2. Proqram təminatı təkcə kompüterin vacib
tapşırıqları yerinə yetirməyə məcbur etmir,
həm də biznesinizin daha səmərəli işləməsinə
kömək edə bilər. Düzgün proqram hətta yeni iş
üsullarına səbəb ola bilər. Buna görə də o,
mühüm biznes aktividir və proqram təminatını
diqqətlə seçmək lazımdır ki, o, biznes
ehtiyaclarınıza uyğun olsun.
BİZNESDƏ PROQRAM
DƏSTƏYİ NƏDİR ?
3. Yeni proqram təminatının biznes
faydaları
Yeni proqram təminatına investisiya etməzdən
əvvəl onun biznes üçün nə etməsini istədiyimiz
barədə düşünməliyik. Məsələn, biz istəyə bilərik ki:
- rutin tapşırıqları avtomatlaşdırmaqla xərcləri
azaltmaq
- müştəri xidmətini yaxşılaşdırmaq
- işçilərinizin daha səmərəli işləməsinə şərait
yaratmaq
- təchizatçılar və ya tərəfdaşlarla elektron şəkildə
əlaqə saxlamaq və əməkdaşlıq etmək
Həmçinin, proqram təminatı seçərkən gələcək
strategiyalarımız əhatə etməsi və müştərilər, kadr
səviyyələri və/yaxud məhsul və xidmətlərdəki
potensial dəyişiklikləri nəzərə almaq lazımdır.
4. Proqram təminatının növləri
Müxtəlif proqram növləri var və siz onların
arasındakı fərqləri bilməlisiniz.
Sifarişlə
Biznesiniz üçün xüsusi proqram təminatı yazmaq
mümkündür. Belə ki;
- Proqram təminatını özümüz yaza bilərik. Kiçik
bizneslə məşğul olursunuzsa, proqram təminatını
özünüz yazmağınız çətin ki, sərfəli olacaq, çünki
əhəmiyyətli təcrübəyə və çox vaxta ehtiyacınız
var.
- Proqram təminatının xarici təchizatçı
tərəfindən yazılması. Mütəxəssislərin köməyi ilə
sizə lazım olan tam funksionallığı əldə edə
bilərsiniz. Bununla belə, qiymətin yüksək
olacağı ehtimalı var və siz gələcək dəstək üçün
həmin təchizatçıya bağlanacaqsınız.
İstənilən sifarişli proqram təminatının istehsalı
uzun vaxt apara bilər və işçi heyətiniz inkişaf
prosesində iştirak etməlidir. Əksər kiçik
müəssisələr üçün sifarişli proqram təminatı ən
yaxşı seçim olmaya bilər.
5. Sistem və ya proqram
təminatı
Sistem proqramı birbaşa iş
məqsədləri üçün faydalı deyil,
lakin kompüter avadanlığını
faydalı edir. Məsələn, Microsoft
Windows əməliyyat sistemi.
Tətbiqi proqram xüsusi istifadə
üçün nəzərdə tutulmuşdur - söz
emalı və ya hesablar kimi. Hər iki
növ proqram təminatına
ehtiyacınız olacaq.
6. Paketlənmiş proqram
təminatı
Standart proqram paketləri adətən kiçik
biznes üçün ən yaxşı seçimdir. Bəzi hallarda,
proqram təminatı sizə lazım olan bütün
funksiyaları ehtiva etmirsə, tələblərinizə
uyğunlaşdırıla bilər.
Paketlənmiş proqram təminatı
standartlaşdırılıb və ümumiyyətlə aşağı
qiymətə malikdir. Proqram təminatının
xüsusi olaraq yazılmasındansa, iş
təcrübənizi proqram təminatına
uyğunlaşdırmaq üçün dəyişdirmək də
məntiqli ola bilər.
Paketlənmiş proqram təminatının yüksək
satış həcmi adətən bir sıra müxtəlif
mənbələrdən dəstək və təlim ala biləcəyiniz
deməkdir.
7. Açıq mənbə və xüsusi proqram təminatı
Müəllif proqram təminatı təchizatçı tərəfindən
işlənib hazırlanmış və proqram təminatını
quraşdırdığınız zaman effektiv şəkildə qəbul
etdiyiniz son istifadəçi lisenziya müqaviləsi
(EULA) əsasında istifadəniz üçün sizə təqdim
edilmiş proqram təminatıdır. Lisenziya proqram
təminatının necə istifadə oluna biləcəyini
müəyyənləşdirir və adətən sizə bəzi şeyləri etməyi
qadağan edir, məsələn:
- proqram təminatının surətlərinin çıxarılması və
ötürülməsi
- lisenziyanızı başqasına satmaq
Mülkiyyət proqramlarının əksəriyyəti mənbə kodu
olmadan gəlir. Bu, əvvəlcə proqramçı tərəfindən
yazılmış koddur. Bu kod olmadan nə siz, nə də hər
hansı digər proqram təminatçısı proqram paketində
dəyişiklik edə bilməzsiniz.
8. Mülkiyyət proqram paketi satın aldığınız
zaman siz proqram təminatını almırsınız -
proqramdan müəyyən bir şəkildə istifadə
etmək hüququnu alırsınız. Proqram təminatı
şirkəti proqram təminatının sahibidir.
Açıq mənbəli proqram təminatının
üstünlüklərinə aşağıdakılar daxildir:
- proqram təminatının
lisenziyalaşdırılması xərclərinin aşağı
olması
- proqram təminatı ilə istədiyinizi etmək
azadlığı
- proqram təminatını biznesinizə uyğun
təkmilləşdirmək azadlığı
Əsas çatışmazlıqlar bunlardır:
- dəstək almaq çətin ola bilər
- Microsoft Word-ün '.doc' formatı kimi
bəzi mülkiyyət formatları o qədər geniş
istifadə olunur ki, digər formatlar biznes
üçün daha az məqbul ola bilər.
9. Xüsusi proqram təminatı üçün
lisenziyalar
Bu lisenziyalar adətən proqram təminatının bir
müddətlik quraşdırılması üçündür. Bu, pərakəndə
mağazalarda, o cümlədən onlayn satış yerlərində tapa
biləcəyiniz proqram təminatı üçün ən çox yayılmış
lisenziya növüdür.
Bu növ lisenziyanın bəzi versiyaları proqram təminatını
aktivləşdirmənizi tələb edə bilər. Bu, təchizatçıya
proqram təminatının yalnız bir kompüterdə
quraşdırıldığını yoxlamağa imkan verir. Əgər siz
kompüterdəki avadanlığı dəyişdirsəniz, belə proqram
təminatının yenidən aktivləşdirilməsi tələb oluna bilər.
İstifadəçi üçün lisenziyalar proqram təminatının eyni
vaxtda birdən çox şəxs tərəfindən istifadə oluna bildiyi
yerlərdə geniş yayılmışdır. Lisenziya adətən müəyyən
edilmiş maksimum sayda istifadəçi üçündür.
Sayt lisenziyaları daha az məhdudlaşdırıcıdır. Onlar
adətən bir yerdə istədiyiniz qədər istifadəçiyə icazə
verirlər.
10. Proqram təminatı
piratçılığı
Proqram təminatı lisenziyaları çox vaxt
baha olur və bir məhsul üçün yalnız bir
lisenziya almaq və onu bir neçə
istifadəçi üçün kopyalamaq cazibədar
ola bilər. Proqram sənayesi
lisenziyalaşdırma gəlirlərini qoruyur və
aşkar edilsəniz, siz və biznesiniz zərər
çəkə oluna bilər.
Çox ucuz proqram təminatı almaqdan
ehtiyatlı olun, çünki o, cinayətkarlar
tərəfindən pirat edilmiş ola bilər. Pirat
sistemlərin biznesə zərər vurma
potensialı çxodur.
11. Cloud computing - xidmət
kimi proqram təminatı
Bulud hesablaması sizə sənədləri, e-
poçtları, müştəri məlumatlarını, biznes
proqramlarını və digər aktivləri onlayn
saxlamağa imkan verir. Bu, onları
internet bağlantısı və veb brauzeri olan
istənilən kompüter və ya mobil cihazdan
əldə etmək imkanı verir.
12. Proqram təminatı seçərkən məsləhət və
dəstək almağın bir çox yolu var, o cümlədən:
- proqram təminatı və ya biznes
məsləhətçiləri
- proqram təminatçıları
- peşə və ticarət birlikləri
- kompüter mətbuatı - əsas məsələlər
haqqında məlumat əldə etmək üçün yaxşı bir
yol ola bilər
Proqram təminatının seçilməsi və alınması
13. Biznesi sənədləşdirmək
Diaqramlar biznesinizi sənədləşdirməyi
asanlaşdıra bilər - məsələn, sənədləri,
fakturaları və s. göstərmək üçün proseslər üçün
qutulardan və oxlardan istifadə etmək,
proseslərə daxil olmaq və ya çıxmaq.
Əlavə xərclər
Proqram təminatının qiyməti ilə yanaşı, siz
həmçinin dəstək xərclərini, gələcək
təkmilləşdirmə xərclərini və proqram
təminatınızın tam effektli istifadə etməsi üçün
aparat yeniləmələrinə ehtiyacı nəzərə
almalısınız.
Gələcək uyğunluq
Biznesiniz inkişaf etdikcə proqram
təminatının hələ də uyğun olub olmadığını da
nəzərə almalısınız - müştəri bazanız böyüdükcə
proqram sisteminiz artan yükü qəbul edə
bilməlidir.
14. Proqram təminatının quraşdırılması,
aktivləşdirilməsi və təkmilləşdirmələri
Ənənəvi olaraq, hazır proqram təminatının
əksəriyyəti CD-ROM-da çatdırılır. Onun
quraşdırılması adətən sadədir - CD-ni daxil
edin və proqram təminatının necə və harada
quraşdırılmasına dair suallara cavab vermək
kifayət edir. İndi eyni dərəcədə sadə quraşdırm
prosedurları ilə onlayn almaq və yükləmək
üçün proqram təminatının bir çox növləri
mövcuddur.
Bir neçə işçi və proqram arasında paylaşılacaq
proqram təminatı adətən serverdə
quraşdırılması daha əlverişlidir. Bu mürəkkəb
proses ola bilər və düzgün parol və giriş
hüquqlarını tələb edə bilər.
Çoxlu masaüstü kompüteri olan müəssisələr
üçün onları elə qurmaq daha yaxşı olar ki,
onların hamısının ümumi proqram dəsti olsun.
Bu, onların hamısını güncəl saxlamağı və
proqram təminatının düzgün
lisenziyalaşdırıldığını yoxlamağı
asanlaşdıracaq.
15. Bəzi proqram təminatı
quraşdırıldıqdan sonra
aktivləşdirilməlidir. Proqramı
aktivləşdirmədən qısa müddətə
istifadə edə bilərsiniz, lakin
nəticədə o, fəaliyyətini
dayandıracaq.
Aktivləşdirmə internet və ya
telefon vasitəsilə həyata keçirilə
bilər. Proqram təminatı
təchizatçısı istifadə etdiyiniz
kompüterin aparatı haqqında bəzi
təfərrüatlar əldə edəcək və sonra
autentifikasiya kodunu verəcək. Bu
proqram təminatından istifadə
etməyə imkan verəcək. PC-nin
aparat təfərrüatları dəyişdirilərsə,
proqramı yenidən aktivləşdirmək
lazım ola bilər.
16. Proqram təminatının
təkmilləşdirilməsi
Təkmilləşdirmələri quraşdırmaq və
sistem proqram təminatını tam güncəl
saxlamaq vacibdir. Müntəzəm olaraq
edilmədikdə, sistemləriniz yeni aşkar
edilmiş təhlükəsizlik qüsurları
səbəbindən hücuma məruz qala bilər.
Əgər bulud hesablamalarından istifadə
edirsinizsə, sizə artıq biznes üzrə
proqram təminatı quraşdırmaq lazım
olmayacaq. Bunun əvəzinə biznes
proqramlarınız internet üzərindən
təmin edilir və istənilən gələcək
texniki xidmət və təkmilləşdirmələr
bulud hesablama xidmət təminatçınız
tərəfindən "saytdan kənarda" idarə
olunur.
17. Proqram təminatı dəstəyi
Proqram təminatının seçilməsində mühüm
amil texniki dəstəyin olmasıdır.
Proqram dəstəyinin harada yerləşdiyinə
diqqət etmək lazımdır Məsələn,. mütəxəssislər
ABŞ-da yaşayırlarsa, onlara zəng etmək baha
başa gələcək və vaxt fərqi onların bütün gün
dəstəkdə mövcud olmadığı anlamına gələ
bilər.
Proqram təminatı satıcısının onlayn müzakirə
forumu ola bilər, burada müştərilər
problemlər haqqında suallar verə və onlara
cavab verə bilərlər. Proqram satıcısının
dəstək komandasına birbaşa e-poçt
göndərmək də bir seçim ola bilər, baxmayaraq
ki, cavab vermək üçün vaxt tələb oluna bilər.
Bəzi proqram təminatçıları həmçinin öz
dəstək qrupunun üzvü ilə ani mesajlaşma
vasitəsilə dəstək təmin edir, beləliklə,
sualınız və ya probleminiz olduqda real
vaxtda kömək ala bilərsiniz.
18. Dəstək xərclərinin nə qədər olması
vacibdir. Proqram təminatı
nasazdırsa, hər hansı problemi həll
etmək üçün hələ də pul ödəməlisiniz?
Xüsusilə dəstək yüksək səviyyəli
telefon xəttindədirsə, etməli ola
bilərsiniz.
Daha da əhəmiyyətlisi, təchizatçılar
proqram təminatının köhnə
versiyaları üçün dəstək təklif etməyi
dayandıra bilərlər. Proqram
təminatının təhlükəsizliyini təmin
etmək üçün yeniləmələr lazım
olduqda bu çox vacib məsələdir.
