Góp Nhặt Cát Đá. Tự truyện. 2022. Nguyễn Đức Thanh Liêm.pdf

Tập ghi chép này thuộc quyền sở hữu của người viết, và không thuộc bất cứ tổ chức nào khác (ví dụ, hội- đoàn- hay các nhóm cộng đồng). Mọi sự thay đổi trong văn
bản này khi không có sự chấp thuận của người viết, được xem là hành vi không có đạo đức. @Việt-nam, Thành phố Hồ Chí Minh (Sài-gòn), 12/2022. NĐTL
về Mục Lục

1
về Mục Lục
Mục lục
Lời Mở Đầu ...............................................................5
GHI CHÚ QUAN TRỌNG .......................................6
Lời cám ơn.................................................................7
Tự truyện có gì?.......................................................11
Trao đổi thêm ..........................................................13
PHẦN MỘT USMLE và MÌNH...............................14
… một câu chuyện....................................................15
1-USMLE ................................................................16
Được chứng nhận là bác sĩ tại Việt-nam .............16
USMLE - người học y từ Hoa-kỳ........................17
USMLE – người học y ngoài Mỹ (IMG) ............18
Cập nhật 12/2022 ................................................19
2-NỬA SỰ THẬT...................................................20
Những kẻ xuất chúng ..........................................20
Ví dụ 1, bạn mình du học Hoa-kỳ .......................21
Ví dụ 2, bản thân mình........................................22
Kết luận...............................................................23
3-HÀNH TRÌNH.....................................................24
Hành trang không hoàn hảo ................................25
Đầu tư sớm......................................................25
Những bộ óc đi trước thời đại.........................26
Kẻ may mắn ....................................................26
Thời điểm tối ưu?................................................30
Những chuỗi sáu tháng vô định ......................31
Kỉ luật kém..........................................................32
Thiếu một phương pháp..................................33
Phân tâm.........................................................33
COVID-19.......................................................34
Kỉ luật .............................................................35
Sự thất bại ...........................................................36
4-MẤT và ĐƯỢC....................................................37
Mất ......................................................................37
Sở thích ...........................................................37
Tiền .................................................................37
Chỗ làm, bạn bè và cơ hội nghề nghiệp..........38
Những con số ..................................................38
Ước tính ..........................................................38
Được....................................................................39
Y khoa .............................................................40
Đầu tư .............................................................41
Cái Tôi ............................................................43
PHẦN HAI USMLE và BẠN ...................................45
5-MỘT BUỔI NÓI CHUYỆN.................................46
Bạn mình.............................................................46
Những hiểu lầm...................................................46
Mất niềm tin........................................................46
Chúng ta đang có gì?...........................................47
Chúng ta cần gì?..................................................48
6-NGUỒN TÀI NGUYÊN......................................49
Điểm chung Nguồn tài nguyên USMLE .............49
USMLE-Rx......................................................50
UWorld ...........................................................52
Osmosis...........................................................53
Lecturio...........................................................55
Video Kaplan ..................................................55
Video Pathoma................................................56
Tóm lại............................................................56
Tiếng Anh ...........................................................57
IELTS 6.0 ........................................................57
Tài liệu học tiếng Anh.....................................63
7-GHI CHÚ KHÁC.................................................66
1 Góp nhặt các thông điệp...................................66
2 Ví dụ: USMLE và đọc báo y khoa ...................68
3 Ví dụ: USMLE-Rx – một câu trắc nghiệm.......70
PHẦN BA NHỮNG ĐIỀU KHÁC..........................73
8-GÓP NHẶT KHÁC .............................................74
Sách.....................................................................74
Tin đài .................................................................84
Thị trường tiền số - Những cảnh báo..............88
Suy nghĩ ..............................................................90
9-Kế hoạch Học Dịch thuật Việt/Anh và những kinh
nghiệm.....................................................................97
Bước 1: Lên kế hoạch sơ bộ................................97
Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ.......................................97
Bước 3: Gửi hồ sơ apply vào trường, ví dụ trường
ở California. ........................................................97
Bước 3.1 California Community College .......97
Bước 3.2 Santa Ana College (SAC)................97
Bước 3.3 Get Adm Records from SAC...........97

2
về Mục Lục
Bước 3.4 Ask for I-20 from International Office
........................................................................98
Bước 3.5 Receive I-20 from International
Office..............................................................98
Bước 4: Gửi hồ sơ apply Visa cho du học sinh (F-
1 Student Visa)....................................................98
Bước 4.1 Đóng phí SEVIS (Student and
Exchange Visitors)..........................................98
Bước 4.2 SEVIS..............................................98
Bước 4.3 Đăng ký Visa Interview...................99
Bước 5: Visa Interview (F-1 Student Visa).......100
Tóm tắt – Kết luận.............................................101
Chuyện bên lề của Visa Interview.....................102
10-QUÁ TRÌNH GHI CHÉP?...............................103
Lời cám ơn – bổ sung ............................................106
Lời Kết...................................................................108

3
về Mục Lục
“Half the truth is often a great lie.”
Benjamin Franklin, Founding Father of the United States

4
về Mục Lục
(gửi tới)
bản thân
Thúy, Voi, ba mẹ Noa
những người anh em, bạn bè
những người không quen
tập ghi chép này
là phần mà mình dùng để cám ơn
cho những may mắn mà mình nhận được
từ cuộc sống này

5
về Mục Lục
Lời Mở Đầu
Mình nghĩ rằng mọi người, dù làm công việc
gì, đều muốn bản thân tốt hơn mỗi ngày. Nhưng
bởi những trở ngại ở năng lực bản thân và một
vài vướng mắc từ bên ngoài mà sự phát triển ấy
đôi khi không được như kỳ vọng.
Mình là một cá nhân có mong muốn giống như
đại đa số những người khác, cũng theo đuổi
những thứ mà mình nghĩ rằng sẽ giúp mình tốt
hơn trong công việc và cuộc sống. Một trong
những thứ đó, có ý nghĩa và lớn lao với mình
trong hai năm qua, là sự theo đuổi chuyện học
ôn cho kỳ thi USMLE.
Dù cuối chặng đường, 03/2022, mình không đạt
được kỳ vọng đã đặt ra, nhưng khi nhìn lại,
mình nhận thấy rằng bản thân đã có được
những điều mà mình không nghĩ sẽ có được nếu
mình không thử bước đi trong suốt thời gian
qua. Mình không đoán được rằng liệu những
điều mình thu lượm được hoặc những cơ hội
mình bỏ qua trong suốt quá trình này sẽ có ảnh
hưởng như thế nào đến tương lai, nhưng chí ít
đến hiện tại, mình tự thấy không hối tiếc với
những quyết định mình đã đưa ra.
Bởi nhận thấy những lợi ích mà quá trình học
ôn USMLE cũng như kiến thức chứa đựng
trong nó mang lại, mình đã ghi lại toàn bộ các
trải nghiệm cá nhân có được một cách trung
thực nhất. Mình hi vọng rằng qua tập ghi chép
này, bạn đọc sau khi tiếp nhận và cân nhắc sẽ
có được quyết định của bản thân đối với
USMLE.
Dù đã cố gắng rất nhiều trong việc xây dựng và
hoàn thiện tập ghi chép này, nhưng chắc chắn
khó tránh được những lỗi về câu chữ cũng như
khiếm khuyết về tư duy với các vấn đề mình
nêu ra. Và bởi mục tiêu tập ghi chép này là phục
vụ lợi ích của người đọc, do đó, mình mong
rằng các bạn sẽ bỏ qua những phần mà các bạn
cho rằng là sai lạc, không hữu dụng và tận dụng
được tốt nhất những thứ phù hợp cho mục tiêu
phát triển bản thân của chính các bạn.
Việt-nam, Sài-gòn, tháng 11/03/2022
Nguyễn Đức Thanh Liêm

6
về Mục Lục
GHI CHÚ QUAN TRỌNG
- Xin cho phép mình được gọi tập ghi
chép này dưới cái tên, cuốn tự truyện.
Hoặc bạn đọc có thể xem đây như là
một bản báo cáo chi tiết về những điều
mình đã trải qua kèm với suy nghĩ của
mình, hoặc một dạng case-study với
mục tiêu cuối cùng là mang lại được lợi
ích cho người sử dụng.
- Bạn đọc có thể tiết kiệm thời gian bằng
cách xem các tóm lược được trích lại từ
phần thông điệp ở đầu mỗi chương bài
tại mục 7-GHI CHÚ KHÁC > 1 Góp
nhặt các thông điệp
- Nếu bạn đọc có thời gian và đủ kiên
nhẫn hơn, có thể xem hết (đặc biệt
phần thông tin ở Footnote, nơi có link
liên kết đến các nguồn trích dẫn).
- Nêu bạn đọc vẫn chưa biết nên xem
phần nào trước, Tự truyện có gì? có
thể sẽ hữu dụng trong việc chọn lựa nên
xem và/hoặc bỏ qua phần nào.
- Nội dung tóm tắt của cuốn Tự truyện:
Câu chuyện ôn thi USMLE của mình
trong khoảng hai năm kết thúc với việc
mình thừa nhận (với bản thân) rằng
mình đã thất bại trong việc hoàn thành
mục tiêu đặt ra (là tham dự Step 1 của
kỳ thi), qua đó cung cấp những thông
tin mà mình kỳ vọng sẽ hữu dụng cho
bạn đọc.
- Khi bạn đọc tiếp nhận tập ghi chép này,
xin lưu ý, mọi điều đều đang được kể,
mô tả, nhận định dựa vào góc nhìn, vị
thế của người viết.
Tức là, có thể với người viết, hai năm
qua là một hành trình hữu ích, thú vị dù
kết quả không được như kỳ vọng, nhưng
cảm nhận này có được bởi bản thân
người viết đã có được sự hỗ trợ về vật
chất lẫn tinh thần từ gia đình, bạn bè
và thậm chí cả những sự kiện ngẫu
nhiên trong giai đoạn người viết sống.
Nhưng giả định rằng có một cá nhân
khác, được sinh ra trong một gia đình
mà ba mẹ không đủ khả năng ủng hộ
cho việc học hành, khi lớn lên không
may mắn trong việc lập gia đình (không
có được một người vợ đủ sự rộng lượng
như vợ người viết, con cái không khỏe
mạnh mà đau ốm mỗi tháng), và luôn
phải căng mình ra để lo lắng cho không
chỉ gia đình riêng mà còn cho cả hai
bên nội ngoại, thì thất bại của người
viết đôi khi có thể là điều mà cá nhân
này mong cầu nhưng chẳng thể nào có
được.
Và điều ngược lại cũng tương tự.
Thế nên, như đã đề cập từ đầu cuốn tự
truyện, tất cả các thông tin đưa ra để
xây dựng rõ hơn bức tranh (cũng là một
dạng ‘hệ quy chiếu’) về người viết. Từ
đó, sẽ hữu dụng khi nó trở thành công
cụ để ước đoán vị thế hiện tại của người
đọc để qua sự ước đoán này, người đọc
có thể thông hiểu và rồi định hình được
các kế hoạch, quyết định tốt hơn với
những dự định ở hiện tại và tương lai.

7
về Mục Lục
Lời cám ơn
“No, I can’t do it alone. I need help.”
Buzz, Lightyear (2022)1
1.
Trong quá khứ, mỗi khi đọc sách mình thường
bỏ qua phần này, nơi mà tác giả gửi những lời
tri ân đến gia đình, bạn bè, cộng sự, nhà xuất
bản. Bởi mình thấy không hữu ích gì lắm cho
bản thân.
Nhưng từ khi nghe sách nói, và bị nghe phần
này bởi thường mình đang vừa nghe vừa làm
việc gì đấy nên cũng không tiện bấm chuyển
chương, mình bắt đầu nhận thấy phần này cũng
thú vị và có rất nhiều khác biệt giữa các tác giả.
Trong một lần nghe cuốn sách viết về công ty
Pixar2
, mình được biết các thành viên tham gia
xây dựng một bộ phim hoạt hình đã phải đấu
tranh rất nhiều để công sức họ được thừa nhận
qua sự hiện diện của những cái tên của thành
viên đoàn sản xuất ở cuối mỗi phim. Từ đấy
mình bắt đầu có thêm chút nhận thức mới đối
với sự hình thành một tác phẩm.
Và đến lúc này đây, khi đã trực tiếp trải nghiệm,
được nếm trải sự hỗ trợ cực kỳ to lớn từ anh em
bạn bè từ khi bắt đầu ý tưởng viết cuốn tự
truyện (hoặc cũng có thể gọi là tập ghi chép)
cho đến những ngày cuối cùng trước khi gửi lên
cộng đồng, mình mới có cảm nhận sâu hơn về
tầm quan trọng của phần Lời cám ơn và những
câu chữ trau chuốt mà các tác giả luôn sử dụng.
1
Lightyear (2022) - IMDb
2.
Trong quá khứ, mình có duyên gặp được những
người đàn anh, những thầy cô luôn có tư tưởng
truyền đạt mọi điều họ biết cho mình (dù nhiều
lúc mình cũng bị quá tải và không lĩnh hội được
hết), đặc biệt mình thấy văn hóa đó ở các thầy
cô trong thời gian đi học khóa hồi sức cấp cứu
ở Đại học Y Dược TPHCM (/Sài-gòn). Ý niệm
đó đã ảnh hưởng rất lớn đến cách mà mình hành
xử với những người mình gặp sau này, và đó
cũng là phần đặc tính quan trọng của cuốn tự
truyện này. Điều này được nêu ra bởi nếu
không được truyền cảm hứng về phong cách
cho đi tất cả và lăn xả vì đàn em của các thầy
cô như mình chứng kiến, thì có lẽ nội dung
cuốn tự truyện này chỉ toàn là “Half the truth
(nửa sự thật)”.
Nguyễn Duy Khương là cậu em, cũng là đồng
nghiệp của mình tại khoa cấp cứu năm 2016.
Với niềm tin rằng cậu bạn sẽ có thể đưa ra các
nhận xét, góp ý trung thực, thẳng thắn với bản
thảo, do đó mình đã nhờ cậy Khương ngay từ
lượt gửi xin phản hồi lần một. Và nhờ cậu em
mà mình đã phải bỏ toàn bộ mười trang đầu để
viết lại bởi nội dung của những trang đó không
thực sự hữu dụng cho người đọc – như lời nhận
xét của Khương. Điều này đã giúp bản thảo của
mình đi đúng hướng.
Ngô Hữu Khánh Linh là người bạn từ thời cấp
ba của mình, Linh hiện là giảng viên khoa kinh
tế của một vài trường đại học ở Sài-gòn, mỗi
năm bạn ấy đều sửa luận văn cho sinh viên, và
cũng với phương pháp tương tự, cuốn tự truyện
của mình được chỉnh sửa, ghi chú, thậm chí
được đặt câu hỏi để giải thích cụ thể cho nhiều
vấn đề và nhờ đó đã giúp bản thảo mình trở nên
ngăn nắp, rõ ràng hơn nhiều so với phiên bản
trước đó.
2
Cuốn Qua Pixar là vô cực của Lawrence Levy, dịch giả
Phan Ngọc Lệ Minh

8
về Mục Lục
Nguyễn Yến Nhi là bạn thời đại học ở Huế, vợ
chồng bạn ấy đã in bản thảo ra, đọc và chỉnh
sửa giúp các phần lặp, thậm chí viết lại các câu
tối nghĩa giúp bản thảo mình sáng rõ hơn.
Ngoài ra, vợ chồng Nhi còn đãi mình ăn một
bữa và góp ý trực tiếp về bản thảo lẫn khích lệ
động viên mình cho việc hoàn thành tập ghi
chép này.
Nguyễn Thị Thủy, cũng là bạn học thời ở Huế.
Tuy tụi mình ít có dịp gặp mặt, nhưng cũng như
những người bạn đã nêu ở trên, Thủy đã giúp
mình nhận thấy điểm yếu của cuốn tự truyện
phiên bản cũ, “thiếu một ý niệm xuyên suốt nối
kết các phần của tập ghi chép”. Nhờ vào những
nhận định thẳng thắn này mà mình đã điều
chỉnh lại thứ tự các phần, thêm và bỏ những
phần khác nhau một cách tốt nhất nhằm đạt
được mục tiêu mà Thủy đã đề cập.
Trần Hùng, là bạn học thời ở Huế. Nhưng sáu
năm học gần như mình không một lần nói
chuyện với Hùng. Tụi mình có duyên cùng học
chuyên khoa 1 hồi sức và ở đấy Trần Hùng đã
dạy mình nhiều điều về hồi sức và tim mạch.
Nhờ có Hùng mà những phần Thông điệp được
xây dựng với mục tiêu tóm tắt ý chính cho mỗi
đoạn.
Nguyễn Thế Chung cũng là bạn học của mình
ở Huế, với cách góp ý thẳng thắn của Thế
Chung, mình đã phải xem lại cách mà mình
diễn giải nội dung để mọi thứ gọn gàng và dễ
nắm bắt hơn.
Lê Anh Vũ là bạn học ở Huế, hiện nay cùng ở
Sài-gòn với mình. Vũ gần như là người nắm rõ
từng giai đoạn phát triển của mình trong nhiều
năm qua bởi tụi mình thường gặp coffee cách
mỗi vài tháng. Thông qua gợi ý của Vũ, phần
mô tả chi tiết các khoản chi tốn đã được bổ sung
nhằm người đọc có được dữ liệu về phần tiền
mình đã chi tiêu cho các tài liệu lẫn việc học
của mình.
Annie Nhi Lê là em gái của Vũ, hiện đang ở
California, và cũng là người đã giới thiệu khóa
học dịch thuật cũng như giúp mình biết cách
tìm hiểu và liên lạc với thầy cô ở văn phòng
Sinh viên quốc tế của Santa Ana College. Dù
rằng kế hoạch đi học này đã không thể thực
hiện, nhưng các kinh nghiệm mình có được
trong quá trình đó rất hữu dụng đối với cá nhân
mình, và tất cả trải nghiệm đó lẫn Phần 9 của
cuốn tự truyện sẽ không thể hiện diện nếu thiếu
sự giúp đỡ nhiệt thành của anh em Vũ và Annie.
Hoàng Thị Bích Vân, là đồng nghiệp cũng là
người em mình có duyên làm việc chung ở
Đồng-nai. Tuy đang trải qua giai đoạn khó khăn
trong cuộc sống, nhưng Bích Vân vẫn giành
thời gian để đọc hết bản thảo mà mình gửi.
Ngoài những nhận định, Bích Vân còn khích lệ
tinh thần cho mình trong suốt quá trình học ôn
thi lẫn thời gian ghi chép bản thảo này nên có
thể nói cuốn tự truyện này sẽ thiếu đi sinh khí
của nó nếu không có sự động viên của Bích
Vân.
Nguyễn Đức Hiêu Nhân (Noa), tuy bận bịu
trong công việc nhưng đã luôn lắng nghe, ủng
hộ và là người đọc các bản thảo liên quan đến
mảng kinh tế - tài chính trong tập ghi chép này.
Nhờ những nhận định của Noa mà mình đã
chỉnh sửa các phần ghi chú ấy để nội dung được
rõ hơn, trọng tâm hơn đối với các vấn đề mình
muốn nói – nhưng được cho là “không rõ mục
tiêu” qua sự đánh giá của Noa.
Đỗ Thị Kim Oanh (bé Út) cũng như Noa, tuy
bận bịu với các deadline của chương trình học,
nhưng đã giúp mình không những trong giai
đoạn đầu xây dựng bản thảo qua việc đọc và
cho góp ý, mà sau này còn giúp mình tìm kiếm
trường phù hợp ở tiểu bang Texas trong quá
trình mình tìm kiếm chương trình học dịch
thuật phù hợp.
Lê Phương Uyên bạn học thời cấp ba ở Huế.
Uyên đã giúp cho mình có được một trang bìa
sách phản ảnh được những ý tưởng mà mình có
được sau quá trình học hành này. Quá trình có
được bìa sách cũng cho mình bài học hay mà
mình sẽ nhắc ở phần Quá trình ghi chép.

9
về Mục Lục
Hà Sương, là người em, là đồng môn từ Huế,
cũng là đồng nghiệp ở khoa cấp cứu hồi 2016.
Sương đã truyền đạt kinh nghiệm cho việc học
hành và qua đó giúp mình thoát khỏi được tình
trạng sa lầy ở sáu tháng đầu tiên học ôn thi.
Ngoài ra, trong suốt quá trình học, Sương với
mình cũng thường xuyên trao đổi, động viên
tinh thần lẫn nhau. Có lẽ mình sẽ tiêu tốn thời
gian nhiều hơn, thậm chí có lẽ sẽ sớm từ bỏ việc
ôn thi nếu không có sự giúp đỡ của Sương.
Ông Thầy3
của mình, cũng là người đã gợi ý
cho mình thử dùng tài khoản USMLE-Rx, và
qua đó giúp cho việc học ôn của mình trở nên
hiệu quả hơn so với thời gian trước đó.
3.
Theo lẽ thường, như đa số bạn bè của mình, sau
tốt nghiệp y khoa họ đi làm không chỉ vì lòng
yêu thích nghề nghiệp, mà còn bởi những gánh
nặng kinh tế của bản thân và gia đình luôn hiện
diện và cần được giải quyết. Có lẽ mình là số ít
may mắn bởi chưa khi nào phải lo lắng cho
những gánh nặng này.
Ba mẹ mình luôn tự lo cho họ và chưa khi nào
đòi hỏi mình phải trả ơn hay báo hiếu cho vô
số điều tốt đẹp mà họ đã mang lại cho mình. Ba
mẹ mình cũng không có ý tưởng rằng bởi mình
làm trong ngành y khoa do đó cần ở gần họ để
họ được nhờ khi lớn tuổi, thay vào đó, ba mẹ
luôn động viên, và thậm chí giúp đỡ vật chất
lẫn tinh thần để mình có thể theo đuổi được
những điều mình muốn, mà đa phần là xa Huế.
Tuy cũng có mong ước rằng con mình sẽ học
và lấy các bằng cấp cao hơn như con cái của
những người quen, nhưng mẹ mình đã từ bỏ
những mong ước đó của bản thân để chấp nhận
và hỗ trợ cho những sự theo đuổi mà mình thực
sự muốn. Và nếu không có sự ủng hộ đó từ ba
mẹ, thì không những tập ghi chép này, mà đôi
khi cả những ngày tháng tự do tự tại suốt nhiều
năm sau tốt nghiệp ở Huế của mình cũng sẽ
chẳng xảy ra. Mình luôn cảm thấy biết ơn ba
mẹ mình, cho tất cả.
3
Mình không nêu tên bởi ông Thầy thường kín tiếng trong
mọi hoạt động, và mình cũng chưa liên lạc lại với Thầy trong
khoảng hơn một năm nay.
Tương tự ba mẹ mình, ba mẹ vợ cũng ít khi
màng đến việc vì mình làm nhân viên y tế mà
mình phải có những thành tựu như những người
khác, hay phải thật giàu có để lo toan cho con
gái của họ. Thứ mà ba mẹ vợ mình mong muốn
là một cuộc sống hòa thuận giữa mình với vợ,
và với anh em trong gia đình. Những mong
muốn này có vẻ giống nhau từ hai phía nội
ngoại, và nhờ đó không tạo ra các áp lực như
cơm áo gạo tiền hay những ảo vọng khác. Nhờ
sống trong môi trường như vậy mà mình đã rất
thuận lợi cho không những học hành mà cả với
cuộc sống, mối liên hệ với gia đình hai bên.
Với những quyết định quan trọng, thường mình
sẽ bàn trước với Thúy. Trước đây, hồi 2017, là
việc thi chuyên khoa 1, và những năm sau đó,
2019-2020 là việc học ôn thi USMLE. Mọi lần,
vợ mình luôn là người động viên và thậm chí
hỗ trợ mình cho việc học ôn. Trong những thời
gian sau khó khăn sau này, Thúy luôn giúp trấn
an tinh thần mình bằng những giải pháp (hoặc
nhận định) cực kỳ đơn giản nhưng đủ mạnh để
kéo mình ra khỏi những sự rối rắm của các suy
nghĩ và tâm trạng tiêu cực. Nếu so sánh bản
thân mình hiện tại và trước đây, thì có thể
khẳng định rằng phiên bản hôm nay của mình
tốt hơn các phiên bản trong quá khứ có sự đóng
góp lớn của Thúy. Mọi nỗ lực được ghi chép lại
trong cuốn tự truyện này đều sẽ không xảy ra
được nếu thiếu sự hiện diện của Thúy trong đời
mình ở những năm tháng qua.
Voi, dù thời gian mình học thi cậu ấy chỉ bốn
rồi đến nay là năm tuổi, nhưng chỉ với việc cậu
ấy khỏe mạnh trong thời gian qua hoặc lúc đau
thì ngoan ngoãn uống thuốc, ăn cháo cũng đã là
món quà và là sự hỗ trợ lớn cho quá trình học
ôn thi của mình. Voi vừa là con nhưng cũng vừa
là ông thầy của mình, người đã giúp mình thực
hành để trở thành ba.
Những may mắn từ cuộc sống, phần này mình
chuyển về cuối tập ghi chép, trong mục ‘Lời
cám ơn – bổ sung’.

10
về Mục Lục
4.
Vẫn còn nhiều người bạn khác mà mình không
thể nhắc hết trong phần Lời cám ơn này vì
những giới hạn về không gian lẫn thời gian, tuy
nhiên, mình rất trân trọng những sự động viên,
tiếp nhận, phản hồi và giúp đỡ của các bạn
trong quá trình mình ôn thi, lẫn thực hiện và
hoàn thành tập ghi chép này.
Chúc những điều tốt đẹp nhất sẽ đến với mọi
người.
Việt-nam, Sài-gòn, tháng 11 ngày 15 năm 2022

11
về Mục Lục
Tự truyện có gì?
Thông điệp
- Sinh viên y khoa nên học các nội dung
trong chương trình ôn thi bác sĩ nội trú
Hoa-kỳ (USMLE) càng sớm càng tốt, dù
có hay không ý định tham dự kỳ thi này.
- Các bác sĩ đã ra trường và chỉ có ý định
hành nghề y khoa ở Việt-nam, nên xem
chương trình ôn thi USMLE như là công
cụ để làm phong phú kiến thức của bản
thân ngoài kiến thức sẵn có từ chương
trình đào tạo trong nước.
- Tùy nhu cầu mà bạn đọc có thể tham khảo
riêng rẽ từng phần được giới thiệu ở mục
‘Định hướng’, để có thể tiết kiệm thời
gian trong việc xác định nội dung nào cần
xem hoặc muốn bỏ qua.
- Nếu được gặp lại bản thân ở năm 2006,
khi mình mới bước vào trường y khoa, bản
ghi chép này chứa đựng mọi điều mình
muốn chuyển đến mình lúc đấy.
Tập ghi chép này được viết ra với kỳ vọng sẽ
thuyết phục được người đọc đầu tư nguồn lực
của họ (thời gian, tiền bạc) để có được các kiến
thức phục vụ cho kỳ thi USMLE, dù bạn đang
là sinh viên y khoa hay bác sĩ đã ra trường, dù
bạn có hay không có ý tưởng tham gia thi vào
chương trình bác sĩ nội trú Hoa-kỳ.
Mình tin rằng những ai đã học các kiến thức
trong khung chương trình này sẽ cảm nhận
được sâu sắc tính hữu ích của khối kiến thức
này mang lại, với các bạn này, mình nghĩ việc
bỏ thời gian cho tập ghi chú này sẽ không quá
cần thiết.
Nhưng nếu bạn là người lần đầu nghe đến
USMLE, mình hi vọng rằng nội dung được ghi
chép ở đây sẽ giúp bạn biết được USMLE là gì,
và thông qua câu chuyện của mình, bạn đọc có
thể cân nhắc để tìm hiểu nhiều hơn về kỳ thi
này, qua đó có được các lợi ích từ qua nội dung
của tự truyện này.
Tổng quát, tập ghi chép này được trình bày
theo ba phần chính với nội dung như tiêu đề.
Phần một, USMLE và Mình, kể lại câu chuyện
của bản thân từ nhiều năm trong quá khứ đến
hai năm vừa qua. Mục tiêu phần này giúp bạn
đọc hình dung được nền tảng, vị thế mình có,
để có thể góp phần hiểu hơn về sự thất bại và
những cảm nhận khác của mình khi xem thêm
phần tiếp theo.
Phần hai, USMLE và BẠN, được viết dựa vào
niềm tin của mình rằng kỳ thi này sẽ hữu ích
cho các bạn, những sinh viên y khoa hoặc bác
sĩ đang thực hành tại Việt-nam. Với phần viết
này, mình kỳ vọng rằng thông qua những điều
mình mô tả, các bạn sẽ phần nào có được cảm
nhận của mình về sự đẹp đẽ của các kiến thức
mà USMLE đem lại, và cũng thấy được một
case-study thất bại để có thể tránh các cạm bẫy
tương tự khi tiếp cận với việc học các kiến thức
này, với bất cứ mục tiêu cá nhân nào.
Phần ba, NHỮNG ĐIỀU KHÁC, là những
phần mình cảm thấy muốn viết, liên quan đến
các kinh nghiệm vụn vặt khác trong quá trình
học ôn, những dự án bổ sung mình thử thực
hiện nhưng, tiếp tục, thất bại, ví dụ dự án đi học
dịch thuật Việt/Anh. Tuy vậy, do nhận thấy
rằng các kinh nghiệm mình trải qua có đôi chút
giá trị với người cần, nên mình cũng thêm vào.
Đi vào cụ thể, các phần sẽ chứa đựng các nội
dung sau:
GHI CHÚ QUAN TRỌNG, nếu bạn đọc chưa
xem thì nên quay lại, việc xem phần này sẽ giúp
bạn đọc tiết kiệm được thời gian khi đưa ra
quyết định có nên đọc hay không tập ghi chép
này.
Lời cám ơn, là phần mình đoán ít người quan
tâm vì có vẻ chẳng liên quan nhiều đến nội
dung, nhưng với cương vị người viết – và cũng
là người hay ưa thích nghe phần này, mình tin
rằng nếu thiếu vắng những cá nhân được nhắc
đến ở mục Lời cám ơn, một cuốn sách/ tập ghi
chép/ bản thảo sẽ ít có khả năng đến được tay
công chúng.

12
về Mục Lục
Tự truyện có gì? Bạn đang đọc phần này đấy.
Mục đích của phần này giúp bạn có quyết định
cụ thể hơn về việc sẽ đọc hay loại bỏ mục nào
để hưởng được lợi ích tối đa nhưng chi tốn
nguồn lực tối thiểu.
Trao đổi thêm, cung cấp địa chỉ liên lạc để
mình có thể giải thích các đoạn mà bạn đọc cảm
thấy cần có thêm thông tin. Dự kiến các giải
đáp sẽ được thực hiện theo lối công khai, nhưng
không nêu danh tính người hỏi.
1-USMLE, giới thiệu sơ bộ về kỳ thi ở mức các
nội dung mình biết. Phần này thiếu vắng các
thông tin về cách đăng ký thi4
, chi phí tiêu tốn,
bởi mình không hoàn thành được việc học ôn
thi. Bạn đọc có thể tham khảo ở những cá nhân
đã qua được phần này.
2-NỬA SỰ THẬT, là phần có mục tiêu cảnh
báo bạn đọc về nguy cơ khi không có được các
thông tin đầy đủ liên quan đến kỳ thi, nói riêng,
và rộng ra là mọi thứ trong cuộc sống. Phần này
còn là một lời khẳng định của mình về nội dung
trong toàn bộ tập ghi chép này. Chỉ có sự thật,
dù không mấy vui vẻ, mới thực sự hữu ích cho
người chung quanh.
3-HÀNH TRÌNH, lượt lại những nền tảng
mình xây dựng cho bản thân trong nhiều năm,
những quyết định trong hai năm trở lại, những
sai lầm mình gặp phải, sự mất mát và các thành
tựu mình có được trong quá trình theo đuổi kỳ
thi. Qua phần này, các bạn có thể hiểu rằng
mình đã thực sự Skin in The Game5
.
4-MẤT và ĐƯỢC, là một sự đánh giá trung
tính về những điều mình chịu tổn thất và cũng
như có được trong suốt chặng đường này.
5-MỘT BUỔI NÓI CHUYỆN, trình bày
những lý do quan trọng mà mình cho rằng
USMLE sẽ có ích với các đối tượng bạn đọc
mình nhắm tới.
4
Lưu ý, việc đăng ký thi cũng rất tốn kém, và theo lý thuyết
mỗi ứng viên có thể thi 6 lần. Nhưng nếu ứng viên đạt số
điểm thấp cho lượt thi đầu tiên, thì khả năng nhận được
interview bởi các cơ sở lâm sàng với các thí sinh này (dù có
thể sau đó họ đạt điểm cao trong lượt thi lại của Step 1) sẽ
gần như bằng 0%. Nên trong thực tế, một thí sinh có ý định
6-NGUỒN TÀI NGUYÊN, liệt kê các tài liệu
được dùng trong quá trình ôn thi USMLE, và
theo quan điểm cá nhân mình, cũng có thể sử
dụng như là một công cụ học, ôn tập các kiến
thức y khoa.
7-GHI CHÚ KHÁC, Mục 1 giúp bạn đọc xem
các Thông điệp đầu mỗi phần hoặc mục, được
ghi dưới dạng cô đọng, khái quát cho những
diễn giải chi tiết tiếp theo. Mục 2, ví dụ:
USMLE và đọc báo y khoa giúp minh họa lợi
ích khi có được kiến thức của quá trình ôn thi
USMLE trong việc định được những kiến thức
bên trong bài báo mà trước đây, khi chưa học
ôn thi, mình tưởng rằng mình đã biết. Mục 3, ví
dụ: USMLE-Rx – một câu trắc nghiệm đưa ra
hình ảnh minh họa cho một câu trắc nghiệm ở
tài khoản USMLE-Rx.
8-GÓP NHẶT THÔNG TIN, là phần trình bày
những góp nhặt của riêng mình, mà mình cho
rằng nó có thể xem là phần đầu tư dài hạn.
9-Kế hoạch Học Dịch thuật Việt/Anh và
những kinh nghiệm. Trước đây mình không
biết rằng quá trình chuẩn bị cho một kế hoạch
du học tốn rất nhiều công sức (đến như vậy).
Và mình cũng không hiểu tại sao có nhiều công
ty tư vấn du học hoạt động trên thị trường. Qua
quá trình chuẩn bị một bộ hồ sơ, mình đã có
thêm được nhận thức về vấn đề này, và hi vọng
các thông tin trình bày trong này sẽ có ích với
các bạn trẻ chưa biết bất cứ điều gì về quy trình
này.
10-HÀNH TRÌNH GHI CHÉP, tóm tắt lại quá
trình tạo ra tập ghi chú/ tự truyện này. Bởi bản
thân việc này cũng mang lại cho mình nhận
thức mới thú vị. Hi vọng nội dung này sẽ giúp
người đọc hiểu được cách mà một tập ghi chú
được hình thành.
Footnote, chú thích cỡ chữ nhỏ ở cuối trang để trích
nguồn hoặc làm rõ hơn các chi tiết được nhắc ở đoạn chính.
Bản PDF có thể sử dụng link đính kèm.
nghiêm túc cho USMLE chỉ có được một cơ hội duy nhất
trong đời họ.
5
Lấy cảm hứng từ cuổn Da Thịt trong Cuộc Chơi (Skin in
The Game) của Nassim Nicholas Taleb mình đang nghe.
Điều này ám chỉ rằng, mình đã thực sự mạo hiểm để có được
những nội dung này, nên nhiều khả năng, nói như Nassim
Taleb, là nó tương đối khá đáng để xem xét.

13
về Mục Lục
Trao đổi thêm
Thông điệp
- Liên lạc với mình qua email nếu có bất kỳ
thắc mắc về nội dung hoặc sự kiện trong
bản ghi chép này.
Đa số các cách vở mình từng đọc luôn có những
phần mà trong đó người viết trình bày những
hạn chế, thiếu sót mà bài viết mà họ có thể mắc
phải và họ cũng đề cập đến việc nhận các phản
hồi để cải thiện. Tuy nhiên, ở hầu hết những tài
liệu đó mình không thấy địa chỉ cụ thể để người
đọc nhắn gửi những ý kiến, hoặc hỏi thêm
những thắc mắc phát sinh sau khi đọc.
Với tập ghi chép này của mình, mình dự kiến
sẽ không có hoạt động tái bản bổ sung gì cả.
Bởi các thông tin trong này tuy rằng mình nghĩ
sẽ hữu dụng cho người đọc, nhưng theo thời
gian nó sẽ trở nên lạc hậu, và do đó sẽ bị đào
thải trong tương lai.
Tuy vậy vẫn luôn có phần địa chỉ mình lưu lại
bên dưới, nó không nhằm mục tiêu tiếp nhận
những chỉnh sửa của bạn đọc đối với những sai
sót của mình về vấn đề bản thảo, ví dụ các sai
sót trong đánh máy, bởi nó sẽ chẳng giúp được
gì cho bạn đọc.
Thay vào đó, mình sẽ sử dụng địa chỉ này như
là kênh liên lạc cho việc giải đáp các thắc mắc
của bạn đọc với các điểm cần được làm rõ hơn,
với mục tiêu cuối cùng là mang lại các thông
tin thực sự hữu ích cho tương lai của các bạn
đọc, người đã chi tốn thời gian cho cuổn tự
truyện này.
Tùy vào khối lượng email mình nhận được và
nguồn lực mình có mà việc hồi đáp các thắc
mắc của các bạn có thể nhanh hoặc chậm.
Mình có dự kiến sẽ trả lời các câu hỏi trên một
trang tin chung, và đương nhiên sẽ không nêu
danh tính của người đặt câu hỏi để đảm bảo tính
riêng tư.
6
Khi gửi email, xin ghi chú ở mục tiêu đề với cú pháp như
sau: ‘Q2022. [tên người hỏi, có thể ghi đầy đủ hoặc không,
tùy các bạn]’ và nội dung ở bên trong email.
Email của mình:
liemnguyenviemd@gmail.com6
Trang tin chung:
ThanhLiem NguyenDuc - YouTube
Ghi chú:
Hình bìa trước: làm bởi Lê Phương Uyên
Hình bìa sau: ảnh chụp của kính thiên văn
Hubble: Hubble Home (hubblesite.org)
Cuốn tự truyện này được thực hiện bởi người
viết kèm sự giúp đỡ của những người bạn. Tất
cả những sai sót trong tập ghi chép đều thuộc
trách nhiệm của người viết.
Tự truyện được gửi lên mạng Internet, việc tải
về là miễn phí.
Vui lòng không sao chép, biên tập hay làm bất
cứ điều gì ảnh hưởng đến nội dung của tập ghi
chép.
Người viết
Việt-nam, Sài-gòn 25/12/2022

14
về Mục Lục
PHẦN MỘT
USMLE và MÌNH

15
về Mục Lục
… một câu chuyện
“The past can hurt. But the way I see it, you can either
run from it, or learn from it.”
Walt Disney7
1
10.000 giờ8
luyện tập chăm chỉ sẽ giúp một
người có thể thuần thục được một kỹ năng nhất
định. Con số này đồng nghĩa rằng người đó
phải luyện tập không ngơi nghỉ 10 năm, mỗi
năm 1.000 giờ, tức mỗi tháng khoảng 83 giờ,
hay mỗi tuần 20 giờ, hay cụ thể là mỗi ngày
khoảng 3 giờ.
Nếu một nhiệm vụ nào đó cần làm ít hơn 10
năm, theo các phép tính đơn giản nhất, chúng
ta hiểu rằng chúng ta cần tăng số giờ luyện tập
mỗi ngày lên. Mỗi ngày ‘cày’ 6 giờ thì thời gian
chỉ còn 5 năm, và nếu cố được thành 12 giờ mỗi
ngày thì thời gian chỉ còn 2.5 năm.
Hai năm rưỡi là một khoảng thời gian tương đối
dài, nhưng dù sao cũng ‘đỡ’ hơn là 10 năm. Và
nếu mọi thứ xảy đến với mình trong việc ôn thi
USMLE9
cũng đơn giản như những phép tính
trên, thì hẳn giờ đây tập ghi chú mà các bạn
đang đọc sẽ có cái tên hào nhoáng hơn, đại loại:
“Tôi đã chinh phục USMLE như thế nào?”
hoặc “USMLE 10.000 giờ. Tôi làm được và bạn
cũng thế!”
Sau khoảng hai năm ôn thi, trong đó có hẳn một
năm nghỉ việc chỉ dành cho việc học, kết quả
của mình dù đã sử dụng các công cụ được xem
là ‘tối tân’ nhất vẫn khó có thể chấp nhận rằng
– mình đã thất bại khi không đạt được mục tiêu
ban đầu đề ra, ấy là tối thiểu phải tham dự
được kỳ thi Step1. Điều này không mấy dễ
7
Bạn đọc có thể tham khảo thêm về công trình Disney’s
Land của Walt Disney qua cuổn sách: ‘Disney’s Land –
Hành trình đưa ý tưởng điên rồ thành cỗ máy kinh doanh
siêu lợi nhuận’, của Richard Snow (dịch giả: Quỳnh
Trâm). Sách có phiên bản audiobook ở Fonos.
8
Lần đầu mình đọc được khái niệm này ở cuổn: Sức mạnh
của sự tập trung – Bí mật để tạo nên sự xuất sắc của Daniel
Goleman (cẩn thận nhầm vì có nhiều cuổn sách khác cũng
có cái tên liên quan đến Sự tập trung)
9
United States Medical Licensing Examination (USMLE) kỳ
thi cấp chứng chỉ y khoa của Hoa-kỳ.
Kỳ thi này gồm 3 kỳ thi nhỏ (gọi là Step 1, 2 và 3). Một người
học y khoa ở Mỹ hoặc ngoài Mỹ muốn vào học chương trình
chịu, khi mình đã bỏ rất nhiều thời gian, công
sức và tiền bạc để chi tốn cho việc này.
Dựa trên các thống kê của tài khoản ôn tập
mình sử dụng10
, mình chỉ đạt được mức điểm
trung bình khoảng, 50% câu trả lời đúng so với
kết quả của những người cùng sử dụng loại tài
khoản đó là 61%. Tuy đã học qua, nhưng mình
không nhớ hết được các thông tin, và mình
cũng mất một năm nhưng chưa tạo được hơn
một vòng lặp ôn tập. Mình kết thúc việc ôn tập
cho kỳ thi này và thừa nhận rằng ở thời điểm
hiện tại, mình không thể cứ tiếp tục học ôn cho
kỳ thi USMLE được nữa.
2
Ban đầu, bản thân mình không dễ chịu khi nhìn
vào sự thất bại của mình bởi cái Tôi của mình
muốn trốn tránh cảm giác khó chịu và bất lực
khi nghĩ đến những điều đã qua, chứ đừng nói
đến chuyện viết ra.
Tuy nhiên, sau một thời gian, khi xem xét lại sự
được – mất theo góc nhìn liên quan đến niềm
tin về Thượng-đế, và tư tưởng của Đức Phật,
mình hiểu ra rằng mọi sự xảy đến với mình đều
là món quà mà mình nhận được trong kiếp sống
này. Những điều mình nhận được hôm nay, nếu
sử dụng đúng cách sẽ mang lại lợi ích cho bản
thân mình, cũng như những người chung quanh
mình trong tương lai.
Thế nên, dưới dây là câu chuyện của mình về
việc mình đã theo đuổi USMLE như thế nào,
thất bại ra sao, được mất những gì. Và hi vọng
rằng, với nội dung trung thực của mọi điều
mình viết ra, sẽ có ích với các bạn.
Bác sĩ nội trú ở Hoa-kỳ cần đậu ít nhất 2 kỳ thi Step1 và 2.
Sau đó cần vài bước tiếp theo như nộp hồ sơ phỏng vấn mới
có khả năng được nhận vào chương trình.
Chương trình đào tạo này kéo dài bao lâu tùy loại chuyên
khoa, ví dụ Cấp cứu 3 năm, ngoại thần kinh 12 năm, như
trong cuổn hồi ký ‘Khi hơi thở hóa thinh không’ của bác sĩ
Paul Kalanithi.
Các cơ sở bảo hiểm cũng chỉ trả chi phí điều trị cho các bệnh
nhân điều trị bởi các bác sĩ được thừa nhận bởi hội Y khoa
Hoa-kỳ.
10
USMLE-Rx, sẽ được nhắc ở mục 7 NGUỒN TÀI NGUYÊN

16
về Mục Lục
1-USMLE11
Thông điệp
- USMLE là kỳ sát hạch để 1 sinh viên y
khoa (từ Hoa-kỳ lẫn quốc tế) có được yếu
tố đầu tiên để tìm kiếm cơ hội bước vào
được chương trình bác sĩ nội trú Hoa-kỳ.
- Sự đào tạo y khoa ở Việt-nam không quá
khác biệt với Hoa-kỳ. Điểm đáng chú ý là
cấu trúc chương trình học ôn thi USMLE
sẽ có lợi nếu được sinh viên/ bác sĩ Việt-
nam sử dụng như là một công cụ để hệ
thống lại và nâng cao kiến thức y khoa.
Hãy tưởng tượng như việc một học sinh
lớp 12 ở Việt-nam đi học thêm (các lớp
ngoài thời gian học chính tại trường) để
có cơ hội cao hơn cho việc vượt qua kỳ thi,
đậu vào 1 trường đại học như kỳ vọng.
Lúc này, thời gian ở giảng đường y khoa
lẫn thời gian thực trong bệnh viện ở Việt-
nam được xem như là thời gian học chính
khóa, và USMLE được hiểu như là các lớp
học thêm.
“Ars longa, vita brevis, occasio praeceps,
experimentum periculosum, iudicium difficile.”12
Hippocrates
Được chứng nhận là bác sĩ tại Việt-nam
Trước giải thích một vài thứ liên quan đến cái
gọi là USMLE, để gần gũi và dễ hiểu, mình sẽ
bắt đầu với quá trình để một học sinh Việt-nam
trở thành một bác sĩ được chứng nhận rằng có
thể hành nghề ở bất kỳ cơ sở y tế nào (thuộc
công lập hoặc tư nhân).
Thông thường một học sinh Việt-nam sau khi
đậu vào trường Y (Việt-nam Medical School),
thì được gọi là Sinh viên y khoa. Bạn này sẽ
mất 6 năm để hoàn thành chương trình đào tạo
‘bác sĩ đa khoa’ (một số bạn theo chương trình
11
Home | United States Medical Licensing Examination
(usmle.org)
12
“Life is short, and Art long; the crisis fleeting; experience
perilous, and decision difficult. The physician must not only
be prepared to do what is right himself, but also to make the
patient, the attendants, and the externals cooperate.”
“Cuộc sống này quá hữu hạn, trong khi Y khoa quá rộng và
sâu; bệnh tật khôn lường trong khi kinh nghiệm thường
không chuẩn và đưa ra được các quyết định lại không dễ
dàng. Một bác sĩ không chỉ phải luôn sẵng sàng làm đúng
bổn phận của mình, mà còn phải biết dung hòa tất cả các
khác, như bác sĩ Răng-hàm-mặt hoặc Bác-sĩ-Y-
học Cổ-truyền, nhưng do mình từng học Y-đa-
khoa nên mình sẽ đi theo phân ngành này).
Sau khi ra trường, ở cái thời của mình (trước
2021), sẽ có 3 lựa chọn.
Lựa chọn 1, thi vào chương trình Nội trú bệnh
viện để trở thành bác sĩ nội trú. Đây là chương
trình danh giá nhất trong các lựa chọn. Người
tốt nghiệp chương trình này ra đa số có được sự
đào tạo tốt cũng như hứa hẹn sẽ có một tương
lai tươi sáng với tấm bằng Thạc sĩ, Chuyên
khoa 1 và bằng bác sĩ nội trú bệnh viện.
Tuy biết là tốt như vậy, nhưng không phải ai
cũng có thể đi theo được chương trình này. Có
vài nguyên nhân ngăn cản một người có thể trở
thành bác sĩ nội trú, ví dụ, thi đầu vào rớt, hoặc
điều kiện kinh tế không đủ để có thể theo học
suốt 3 năm liên tục (vì thu nhập, nếu có của bác
sĩ nội trú, thường không đủ sống, theo mình
biết13
).
Lựa chọn 2, thi thạc sĩ. So với học nội trú 3
năm thì việc học thạc sĩ kéo dài 2 năm. Cũng
tốt nghiệp cùng với một đề tài nghiên cứu như
bác sĩ nội trú, nhưng kết thúc học thạc sĩ, các
bác sĩ chỉ có bằng Thạc sĩ, chứ không có bằng
Chuyên khoa 1 như các bác sĩ Nội trú, nhưng
cũng sẽ cần chi tốn khá nhiều tiền bạc.
Thời điểm học thạc sĩ tùy thuộc vào ý muốn của
mỗi người, có thể thi ngay lúc mới tốt nghiệp,
hoặc sau khi đã đi làm bệnh viện. Ngoài ra, họ
cũng phải trải qua thời gian hành nghề 18 tháng
tại bệnh viện (sau khi có bằng thạc sĩ) để lấy
được chứng chỉ hành nghề y khoa của chính
phủ Việt-nam.
bên liên quan như đồng nghiệp, bệnh nhân và thân quyến,
lẫn những người có thể luôn chực chờ để cản trở những kế
hoạch trị liệu bởi muôn ngàn lý do khác”.
Xin tham khảo thêm bài phân tích ở đây để hiểu rõ hơn
Hippocrates’ First Aphorism | A Country Doctor Writes:
13
Điều này cũng có sự khác biệt giữa các vùng miền của
Việt-nam, thường các bác sĩ nội trú ở miền nam thường có
thu nhập ổn hơn các bạn ở miền Trung và miền Bắc, điều
này đôi khi cũng khác nhau giữa từng cá nhân mỗi bác sĩ nội
trú.

17
về Mục Lục
Lựa chọn 3, đi làm rồi học chuyên khoa 1 sau.
Theo thời gian, các quy định dần được sửa đổi,
nên hiện tại, để học được chuyên khoa 1, các
bạn bác sĩ ra trường phải làm việc (hoặc học
việc) tại một cơ sở y tế có giường điều trị
(thường là các bệnh viện nhà nước) trong thời
gian 18 tháng, có được chứng chỉ hành nghề (ví
dụ, nội khoa, ngoại khoa, nhi khoa, hoặc sản
khoa), sau đó muốn thì mới có thể đi thi và nếu
đậu thì vào học chuyên khoa 1 của ngành tương
ứng.
Một số ngành như bác sĩ thẩm mĩ ở Việt-nam
hiện tại không phải dễ để theo học. Hiện thời
muốn theo học chuyên khoa 1 ngành thẩm mĩ,
bản thân người bác sĩ14
đấy phải có (i) chứng
chỉ hành nghề ngoại khoa, (ii) chứng chỉ học sơ
bộ khóa thẩm mĩ (thường khóa học này phải
kéo dài 9-12 tháng), rồi mới đủ điều kiện thi
vào chuyên khoa 1 Thẩm mĩ.
Tổng quá trình đó, nếu không gián đoạn sẽ tốn
thời gian trung bình khoảng 9 năm (nếu như
mọi thời điểm đều vừa khít, ví dụ vừa tốt
nghiệp xong đại học thì đậu luôn vào nội trú
bệnh viện, hoặc vừa tốt nghiệp đại học thì được
nhận ngay vào khóa 18 tháng tại một bệnh viện
nào đó, vừa xong 18 tháng thì được khoa phòng
cho15
đi thi và thi đậu.
Chương trình Thời gian (năm)
Nội trú 6+3 = 9
Thạc sĩ 6+2 = 8
Chuyên khoa 6+1.5+2 = 9.5
Chuyên khoa thẩm mỹ 6+1.5+1+2 =10.5
6 năm đại học; 3 năm nội trú; 2 năm thạc sĩ; 1.5 năm (=18
tháng) để có chứng chỉ hành nghề y khoa- thường ở các bác
sĩ nội trú hoặc thạc sĩ sẽ được bệnh viện chứng nhận thời
gian này, một số bạn có bằng thạc sĩ nhưng không được
chứng nhận sẽ phải làm việc trong bệnh viện 18 tháng để có
14
Một người bạn từng học chung lớp sơ bộ Chấn thương của
mình, tốt nghiệp thạc sĩ Chỉnh hình 2014-2016, có chứng chỉ
hành nghề ngoại khoa, học sơ bộ thẩm mĩ 2016, và hiện tại
đang học chuyên khoa 1 Thẩm mĩ.
15
Ở một số cơ sở y tế (bệnh viện), việc đi thi sau đại học
được quy định theo thứ tự, người vào làm trong khoa trước
thì được phép đi thi trước, người vào sau thì chờ đợi để
người vào trước đi thi (và/ hoặc học xong) thì mới đến lượt
được đi thi. Nếu đậu thì học, nêu không đậu thì có thể mất
suất đó và phải chờ đợi một lượt nữa.
Cũng tùy tình hình nhân lực và sự thống nhất giữa các thành
viên trong khoa để việc đi thi/ đi học này được dễ dàng hay
khó khăn. Thường chỗ nào có sự khó khăn, chỗ đấy có sự
không ổn định về mặt nhân sự (bác sĩ).
16
Nội dung sau được ghi chép lại theo hiểu biết cá nhân của
mình từ nhiều năm nay và hẳn nhiên không thể thay thế được
được sự chứng nhận ấy; 1 năm = 12 tháng học sơ bộ định
hướng ngành Thẩm mỹ; 2 năm thời gian học chuyên khoa 1
thẩm mỹ hoặc bất kỳ một ngành chuyên khoa nào khác (ví
dụ, nội, ngoại tổng quát, ngoại chấn thương, ngoại tim
mạch, ngoại thần kinh, ngoại tiết niệu, sản, nhi khoa).
USMLE16
- người học y từ Hoa-kỳ
Một bạn học sinh cấp 3 của Hoa-kỳ, trước khi
bước vào được trường y (Medical School) cần
học một ngành nào đó ở đại học ví dụ Công
nghệ sinh học, Hóa học.
Sau khi tốt nghiệp xong đại học, bạn này phải
trải qua một kỳ thi để vào được trường Y (đào
tạo y khoa được tính là chương trình sau đại
học) và trải qua 4 năm ở đây. Thông thường
sinh viên y khoa của Hoa-kỳ có thể tham dự kỳ
thi USMLE Step 1 và 2 ngay trong năm học thứ
hai.
Sau khi đã đậu các kỳ thi Step 1 và 2, sinh viên
y khoa Hoa-kỳ đủ điều kiện để có thể đăng ký
ứng tuyển vào chương trình nội trú của các
bệnh viện hoặc clinics mà có chương trình đào
tạo nội trú.
Khoảng hồi 2014, trong một lần dự hội thảo của
Việt-nam Hợp Điểm17
tổ chức, mình được biết
các bạn sinh viên đã đậu Step1 2 kể trên, theo
thống kê của Kaplan, phải nộp từ 40 – 60 hồ sơ
để có thể đạt được một tỉ lệ mời phỏng vấn cao
nhất. Nêu nộp nhiều hơn 60 hồ sơ thì cũng
không tăng được tỉ lệ mời phỏng vấn, mà nộp ít
hơn 40 hồ sơ thì nhiều khả năng sẽ giảm tỉ lệ
được mời, đồng nghĩa giảm cơ hội được đậu
vào chương trình (thường gọi tắt là ‘match’).
Mỗi hồ sơ lệ phí hồi đấy đâu đó khoảng $20
(tương đương khoảng 500.000 VNĐ)18
.
các thông tin từ website chính thức Home | United States
Medical Licensing Examination (usmle.org)
Hai cuổn sách có liên quan đến việc học y mà bạn đọc có thể
tham khảo là:
(1) Từ Kiến Trúc Sư Thành Bác Sĩ tại Hoa-kỳ của Bác sĩ
Huỳnh Wynn Trần
(2) Khi Hơi Thở Hóa Thinh Không của Bác sĩ Paul
Kalanithi
17
Đợt đó Việt-nam Hợp Điểm tổ chức hội thảo có mời một
đại diện của trung tâm Kaplan đến dự và chia sẻ những nội
dung liên quan USMLE. Du Học Hợp Điểm
(duhochopdiem.edu.vn)
18
Mình được biết, thực tế có 1 bạn người Việt nhiều năm
trước đã chi tốn khoảng $5,000 cho việc nộp hồ sơ này. Mình
không rõ rằng chi phí này có khác biệt giữa sinh viên quốc
tế và người gốc Mỹ hay không.

18
về Mục Lục
Sau khi được mời phỏng vấn, nếu được nhận
các bạn sinh viên y khoa này sẽ được thông báo
là ‘Match’. Theo mình phỏng đoán, đó luôn là
ngày trọng đại trong cuộc đời của họ.
Step 3 thông thường sẽ được hoàn thành trong
thời gian học học nội trú. Tuy nhiên, thứ tự các
kỳ thi này không bị bó buộc, một người có thể
thi Step 2 trước Step 1, hoặc thi một lượt ba kỳ
Step 1 2 3 trước khi được mời phỏng vấn.
USMLE – người học y ngoài Mỹ (IMG)19
Một đoạn bàn về USMLE lấy ở một website20
Với các bạn đã học y khoa ngoài nước Mỹ, vẫn
có một con đường để các bạn ấy bước vào được
chương trình bác sĩ nội trú Mỹ.
Khi các bạn chứng kiến sự khó khăn mà các bạn
sinh viên đã học ở Mỹ phải trải qua để bước vào
được chương trình Bác sĩ nội trú, thì các bạn có
thể phỏng đoán được rằng với sinh viên quốc
tế, con đường đó trở nên khó khăn bội phần.
Vào 2021, có tổng cộng 28,443 người học y
khoa ở Mỹ/Canada thi Step1, 95% trong số đó
đủ điểm đậu và có 16,952 người học y quốc tế
tham dự kỳ thi này với tỉ lệ đậu là 77%. (xin
xem bảng, và đường dẫn vào trang chủ)
19
Bài viết cụ thể về phần này
The IMG’s Guide to Obtaining Residency in the United
States (yousmle.com)
20
Comments on Very Old IMG's (prep4usmle.com)
21
Mình có nghe kể một vài bạn, đã đậu điểm rất cao ở cả
hai kỳ thi Step1 2 của USMLE nhưng sau đó vì một lý do nào
đó đã quyết định không đến Mỹ. Một trong những trường ở
Việt-nam có nhận các bạn đã đậu USMLE là
Hình chụp từ Performance Data | USMLE
Mình không biết số lượng các bạn thất bại như
mình là bao nhiêu, và có bao nhiêu người từng
có ước mơ nhưng chưa một lần thử.
Khi thấy được những điều trên, mình càng ấn
tượng hơn sự xuất sắc của các bạn, đặc biệt các
bạn người Việt-nam đã đậu kỳ thi USMLE và
‘match’ vào chương trình nội trú. Mình cũng
cảm thấy khâm phục những bạn đã tham gia kỳ
thi dù mức điểm như thế nào, và dù quyết định
sau đó của các bạn ra sao21
.
Thời điểm để các bạn có thể bắt đầu thi Step1
và 2 thông thường trước tháng 7 hằng năm –
theo lời khuyên của một bạn đã đậu vào chương
trình nội trú của Hoa-kỳ22
.
Sau khi đã đậu hai kỳ Step 1 và 2, các bạn học
y từ ngoài Mỹ cũng sẽ đi theo ‘lộ trình’ gửi hồ
sơ như các bạn Mỹ và chờ đợi có các cuộc
phỏng vấn. Giá trị của các kỳ thi của USMLE
được 5 năm (theo mình nhớ).
VinUniversity qua chương trình đào tạo bác sĩ nội trú Home
- VinUni.
Có lẽ đây sẽ là một trong những địa chỉ hấp dẫn các bạn
sinh viên Việt-nam trong tương lai.
Việc ôn thi USMLE cũng hữu dụng trong việc thi vào
chương trình nội trú của Vin.
22
Chi tiết các bạn có thể xem ở kênh của bạn ấy
https://youtu.be/oPs3w8jKV8Q

19
về Mục Lục
Một vài năm trước, một người anh mình quen
biết, từng hoàn thành nghiên cứu sinh ở Úc và
hoàn thành một học bổng Y khoa ở Mỹ (mình
không rõ cụ thể chương trình), anh kể với mình
rằng anh cũng “thích” chương trình USMLE
nhưng nhìn thấy đứa bạn cùng phòng (mình nhớ
qua lời kể, anh này là người Châu Âu) khổ sở
với chương trình đó quá nhiều, nên anh lựa
chọn về Việt-nam (đương nhiên, có lẽ với anh,
còn nhiều lý do khác để anh không theo đuổi
USMLE, mình đoán). Sau 3 năm, người bạn
Châu-âu ‘match’ vào được chương trình nội
trú.
Step 3 là kỳ thi cuối cùng để có giấy phép hành
nghề. Và thường có thể trì hoãn trước khi hoàn
thành chương trình bác sĩ nội trú.
Trong một lần nói chuyện với một người bạn
khác có kinh nghiệm làm việc với các giáo sư
người Hoa-kỳ, anh bạn mình cho biết rằng, việc
đậu vào kỳ thi USMLE ngoài vấn đề đấy là quy
chuẩn ngành y khoa, một lý do khác cũng liên
quan là Các tổ chức như quỹ bảo hiểm chỉ trả
tiền cho việc thăm khám, điều trị của các bác sĩ
đã được chứng nhận thông qua kỳ thi
USMLE23
.
Nên giả định có một giáo sư của Hoa-kỳ A nào
có niềm tin vào năng lực một bác sĩ quốc tế B
và có thể bảo lãnh, trả tiền và mọi chi phí học
tập trong thời gian để bác sĩ B làm nghiên cứu
sinh dưới sự bảo hộ của giáo sư A, thì điều kiện
bắt buộc anh B phải thi đậu USMLE24
.
23
Ở đoạn này có một ý kiến đối lập khá thú vị mình nghe
được từ Channel của anh Vũ Luân, một youtuber mình thích.
Xét về khía cạnh kinh tế, anh cho rằng việc Các hiệp hội
quản lý bác sĩ Hoa-kỳ đang cố tạo ra sự khan hiếm nguồn
cung bác sĩ, và từ đó làm tăng ‘giá’ thu nhập bác sĩ.
Để hiểu hơn về những ý niệm anh Vũ Luân nhắc, có lẽ phải
đọc hết cuổn ‘Free To Choose’ của Milton &Rose Friedman
– cuổn sách mà mình có mong ước sẽ dịch trong thời gian
tới.
Cập nhật 12/2022
Trong thời gian thử việc hiện tại, mình gặp
được một bạn là học sinh của trường Đại Học
Tân Tạo25
. Nhiều năm trước, khi em trai mình
thi đại học (và trượt trường Y Dược Thành phố
Hồ Chí Minh), mình có được nghe đến trường
này.
Khi nói chuyện với người bạn mới này, mình
được biết rằng hầu hết các sinh viên y khoa ở
đây, dưới sự hỗ trợ của trường lẫn thầy trưởng
bộ môn của họ (thầy Thạch Nguyễn, theo người
bạn mình nhắc) đã có cơ hội để đến được Hoa-
kỳ để học tập, quan sát và đi xa hơn trong con
đường y khoa theo lộ trình USMLE.
Các bạn ở trường này cũng được đào tạo từ đầu
theo bộ giáo trình sát với kỳ thi. Theo trí nhớ
của người bạn của mình, có khoảng 500 học
viên người Việt-nam đã đi theo con đường này.
Cá nhân mình nghe đài anh Vũ Luân gần như mỗi ngày, đây
là một kênh thiên hướng Bảo-Hiến.
https://www.youtube.com/c/VuLuanChannelFullEpisodes
24
Một anh bạn mình, thuộc nhóm xuất chúng trong y khoa,
đã từng nhận được một lời đề nghị như vậy từ một giáo sư
hàng đầu trong chuyên ngành mà anh theo đuổi.
25
Đại học Tân Tạo | Đường đến đỉnh cao vinh quang
(ttu.edu.vn)

20
về Mục Lục
2-NỬA SỰ THẬT
Thông điệp
- Nên thận trọng khi tiếp nhận những chia
sẻ không thật cụ thể về việc ôn thi USMLE.
- Bản thân việc ôn thi USMLE là một quá
trình dài. Sự chuẩn bị cho kỳ thi này, đôi
khi, tình cờ được bắt đầu từ rất lâu trong
quá khứ, hoặc thông qua các ‘duyên may’
nhất định với từng cá nhân riêng biệt.
Có lẽ hiếm người có thể giải bày tường tận
các yếu tố thực sự quan trọng giúp họ
thành công trong quá trình này và đôi khi
họ cũng không còn nhớ hoặc không thực
sự nhận ra những ‘duyên may’.
Do vậy, người nghe cần thận trọng và tìm
hiểu nhiều hơn (ví dụ, đặt thêm câu hỏi)
với các chia sẻ liên quan đến thành công
trong việc hoàn thành được USMLE, trước
khi sử dụng các thông tin đó cho bản thân.
“Half the truth is often a great lie.”
Benjamin Franklin26
Những kẻ xuất chúng27
“The lesson here is very simple. But it is striking how
often it is overlooked. We are so caught in the myths
of the best and the brightest and the self-made that we
think outliers spring naturally from the earth. We look
at the young Bill Gates and marvel that our world
26
“Nửa sự thật thường là sự dối trá” Benjamin Franklin,
một trong những nhà sáng lập Hiệp chủng Quốc Hoa-kỳ
27
Lấy tựa đề cuổn sách mình rất yêu thích ‘Những kẻ xuất
chúng’ của Malcolm Gladwell. Thật ra mọi sách của tác giả
này viết mình đều thích. Đến hiện tại (09/2022), đã có 5 cuốn
sách của tác giả này được dịch sang tiếng Việt, tất cả đều có
ở Fonos.
allowed that thirteen-year-old to become a fabulously
successful entrepreneur. But that's the wrong lesson.
Our world only allowed one thirteen-year-old
unlimited access to a time sharing terminal in 1968. If
a million teenagers had been given the same
opportunity, how many more Microsofts would we
have today?”
Malcolm Gladwell
Outliers: The Story of Success28
Nếu bạn đã từng đọc cuốn Những kẻ xuất chúng
của Malcolm Gladwell, không biết bạn có
chung cảm nhận với mình không, đấy là một sự
nể phục bởi góc nhìn quá đỗi khác biệt và mình
cho rằng nhiều phần hợp lý của tác giả.
Nếu chưa từng đọc, đó là cuốn sách bạn không
nên bỏ qua, đoạn trích của tác giả dường như
nói lên tất cả.
“Bài học (về thành công, rằng phải rèn luyện, học
tập thật nhiều) ở đây thật đơn sơ. Nhưng thực tế
góc nhìn không mấy đúng đắn. Chúng ta thường
bị cuốn vào những huyền thoại về sự vĩ đại của
một người hay sự khởi nghiệp tự thân chói lóa
của những kẻ xuất chúng – đùng đùng xuất hiện
một cách tự nhiên, hoang dại. Chúng ta nhìn Bill
Gates và kinh ngạc khi nghĩ rằng thế giới này cho
phép một cậu bé 13 tuổi trở thành một doanh
nhân thành công ngoạn mục. Nhưng tất cả đều
sai. Thế giới này chỉ đã cho phép mỗi một mình
cậu thiếu niên 13 tuổi đó tiếp cận một cách không
giới hạn với thiết bị đầu cuối duy nhất (rất hiếm
ở Mỹ) vào 1968. Nếu hàng triệu đứa trẻ khác
cũng được một cơ hội tương tự, ngày nay sẽ có
thêm bao nhiêu công ty Microsofts nữa đây?”
Hiện tại mình không biết chính xác có bao
nhiêu người thành công hoặc thất bại trên con
đường chinh phục USMLE. Mình có xem một
vài chia sẻ về hành trình chinh phục kỳ thi này
nhưng có lẽ do hạn chế về thời gian nên các
thông tin được đưa ra, theo mình thấy, không
thực sự hữu ích với những bạn có ý định tham
gia kỳ thi này.
28
Ghi chú: mình có thử tìm các ‘quotes’ của Malcolm
Gladwell và nhận ra rằng, nếu chỉ đọc những ‘quotes’ đó
mà không đọc/ nghe hết sách của ông, bạn sẽ hiểu lầm ý
nghĩa của câu từ được trích dẫn (không đầy đủ). Và đương
nhiên, việc đọc được toàn bộ nội dung sách luôn là điều thú
vị hơn nhiều.

21
về Mục Lục
Do đó:
(1) Luôn cần có những thông tin đầy đủ về
USMLE và các kinh nghiệm cho việc
ôn thi chương trình này. Các thông tin
cụ thể đó giúp tạo nên một bức tranh/
bản đồ vừa có tính tổng thể cũng vừa có
các chi tiết qua đó giúp những người đi
sau bớt tiêu hao nguồn lực của bản thân,
điều mà có thể xảy ra với việc sử dụng
những ‘bản đồ’ thiếu chi tiết và chỉ
chứa đựng chỉ một phần những điều
thực sự diễn ra.
(2) Có thể mình đã ôn thi ở trạng thái mò
mẫm, và mình không muốn điều đó xảy
đến với những bạn đang bắt đầu hành
trình này.
Với nỗ lực đưa đến một sự thật toàn vẹn
mà không phải cái gọi là một-nửa-sự-
thật29
ở những điều mình đã trải qua,
mình mong rằng chia sẻ này ít nhất sẽ
giúp các bạn muốn thử chinh phục
USMLE có thể tránh được các sai lầm
mà mình đã phạm phải trong quá trình
học ôn thi.
Để thấy được tầm quan trọng của việc cung cấp
một bức tranh toàn cảnh sẽ mang lại lợi ích cho
người đi sau, mình xin dùng hai ví dụ thực tế
dưới đây.
“The foundation of every state is the education of its
youth.”
Diogenes30
29
“The truth, the whole truth, and nothing but the truth.”
The absolute truth about something, without omission,
embellishment, or alteration. Used to swear in witnesses
while giving evidence in court and used by extension in other
contexts. https://idioms.thefreedictionary.com/
Ví dụ 1, bạn mình du học Hoa-kỳ
Bạn mình trong khi đang học năm bốn ngành
Dược tại Sài-gòn thì chuyển trường sang Mỹ
học tiếp (cũng thuộc ngành Dược). Ngoài ra,
bạn ấy còn lấy được học bổng 70%. Nếu câu
chuyện chỉ được biết ngang mức này, hẳn sẽ có
hàng vạn câu hỏi xuất hiện, ví dụ: có phương
thức chuyển tiếp như vậy sao? Làm sao để có
thể có được sự chuyển tiếp như vậy? và nhiều
câu hỏi khác nữa, đặc biệt với bạn nào cũng có
mong muốn đạt được những thành tựu học tập
như vậy.
Để có thể thấu suốt, câu chuyện cần được bổ
sung vài chi tiết đầy đủ hơn, qua đó một bức
tranh lớn được dựng lại để thấy được rằng quá
trình đó không phải là một việc dễ dàng được
thực hiện trong một vài ngày hoặc một vài tuần.
Nó còn là, theo mình, chứa đựng nhiều cơ
duyên mà có lẽ không nhiều người có được.
Người yêu của bạn mình ở Hoa-kỳ được mười
năm. Hai người họ yêu nhau được khoảng hai
năm trước. Anh người yêu ở Hoa-kỳ này có
mong muốn sẽ cưới cô bạn mình làm vợ, nên
có thúc dục bạn mình sang đấy sớm, một trong
các kế hoạch là anh này về Việt-nam để kết
hôn.
Bạn mình cảm thấy việc kết hôn ở lứa tuổi hiện
tại có vẻ quá sớm, phần khác nữa là việc sớm
được sự bảo trợ của người yêu trong mọi việc
làm cô ấy không an tâm, do đó cô bạn mình tìm
đường đi nhưng phải là đi học, và phải là theo
cách không liên quan, không phụ thuộc vào sự
sắp đặt của người yêu.
Trong quá trình chuẩn bị cho việc đi học này,
về tài chính, gia đình bạn ấy đã bán một căn nhà
ở quê để chuẩn bị một khoản tiền, khoảng 700
triệu. Khoản tiền này sau đó được gia đình
người yêu cho mượn thêm khoảng 600 triệu để
đạt được yêu cầu đảm bảo tài chính của trường
ở Hoa-kỳ.
30
Diogenes là một trong những triết gia sống theo ‘chủ
nghĩa khắc kỷ’. Ở kênh Spiderum có một bài viết thú vị về
ông https://youtu.be/CIHkihiCqUQ
“Sự trường tồn của các thành bang phụ thuộc vào việc giáo
dục mà giới trẻ (ở nơi ấy) được thụ hưởng”.

22
về Mục Lục
Về thủ tục, ban đầu bạn mình nộp hồ sơ visa
sang Hoa-kỳ với lý do tham dự khóa học tiếng
Anh kiểu ESL (English as a Second Language,
ESL) nhưng bị từ chối bởi không đủ thuyết
phục. Một lý do quan trọng là bạn ấy đã có được
bằng tiếng Anh IELTS 7.031
lấy được khi ôn thi
trong mấy tháng cách ly dịch bệnh COVID-19,
và với một người đã có IELTS 7.0 thì việc đăng
ký học ESL quả là một điều khó hiểu.
Ở lần thứ hai, theo sự tư vấn của trung tâm du
học, bạn ấy chuyển mục tiêu và nộp hồ sơ visa
theo lối như đã kể. Để chọn trường và tìm học
bổng, bạn mình nhắm vào tiểu bang nơi người
yêu của bạn ấy cư ngụ. Sau đó viết bài luận để
xin thư giới thiệu của trường, sau đó qua được
vòng đầu thì bắt đầu vào phòng phỏng vấn
video call và cuối cùng có được học bổng 70%.
Với hồ sơ theo hướng mới này, sau cuộc phỏng
vấn đề nghị cấp visa lần hai, bạn ấy thành công
và có được cơ hội vào Hoa-kỳ để theo đuổi
khóa học của bạn ấy mong muốn, và gặp người
yêu.
Chi phí đóng cho trung tâm tư vấn du học tổng
hết khoảng 25 triệu VNĐ, trong đó đã kèm phí
SEVIS và phí hoàn thành mẫu DS160 để đặt
lịch hẹn phỏng vấn xin visa du học. Phí SEVIS
$350 và $160 cho DS160, phần $490 sẽ được
hoàn trả nếu bạn mình không xin được Visa du
học VÀ từ bỏ việc phỏng vấn. Những vấn đề
liên quan tới các thủ tục này sẽ được nhắc ở
chương cuối của cuốn tự truyện này dựa theo
kinh nghiệm của mình.
Hiện tại (2022) bạn mình đang học ở năm thứ
tư tại Hoa-kỳ, chuyển sang một trường khác.
Như cuộc sống luôn thay đổi, anh người yêu kia
và bạn mình đã chia tay. Sự việc này một lần
nữa nhắc mình về những điều gọi là duyên phận
trong cuộc sống. Theo cái cách mình hay tự
nhủ, có lẽ, người yêu (cũ) của bạn mình, xuất
hiện trong đời cô ấy chỉ để làm đúng nhiệm vụ
là động viên, hỗ trợ bạn mình đến được Hoa-
31
Mình phải ghi chú thêm để bạn đọc không hiểu lầm, theo
bạn mình kể, đây là lần thứ hai bạn mình học ôn thi IELTS.
Lần đầu khi bạn mình ở khoảng năm thứ 2 (hoặc 3) đại học.
Nên lần học này cũng xem như là có kinh nghiệm. Điểm khác
nữa là, bạn mình cũng học tiếng Nhật từ cấp 2, 3, và có một
nền tảng tiếng Anh khá tốt. Điều này có nghĩa rằng, nếu bạn
không thực sự có những nền tảng như bạn mình, việc đạt
kỳ. Khi xong nhiệm vụ này, duyên kia cũng
theo đó kết thúc.
Nếu câu chuyện của người bạn mình chỉ được
kể ở phần đầu, với các sự kiện đơn lẻ, ví dụ theo
lối: bạn mình đang học lớp Dược ở năm thứ tư,
lấy được học bổng 70% và hiện nay đang ở
Hoa-kỳ năm thứ ba.
Hẳn người nghe sẽ chẳng thể nào hình dung
được những khó khăn mà bạn mình đã trải qua,
từ việc tìm kiếm sự giúp đỡ từ các trung tâm tư
vấn du học32
, đến việc tự mình chuẩn bị các hồ
sơ cho việc lấy được học bổng, có được visa
sang Hoa-kỳ, cũng như các nỗ lực khác về tinh
thần, mà đấy là chưa kể đến việc chuẩn bị tài
chính (bán một căn nhà) – sự hỗ trợ mà không
phải ai cũng (may mắn) có được.
Ví dụ 2, bản thân mình
Quá trình học ôn USMLE của mình sẽ được
trình bày cụ thể ở các phần tiếp theo 3, 4 và 5.
Tuy nhiên, để minh họa cho những điều mình
muốn nhấn mạnh trong phần 2 này, mình sẽ kể
về sáu tháng đầu tiên bắt đầu ôn thi cùng
những nhận định về thời gian này.
Để bắt đầu tiếp cận USMLE, mình sử dụng các
video Kaplan của phần Biochemistry. Do chưa
có kinh nghiệm, nên mình không tập trung xem
các video này liên tục suốt bốn giờ, cũng chưa
kết hợp đánh trắc nghiệm, mà thay vào đó mình
đi lan man vào các bài giảng liên quan ở Khan
Academic, hoặc các bài viết ở Lecturio (những
nguồn tài liệu như Lecturio sẽ được nhắc ở
phần 7). Trong những lúc mình thấy các kiến
thứ mình ôn lại ấy thú vị quá, mình lại gửi lên
các status của Facebook.
được IELTS 7.0 hẳn là một việc không thực sự dễ dàng. Và
sau này các bạn sẽ thấy ở trường hợp của mình ở Mục 7>
phần Tiếng Anh> IELTS
32
Và đóng phí khoảng 10 triệu VNĐ, dù sau này bạn mình
cho rằng người tư vấn cho bạn mình ở trung tâm ấy làm việc
“không có tâm gì cả”.

23
về Mục Lục
Bởi trong quá trình ôn này, mình vừa đi làm và
học ôn khi trong những ngày ở nhà (ra trực, hồi
đó số ngày mình có thể tập trung toàn thời gian
cho học ôn là ba đến bốn ngày trong một tuần,
thời gian còn lại mình đi làm, đi trực, hoặc ngủ
bù sau buổi trực), và bởi cũng chưa có kinh
nghiệm ôn thi cũng như không tập trung để thực
hiện chiến lược kết thúc từng mảng kiến thức
một cách liên tục nên trong sáu tháng mình vẫn
chưa hoàn thành được phần Biochemistry.
Một trong những lần post status, một người bạn
trên Facebook của mình33
comment cho rằng
những phần mình gửi lên thuộc dạng kiến thức
low-yield34
, ngoài ra một người bạn khác đã học
ôn trước mình một năm cũng chia sẻ vài kinh
nghiệm của bạn ấy mới giúp mình nhận thấy sự
phí hoài sáu tháng đầu mà mình đã đi qua.
Một thời gian sau, mình cũng được một anh bạn
khác cho biết rằng bản thân anh cũng học ôn
chương trình này trong sáu tháng, và anh cũng
chưa hoàn thành xong được phần
Biochemistry. Sau này anh bạn mình quay trở
lại tập trung cho mảng chuyên ngành của anh.
Mình sẽ chẳng thể nào hình dung được, tại sao
một người có thể bị ‘bẫy’ vào một vùng kiến
thức ôn thi trong sáu tháng, mà đáng lẽ phải
hoàn thành chỉ trong khoảng hai đến bốn
tuần35
, nếu thời điểm mình nghe sự chia sẻ của
‘anh bạn khác’ xảy ra trước thời điểm mình đã
‘đốt’ hết sáu tháng.
Ví dụ hai này, một lần nữa, cho thấy rằng sự
quan trọng trong việc cung cấp một lượng
thông tin đầy đủ cho một vấn đề bất kỳ, cụ thể,
ở đây là ôn thi USMLE.
33
Anh bạn này lớn hơn mình khoảng 3-4 tuổi, đã từng học
nội trú nội khoa sau khi tốt nghiệp, và sang Hoa-kỳ theo diện
gì mình không biết.
34
‘Low yield’ ý ám chỉ loại kiến thức ít khi xuất hiện trong
các câu hỏi thi. Ngược lại ‘High yield’ là các kiến thức
thường xuất hiện trong các câu hỏi thi và do đó cần tập trung
cho các dạng kiến thức này.
Kết luận
Sẽ không bao giờ thừa khi các chia sẻ về một
vấn đề bất kỳ, như trong toàn bộ tập ghi chép
này về USMLE, một cách cụ thể, rõ ràng, và đầy
đủ.
Ngược lại, những chia sẻ chung chung không
những góp phần tạo một ảo mộng kém thực tế,
mà lắm lúc còn tạo ra những hiểu lầm, thậm chí
gây tốn thời gian hơn cho những người đang
cần thông tin.
Do đó, theo kinh nghiệm của mình, nên thận
trọng với những lời khuyên mang tính ‘truyền
động lực, tạo cảm hứng’ nhưng thiếu những chi
tiết, hướng dẫn cụ thể.
35
Bằng cách tập trung nghe cho xong phần video Kaplan kết
hợp đánh trắc nghiệm liên tục ở tài khoản USMLE-Rx hoặc
các tài khoản học tương tự (xem mục 7- NGUỒN TÀI
NGUYÊN) thay vì đọc và ngẫm nghĩ từng bài một trong
textbook.

24
về Mục Lục
3-HÀNH TRÌNH
“Life’s tragedy is that we get old too soon and wise
too late”
Benjamin Franklin36
Trước một chuyến đi chơi xa như đi biển,
thường người ta sẽ chuẩn bị một hành trang
thật đầy đủ, ví như họ sẽ lên danh sách cần
mang theo cái gì, số lượng bao nhiêu, dùng
phương tiện gì để di chuyển, cần trang bị những
kiến thức hay thông tin gì liên quan không, đến
nơi thì làm gì.
Sau khi đã định một khung thời gian nhất định,
họ sẽ quyết định thời điểm nào nên xuất hành,
di chuyển tốc độ như nào, đi trong bao lâu thì
đến nơi, giả như có sự cố giữa đường thì làm
sao.
Rồi khi đến được nơi cần đến, họ sẽ triển khai
kế hoạch, ví dụ ra đến biển thì trải bạt, dựng trại
vào buổi sáng, ăn đồ nướng nghỉ ngơi hóng gió
biển vào bữa trưa, tắm nhẹ vào buổi chiều và
đốt lửa trại khi đêm xuống.
Nói chung, chỉ là một chuyến đi ngắn thôi
nhưng với những người có đầu óc tư duy tốt, ít
nhất những vấn đề liên quan hành trang – thời
gian – và cách thức thực hiện đều được suy
nghĩ, lên kế hoạch chi tiết. Thậm chí dù kỹ
lưỡng như vậy nhưng đôi khi vẫn gặp những sự
kiện bất ngờ không biết phải xử trí như thế nào.
Việc học ôn thi USMLE đương nhiên phức tạp
hơn nhiều so với một chuyến đi chơi biển như
giả định trên. Việc chuẩn bị một phần cho kỳ
thi này, ở một số người, không biết vô tình hay
cố ý bắt đầu từ rất sớm, nhưng với một số người
khác, như mình, thì tương đối muộn, khi đã
ngoài 30.
Hai năm trước khi bắt đầu quyết định này, một
người bạn của mình đã cảnh báo mình rằng:
“đây là một việc cực kỳ tốn kém, nên bạn cần
36
“Bi kịch của cuộc đời này là tuổi già đến quá nhanh trong
khi trí tuệ thì lại tùy vào duyên may” Benjamin Franklin
Mình dịch ‘duyên may’ thay vì nghĩa gốc là ‘trí tuệ thì lại
đến quá muộn’. Chữ ‘duyên’ ở đây được hiểu là có quá nhiều
cẩn thận trước khi quyết định có nên theo đuổi
hay không”.
Thời gian đó mình đang còn trẻ, và đầy lạc
quan. Và mình cũng không thật sự mường
tượng được độ phức tạp của việc theo đuổi ôn
thi USMLE từ đầu đến cuối.
Vậy rõ ràng là mình đã được cảnh báo, nhưng
phần vì không hình dung được mức độ phức tạp
của vấn đề, phần vì lòng tham (và có lẽ là tính
ngông cuồng của tuổi trẻ), kèm với những ám
ảnh của cái gọi là USMLE từ nhiều năm trước
đó37
nên mình đã lên một kế hoạch không thể
tồi hơn cho kỳ thi này “cứ học thôi rồi từ từ mò
(mẫm)”.
Ngoài ra, cuối 2019, khi nghe ‘tin đồn’ rằng
‘cửa’ USMLE sắp đóng sập đối với một vài
nước như Việt-nam trong tương lai, vào khoảng
2022, mình càng chắc chắn rằng quyết định
“học đi thôi” của mình là đúng đắn.
Theo mình biết, ở Việt-nam, có không ít bạn đã,
đang và sẽ âm thầm đi trên con đường này. Số
lượng các bạn thành công là có, theo mình biết
năm vừa rồi (2021-2022) có khoảng bảy bạn
đậu vào chương trình bác sĩ nội trú Hoa-kỳ,
nhưng mình không biết có bao nhiêu kẻ như
mình.
Kế hoạch lẫn nỗ lực của mình đã thất bại dù
mình có cố công thực hiện trong suốt hai năm.
Lý do có thể tóm tắt bởi mình đã không chuẩn
bị kỹ ba yếu tố đã nhắc ở trên gồm:
(1) một hành trang (mà chủ đạo là tiếng Anh)
sớm và đầy đủ
(2) mình đã không kiểm soát được thời gian và
những thời điểm cụ thể để tiến hành và
(3) mình đã thực hiện với một cách thức kém kỷ
luật cũng như thiếu chuyên nghiệp
Và một điểm khác nữa, mình đã không hỏi nhờ
sự giúp đỡ của những người bạn thành công
trên việc chinh phục USMLE.
yếu tố tham gia vào làm đưa đến sự muộn màng để có được
sự sáng suốt.
37
Từ những ngày Y3 khi mình chưa biết kỳ thi này là gì là
gì cho đến sau này khi mình đi tham dự hai lượt hội thảo ở
Sài-gòn vào 2012 và đâu đó 2014 rồi hiểu biết nó nhiều hơn.

25
về Mục Lục
Hành trang không hoàn hảo
Thông điệp
- Ngoại ngữ, cụ thể ở đây là tiếng Anh, là
công cụ hữu dụng cho việc học hành và
nghề nghiệp sau này.
- Một người có được sự đầu tư đúng cách,
chuyên nghiệp cho ngôn ngữ này càng
sớm thì khả năng người đó sẽ có nhiều cơ
hội hơn (so với bạn đồng lứa) trong tương
lai. Điều này mình không biết còn đúng
hay không cho nhiều năm tới38
.
- Với người lớn tuổi, việc học ngôn ngữ vẫn
sẽ cần thiết, nhưng bản thân nhóm người
này sẽ gặp nhiều rào cản (cơm áo gạo tiền,
gia đình, con cái), Chúa Trời sẽ phù hộ
cho các họ, “cứ gõ đi, cửa sẽ mở”39
.
38
Và cần nhớ, theo những gì mình nghe và thấy, ngoài tiếng
Anh, thập niên sắp tới lập trình (code) cũng là một ngôn ngữ
có ảnh hưởng lớn như tiếng Anh trong hiện tại.
39
‘Ask, and it shall be given you; seek, and you shall find;
knock, and it shall be opened to you: For every one that asks
receives; and he that seeks finds; and to him that knocks it
shall be opened’ (Matthew 7:7–8).
40
“Các chuyến hải hành đến những vùng đất mới luôn bắt
đầu bằng việc bước một chân lên con tàu nơi bến cảng” Lão
Tử.
Nhưng bạn cũng biết rồi đấy, không phải ai cũng tìm ra châu
Mỹ như Cristoforo Colombo, một số nghỉ lại trong lòng biển
sâu, lặng lẽ.
“A journey of a thousand miles begins with a single
step.”
Lao Tzu40
Đầu tư sớm
Thằng Voi – con mình – năm nay gần 5 tuổi,
với kinh nghiệm xem Youtube41
hơn 3 năm,
cậu ấy có thể nói tiếng Anh khá tự nhiên42
. Vợ
mình là một fan cuồng nhiệt của cu cậu khi luôn
cho rằng cái ngữ điệu, sự trôi chảy, thậm chí là
từ vựng khi Voi nói tiếng Anh nghe thật hay ho,
ít nhất là hơn đứt ba hắn – kẻ có kinh nghiệm
tự học tiếng Anh trong mười năm nay nhưng
mỗi lần nói cái ngôn ngữ này thì cứ như khạc
ra từng chữ.
Trở ngược về khoảng gần ba mươi năm trước,
khi mình vào cấp một, ba mẹ mình cũng như
mình hiện thời, luôn muốn đem lại mọi điều tốt
nhất cho mình. Một trong các điều đó là những
khóa học thêm Toán, Văn giống như con cái
của những gia đình có điều kiện khác.
Nhưng có một điều mà ba mẹ mình (và thậm
chí nhiều người lớn thời ấy) khó có thể tưởng
tượng được, nếu thay vì họ đầu tư sớm cho con
họ bằng các khóa tiếng Anh thay vì Văn, Toán,
thì như mình đã nói từ đầu, có thể tập ghi chép
này khởi đầu bởi những dòng đại loại: “259
điểm là mức mà Tôi đã đạt được trong Step
1…”. Mà thực ra, hồi đấy tiếng Anh cũng đang
hiếm. Ba của một người bạn mình là giảng viên
tiếng Nga, cũng đang bắt đầu chuyển sang học
để dạy tiếng Anh vào khoảng thời gian 1990
này.
41
Chương trình hoạt hình Peppa Pig
https://www.youtube.com/c/peppapig
42
Khi Voi khoảng 2 tuổi, cậu ấy không nói được nhiều. Tụi
mình (ba mẹ Voi) cũng chỉ nghĩ rằng cậu ấy chậm nói đôi
chút, và không đứa trẻ nào giống nhau. Tuy nhiên, sau một
lần đi ăn với bạn mình, Voi phản ứng tốt, thậm chí trở nên
hào hứng khi được nói chuyện bằng tiếng Anh, tụi mình nhận
ra rằng bởi thời lượng tiếp xúc với tiếng Anh ở Youtube quá
nhiều làm Voi nghĩ rằng tiếng Việt là ngoại ngữ. Điều này
cho thấy mặt trái của việc sử dụng Youtube. Đến nay thì Voi
đã dần trở về ‘bình thường’, bắt đầu nói khá hơn ở tiếng Việt
như những bạn học của Voi. Cái gì cũng có ưu và nhược!

Góp Nhặt Cát Đá. Tự truyện. 2022. Nguyễn Đức Thanh Liêm.pdf

Góp Nhặt Cát Đá. Tự truyện. 2022. Nguyễn Đức Thanh Liêm.pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

More from Thanh-Liêm Nguyễn-Đức

More from Thanh-Liêm Nguyễn-Đức (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Góp Nhặt Cát Đá. Tự truyện. 2022. Nguyễn Đức Thanh Liêm.pdf