φαρμακευτική αγωγή
14. Ημερολόγιο αυτοελέγχου
• Λίγα δεν περιέχουν εσφαλμένα στοιχεία και
λιγότερα από μισά έχουν κλινικά ακριβή στοιχεία
• Ορισμένοι ασθενείς συμπληρώνουν με φανταστικά
νούμερα
• Οι ασθενείς που μετρούν συχνά βρίσκουν
κουραστική την καταγραφή των μετρήσεων
• Η μεγάλη προσπάθεια και ο κόπος για τις μετρήσεις
και την καταγραφή τους απαξιώνονται αν ο γιατρός
δε δείξει την οφειλόμενη προσοχή σε αυτές
Hirsch IB EndocrPract. 2004; 10: 67-76
15. Το ενδιαφέρον για τον αυτοέλεγχο
μπορεί να βελτιωθεί:
• Με τον ορισμό συγκεκριμένων στόχων
• Με το να μάθει ο ασθενής να ερμηνεύει τα
αποτελέσματα
• Με την εκπαίδευση στην αντιμετώπιση
σημαντικών εκτροπών των τιμών
• Με τον προσδιορισμό συγκεκριμένων
χρονικών στιγμών και συχνότητας
Unger, J Endocrinol Metab Clin North Am 2007; 36, Suppl 2: 27-45
21. 41 ασθενείς, ηλικίας 18-70 ετών με ΣΔ2, χωρίς ινσουλίνη και HbA1c 7- 8.5%
Στην ομάδα αυτοελέγχου συστήθηκε μία μέτρηση σακχάρου νηστείας και
τρεις μεταγευματικές, δύο φορές την εβδομάδα
Έγιναν ερωτηματολόγια ποιότητας ζωής
Δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά στην HbA1c μετά 3, 6, 9 και 12
μήνες
Υπήρχε όμως μια μικρή επιδείνωση της αντίληψης για την υγεία τους
The Neth J Med, A u g u s t 2 0 1 0 , 6 8 (1):311
25. Συμπεράσματα
Οι διαβητικοί τύπου 2 που δεν θεραπεύονται με ινσουλίνη δεν
συμμορφώνονται εύκολα με συχνές μετρήσεις.
Οι μετρήσεις στην καλύτερη περίπτωση προσφέρουν μικρό όφελος.
Το κόστος, η προσπάθεια και ο χρόνος που καταναλώνεται θα ήταν
καλύτερα να κατευθύνονται στην αλλαγή συμπεριφορών που σχετίζονται
με την υγεία.
Ο αυτοέλεγχος πιθανόν συνδέεται με αρνητική επίπτωση στην «αίσθηση»
υγείας και δεν συνδέεται με την αναμενόμενη βελτίωση της προσωπικής
αίσθησης ελέγχου πάνω στην ασθένεια.
Οι τρέχουσες οδηγίες για τον αυτοέλεγχο χρειάζονται αναθεώρηση.
Αυτή η τυχαιοποιημένη μελέτη δεν προσφέρει καμία πειστική απόδειξη, για
την τακτική τουλάχιστον, χρήση του αυτοελέγχου σε διαβητικούς τύπου
2, μη ινσουλινοθεραπευόμενους, σε φάση που η ρύθμιση είναι σχετικά
ικανοποιητική
26. J Diabetes Complications. 2010, Mar-Apr;24(2):129-41
The value of self-monitoring of blood glucose:
a review of recent evidence.
Πιο πρόσφατη μετα-ανάλυση μελετών για την
αποτελεσματικότητα του αυτοελέγχου στη ρύθμιση του ΣΔ2,
μεταξύ 1996 και 2008:
Το ποσοστό της μείωσης της HbA1c ήταν -0,22%
Η διάρκεια της πλειοψηφίας των μελετών ήταν 6 μήνες
Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις πως όσο μεγαλώνει η διάρκεια του διαβήτη
τόσο μειώνεται ο αριθμός των μετρήσεων
Δεν μπορούν να βγουν σαφή συμπεράσματα για το ρόλο του αυτοελέγχου
στην πρόληψη των επιπλοκών
28. Τελικά Συμπεράσματα
1. Η σημασία του αυτοελέγχου ρουτίνας στον ΣΔ2
χωρίς ινσουλίνη αμφισβητείται έντονα
2. Αντίθετα δεν συζητείται η χρησιμότητά του στον
ΣΔ1 και στον ΣΔ2 σε εντατικοποιημένο σχήμα.
3. Χρήσιμος είναι επίσης σε συγκεκριμένες φάσεις
της νόσου και στον ΣΔ2 (οξεία νόσος, επιδείνωση
της ρύθμισης κλπ)
4. Παίζει σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση του
ασθενούς βοηθώντας τον να κατανοήσει καλύτερα
την ασθένεια και τους παράγοντες που την
επηρεάζουν
