Gamit ang wika

2. “Uuuy pare! Long time no see. Maligayang
kaarawan!”
Paano magparehistro bilang botante para sa
mga 1st Time Voters?
“Bumangon ka na at mamalengke. Bumili ka
ng buhay na manok para sa salo-salo
mamaya.”

5. Ayon kay Michael Halliday
(1973)
• Pitong Frame na tungkulin
ng wika na dapat sanayin
upang ang isang indibidwal
ay higit na magamit ang
kasanayang pangwika sa
isang sitwasyon.

6. Hello! Mark, mabuting umaga!
Hi! Mabuting umaga rin. Sino po
sila?
Mark, sir Angelo mo ito. Maaaring ka
bang dumaan dito sa bahay mamaya?
Kayo pala sir Angelo. Bakit po, sir?
Ano ang gagawin ko sa bahay niyo
sir?
May kaunting salo-salo dito sa bahay,
selebrasyon sa promotion ko.
Aba, maganda „yan sir. Pupunta po
ako.
Sige, yayain mo na rin sina Justine
at Jaime.
Inaasahan ko ang inyong pagdating
ha! Sige paalam.
Sige sir, susunduin ko sila.
Salamat po sa pag-imbita sir.
Paalam sir.

7. Juan: Alam mo Pedro, siguro ang yaman
ninyo.
Pedro: Grabe ka naman brad. Hindi ah,
paano mo nasabing mayaman kami?
Juan: Aba! kung ipinamana ba naman sa‟yo
ang airlines, brad.
Nagtawanan ang magkaibigan.
(Ibig sabihin malapad ang noo ni Pedro)

8. • Tungkulin ng wika na
ginagamit ng tao sa
pagpapanatili at
pagpapatatag ng relasyong
panlipunan o sosyal.

9. Hello! Mark, magandang gabi! Hi! magandang gabi. Sino po sila?
Sir Angelo mo ito, Mark. Maaaring ka
bang dumaan dito sa bahay mamaya?
Kayo pala sir. Bakit po sir? Ano
ang gagawin ko sa bahay niyo sir?
May kaunting salusalo dito sa bahay
selebrasyon sa promotion ko kanina.
Aba, maganda „yan sir. Pupunta po
ako.
Sige, yayain mo na rin sina Justine
at Jaime.
Inaasahan ko ang iyong pagdating
ha! Sige paalam.
Sige sir, susunduin ko sila.
Salamat po sa pag-imbita sir.
Paalam sir.

10. Juan: Alam mo Pedro, siguro ang yaman
ninyo.
Pedro: Grabe ka na naman brad. Hindi ah,
paano mo nasabing mayaman kami?
Juan: Aba! kung ipinamana ba naman sa‟yo
ang airlines, brad.
Nagtawanan ang magkaibigan.
(Ibig sabihin malapad ang noo ni Pedro)

11. PASALITA
Pormulasyong panlipunan,
pangungumusta, pagpapalitan
ng biro.
PASULAT
Liham pangkaibigan

12. Cristina, maaari mo bang
kunin sa kwarto ko ang aking
salamin sa mata?
Margarita (Amo) Cristina (katulong)
Opo madam, Saan po
nakalagay Madam?
Sa aking tukador. Kinuha ng yaya ang salamin
Madam, heto na po ang
salamin.
Salamat, Cristina.
Madam, maaari po ba akong
magpaalam sa sabado? Uuwi
po kasi ako sa amin para
mabisita ang aking nanay na
may sakit.
Ah, ganun ba? sige basta
bumalik ka din agad ha!
Kunin mo na din „yung sahod
mo para may pambili ka ng
gamot. Dagdagan ko na lang Salamat po Madam. Pangako
babalik po ako kaagad.

13. • Romeo: Juliet, maaari ba kita maging
kasintahan?
• Juliet: Aba! bata pa tayo Romeo. Huwag
ka nga! Maaari bang kapag na sa
tamang edad na lamang tayo?
• Romeo: Sige Juliet, aantayin ko ang
takdang panahon.
• Juliet: Sana makapag-aantay ka Romeo.

14. • Ginagamit ang wika upang
magawa ng isang indibidwal ang
kanyang nais gawin.
• Nagagamit ang wika upang mag-
utos, makiusap, humingi,
magmungkahi at magpahayag ng
sariling kagustuhan.
PASALITA
Pakikitungo, Pangangalakal
at Pag-uutos
PASULAT
Liham Pangangalakal

16. Magnanakaw
Holdap, akin na yang
pera at bag mo, kung
ayaw mong masaktan!
Sige po, kunin niyo na
lahat. „wag niyo lang po
akong sasaktan.
Pulis
Tumatakbo ang magnanakaw nang namataan ng pulis.
Susuko na po ako, huwag lang
po ninyo akong barilin.
Napilitan lang po akong
magnakaw dahil sa may sakit
ang tatay ko.
Hoy! tigil pulis „to! Itaas
mo ang iyong kamay kung
nais mong mabuhay pa.
Halika, sa prisinto ka na
lang magpaliwanag!
Biktima

17. • Kontrolado/kumokontrol/
gumagabay sa kilos at asal ng iba.
• Kaya niyang pakilusin ang sinuman
matapos niyang magamit nang
ganap ang wika.
PASALITA
Pagbibigay Direksyon
PASULAT
Resipe

18. • Candy: Troy, ilarawan mo ang kahulugan ng
pag-ibig?
• Troy: Candy, ang pag-ibig parang hangin
napakahalaga sa buhay natin ito upang
makahinga. Tulad ng hangin hindi mo agad
makikita subalit kusa mo itong
mararamdaman. Ikaw, Candy ramdam mo ba
ang pag-ibig ko?
• Candy: Sorry ka Troy, tulad ng hangin „di ko
nakikita eh.
• (Nagtawanan ang dalawa)

19. • Juancho: Alam mo Karyle, hindi
lahat ng buhay ay buhay.
• Karyle: Bakit mo naman nasabi
iyan, Juancho? (Napakunot noon)
• Juancho: Kasi tulad ko, buhay
pero patay na patay sa iyo.
(Ayeeeh! Kinilig naman si Karyle.)

20. • Naipapahayag ang mga
sariling damdamin, pananaw,
opinyon at maging
personalidad ng isang
indibidwal.
PASALITA
Pormal o di-pormal na
talakayan
PASULAT
Editoryal

21. • Shimy: Christian, kung
sakaling may makilala kang
genie, ano ang hihilingin mo
sa kanya?
• Christian: Siyempre, ang
makalipad tulad ng isang
ibon para makapaglakbay
ako sa paraang gusto ko at
makita ang buong mundo.

22. • Nalulubos ang gamit ng wika kapag
nailapat sa pagsulat o pagbigkas ng
mga akdang pampanitikan.
• Malikhain ang tunguhin nito kung
kaya karaniwan nang mapapansin
ito sa mga gawang masining o
estetiko.
PASALITA
Paglalarawan
Pagsasalaysay
PASULAT
Akdang Pampanitikan

23. Maria Isabel Reyes po. Ano ang iyong pangalan?
Ano ang iyong piniling pasukan
na trabaho sa aming kumpanya?
Nais ko po maging isang manunulat
ng iyong pahayagan, sir.
May nauna ka bang trabaho bago ka
nag-apply dito sa amin kumpanya?
Dati po ako manunulat ng isang
balita sa Pablaak na Pahagan, sir.
Bakit ninais mong magtabaho‟t
mamasukan sa amin?
Nais ko pong mahasa pa ang
aking kasanayan sa pagsusulat
ng mga balita at mga artikulo sa
pahayagan. Kilala ang iyong
pahayagan na nagbibigay ng
maraming impomasyon sa
lipunan. Nais ko po maging
bahagi ng inyong pahayagan
bilang isang manunulat.
Mula sa ginawa
mong artikulo,
mahusay ang
iyong ginawa.
Masasabi kong
kailangan ka
namin. Ngayon
palang tanggap ka
na.

24. • Tungkuling ng wika na
ginagamit sa paghahanap o
paghingi ng mga
impormasyon.
PASALITA
Pagtatanong, Pananaliksik,
at Pakikipanayam
PASULAT
Sarbey

26. • Petrolyo sumipa sa mababang presyo, mga
Pilipinong manggagawa sa Qatar posibleng
mawalan ng trabaho.
• Pangulong Marcos, nakalikom ng 25
milyong dolyar mula sa mga kapitalista sa
iba‟t ibang bansa.

27. • Nagbibigay ng impormasyon
o mga datos.
PASALITA
Pag-uulat at Pagtuturo
PASULAT
Pamanahong Papel

29. I. PAGKILALA
•Kilalanin ang tungkulin
ng wika sa mga
sumusunod na pahayag,
usapan o larawang paskil

30. 1

31. Ang tula ni Macho Gwapito, na pinana ni
Kupido.
O, kupido iyo yata akong pinana ng palaso,
ako‟y natukso,
nagmahal sa hamak na dalawang tao.
O, puso kong titibok-tibok tila ito ay
sasabong,
kung dalawang minamahal ko ay kapwa
tuluyang aalis at maglalaho.
2

32. Jean:Magandang umaga Mica! Kamusta
ang araw mukhang masaya ka ngayon
ah.
Mica: Magandang umaga rin Jean! Aba,
syempre nakasabayan ko si crush ikaw
na kaya ang makatabi sa jeepney.
Jean: Halaka Mica ang eksena mo
diyan.
3-4

33. 5

34. 7

35. 8

36. 9
Marian‟s Panciteria, umuwing
kampiyon sa katatapos na
Pancit Festival 2023 sa siyudad
ng Tuguegarao.

37. 10