Recommended
More Related Content
Similar to Julen Arexolaleiba soziolinguistika graduondoan
Similar to Julen Arexolaleiba soziolinguistika graduondoan (20)
More from Joxe
More from Joxe (20)
Julen Arexolaleiba soziolinguistika graduondoan
- 1. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 1 Euskal Kulturgintzaren Transmisioa Iñigo Iñurrategi Amaia Antero Julen Arexolaleiba Karmele Perez Hizkuntzen teoria soziala: TXEPETX
- 2. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 2 USTEZ GIZATERIAREN ESTADIO GEHIENEN LEKUKO Hasierako humanizazioa Gizarte biltzaile-ehiztaria Abeltzaintza Nekazaritza Jabego pribatua/Mugen garaia Estatuen sorrera Inperioen gurutzaketa Feudalismoa Estatalismoa Inperialismoa GAUR Euskara
- 3. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 3 Historiaurretik hona aldatuz, nahastuz, aberastuz bere hizkuntza IRAUNARAZTEN jakin duen hiztun taldea Euskal Hiztun komunitatea
- 4. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 4 Euskal Hiztunak “Euskaldunak, bi milioi erdaldun eta 600.000 erdal-euskaldun gara”. Joseba Sarrionandia
- 5. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 5 Hiru plano HIZKUNTZA HIZKUNTZA KOMUNITATEA HIZTUNA JM Sánchez Carrión. “Un futuro para nuestro pasado”
- 6. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 6 Hizkuntzaren azterketa hiru dimentsiotan 6 Hiztuna Hizkuntza komunitatea Hizkuntza (Lurraldea)
- 7. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 7 Ezagutza Motibazioa Erabilera Hizkuntza jakitea
- 8. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 8 Euskaldun osoa izatea Konpetentzia Kontzientzia Koherentzia
- 9. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 9 Osagarritasun linguistikoaren legeak Norberak garatzen dituen hizkuntza aukerak, hizkuntzak norberaren bidez garatzen dituenak dira. Norberak daukan hizkuntza gaitasuna, hizkuntzak norberarengan daukana da. Hizkuntzarik gabe gu ez gara, baina hizkuntza ere ez da gu gabe.
- 10. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 10 Osagarritasun linguistikoaren legeak Ni hizkuntzarentzat garrantzitsua naiz hizkuntza niretzat garrantzitsua bada. Hizkuntza orok du eskubidea une historiko batean hizkuntza komunitate baten bidez bere bizia ziurtatzeko.
- 11. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 11 • Ibilbide naturala • Ibilbide kulturala Latinaren gramatika jakin dezakegu, baina hitz egiten jakin ez. Ingelesa hitz egiten jakin dezakegu, baina gramatika jakin ez. Eta bi gauzak batera jakin ditzakegu. Bi norabideBi norabide Nola ikasten dugu hizkuntza?
- 12. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 12 Ibilbide osoakIbilbide osoak AB eta BA ibilbideak Ezagutza Kulturala Erabilera Kulturala Motibazio Kulturala A ibilbidea B ibilbidea Berezko Ezagutza Berezko Erabilera Berezko Motibazioa Nola ikasten dugu hizkuntza?
- 13. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 13 Hiztun tipoakHiztun tipoak A mota B mota AB mota BA mota hizkuntzaren ikasketa naturala hizkuntzaren ikasketa kulturala kontzientzia linguistikoa Motibazio indartsuena Hiztuna hizkuntzarentzat
- 14. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 14 Hizkuntza tipoak Kategoriak Tipoak H1 H2 Izendapena Elebakarrak 1 2 A AB Ø Ø Lehen mailako elebakarra Bigarren mailako elebakarra Erdielebidunak 3 4 A A A B Lehen mailako erdielebidunak Bigarren mailako erdielebidunak (Sasi) Elebidunak Elebidun diglosikoa Bizelebidunak 5 6 7 A AB AB AB A B 8 AB AB Lehen mailako elebiduna Bigarren mailako elebiduna Bizelebiduna
- 15. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 15 Hizkuntza tipoak beti daude mugimenduan urteak H1 H2 H3 Oharrak 0-3 A Ø Ø Eskolara joan arte etxeko hizkuntza euskara izan da. 3-10 A A (B) Eskolan hasita, gaztelaniaz hasi eta ingelesarekin lehen harremana. Iruñean gaztelania nagusi. 10-15 AB AB B Eskolan euskara eta gaztelania landu (lagunartean euskaraz) eta ingelesa ere bai. 15-18 AB AB B(A Eskolan euskara eta gaztelania landu eta ingelesa Edinburgon udetan erabili. 18-21 A(B) AB B(A) Medikuntza ikasi gaztelaniaz. Atzerrira joateari utzi. 21- ? ? ? Zer gertatuko da?
- 16. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 16
- 17. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 17
- 18. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 18 Euskal Herriko kale erabileraren V. Neurketaren emaitza orokorra: Urtea Guztira Haur Gazte Heldu Zahar Emakume Gizon 1989 10.8 15.1 8.5 9.2 13.7 1993 12.0 16.7 10.4 10.0 13.0 1997 13.0 17.7 11.9 11.0 12.8 13.1 13.4 2001 13.5 19.0 13.6 11.3 12.0 13.8 13.4 2006 14.2 20.8 13.8 12.3 10.7
- 19. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 19 Pentsatu 1.- Funtzioak - Faktoreak 2.- Giza multzoak - Tipo linguistikoak
- 20. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 20 Pentsatu
- 21. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 21 Pentsatu
- 22. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 22 Hiztuna hizkuntzarentzat B A BA AB Ø Espazio sinbolikoa
- 23. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 23 Tipo linguistikoak euskaraz Tipo linguistikoak euskaraz Hurrengo optimizazioa Hurrengo optimizazioa Norekin aritu behar den hartu-emanetan Norekin aritu behar den hartu-emanetan Idem … baina hizkuntzaren beharren arabera Idem … baina hizkuntzaren beharren arabera haurrak haurrak helduak helduak AA BB BABA AA BB ABAB BABA ABAB A, BAA, BA BB ABAB AA ABAB ABAB BABA BA, ABBA, AB
- 24. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 24 Giza hizkuntza Zibilizazio hizkuntza Nazio hizkuntza Hizkuntza lokala Lanbide kodea Barne hizketa Pentsabidea 7 Hizkuntza funtzioak 6 5 4 3 2 1 Nazioarteko funtzioa Zibilizazio funtzioa Funtzio nazionala Funtzio lokala F. profesionala Familia funtz. Identitate f.
- 25. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 25 TOTALIDAD INeidad INTRAneidad INTERioridad Internidad Intimidad Identidad ? Existente Inteligible Conocido-/ble Participado-/ble Vivido Amado El ego ? 1 2 3 4 5 6 7
- 26. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 26 Zergatik daude hizkuntzak gatazkan? 1 2 3 4 5 Nazioa Herria Lana Familia Pertsona Nazioartekoa Kultur Hizkuntza Nazioa Herria Lana Familia Pertsona Nazioa Herria Lana Familia Pertsona Nazioa Herria Lana Familia Pertsona Nazioa Herria Lana Familia Pertsona A hizkuntza B hizkuntza
- 27. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 27 Zer da oreka HIZTUNARENTZAT? Zirkuitua osatzea
- 28. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 28 Bi zirkuituak martxan izatea Zer da oreka HIZKUNTZARENTZAT?
- 29. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 29 Zer da oreka HIZKUNTZA KOMUNITATEARENTZAT? Oinarrizko funtzioak bere hizkuntzan betetzea
- 30. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 30 Munduko hizkuntza naturalen aniztasuna bermatu nahi du. Bigarren hizkuntza bat finkatzea beharrezkotzat jotzen du elkarren arteko komunikazio-tresna moduan, baina esparruak ondo mugatuta. Gizateria hizkuntza komunitate desberdinez osatua egotea arazo bat da berez. Irtenbidea: guztientzako komuna eta bakarra izango den hizkuntza/kultura bat bultzatzea. Egozentrismo linguistikoa Hizkuntza ekologia JarrerakJarrerak Zergatik daude hizkuntzak gatazkan?
- 31. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 31 TXEPETX Aymara BereberraA Sanskritoa LatinaB Daniera ItalieraAB Hebraiera orain gutxiBA Etruskera Iberera∅ Hizkuntzalaritza anglosajoia Etnikoak Klasikoak Modernoak Basatiak Primitiboak Zibilizatzaileak Zibilizatuak Hizkuntza guztiak “beharrezkoak”?
- 32. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 32 Ez da munduan hizkuntza modernorik, klasikorik edo etnikorik Munduan giza hizkuntzak daude baina gutxiengo batek lortu du garapen osoa (Batez ere) Gainontzekooi dagokigu geure hizkuntzak euren potentzialtasun osoan irits dakizkigun bermatzea Hizkuntza guztiak “beharrezkoak”?
- 33. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 33 - Alde bakarreko elebitasun soziala -Hizkuntza komunitatea desegituratu - Diskriminazioa legala - Funtzio-defizita Nola galtzen da hizkuntza bat? GALERA -- Gutxiagotasun konplexua
- 34. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 34 1. Estatuko hizkuntzan hitz egiten duen gutxiengo elebakarra erdiguneko igorle moduan txertatzen da. 2. Eurak nazioa dira eta euren hizkuntza hizkuntza nazionala da. 3. Mendean hartzen den lehen funtzioa funtzio nazionalarena da. 4. Transmititzaileek (funtzionaritza, hedabideak, hezkuntza) ere legalki funtzionatu behar dute. 5. Igorle eta transmititzaileek funtzio guztietan eragiten dute, jatorrizko hizkuntza periferiara desplazatuz. Nola galtzen da hizkuntza bat? Funtzioen defizitaFuntzioen defizita
- 35. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 35 Nola galtzen da hizkuntza bat? 1. Hizkuntza ofizialeko elebakarrak ugarituz doaz eta gainera ez dira elebiduntzen, ez da beharrezkoa. 2. Hizkuntza minorizatuko hiztun gehienak elebidunak dira. Hizkuntza bat arlo formalerako erabiltzen dute eta bestea informalerako. 3. Jatorrizko elebakarrak desagertuz doaz eta tartean gainera gutxiagotasun konplexua sartzen da. Alde bakarreko elebitasunaAlde bakarreko elebitasuna
- 36. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 36 Elebitasun motakElebitasun motak Soziala Periferiako hizkuntza komunitateei inposatzen zaiena Periferiako hizkuntza komunitateei inposatzen zaiena Indibiduala Erdiguneko hizkuntza komunitateko hiztunei aukeran ematen zaiena Erdiguneko hizkuntza komunitateko hiztunei aukeran ematen zaiena Nola galtzen da hizkuntza bat?
- 37. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 37 Euskara/Erdara Euskara/Erdara = A/Ø-BA/Ø = A/A-BA/A = A/B-BA/B = A/AB (BA)-BA/AB (BA) = A/Ø-BAB/Ø = A/A-BAB/A = A/B-BAB/B = A/AB (BA)-BAB/AB (BA) Elebitasun sozialaElebitasun soziala Nola galtzen da hizkuntza bat?
- 38. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 38 Elebitasun sozialaElebitasun soziala Ondorioak Zanpatutako hizkuntzan hiztun mota ez-osatuak bakarrik geratzen dira. Hiztun mota osoak hizkuntza menperatzailean bakarrik sortzen dira. Nola galtzen da hizkuntza bat?
- 39. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 39 Nola galtzen da hizkuntza bat? 1. Jatorrizko hizkuntza ez da funtzio nagusietan erabiltzen. Beraz, horretarako gaitasunik ez duelako izango da. 2. Funtzio nagusietarako balio ez badu gainerakoetan erabiltzeak ez du zentzurik eta, beraz, erdigunean dagoen hizkuntza komunitateko parte izatera pasatzen dira. Gutxiagotasun konplejuaGutxiagotasun konplejua
- 40. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 40 Nola galtzen da hizkuntza bat? 1. Maila goreneko erabakiak estatuko hizkuntzan iristen dira. 2. Funtzionaritzak eta elite profesionalak hizkuntza minorizatuarekiko motibazio eta ezagutza eskasa du. 3. Ez da elebakarrik geratzen. 4. Hizkuntza minorizatuko hiztun gehienak elebidunak dira. Hizkuntza komunitate desegituratuaHizkuntza komunitate desegituratua
- 41. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 41 Nola galtzen da hizkuntza bat? Diskriminazio legalaDiskriminazio legala 1. Jatorrizko hizkuntza komunitatea guztiz desegituratua dago eta kohesioa galduta dagoenez, periferia izatera pasatzen da. 2. Ondorioz, ez du inolako legitimitaterik ez eta babesik ere.
- 42. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 42
- 43. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 43 + Autokonfidantza + Lurraldeko elebakartasuna + Funtzioak berreskuratu + Babes legala + Hizkuntza komunitatearen konpaktazioa + optimizazioa NORMALKUNTZA Espazio sinbolikoaren nuklearizazioa HAUSTURA TENTSIOA GALERA - Alde bakarreko elebitasun soziala -Hizkuntza komunitatea desegituratu - Diskriminazioa legala - Funtzio-defizita Nola berreskuratzen da? -- Gutxitagotasun konplexua
- 44. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 44 1.go axioma: BEHARRA1.go axioma: BEHARRA Hiztunok linguistikoki osatzeko dugun beharra = Hizkuntzek geure bidez osatzeko duten beharra Nola berreskuratzen da?
- 45. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 45 2.axioma: ERANTZUKIZUNA2.axioma: ERANTZUKIZUNA Estatu baten barruan minorizatua dagoen hizkuntza komunitate baten biziberritzeko itxaropena ezin da estatuaren ekimenean egon (ezta gobernu aldaketa baldin badago ere). Bidea, lehenik eta behin, komunitatearen konpaktazioa da. Nola berreskuratzen da?
- 46. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 46 3.axioma: BERDINTASUNA3.axioma: BERDINTASUNA Bizinahia duen hizkuntz komunitate bat mehatxatua badago, bertako hiztunen zeregina ezezik, estatu bateko hiritarren eta munduko gizateriaren intereseko ere bada komunitate hau normaltzea, bide hau azken batean giza garapenaren norabide berean baitoa. Nola berreskuratzen da?
- 47. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 47 Haustura TentsioaHaustura Tentsioa ESPAZIO SINBOLIKOAREN NUKLEARIZAZIOA AB BA Nola berreskuratzen da?
- 48. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 48 Espazio sinbolikoaren nuklearizazioaEspazio sinbolikoaren nuklearizazioa AB eta BA hiztunak bildu egiten dira hizkuntzari prestigioa eta gaitasun politikoa emateko helburuarekin. Nola berreskuratzen da?
- 49. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 49 Babes legalaBabes legala Botere linguistikoaren birbanaketaBotere linguistikoaren birbanaketa Hiztun taldeen ugaritzea barrutik kanpora Hiztun taldeen ugaritzea barrutik kanpora Botere politikoak botere linguistikoari erantzun Botere politikoak botere linguistikoari erantzun Talde bakoitzak bere funtzioa ulertu eta bere gain hartzen du Talde bakoitzak bere funtzioa ulertu eta bere gain hartzen du Nola berreskuratzen da?
- 50. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 51 Funtzioak berreskuratuFuntzioak berreskuratu FUNTZIO NAZIONALA FUNTZIO LOKALA LAN MUNDUA FAMILIA IDENTITATEA Nola berreskuratzen da?
- 51. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 52 Elebakartasun territorialaElebakartasun territoriala Hizkuntza minorizatuak berea baino izango ez den lurraldea behar du bere garapen osoa lortu ahal izateko eta bere hizkuntza komunitatea hizkuntza horretan osa dadin. Nola berreskuratzen da?
- 52. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 53 AutokonfidantzaAutokonfidantza Hizkuntza komunitate osoak barneratu behar du egoera minorizatuan egon den bere hizkuntzak gaitasun eta ahalmen osoa duela bere behar guztiei erantzuteko. Nola berreskuratzen da?
- 53. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 55 Hizkuntza normalkuntza EUSKARARI DAGOKIONEZEUSKARARI DAGOKIONEZ Helburua: Euskararen aukerak optimizatzea gure une historikoan Bitartekoak: MOTIBAZIOA EZAGUTZA ERABILERA gehitzea gehitzea gehitzea HIZKUNTZA KOMUNITATEARI DAGOKIONEZHIZKUNTZA KOMUNITATEARI DAGOKIONEZ Helburua: Botere linguistikoaren banaketa Bitartekoak: Botere politikoa Talde soziolinguistikoak Talde bakoitzak helburu linguistikoen barrutik kanporantz bere funtzioa ondo zerbitzura jartzen da hazten dira ulertu eta betetzen du NORBANAKOARI DAGOKIONEZNORBANAKOARI DAGOKIONEZ Helburua: Euskaldunen identitatea (izaera) osotu Bitartekoak: Osagarritasunaren Positibazioaren Optimizazioaren paradigma paradigma paradigma (atzerritarrak) (deserriratuak) (bertakoak)
- 54. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 56 Kulturazko Motibazioa Kulturazko Ezagutza Berezko Erabilera Berezko Ezagutza Berezko Motibazioa POLITIKOA LEGALA SOZIALA PSIKOLOGIKOA HAUSTURA TENTSIOA BEHAR DEN MODUAN BIDERATZEA ERAGOZTEN DUTEN TAPAGAILUAK Kulturazko Erabilera
- 55. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 57 Ustez gizateriaren estadio gehienak ezagutu dituen hizkuntza Hau guztia bizi izan duen eta oraindik ere bizi den komunitatearen memoria Hedatzen baino irauten jakin duen komunitatea Zer da Euskara?
- 56. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 58 OSOTASUNEZ GARATZEKO BALDINTZAK OSOTASUNEZ GARATZEKO BALDINTZAK BEREAK DIREN HABITAT LINGUISTIKOETAN BEREAK DIREN HABITAT LINGUISTIKOETAN AHALIK ETA HIZTUN OSO KOPURURIK HANDIENAREKIN AHALIK ETA HIZTUN OSO KOPURURIK HANDIENAREKIN Zer behar du Euskarak?
- 57. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 59 Euskaraz bizitzea, betebeharretik baino garenaren eta dugunaren konszientziatik egindako hautua . Abentura bat, abentura milenario batekin konektatzeko aukera. Horren eramale eta protagonista gara. Munduan pertsona izateko modu original eta natural bat daukagu. Eta gaurko EUSKALDUNOK?
- 58. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 60 Mundu propioa garatzeak euskara biziberritzearen bidearekin egin behar du topo eta alderantziz Mundu propioa garatzeak euskara biziberritzearen bidearekin egin behar du topo eta alderantziz GOZAMENAGOZAMENABALOREAKBALOREAK SORMENASORMENA Euskarak badu etorkizunik?
- 59. Amaia AnteroEuskal Kulturgintzaren transmisioa 61 “Nik ez dakit azkenean Euskal Herri euskalduna lortuko dugun, baina nire burutik hasita espazioak euskaraz betetzen saiatzen naiz. Edozein kasutan ere, hori delako Egin dezakedana, Egin nahi dudana Eta niretzat zentzua duena”. Jon Sarasua
Editor's Notes
- Esan behar ditudanak aurrekoan Julenek esan zizkizuenekin lotzeko, grafika honekin hasi nahi dut. Izan ere, erreferentzia teoriko gehienak Txepetxenak izango dira eta teoria horren oinarrian badago gauzak ulertzeko abiapuntu interesgarri bat: hizkuntza-kontuetaz ari garenean, hiru plano bereiztea eta aldi berean beraien artean dauden uztarduretaz jabetzea. -Euskaltzale asko izan gara ekimen sozial ugari abiatu ditugunak, gehienak, euskararen alde. Euskararen alde, ordea, nahiz eta, Xamarrek dioen moduan, “Euskara salbatuta dago, gu gara arazoa”. Arazoa ez du hizkuntzak, guk geuk baizik (hizkuntza komunitateak eta hiztunok). Arazoaz gain, ordea, zorionez, bidea ere gu geu gara, ez da euskara. Nik, bereziki hizkuntza-komunitateaz (TELP: hiztuna).