Kabihasnang Mesopotamia

3. - Ang Mesopotamia ay
matatagpuan sa pagitan ng
mga ilog na Tigirs at
Euphrates.
- Ang Mesopotamia ay
matatagpuan sa rehiyon ng
Fertile Crescent. Ito ay isang
paarkong matabang lupain
na nagsisimula sa Persian
gulf hanggang sa silangang
baybayin ng Mediterranean
Sea.

5. - Namalagi ang mga nomadikong
Sumer sa mga lupaing sakahan ng
lambak-ilog.
- Nabuo ang 12 lungsod estado (hal.
Eridu, Kish, Lagash, Uruk, at Ur) na
pinamunuan ng isang hari
- Tinawag na Ziggurat ang
at templo ng mga patron o diyos na
makikita sa bawat lungsod
- Naniwala sila sa maraming diyos at
diyosa na anthropomorphic o may
katangian at pag-uugaling tao.

6. - Cuneiform (hugis-sinsel)ang
paraan ng pagsulat na
ginamitan ng stylus at clay o
luwad na lapida.

8. - Ang ilan sa mga
mahahalagang ambag ng
mga Sumer sa ating
kabihasnan ay ang gulog at
ang araro. Gayundin ang
pagkakaroon ng sistemang
irigasyon na naging
dahilan upang matustusan
ang pangangailangan sa
pagkain ng lumalaking
populasyon.

9. - Sinakop ni Sargon I (2334-
2279 B.C.E.) ang mga
lungsod-estado at itinatag
ang kauna-unahang imperyo
sa daigdig.
- Si Sargon I ay mula sa
hilagang bahagi ng
Mesopotamia sa lungsod-
estado ng Akkad o Agade.
- Isa sa pinakahuling mahusay
na pinuno ng Akkadia si
Naram-Sin (2254-2218 B.C.E).

10. - Noong 2100 B.C.E., panandaliang nabawi ng lungsod
estado ng Ur ang kapangyarihan nito at pinamunuan
ang Sumer at Akkad.
- Bumagsak ang dinastiyang Ur sa pagsalakay ng mga
Amorite at Hurrian sa Mesopotamia. Sa loob ng
sumunod na tatlong siglo, ang mga lungsod-estado sa
katimugan, partikular ang Isin at Larsa, ay
nagtunggalian upang makontrol ang rehiyon.

11. - Sinakop ni Hammurabi, pinuno ng lungsod ng
Babylon, ang Mesopotamia.
- Ang Babylon ay naging kabisera ng imperyong
Babylonia.
- Sa panahon ng kaniyang paghahari, nasakop ni
Hammurabi ang mga kaharian sa hilaga, kabilang
ang kahariang Ashur.
- Nang mamatay si Hammurabi ay nagkawatak-
watak ang kaharian ng Babylon.

12. - Noong 1595 B.C.E., sinalakay ng mga Hittite
Anatolia ang Babylon bagamat naipagpatuloy
pa rin ng mga lungsod estado ang pamumuhay
sa ilalim ng mga dayuhang pinuno.
- Ang mga Hittite ay orihinal na nagmula sa
hilagang silangang bahagi ng Black Sea. Lumisan
sila at nanirahan sa Asia Minor (kasalukuyang
Turkey).

13. - Noong 1120 B.C.E., nasupil
ni Tiglath-Pileser I (1114-1076
B.C.E.) ang mga Hittite at
naabot ng puwersa ang
baybayin ng Mediterranean
at itinatag ang imperyong
Assyrian.
- Noong ika-9 na siglo B.C.E.,
nagpadala sila ng mga
ekspedisyong militar
pakanluran upang
mapasakamay ang
mahahalagang rutang
pangkalakalan at
makatanggap ng tributo.

15. - Si Nabopolassar (612-605 B.C.E.) – ang nagtatag ng bagong
imperyo ng Babylonia matapos pangunahan ang isang pag-
aalsa laban sa Assyria.
- Tuluyang naigupo ni Nebuchadnezzar II (605-562 B.C.E.),
anak ni Nabopolassar ang natitirang hukbo ng Assyria
noong 609 B.C.E.
- Si Nebuchadnezzar II - ang pinuno ng imperyo nang
natamo nito ang rurok ng kadakilaan. Siya rin ang
nagpagawa ng Hanging Gardens of Babylon para sa
kaniyang asawa, kinilala ito ng mga Greek bilang isa sa
Seven Wonders of the Ancient World.
- Noong 539 B.C.E., ang Babylon ay nilusob ng hukbo ni
Cyrus the Great ng Persia hanggang tuluyang naging bahagi
ng mas malawak na imperyo ng mga Persian ang
Mesopotamia.

16. - Nagtatag ng isang malawak na
imperyo ang mga Persian na
tinawag na Imperyong
Achaemenid. Nasa Persia
(kasalukuyang Iran) ang sentro
ng imperyong ito.
- Sa ilalim ni Cyrus The Great
(559-530 B.C.E.) – nagsimulang
manakop ang mga Persian.
Napasailalim nila ang mga
Medes at Chaldean ng
Mesopotamia at Asia Minor
(kasalukuyang Turkey).

17. - Darius The Great (521-486 B.C.E.) – Umabot ang sakop
hanggang India.
- Epektibo ang pangangasiwa ng mga pinunong Persian
sa kanilang imperyo. Hinati ang imperyo sa mga
lalawigan o satrapy at pinamahalaan ng gobernador o
satrap.
- Nagpagawa din dito ng isang Royal Road na tinatayang
may habang 1677 milya o 2699 na kilometro mula Sardis
hanggang Susa.
- Napatanyag din ang mga Persian sa pagsulong ng
relihiyong Zoroastrianism na itinatag ni Zoroaster.