2. Si Xerxes ang sumunod na hari ng
Persia na nagpatigil sa malawakang pag-
aaklas sa Egypt.Noong 480 BCE,tinangka
niyang sakupin ang Greece ngunit nabigo
siya.Humina sa pagpapalawak ng kanilang
imperyo ang mga Persiano mula
noon.Ngunit patuloy pa rin nilang
pinamunuan ang Afganistan hanggang
Turkey at Egypt sa sumunod na 150 taon
hanggang nang masakop sila ni Alexder the
Great.
4. Sinasabing pinatay si Haring Xerxes
noong 465 BCE ng kanyang anak na
si Ardashir I (Artaxerxes ng Griyego)
na siyang humalili sa kanya.Isang
mahinang hari si Ardashir.Marami sa
mga lupaing sakop ng imperyo ang
nag-aklas sa panahon ng kanyang
pamumuno.Naging mahirap para sa
kanya ang pagbawi sa mga lupaing
ito.
6. Sa tulong ng Athens,nag-aklas
ang Egypt laban sa Persia at
maraming taon din ang lumipas
bago tuluyang muling
napasailalim sa Persia ang
pamumunorito noong 455 BCE.
7. Nag-aklas din ang isla ng Cyprus
sa tulong din ng Athens.Nagwagi ang
mga Athenian ngunit ang kasunduan
sa pagitan ng Cyprus at Persia ay
pabor sa mga Persiano.Naging
maayos ang pakikitungo ni Ardashir
sa mga Hebrew dahil pinahintulutn
silang ipagpatuloy ang kanilang
relihiyon at magtayo ng Ikalawang
Templo.Ito ay ayon kina Propeta Ezra
at Nehemiah sa Bibliya.Namatay si
Ardashir noong 425 BCE.
8. Nang namatay sa Ardashir,naging
hari ng Persia ang kanyang anak na si
Darius II.Siya ang anak ng babaeng hindi
pinakasalan ni Ardashir.Ito ang sanhi ng
pagtutol ng mga Persiano sa kanyang
pamumuno.Tulad ng kanyang ama,mahina
rin si Darius II.Ginugol niya ang kanyang
panahon sa pagpapatigil ng mga pag-
aaklas sa Syria,Lydia at ng mga
Medes.Muling nag-aklas ang Egypt noong
410 BCE at lumayo ito.Subalit,dahil sa
paghina ng mga Griyego sa Digmaang
Peloponnesian,naging maimpluwensya si
Dairus II sa ilang bahagi ng Athens.
11. Nang namatay si Dairus II noong 404
BCE (katatapos lamang ng Digmaang
Peloponnesian),humalili ang kanyang anak na
si Ardashir II bilang bagong hari ng
Persia.Ngunit ninais din ng kanyang
nakakabatang kapatid na si Cyrus ang
trono.Ilang taon ang makalipas,bumuo si
Cyrus ng pangkat ng mga kawal na binubuo
ng mga Griyego sa pangunguna ni Heneral
Xenophon.Tinangka niyang paslangin si
Ardashir II upang siya ang maging hari.Nang
sumiklab ang laban ,nagwagi ang pangkat
nina Cyrus ngunit siya'y namatay sa labanang
iyon kya nagpatuloy ang pagigin hari ni
Ardashir II.
13. Isa ring mahinang hari si
Ardashir.Hindi niya hawak ang tunay
na kapangyarihan.Ang kanyang
aswa,ina at mga tagapayo ang
kadalasang nagpapasya para sa
imperyo.
14. Sumunod na namuno kay Ardashir II
ay ang kanyang anak na si Ardashir III
nang namatay ito noong 358
BCE.Pinaslang ni Ardashir III ang ilan sa
mga pamilya ng kanyang mga kapatid
upang maging hari ng Persia.Malakas si
Ardashir III kaysa sa mga sinundan niyang
hari.Nagawa niyang muling sakupin ang
Egypt noong 342 BCE.Nagpatigil niya ang
pag-aalsa sa ibat't ibang lugar na sakop
ng Persia at ginawa niyang mas
makapangyarihan ang imperyo.Ngunit
nilason siya ng kanyang tagapayo na si
Bagoas noong 338 BCE.
16. Niluklok ni Bagoas sa trono ang
napakabatang anak ni Ardashir III na si
Arses dahil sa plano niyang kontrolin
ang kapangyarihan.Ngunit nang lumaki
si Arses,nilason din siya ni
Bagoas.Noong 336 BCE ginawang hari
ni Bagoas ang pinsan ni Arses na si
Darius III.Inilagay siya ni Bagoas sa
trono sa pa pag-aakala niyang
makokontrol niya ito.Ngunit hidi ito
nangyari dahil pinapaslang ni Darius III
si Bagosa.
18. Gayunpaman,hindi rin naging isang
magaling na hari si Darius III.Nang
sakupin ni Alexander the Great ang
Persia,natalo si Darius III sa digmaaan sa
Issus (333 BCE) at sa digmaan sa
Gaugamela malapit sa Arabela (331
BCE).Sa huli,pinaslang si Darius III ng isa
sa kanyang mga satrap na si Bessus sa
Bartria (Afganistan nagyon) at
pinamunuan ni Alexander ang buong
Imperyong Persiano
20. May dalawang pangunahing
kontribusyon ang mga Persiano
sa kasalukuyang sistema ng
pamumuhay.Ang una ay ang
sistemang Satrapy sa larangan
ng pulitika at pamamahala at ang
ikalawa naman ay ang relihiyong
Zoroastrianismo.
21. 1.Sistemang Satrapy
Sa panahon ng pamumuno ni Dairus
I,ipinatupad niya ang organisadong sistema ng
pamumuno sa malawak ng sakop ng
imperyo.Tinawag itong Satrapy.Hinati niya ang mga
lupaing sakop ng Imperyong Persiano sa mga
lalawigan na pinamunuan ng mga satrap (mga
mamamayan din ng lupaing sakop).Katumbas ng
mga satrap ang ngayo'y mga gobernador ng mga
lalawigan.Upang masiguro na ginagawa ng mga
pinunong ito ang kanilang tungkulin nang tama,
nagtalaga si Darius I ng mga inspektor (espiya) na
magmamatyag sa mga satrap at magsisilbing mata
at tainga niya.May dalawang tungkuling panlipunan
ang mga mamamayan-ang maglingkod sa hukbo at
magbayad ng buwis upang matugunan ang lhat ng
pangangailangan ng imperyo.
22. 2.Relihiyong Zoroastrianismo
Itinatag ni Zoroaster ang relihiyong
Zoroastrianismo.Ayon sa turo at aral ng
relihiyon,may dalawang pwersang naglalabanan
sa daigdig-ang kabutihan at ang kasamaan.Si
Ahura-Mazda ang diyos ng katotohanan at
kabutihan at si Ahriman naman ang diyos ng
kasamaan o kadiliman.Sinumang susunod kay
Ahura-Mazda ay mamumuhay sa liawanag at
kabutihan at ang pipili kay Ahriman ay
paparusahan at mabubuhay sa kadiliman.
Ang Zend-Avesta ang banal na aklat ng
mga Zoroastrian.Naniniwala ang mga ito na
isinulat ito ni Zoroaster-ang kanilang
pangunahing propeta.