sosial innovasiyalar.pptx

1. SOSİAL İNNOVASİYALAR
1
plan
SOSİAL İNNOVASİYA NƏDİR?
SOSİAL İNNOVASİYALARDAN NƏ ƏLDƏ EDƏ BİLƏRİK?
SOSİAL İNNOVASİYA NÜMUNƏLƏRİ
SOSİAL İNNOVASİYASININ XÜSUSİYYƏTLƏRİ
SOSİAL İNNOVASİYANIN MƏRHƏLƏLƏRİ

2. SOSİAL İNNOVASİYA NƏDİR?
SİSTEMİK YANAŞMA
A 'yeni məhsullar, proseslər və
ya proqramları gündəlik
qaydalarla dərin dəyişikliyə
aparan mürəkkəb prosesdir.
İDARƏETMƏ DURUŞUİ
Sosial innovasiya mövcud həll
yolları ilə müqayisədə daha
effektiv, səmərəli, davamlı və ya
daha ədalətli olan və tək fərdlər
və ya təşkilatlar əvəzinə, ilk
növbədə cəmiyyət üçün dəyər
yaradan bir sosial problemin
yeni həllidir
PRAQMATİK YANAŞMA
Sosial innovasiya sosial
ehtiyacı ödəmək məqsədi ilə
motivasiya olunan və əsasən
inkişaf etdirilən və əsas
məqsədləri social fəaliyyət
olan təşkilatlar vasitəsilə
yayılan innovativ fəaliyyətlər
və xidmətlərdir
KRİTİK YANAŞMA
Maraqlı tərəflər maddi və
qeyri-maddi resursların
bölüşdürülməsi baxımından
sosial sistemin fəaliyyətinin
aşağıdan yuxarı
transformasiyasını hədəfləyən
“səlahiyyətləndirmə və siyasi
səfərbərlik” prosesidir
QISA YANAŞMA
Biz hər şeyi sadə
saxlamağı xoşlayırıq, ona
görə də bizim üçün sosial
innovasiya “həm
məqsədlərinə, həm də
vasitələrinə görə sosial olan
yenilikdir”
İQTİSADİ YANAŞMA
Sosial innovasiya
konseptual, proses və ya
məhsul dəyişikliyi, təşkilati
dəyişiklik və
maliyyətləşmədə
dəyişikliklər, maraqlı tərəflər
və ərazilərlə yeni əlaqələr
kimi müəyyən edilir.

3. Maliyyə cəhətdən
• Azaldılmış xərclər
• Artan gəlir
• Daha yüksək satış
• Artan marjalar
• Daha çox qazanc
Reputativ
• Təkmilləşdirilmiş brend məlumatlılığı
• Daha böyük auditoriya
• Müsbət brend təcrübəsi
• Daha çox tövsiyələr
• Daha böyük diferensial üstünlük
Müştərilər
• Müştərilərlə daha yaxşı münasibət
• İşçilərin daha çox cəlb edilməsi
• Artan müştəri məmnuniyyəti
• Daha yaxşı xidmət təcrübəsi
SOSİAL
İNNOVASİYALARDAN
NƏ ƏLDƏ EDƏ BİLƏRİK?
Tərəfdaşlar
• İştirak edən bütün oyunçularla
davamlı əlaqələr
• Səhmdarların məmnunluğunun
artması
Yenilik üçün şanslar
• Yeni məhsullar/xidmətlər
• Yeni əməkdaşlıq formaları,
modelləri və ya sistemləri
• Yeni biznes modelləri
• Daha yaxşı iş inkişafı

4. HANSI SOSİAL İNNOVASİYA DEYİL
' Sosial innovasiya, şübhəsiz ki,
sosial müəssisə və sosial
sahibkarlıq vasitəsilə baş versə də,
bir çox başqa kontekstlərdə də baş
verir. Əksinə, sosial sahibkarlıq tez-
tez innovasiyaları əhatə etsə də,
sosial sahibkarların yalnız kiçik bir
azlığı daha sonra genişləndirilə bilən
yeni modellər yaradır və bu
genişlənmə prosesi çox vaxt
hökumətləri və daha böyük
biznesləri əhatə edir.'
SOSİAL SAHİBKARLIQ
Yaradıcılıq yeni ideyalar
yaratmaq bacarığıdır,
innovasiya isə psixi vəziyyətin
həmin ideyaların real həyata
keçirilməsinə t’min edir.
İxtiralar əsasən biznesdən və
ya cəmiyyətdən kənarda,
universitetlərdə və tədqiqat
institutlarında görülür.
YARADICILIQ / İXtira
Sosial innovasiya yeni anlayış deyil və sosial sahibkarlıq, yaradıcılıq və ya ixtira, təkmilləşdirmə və ya
dəyişiklik kimi digər təriflərə oxşar hesab edilməməlidir. “Texnologiya və ya biznesdə innovasiyada
olduğu kimi, sosial innovasiya da “təkmilləşdirmə” və ya “dəyişiklik” və “yaradıcılıq” və “ixtira”dan
fərqlidir. Bu son ikisi innovasiya üçün həlledici əhəmiyyət kəsb edir, lakin yeni ideyaları faydalı edən
tətbiqin və yayılmasının mühüm mərhələlərini nəzərdən qaçırır.
TƏKMİLLƏŞMƏ / DƏYİŞMƏ
Yenilik dəyişiklik tələb edir.
Dəyişiklik fərqli bir şey edir,
yenilik isə eyni vaxtda daha
yaxşı olmaqdır.
Sosial innovasiya
strategiyanın həyata
keçirilməsini tələb edir, lakin
dəyişiklik və ya
təkmilləşdirmə tələb
olunmaya bilər.

5. • 'Çoxsahəli və inteqrasiya olunmuş həllərə yönəldilib
• Gücləndirməyə və birlikdə işləməyə diqqət yetirir
• Tələbatla idarə olunur
• Sifarişlə hazırlanır
• Bilik və əqli mülkiyyətin paylaşılmasına icazə
vermək üçün açıq şəkildə yanaşılır
‘SOSİAL İNNOVASİYA LAYİHƏLƏRİ:
• Müstəqil həllər üzərində fokuslanıb
• Yuxarıdan aşağıya müəyyən edilir
• Təchizatla idarə olunur
• Kütləvi istehsal
• Yanaşmada daha qapalı və məxfidir
“NORMAL” İNNOVASİYA LAYİHƏLƏRİ:
SOSİAL İNNOVASİYA “NORMAL” YENİLİK DEYİL

6. İnsanların təhsillə
əlaqəsini və qarşılıqlı
əlaqəsini dəyişdirən
distant təhsil.
Open University
Fair Trade
İnkişaf etməkdə olan
ölkələrdə
istehsalçılara daha
yaxşı ticarət şəraitinə
nail olmaqda kömək
etmək missiyası ilə
Böyük Britaniya və
ABŞ-da ictimai
hərəkat yaradılmışdır.
kiva
Grameen
Grameen Bank, BRAC
ilə birlikdə yoxsul
insanlara yoxsulluğa
və aclığa son qoymaq
üçün güc verən
mikromaliyyə
təşkilatıdır.
İnsanlara “80-dən çox
ölkədə aztəminatlı
sahibkarlara və tələbələrə
internet vasitəsilə pul borc
verməyə” imkan verən
dünyada ilk həmyaşıd
mikro kredit saytı. Onun
missiyası yoxsulluğu
azaltmaqdır..
Repair Café
The Freebird Club
Xüsusilə 50 yaşdan
yuxarı insanlar üçün
nəzərdə tutulmuş
həmyaşıdlar arası sosial
səyahət və evdə qalma
platforması. O, tənhalığa
və maliyyə sabitliyinə
müraciət edir.
“Təmir kafeləri pulsuz
görüş yerləridir və
hamısı əşyaların təmiri
ilə bağlıdır (birlikdə).
Dünyada 1500-dən çox
Təmir Kafesi var.
“Sosial innovasiyanın yeni inkişaf sahəsi zəngin və rəngarəngdir – yeni
öyrənmə və yaşlı qayğı modellərindən tutmuş tullantıları azaltmaq,
icmaları gücləndirmək və aşağı karbonlu iqtisadiyyata keçid üçün yeni
üsullara qədər – və bir çox təşkilat və fərdlər var ki, onların inkişafı və
istifadəsi ilə məşğul olurlar.
SOSİAL İNNOVASİYA NÜMUNƏLƏRİ

7. Vikipediya və
Ohmynews kimi bir
çox sahələri
dəyişdirən digər açıq
mənbə üsulu
Linux Software
Participate UK
Dizaynlarda iştirak edir
və dəyişiklik və dövlət
sektorunda islahatlar üçün
dialoq yaradır. Fikirləri
toplayan və ideyaları
inkişaf etdirən
multidissiplinar yanaşma.
Wikipedia
Signly
Qabaqcadan qeydə
alınmış işarə dili
videolarını göstərmək
üçün əlavə reallıqdan
istifadə edən proqram,
eşitmə ptoblrmi olan
istifadəçilər üçün yazılı
məzmuna giriş imkanı
verir.
İnternet əsaslı,
istifadə edən insanlar
tərəfindən birgə
yazılmış pulsuz
ensiklopediya.
Clean Estonia in one day
The Climate Group
İqlim tədbirlərini
sürətləndirmək üçün
biznes və sub-milli
hökumətlərlə
beynəlxalq səviyyədə
işləyən QHT.
‘Üç Estoniyalı özlərinə sual verdi:
‘Bütün estoniyalılarla bir gündə
ölkəni təmizləsək necə?” 2008-ci
ilin bir günündə 50.000 könüllü
(bütün Estoniyalıların 4%-i)
ölkəni təmizləməyə müvəffəq
oldu
Sosial innovasiyalar təcrid olunmuş aktlar kimi qəbul edilməməlidir. Onların potensialı
təkrarlananda və dərk edildikdə ortaya çıxır. Sosial innovasiyalar vəziyyəti qiymətləndirmək və
onu həll etmək üçün hərəkət etmək üçün sosial problemin hərtərəfli başa düşülməsini tələb edir.
Onların özünəməxsus xüsusiyyətləri və gücü sosial islahatların yaradılmasındadır - müzakirələr və
düşüncələr vasitəsilə deyil, innovativ yanaşmalar və cəhdlər əsasında.
SOSİAL İNNOVASİYA NÜMUNƏLƏRİ

8. Sosial innovasiyaların tarixi
“Sosial fəallar, hökuməti daxildən
dəyişməyə cəhd edən və birtəhər
uğursuzluğa düçar olmuş, Qərb
demokratiyasını kənar hökumətlərdən
yeniləmək üçün öz təşəbbüslərini davam
etdirmək üçün vətəndaş cəmiyyəti
fəalları, texnopozitivistlər və
tədqiqatçılarla birləşən Yeni
Sol/Əməkçilərin ən gənc nəsli idi.”
1990s
DOĞUM
1996
QAZANMAQ
TƏRHƏT
1990-cı illərlə 2000-ci illərin
əvvəlləri arasında Böyük
Britaniyada ictimai fəalların
və tədqiqatçıların hərəkatı
olaraq başladı və Amerika da
onun izləyiciləri yarandı
Yeni minillikdə Prezident
Obama 2009-cu ildə
vəzifəyə başladıqdan
sonra Ağ Evin Sosial
İnnovasiyalar və
Vətəndaş İştirakı Ofisini
yaratdı.
[[
[[
[[
1) European Commission (2017)Vision and Trends of Social Innovation for Europe

9. 2010s
DƏYİŞİR
CƏHBƏLƏR
2018
ƏSASLIĞI
SOSİAL İNNOVASİYA
Avropa təsirli uğur rekordunu
qeyd etdi. Bununla belə, o,
ekzistensial problemlərlə
üzləşir (kiçilən əhali, qocalan
cəmiyyət = xidmətlərə və
təhlükəsizlik sistemlərinə
əlavə təzyiq. Eyni zamanda,
qloballaşma, urbanizasiya,
rəqəmsallaşma və miqrasiya
dəyişmə sürətini və
gözlənilməzliyi artırır).
AVROPA
TANIMA
2010
[[
[[ [[
2010-cu ildə Avropa
İttifaqı Avropa 2020
strategiyasını işə saldı,
Sosial İnnovasiya
İnnovasiya İttifaqının
Flaqman Təşəbbüsündə
(2010) müəyyən
edilmişdir.
“Sosial innovasiyaların Aİ-
nin rəsmi siyasəti kimi
daxil edilməsi üçüncü
sektorun və sosial
iqtisadiyyatın təşviqinə
nəzərəçarpacaq dərəcədə
təsir göstərən tənzimləyici
və qeyri-tənzimləyici
tədbirlər i işə saldı.”
Sosial innovasiyaların tarixi

10. Amerika Birləşmiş Ştatları
NORDİK ÖLKƏLƏR
BİRLƏŞMİŞ KRALLIQ
KANADA
CƏNUBİ KOREYA
AFRİKA ÖLKƏLƏRİ
SOSİAL İNNOVASİYA: QLOBAL GÖRÜNÜŞ
Siyasətçilər, xeyriyyə təşkilatları, qeyri-hökumət təşkilatları, sosial problemləri olan şəxslər və bütün dünyada
sahibkarlar mövcud və yaranan sosial problemləri həll etmək üçün sosial innovasiya təşəbbüslərinə müraciət
edirlər. Qlobal baxışda sosial innovasiyanın ölçülməsi ölkənin sosial innovasiya təcrübələrini dəstəkləmək və
mənimsəmək qabiliyyətinin qiymətləndirilməsi ilə həyata keçirilir. Sosial innovasiya potensialının ölçülməsi dörd
sütunun araşdırılması ilə həyata keçirilir: Siyasət və institusional çərçivə, maliyyələşdirmə, cəmiyyət və
sahibkarlıq.
Lider 4 sütunda tutduğu
dərəcəyə əsaslanır. Sahibkarlıq
sahəsində 1-ci,
maliyyələşdirmə, siyasət və
institusional çərçivədə 2-ci.
“Şimali dövlətlər vətəndaş
cəmiyyətlərinin dərinliyi ilə
seçilir. İslandiya istənilən
ölkənin ən güclü vətəndaş
cəmiyyətinə malikdir.'2
Böyük Britaniya qlobal
perspektivdə 2-ci, sosial
innovasiyaları çatdırmaq
qabiliyyətinə görə isə Avropa
ölkələri arasında 1-ci yerdədir.
Ən yaxşı maliyyələşdirmə
mühitinə malikdir və sosial
innovasiyaların tətbiqi və
qabaqcıllığı üzrə 3-cü
yerdədir.
Asiya-Sakit okean regionunda
fərqlənir. Sosial fəaliyyətləri
maliyyələşdirir və sosial
müəssisələri dəstəkləyir.
Sosial sahibkarlıq bir çox Afrika
ölkələrində yaxşı qurulmuşdur.
Keniya, Qana, Nigeriya və
Cənubi Afrika sahibkarlıq üçün
ilk 15-likdə yer alır.
7

11. QLOBAL CƏMİYYƏT TRENDLƏRİ
ÇOX QÜTBLÜK
DAVAMLI İNKİŞAF
MƏQSƏDLƏRİ
İŞSİZLİK
TEXNOLOJİ SÜRƏTLƏNMƏ
İQLİM FƏALİYYƏTİ
QAÇQINLAR VƏ MIQRASİYA
SOSİAL
SÜRƏTLƏNMƏ?
Trend bir neçə inkişaf etməkdə olan
bazarın inkişaf etmiş iqtisadiyyatları
geridə qoyacağını göstərir. Hindistan
potensial olaraq 2050-ci ilə qədər ABŞ
iqtisadiyyatını keçə bilər.
Texnologiya sadəcə bir
tendensiya deyil, həm də
insanların qarşılıqlı əlaqə,
ünsiyyət, yaşama və işləmə
tərzini dəyişdirən bir
vasitədir. Cəmiyyətlər
mövcud sosial maneələri
aradan qaldırmaq üçün
texnologiya və innovasiyaya
sərmayə qoyurlar.
2017-ci ildə ABŞ
Administrasiyası iqlim
dəyişikliyi üzrə Paris
sazişindən çıxmaq qərarını
açıqladı.
Davamlı inkişafa doğru
irəliləmək heç bir insanı
geridə qoymamaq
deməkdir. Cəmiyyətlər və
hökumətlər hələ də
miqrasiyanın gələcəyini
formalaşdırmaqla mübarizə
aparırlar.
Dünyanın hər yerində
insanların məşğulluq
bacarıqlarını inkişaf
etdirməsinə kömək
edəcək lazımi resurslara
hələ də çıxışı yoxdur.
Bəşəriyyət 2030-cu ilə
qədər gündəmin sosial
məqsədlərinə çatmaq üçün
zamanla yarışır.

12. DEMOQRAFIYA
YOXSULLUQ
MÜHİT
SAĞLAMLIQ VƏ RAHATLIQ
İCMA
ETİK MALLAR VƏ XİDMƏTLƏR
AVROPA CƏMİYYƏT TRENDLƏRİ
Cəmiyyətlər naməlum bir sürətlə dəyişir və Avropanın gələcəyi bilinməyən ərazilərə
qədəm qoyub. Görünür, Avropa İttifaqı dağılır, Brexit səsverməsi Avropa layihəsinin
kövrəkliyini vurğulayır. Avropa uzun müddətdir öz ölkə üzvlərinə təsir edən bir sıra
sosial və iqtisadi problemlərin öhdəsindən gəlməyi bacarıb. Bununla belə, hazırda
Avropa qitəsində müşahidə olunan əsas sosial tendensiyaları və problemləri həll edə
biləcək uzunmüddətli sosial innovasiyalara davamlı ehtiyac var.
Avropa qocalır və eyni zamanda
dünyanın hər yerindən çoxlu
immiqrantların evinə çevrilir.
'Avropada pensiyaçıların işçilərə
nisbəti 2050-ci ilə qədər iki dəfə
artaraq 54%-ə çatacaq (BVF).'
Hər 6 avropalıdan 1-i yoxsulluq
həddinin altında yaşayır. Sosial
təcridlə üzləşən insanların müəyyən
qruplarında yoxsulluq yüksəkdir,
məsələn. Qaraçılar, immiqrantlar,
evsizlər.
'Avropa şəhərlərinin 60%-i yeraltı su
ehtiyatlarını həddindən artıq istismar
edir. Avropa iqlim dəyişikliyi ilə
mübarizə aparmaq üçün aşağı
karbonlu iqtisadiyyata sərmayə qoyur.
“Aİ regionunda sağlamlıq bölgüsü
qəbuledilməz dərəcədə böyükdür; və
ölkələr daxilində davamlı olaraq
böyük, bəzi hallarda isə artan
sağlamlıq bərabərsizliyi mövcuddur.'1
'Müxtəliflik' siyasətinə malik Avropa
şirkətlərinin 83%-i biznes faydalarını
görür. İnternet sosial cəhətdən təcrid
olunmuş insanların inteqrasiyasına və
onların məşğulluq imkanlarının
artırılmasına kömək edə bilər.
'Alış-verişçilər 2010-cu ildə Ədalətli
Ticarət məhsullarına qlobal miqyasda
4,36 milyard avro xərcləyiblər ki, bu da
2009-cu ildəki 3,39 avrodan (BƏT)
28% çoxdur.

13. SOSİAL İNNOVASİYASIN NÖVLƏRİ
Dağıdıcı
Generativ
Radikal
"Yenilik" sözü bir çox adla gəlir. Müasir dövrdə innovasiya ən çox istifadə edilən terminlərdən biridir və
yeni və ya irəliləyiş olan bir prosesi, fenomeni, strategiyanı, məhsulu, ideyanı və ya xidməti təsvir edə
bilər. Sosial innovasiya termini yeni olan və səbəbi olan bir şeyi təsvir etmək üçün istifadə olunur. Sosial
innovasiyalar yeni yanaşma və alətlərlə humanitar məqsədi yerinə yetirməyə çalışır.
Artan
Artan sosial yeniliklər
“əvvəlkilərin üzərində
qurulan”lardır
Radikal sosial
innovasiyalar
“düşünmək və həyata
keçirmək üçün tamamilə
yeni modellər” təqdim
edir
Yeniliklər “istehsal,
istehlak və paylama
nümunələrini poza
bildikdə” pozucu kimi
qəbul edilir.
Yeniliklər o zaman
generativ kimi başa
düşülür ki, onlar
“daha çox ideya və
innovasiyalar yarada

14. SOSİAL İNNOVASİYASININ XÜSUSİYYƏTLƏRİ
AÇIQ VƏ
ƏMƏKDAŞLI
Sosial innovasiyalar çox vaxt
təcrübə sahələrindən gələn bir neçə
maraqlı tərəfin həyata keçirilməsinə
ehtiyac duyur. Bu əməkdaşlıq
"normal bazar strukturları və
mexanizmləri olmadan kollektiv
layihələrdə müstəqil işləyən çoxlu
sayda insanı əhatə edir"
KÖKLÜ &
AŞAĞIDAN YUXARIYA
“Sosial innovasiyalar çox vaxt
aşağıdan yuxarıya, aşağıdan
yuxarıya, paylanmış və yerli olur.
Burada kütləvi istehsal dövründə
formalaşmış köhnə
mərkəzləşdirilmiş komandanlıq və
idarəetmə modeli paylanmış
sistemlərlə əvəz edilmişdir.
Sektorlararası
“Sosial innovasiyalar bütün
sektorlarda kəsilə bilər və baş verə
bilər. Sosial innovasiyalar inkişaf
etdikcə sektorlar arasında tez-tez
hərəkət edir – məsələn, distant
təhsilin bir çox modelləri qeyri-
kommersiya təşkilatları tərəfindən
ilk dəfə irəli sürülüb və sonra
biznes və ya sosial müəssisələr
tərəfindən qəbul edilib.
AKTİVLƏRDƏN YAXŞI
İSTİFADƏ EDİLMƏSİ
& RESURSLAR
'Sosial innovasiya tez-tez başqa cür
israf ediləcək, az istifadə ediləcək
və ya ümumiyyətlə istifadə
edilməyəcək aktivləri və resursları
tanıyır, istismar edir və
əlaqələndirir.'
AKTİV VƏ QABİLİYYƏTLƏRİN
İNKİŞAFI
“Bir çox sosial innovasiyalar açıq
şəkildə benefisiarların uzun müddət
ərzində ehtiyaclarını ödəməyə
imkan verən bacarıqlarını inkişaf
etdirməyi hədəfləyir. Bu bacarıq
yanaşması insan fəaliyyətini
vurğulayır və iştirakın tərəfdarıdır.
QARŞILIQLILIQ
Qarşılıqlılıq fərdi və kollektiv rifahın
yalnız qarşılıqlı asılılıq yolu ilə əldə
oluna biləcəyi anlayışıdır. Bununla
belə, şəbəkələşməyə imkan verən
və müxtəlif formalarda qarşılıqlı
mübadiləni təşviq edən yeni
qarşılıqlılıq forması yaranır.

15. SOSİAL İNNOVASİYALARIN MƏNBƏLƏRİ
Dövlət sektoru
Qrant İqtisadiyyatı
Üçüncü Sektor
Sosial innovasiya üçüncü sektorun və qeyri-kommersiya təşkilatlarının metodologiyası vasitəsi kimi qəbul
edilirdi. Bununla belə, sosial innovasiya cəmiyyətlərin bütün sektorlarını əhatə edir və bütün dünya
spektrində qəbul edilə bilər. Aşağıdakı diaqram göstərir ki, “dörd sektordan heç biri tamamilə sosial
innovasiya ilə əlaqəli deyil. Bununla belə, dörd sektorun bu hissələrinin hər biri sosial məqsədlərə
yönəldilməsi və etikaya, sosial inklüzivliyə, səlahiyyətləndirməyə və həmrəyliyə verilən əhəmiyyətlə
birləşir.
Şəxsi bazar
Məsələn, etik maliyyə və ya
korporativ sosial məsuliyyət
və ya birgə biznesin yeni
modelləri'
Məsələn, Avropada Emmaus və ya
Almaniyada əlillik və marjinallaşma
məsələlərini həll edən Dialoq
Sosial Müəssisəsi'1
Məsələn, 15 yaşdan yuxarı vətəndaşlar üçün
fərdiləşdirilmiş xüsusiyyətləri ilə sağlamlıq
məlumatlarını və onlayn saxlama xidmətlərini
bir yerdə birləşdirən Danimarkanın eHealth
portalı Sundhed
Məsələn, İrlandiya və Vyetnamdakı imkansız
uşaqların həyatlarını yoxsulluq və
əlverişsizlik, psixi sağlamlıq və azlıqların
inteqrasiyası məsələlərini həll etməklə
yaxşılaşdırmağa çalışan One Foundation adlı
bir vençur xeyriyyə təşkilatı. O, bir sıra
maliyyə paketləri təqdim edir – 40.000
avrodan yuxarı və orta qrant 3 il ərzində 1
milyon avro təşkil edir

16. “
”
“Bu mərhələdə biz innovasiyaya ehtiyacı
vurğulayan bütün amilləri - böhran, dövlət
xərclərinin azaldılması, zəif performans,
strategiya kimi amilləri, eləcə də yaradıcı
təxəyyüldən tutmuş yeni sübutlara qədər
onu yaradan ilhamları daxil edirik. Bu
mərhələ problemin diaqnostikasını və
sualı elə tərtib etməyi əhatə edir ki, təkcə
onun simptomları deyil, problemin kök
səbəbləri də aradan qaldırılsın. Doğru
sualı tərtib etmək düzgün həlli tapmağın
yarısıdır. Bu, müəyyən problemin
səbəblərini müəyyən etmək üçün
simptomlardan kənara çıxmaq deməkdir.
1 SOSİAL ÇAĞIRIŞLARI MÜƏYYƏN ETMƏK
SOSİAL İNNOVASİYANIN MƏRHƏLƏLƏRİ

17. “
”
“Bu, ideyanın yaranması mərhələsidir.
Bu, mövcud seçimlər menyusunu
genişləndirmək üçün dizayn və ya
yaradıcılıq metodları kimi formal
metodları əhatə edə bilər. Metodların
çoxu müxtəlif mənbələrdən anlayış və
təcrübə əldə etməyə kömək edir.
2 İDEYA VƏ TƏKLİF YARATMAQ

18. “
21
3 HƏLL PROTOTİPİ
“İdeyaların təcrübədə sınaqdan keçirildiyi
yer budur. Bu, sadəcə olaraq hər şeyi
sınamaqla və ya daha rəsmi pilotlar,
prototiplər və təsadüfi idarə olunan
sınaqlar vasitəsilə edilə bilər. İdeyaların
dəqiqləşdirilməsi və sınaqdan keçirilməsi
prosesi sosial iqtisadiyyatda xüsusilə
vacibdir, çünki iterasiya və sınaq və səhv
yolu ilə koalisiyalar güc toplayır (məsələn,
istifadəçiləri peşəkarlarla əlaqələndirir) və
münaqişələr həll olunur (o cümlədən,
möhkəm maraqları olan döyüşlər). Uğur
ölçüləri də məhz bu proseslər vasitəsilə
razılaşdırılır.
”

19. “
”
4 MEYDAN OXUMALARI MÜƏYYƏN ETMƏK
“Bu zaman ideya gündəlik praktikaya
çevrilir. Bu, innovasiyaları irəli aparacaq
firmanın, sosial müəssisənin və ya
xeyriyyə təşkilatının uzunmüddətli maliyyə
dayanıqlığını təmin etmək üçün ideyaların
kəskinləşdirilməsini (və tez-tez onların
sadələşdirilməsini) və gəlir axınlarının
müəyyən edilməsini əhatə edir. Dövlət
sektorunda bu, büdcələrin, komandaların
və qanunvericilik kimi digər resursların
müəyyən edilməsi deməkdir.

20. “
”
5 MİQYAS
“Bu mərhələdə innovasiyanın inkişafı və
yayılması üçün bir sıra strategiyalar
mövcuddur – təşkilati inkişafdan,
lisenziyalaşdırma və françayzinqdən
federasiyalara və daha geniş yayılmaya
qədər. İdeya və ya təcrübənin
yayılmasında təqlid və ilham da mühüm rol
oynayır. Tələb də təklif qədər vacibdir:
uğurlu yeni modeli yaymaq üçün bazar
tələbinin və ya komissarların və
siyasətçilərin tələbinin necə səfərbər
edildiyi. Bu proses tez-tez “miqyaslı”
adlandırılır və bəzi hallarda bu söz uyğun
gəlir, çünki innovasiya təşkilat daxilində
ümumiləşdirilir və ya təşkilatın özü
genişlənir.

21. “
”
6 SİSTEMATİK DƏYİŞİKLİK YARATMAQ
“Bu, sosial innovasiyanın əsas məqsədidir.
Sistemli dəyişiklik adətən bir çox elementlərin
qarşılıqlı əlaqəsini əhatə edir: sosial
hərəkətlər, biznes modelləri, qanunlar və
qaydalar, məlumatlar və infrastrukturlar və
tamamilə yeni düşüncə və fəaliyyət üsulları.
Sistemli dəyişiklik ümumiyyətlə bir çox kiçik
yeniliklərdən ibarət yeni çərçivələr və ya
arxitekturaları əhatə edir. Sosial
innovasiyalar adətən köhnə nizamın
maneələri və düşmənçiliyi ilə qarşı-qarşıya
gəlir. Pionerlər bu maneələrdən yan keçə
bilərlər, lakin onların nə dərəcədə inkişaf edə
biləcəyi çox vaxt yenilikləri iqtisadi cəhətdən
səmərəli etmək üçün yeni şəraitin
yaradılmasından asılı olacaq. Bu şərtlərə
yeni texnologiyalar, təchizat zəncirləri,
institusional formalar, bacarıqlar, tənzimləyici
və fiskal çərçivələr daxildir.

22. DƏYİŞİM ÜÇÜN
HƏRƏKƏTLƏR
Fərdi dəyişiklik yaradanlar kimi,
dəyişiklik üçün hərəkatlar bütöv bir
sosial innovasiya spiralına təkan
verə bilər. “Feminizm və ya
ekologiya kimi ən geniş əhatəli
dəyişiklik hərəkatları milyonlarla
insanı əhatə etdi və onlarla
intellektual və təşkilati liderə sahib
idi, onların çoxu təvazökarlıq
nümayiş etdirdilər ki, onlar tez-tez
dəyişiklikləri izləyir və onlara yön
verirdilər.
İNNOVATİV TƏŞKİLATLAR
İnnovasiya həmişə yeni
təşkilatlardan yaranmır, lakin
dəyişiklik gətirməyə çalışan mövcud
təşkilatlardan gələ bilər. “İstənilən
uğurlu təşkilat eyni zamanda
mövcud fəaliyyətlərə, yeni
yarananlara və gələcəyin əsas
fəaliyyətləri ola biləcək daha radikal
imkanlara diqqət yetirməlidir. Sosial
dəyişikliyin gətirilməsi problemi başa
düşmək və bir həll yolu tapmaq üçün
içəridən işləmək deməkdir. .
FƏRDİ ŞƏXS VƏ
SAHİBKARLAR
Sosial dəyişiklik peşə və
şöhrətindən asılı olmayaraq
müxtəlif formalarda və müxtəlif
maraqlı tərəflərdən gələ bilər.
Sosial innovatorların diqqətəlayiq
nümunələri “Grameen”in
yaradıcısı Məhəmməd Yunus,
Keniyalı Nobel Mükafatı laureatı
Vanqari Maathai və ya ABŞ-da
icma təşkilatlarının yüksək
nüfuzlu evangelisti Saul Alinskidir.
SOSİAL İNNOVASİYALARIN TƏŞƏBBÜŞÇÜLƏRİ
Bu gün sosial innovasiya ilə bağlı əksər müzakirələr dəyişikliyin necə baş verdiyini
anlamaq üçün üç əsas obyektivdən birini qəbul etməyə meyllidir: fərdlər,
hərəkatlar və ya təşkilatlar.

23. DİQQƏTİNİZƏ GÖRƏ
TƏŞƏKKÜRLƏR