2. -Hasiera(1400-1500): Eresiak eta baladak
-Lehendabiziko liburuak
-XVII.mendeko literatura erlijiosoa
-XVIII.mendeko aldaera
-XIX.mendeko erromantizismoa
-XX.mendeko Eusko Pizkundea
-XX.mendeko Bigarren Eusko Pizkundea
3. Espainiako Gerra Zibila eta Bigarren Mundu Gerraren ondoren, euskal literatura une latzakEspainiako Gerra Zibila eta Bigarren Mundu Gerraren ondoren, euskal literatura une latzak
bizi zen. Argitaratu zituzten lehendabiziko liburuak Telesforo Monzonenbizi zen. Argitaratu zituzten lehendabiziko liburuak Telesforo Monzonen UrrundiUrrundi (1945(1945
Mexiko Hirian) eta Salbatore MitxelenarenMexiko Hirian) eta Salbatore Mitxelenaren ArantzazuArantzazu (1949 Guatemalan).(1949 Guatemalan).
1950ko hamarkadaren bukaeran, idazle-belaunaldi berria jaio zen, tartean Gabriel Aresti.1950ko hamarkadaren bukaeran, idazle-belaunaldi berria jaio zen, tartean Gabriel Aresti.
HonekHonek Harri eta herriHarri eta herri (1964) bere liburuan Europan modan zegoen gizarteko poesia jorratu(1964) bere liburuan Europan modan zegoen gizarteko poesia jorratu
zuen. Bere garaian libururiak salduena zen eta euskal herriaren isla berria erakusten zaigu:zuen. Bere garaian libururiak salduena zen eta euskal herriaren isla berria erakusten zaigu:
jadanik Orixerenjadanik Orixeren EuskaldunakEuskaldunak baserri-euskal herria aldendu eta "euskal hiria" sortuz. Arestikbaserri-euskal herria aldendu eta "euskal hiria" sortuz. Arestik
gaztelaniaz idatzi zuten euskal poetak zituen lagun, Blas de Otero edo Gabriel Zelaia,gaztelaniaz idatzi zuten euskal poetak zituen lagun, Blas de Otero edo Gabriel Zelaia,
konpromiso sozial bere zutelako. Era berean, antzerkiari ekin zioten talde batzuekin edokonpromiso sozial bere zutelako. Era berean, antzerkiari ekin zioten talde batzuekin edo EzEz
Dok AmairuDok Amairu, "Euskal Kantu Berria" izeneko mugimenduaren sortzaileekin ere harreman, "Euskal Kantu Berria" izeneko mugimenduaren sortzaileekin ere harreman
estuak izan zituen.estuak izan zituen.
Eleberriei buruz, TxillardegirenEleberriei buruz, Txillardegiren Leturiaren egunkari ezkutuaLeturiaren egunkari ezkutua (1957) lehendabiziko euskal(1957) lehendabiziko euskal
eleberri modernoa da, existentzialismo ereduak jarraitzen duena. Gero Ramoneleberri modernoa da, existentzialismo ereduak jarraitzen duena. Gero Ramon
SaizarbitoriarenSaizarbitoriaren Egunero Hasten delakoEgunero Hasten delako etaeta Ehun MetroEhun Metro ((Nouveau RomanNouveau Roman mugimenduarenmugimenduaren
eragina dutenak) eta Anjel Lertxundi agertu ziren.eragina dutenak) eta Anjel Lertxundi agertu ziren.
Behin frankismoaren garaiak pasata, euskarazko argitaletxeak joritu ziren urtero 1.500 tituluBehin frankismoaren garaiak pasata, euskarazko argitaletxeak joritu ziren urtero 1.500 titulu
argitaratzen, eta 300 idazle inguru izanda. Euskal literaturaren urrezko aro honetan,argitaratzen, eta 300 idazle inguru izanda. Euskal literaturaren urrezko aro honetan,
lehendabizikoz Euskal Herritik kanpo arrakasta izan duten idazleak agertu dira: Bernardolehendabizikoz Euskal Herritik kanpo arrakasta izan duten idazleak agertu dira: Bernardo
Atxaga (Atxaga (ObabakoakObabakoak edoedo Behi euskaldun baten memoriakBehi euskaldun baten memoriak) edo Unai Elorriaga () edo Unai Elorriaga (SPrakoSPrako
TranbiaTranbia).).
4. 2.1-IKASKETAK ETA HASIERAK:
Donostiako Alde Zaharrean (San Joan kalean, 15a) jaio zenDonostiako Alde Zaharrean (San Joan kalean, 15a) jaio zen
1934ko ekainaren 15ean. Gerra Zibila hasi orduko familiak alde1934ko ekainaren 15ean. Gerra Zibila hasi orduko familiak alde
egin behar izan zuen: aitak, udaleko zinegotzia zenak, Frantziaegin behar izan zuen: aitak, udaleko zinegotzia zenak, Frantzia
aldera jo zuen; ama eta zazpi seme-alabak, berriz, Lekeitio aldera,aldera jo zuen; ama eta zazpi seme-alabak, berriz, Lekeitio aldera,
Gardata auzora joan ziren, eta han bizi izan ziren aldi batean.Gardata auzora joan ziren, eta han bizi izan ziren aldi batean.
Donostiara itzulita, marianisten ikastetxe batean ikasi zuen.Donostiara itzulita, marianisten ikastetxe batean ikasi zuen.
Batxilergoa amaituta medikuntza ikastea erabaki zuen. 1953anBatxilergoa amaituta medikuntza ikastea erabaki zuen. 1953an
ekin zion eta Madrilen, Iruñean, Zaragozan eta Bartzelonan arituekin zion eta Madrilen, Iruñean, Zaragozan eta Bartzelonan aritu
zen ikasten, harik eta 1967an haur psikiatrian espezializatu zenzen ikasten, harik eta 1967an haur psikiatrian espezializatu zen
arte.arte.
Urte horietan Iparraldeko herri musikak interes handia sortu zion,Urte horietan Iparraldeko herri musikak interes handia sortu zion,
eta Katalunian zela gertutik ezagutu zuen Nova Canço deritzoneta Katalunian zela gertutik ezagutu zuen Nova Canço deritzon
musika mugimendua. Lagun batek oparitan emaniko Atahualpamusika mugimendua. Lagun batek oparitan emaniko Atahualpa
Yupanquiren disko batek ere Hego Amerikako kantarien berriYupanquiren disko batek ere Hego Amerikako kantarien berri
eman zion, eta haien xarma erakutsi.Izan ere, haren besteeman zion, eta haien xarma erakutsi.Izan ere, haren beste
erreferentzia handi bat, Yupanquiz gain, Violeta Parra txiletarraerreferentzia handi bat, Yupanquiz gain, Violeta Parra txiletarra
izan zen, eta bi hauei maisutzat hartutako Georges Brassensizan zen, eta bi hauei maisutzat hartutako Georges Brassens
gehituko zien Laboak.gehituko zien Laboak.
Lehen emanaldi musikal publikoa Iruñean eskaini zuen 1958an,Lehen emanaldi musikal publikoa Iruñean eskaini zuen 1958an,
gaztelaniaz, eta lau urte geroago euskarazko lehenengoa emangaztelaniaz, eta lau urte geroago euskarazko lehenengoa eman
zuen Zaragozan, hango ikasle euskaldunentzat.zuen Zaragozan, hango ikasle euskaldunentzat.
5. 2.2-ARRAKASTAK ETA AZKEN URTEAK:
1960ko hamarkadan Ez Dok Amairu musikari-taldea osatu zuen beste1960ko hamarkadan Ez Dok Amairu musikari-taldea osatu zuen beste
hainbat euskal artistarekin. Bertan, batez ere Benito Lertxundirekinhainbat euskal artistarekin. Bertan, batez ere Benito Lertxundirekin
batera,batera, euskal kanta berriaeuskal kanta berria sortu zuen. Estilo tradizional eta berriaksortu zuen. Estilo tradizional eta berriak
elkartuta, Bertolt Brechten moduko autoreen letrak kantatzenelkartuta, Bertolt Brechten moduko autoreen letrak kantatzen
zituzten. Lekeitioak abesti sorta ere sortu zuen, oihu eta zaratazituzten. Lekeitioak abesti sorta ere sortu zuen, oihu eta zarata
esperimentaleekin.esperimentaleekin.
1974an1974an Bat-hiruBat-hiru diskoa egin zuen, jada euskal ereserki bihurtu direndiskoa egin zuen, jada euskal ereserki bihurtu diren
hainbat kantekin (berezikihainbat kantekin (bereziki Txoria txoriTxoria txori). Disko hura). Disko hura Mendeko EuskalMendeko Euskal
Diskorik hoberenaDiskorik hoberena izendatu zuten Diario Vascon eginiko bozketaizendatu zuten Diario Vascon eginiko bozketa
batean. Ondoren aldaketak egin zituen bere musikan eta jazzbatean. Ondoren aldaketak egin zituen bere musikan eta jazz
musikaz lan egin zuen, Iñaki Salvadorrekin.musikaz lan egin zuen, Iñaki Salvadorrekin.
Donostiako Orfeoiarekin disko bat ere argitaratu zuen. HarenDonostiako Orfeoiarekin disko bat ere argitaratu zuen. Haren
lanetan, bada bitxikeria bat: disko guztiak zenbatuak daude, 1etiklanetan, bada bitxikeria bat: disko guztiak zenbatuak daude, 1etik
17raino, baina 13rik gabe,17raino, baina 13rik gabe, Ez dok hamairuEz dok hamairu taldearen omenez.taldearen omenez.
Julio Medem donostiarrarenJulio Medem donostiarraren Euskal Pilota. Larrua harriaren kontraEuskal Pilota. Larrua harriaren kontra
dokumentaleko soinu banda ere Mikel Laboarena da.dokumentaleko soinu banda ere Mikel Laboarena da.
Donostiako Antigua auzoan bizi zen azken urteotan. Bob DylanDonostiako Antigua auzoan bizi zen azken urteotan. Bob Dylan
abeslari estatubatuarrak Zurriola hondartzan eta 2006ko uztaileanabeslari estatubatuarrak Zurriola hondartzan eta 2006ko uztailean
emandako kontzertuaren aurretik azkeneko aldiz aritu zen publikoemandako kontzertuaren aurretik azkeneko aldiz aritu zen publiko
aurrean kantari. Azkenik, gaixotasun luze baten ostean, 2008koaurrean kantari. Azkenik, gaixotasun luze baten ostean, 2008ko
abenduaren 1ean zendu zen 74 urte zituela, Poliklinikan. Gipuzkoakoabenduaren 1ean zendu zen 74 urte zituela, Poliklinikan. Gipuzkoako
Foru Aldundiak Gipuzkoako Urrezko Domina eman behar zion urteForu Aldundiak Gipuzkoako Urrezko Domina eman behar zion urte
berean,2008ko abenduaren 23an jaso behar baitzuen. Donostiakoberean,2008ko abenduaren 23an jaso behar baitzuen. Donostiako
udalak, bere aldetik, hiriko urrezko domina eman dio.udalak, bere aldetik, hiriko urrezko domina eman dio.
6. 3.1-BIOGRAFIA:
Jose Antonio Artze, idazle eta musikaria, 1939koJose Antonio Artze, idazle eta musikaria, 1939ko
apirilaren 6an jaio zen, Usurbilen (Gipuzkoa).apirilaren 6an jaio zen, Usurbilen (Gipuzkoa).
1966. urtean Ez Dok Amairu taldearen1966. urtean Ez Dok Amairu taldearen
sortzaileetako bat izan zen Mikel Laboa, Xabiersortzaileetako bat izan zen Mikel Laboa, Xabier
Lete, Benito Lertxundi, Lourdes Iriondo etaLete, Benito Lertxundi, Lourdes Iriondo eta
zenbaitekin batera. 1969an, aldiz, aurrezzenbaitekin batera. 1969an, aldiz, aurrez
aipatutako taldeko beste partaideekin Baga, Biga,aipatutako taldeko beste partaideekin Baga, Biga,
Higa lana antolatu egin zuen. Ez Dok AmairuHiga lana antolatu egin zuen. Ez Dok Amairu
taldea desegin eta berehala, Ikinmilikililkliktaldea desegin eta berehala, Ikinmilikililklik
musika, dantza eta poesia akintza hasi egin zuenmusika, dantza eta poesia akintza hasi egin zuen
bere anaiarekin, Jesus, Mikel Laboarekin eta Josebere anaiarekin, Jesus, Mikel Laboarekin eta Jose
Mari Zabalarekin batera..Artzek ere MikelMari Zabalarekin batera..Artzek ere Mikel
Laboaren abesti garrantzitsuenen zenbait letraLaboaren abesti garrantzitsuenen zenbait letra
idstzi ditu: Txoria Txori, Ama hil zaigu, Zaude lasaiidstzi ditu: Txoria Txori, Ama hil zaigu, Zaude lasai
eta Geure Bazterrak.eta Geure Bazterrak.
7. 3.2-POESIA, OROKORKI:
Poesiazko lehen edizioak bibliofiloen harrotasuna izan dira beti, baina J. A. Artzeren lehen obrak euskaltzalePoesiazko lehen edizioak bibliofiloen harrotasuna izan dira beti, baina J. A. Artzeren lehen obrak euskaltzale
guztiena sortu zuen. Estreinakoz, liburua objektu artistiko bezala ageri zitzaigun, alor anitzeko lanketaguztiena sortu zuen. Estreinakoz, liburua objektu artistiko bezala ageri zitzaigun, alor anitzeko lanketa
batean. Harrotasuna, nazionala izan zen. Abanguarda literaturan sartua genuen plastikaren etabatean. Harrotasuna, nazionala izan zen. Abanguarda literaturan sartua genuen plastikaren eta
ozentasunaren eskutik; liburua ikusi eta entzuteko eszenario multiplea da, kaligramak eta hotsezkoozentasunaren eskutik; liburua ikusi eta entzuteko eszenario multiplea da, kaligramak eta hotsezko
eskulturak eskaintzen zaizkio irakurle aktibo bati. Artzek berbak ontzi ere badirela erakusten digu, barruaneskulturak eskaintzen zaizkio irakurle aktibo bati. Artzek berbak ontzi ere badirela erakusten digu, barruan
sartuta arkitektura miresten ari garela poetak jo egiten du; orduan durundio batek kordokatzen gaitu,sartuta arkitektura miresten ari garela poetak jo egiten du; orduan durundio batek kordokatzen gaitu,
hitzaren sustraira garamatza, ia aro aurre-semantikora, hotsera, totelkatze primigeniora. Baina ez dahitzaren sustraira garamatza, ia aro aurre-semantikora, hotsera, totelkatze primigeniora. Baina ez da
ozentasun hutsa, marrumak kontzeptu bat ezkutatzen duela ohartzen gara, zentzumenak erreskatatuozentasun hutsa, marrumak kontzeptu bat ezkutatzen duela ohartzen gara, zentzumenak erreskatatu
digulako. Artzeren ozendura-jokoek balio sinbolikoa dute, fonosinbolismoa dira. Eta formalismoarekindigulako. Artzeren ozendura-jokoek balio sinbolikoa dute, fonosinbolismoa dira. Eta formalismoarekin
batera, bi joera nagusi ageri zituen poema testualagoetan: berariaz lizun-zikin eginiko zenbait poema,batera, bi joera nagusi ageri zituen poema testualagoetan: berariaz lizun-zikin eginiko zenbait poema,
onustea eta zurrunkeria kolpatzeko probokazio umoretsuak, eta egituraz oso sotilak ziren poema laburretanonustea eta zurrunkeria kolpatzeko probokazio umoretsuak, eta egituraz oso sotilak ziren poema laburretan
isuritako lirikotasuna.isuritako lirikotasuna.
Joera honi utzi gabe, geroagoko lanetan (Joera honi utzi gabe, geroagoko lanetan (Laino guzien azpitik.Laino guzien azpitik... eta.. eta Eta sasi guztien gainetikEta sasi guztien gainetik... obra bakarra b... obra bakarra b
aletan, Zumetaren irudiekin) poema garatuagoa ematen zaigu egituraz, hala eskatzen zuelako gure historianaletan, Zumetaren irudiekin) poema garatuagoa ematen zaigu egituraz, hala eskatzen zuelako gure historian
ironia garratzez egiten zuen sakontzeak. Begi-belarria gehiago lantzen da testutik bertatik, erretorikaironia garratzez egiten zuen sakontzeak. Begi-belarria gehiago lantzen da testutik bertatik, erretorika
aberatsagoan. Aro experimentalistaaberatsagoan. Aro experimentalista Bide bazterrean hi eta ni kantariBide bazterrean hi eta ni kantari opariarekin amaitu zuen, poemaopariarekin amaitu zuen, poema
fisikoki irakurleak berak idatziz haurtzaroko hitzaganako lilura berreskuratzeko jostailua.fisikoki irakurleak berak idatziz haurtzaroko hitzaganako lilura berreskuratzeko jostailua.
Ortzia lorez, lurra izarrezOrtzia lorez, lurra izarrez liburu mardulean J. A. Artzek giltzerdi egiten du bere poesigintzan. Alienazioarenliburu mardulean J. A. Artzek giltzerdi egiten du bere poesigintzan. Alienazioaren
denuntziaz haratago jo nahi du, moral askatzaile bat proposatzen du nitasun espiritual batetik kaos antolatudenuntziaz haratago jo nahi du, moral askatzaile bat proposatzen du nitasun espiritual batetik kaos antolatu
honi aurka egiteko baino gainditzeko. Amaia Iturbidek dioskunez, «beat generation horren partaide izan zenhoni aurka egiteko baino gainditzeko. Amaia Iturbidek dioskunez, «beat generation horren partaide izan zen
poeta metafisiko, abangoardista eta konformagaitz honek postmodernismoaren aroan tradizioapoeta metafisiko, abangoardista eta konformagaitz honek postmodernismoaren aroan tradizioa
defendatzen du, yuppien sasoian aszetika laiko bat praktikatzen eta kristautasunera itzuli da». Gizartedefendatzen du, yuppien sasoian aszetika laiko bat praktikatzen eta kristautasunera itzuli da». Gizarte
materialista honetan ez etsitzeko ahalegin poetikoa da bere azken obra ere, salmodia kutsuko hegalditanmaterialista honetan ez etsitzeko ahalegin poetikoa da bere azken obra ere, salmodia kutsuko hegalditan
antolatua. Poetak ez du galdu, haatik, hitzaren alderdi guztiak ustiatzeko talentua, baina orain joko haiekantolatua. Poetak ez du galdu, haatik, hitzaren alderdi guztiak ustiatzeko talentua, baina orain joko haiek
zama semantiko handiagoa dute, eta esan liteke adieraren arabera antolatzen direla. Lehen zeukanzama semantiko handiagoa dute, eta esan liteke adieraren arabera antolatzen direla. Lehen zeukan
espazioaren eta soinuaren ardura berberaz, orain J. A. Artze abiatua da formaren liberaziotik barnearenespazioaren eta soinuaren ardura berberaz, orain J. A. Artze abiatua da formaren liberaziotik barnearen
liberaziora.
8. Ez Dok Amairu izeneko talde abangoardista 1965ean hasi zen ibiltzen, hainbat artistek osatutakoa,Ez Dok Amairu izeneko talde abangoardista 1965ean hasi zen ibiltzen, hainbat artistek osatutakoa,
abeslariek eta idazleek nagusiki. Mugimenduak, kultur ezaugarriez gain, osagai politikoak eta sozialakabeslariek eta idazleek nagusiki. Mugimenduak, kultur ezaugarriez gain, osagai politikoak eta sozialak
mantendu zituen. Hain zuzen ere, Francoren garaia zen, eta besteak beste Nova Cançó mugimendumantendu zituen. Hain zuzen ere, Francoren garaia zen, eta besteak beste Nova Cançó mugimendu
kataluniarrak eragin zien, batez ere Setze Jutges taldeak. Sekulako lan berritzailea egin zuten: euskarazkataluniarrak eragin zien, batez ere Setze Jutges taldeak. Sekulako lan berritzailea egin zuten: euskaraz
ordu arte egindako aipagarrienetakoa izan zen, eta mugarri bihurtu zen.ordu arte egindako aipagarrienetakoa izan zen, eta mugarri bihurtu zen.
Izena,Izena, San Martinen estutasunaSan Martinen estutasuna ipuin herrikoitik hartu zuten, amaiera aldera ageri den esalditik zehazki:ipuin herrikoitik hartu zuten, amaiera aldera ageri den esalditik zehazki:
"Ez dok amairu" (Ez dago malefiziorik). Jorge Oteizak proposatu zuen izena."Ez dok amairu" (Ez dago malefiziorik). Jorge Oteizak proposatu zuen izena.
1971an Benito Lertxundik "Ez dok amairu" (Elkar) izeneko diskoa atera zuen, tartean1971an Benito Lertxundik "Ez dok amairu" (Elkar) izeneko diskoa atera zuen, tartean "Zenbat Gera""Zenbat Gera" edoedo
"Urak dakarrena""Urak dakarrena" abesti ezagunak zeudela.abesti ezagunak zeudela.
1972an desegin zuten taldea, tartean diktadura amaituta ez zegoela. Ordutik, hainbat partaidek euren1972an desegin zuten taldea, tartean diktadura amaituta ez zegoela. Ordutik, hainbat partaidek euren
ibilbidea segitu dute eta erreferentzial bihurtu dira euskal musika eta kulturaren arloan.ibilbidea segitu dute eta erreferentzial bihurtu dira euskal musika eta kulturaren arloan.
2003an, Korrikako 13. edizioan mugimendua espreski omendu zuten, eta urte hartako abesti ofiziala2003an, Korrikako 13. edizioan mugimendua espreski omendu zuten, eta urte hartako abesti ofiziala
Mikel Laboak interpretatu zuen, beste batzuekin batera.Mikel Laboak interpretatu zuen, beste batzuekin batera.
4.1-PARTAIDEAK:
-Mikel Laboa-Mikel Laboa
-J.A.Artze-J.A.Artze
-Jexux Artze-Jexux Artze
-Jose Angel Irigarai-Jose Angel Irigarai
-Lourdes Iriondo-Lourdes Iriondo
-Julen Lekuona-Julen Lekuona
-Benito Lertxundi-Benito Lertxundi
-Xabier Lete-Xabier Lete
9. 5.1-TXORIAK TXORI:
Hegoak ebaki banizkioHegoak ebaki banizkio
Neuria izango zenNeuria izango zen
Ez zuen aldegingo. (bis)Ez zuen aldegingo. (bis)
Bañan horrela, ez zen gehiagoBañan horrela, ez zen gehiago
txoria izango (bis)txoria izango (bis)
Eta nik, txoria nuen maite (bis)Eta nik, txoria nuen maite (bis)
http://www.youtube.com/wahttp://www.youtube.com/wa
tch?v=6O3HTqa7l3Atch?v=6O3HTqa7l3A
10. 5.2-GEURE BAZTERRAK:
Maite ditutMaite ditut
maitemaite
geure bazterrakgeure bazterrak
lanbroaklanbroak
izkutztzen dizkidaneanizkutztzen dizkidanean
zer izkutatzen duenzer izkutatzen duen
ez didanean ikusten uztenez didanean ikusten uzten
orduan hasten bainaizorduan hasten bainaiz
izkutukoa...izkutukoa...
nere barruan bizten dirennere barruan bizten diren
bazter miresgarriakbazter miresgarriak
ikusten.ikusten.
http://www.youtube.com/watchttp://www.youtube.com/watc
h?v=2mmnRHSXINsh?v=2mmnRHSXINs
12. 5.4-IZARREN HAUTSA:
Izarren hautsa egun batean bilakatu zen bizigai,Izarren hautsa egun batean bilakatu zen bizigai,
hauts hartatikan uste gabean noizpait giûaden gu ernai.hauts hartatikan uste gabean noizpait giûaden gu ernai.
Eta horrela bizitzen gera sortuz ta sortuz gure aukeraEta horrela bizitzen gera sortuz ta sortuz gure aukera
atsedenik hartu gabe: lana egiûaz goaz aurreraatsedenik hartu gabe: lana egiûaz goaz aurrera
kate horretan denok batera gogorki loturik gaude.kate horretan denok batera gogorki loturik gaude.
Gizonak ba du inguru latz bat menperatzeko premia,Gizonak ba du inguru latz bat menperatzeko premia,
burruka hortan bizi da eta hori du bere egia.burruka hortan bizi da eta hori du bere egia.
Ekin ta ekin bilatzen ditu, saiatze hortan ezin gelditu,Ekin ta ekin bilatzen ditu, saiatze hortan ezin gelditu,
jakintza eta argia; bide ilunak nekez aurkitujakintza eta argia; bide ilunak nekez aurkitu
lege berriak noizpait erditu, hortan jokatuz bizia.lege berriak noizpait erditu, hortan jokatuz bizia.
Gizonen lana jakintza dugu: ezagutuz aldatzea,Gizonen lana jakintza dugu: ezagutuz aldatzea,
naturarekin bat izan eta harremanentan sartzea.naturarekin bat izan eta harremanentan sartzea.
Eta indarrak ongi errotuz, gure sustraiak lurrari lotuz,Eta indarrak ongi errotuz, gure sustraiak lurrari lotuz,
bertatikan irautea: ezaren gudaz baietza sortuz,bertatikan irautea: ezaren gudaz baietza sortuz,
ukazioa legetzat hartuz beti aurrera joatea.ukazioa legetzat hartuz beti aurrera joatea.
Ez dadukanak ongi ahi daki euketzea zein den ona,Ez dadukanak ongi ahi daki euketzea zein den ona,
bere premiak bete nahirik beti bizi da gizona.bere premiak bete nahirik beti bizi da gizona.
Gu ere zerbait ba gera eta gauden tokitik hemendik bertanGu ere zerbait ba gera eta gauden tokitik hemendik bertan
saia gaitezen ikusten: amets eroak bazterturikan,saia gaitezen ikusten: amets eroak bazterturikan,
sasi zikiûak behingoz erreta bide on bat aukeratzen.sasi zikiûak behingoz erreta bide on bat aukeratzen.
Gu sortu ginen enbor beretik sortuko dira besteak,Gu sortu ginen enbor beretik sortuko dira besteak,
burruka hortan iraungo duten zuhaitz-ardaska gazteak.burruka hortan iraungo duten zuhaitz-ardaska gazteak.
Beren aukeren jabe eraikiz ta erortzean berriro jaikizBeren aukeren jabe eraikiz ta erortzean berriro jaikiz
ibiltzen joanen direnak : gertakizunen indar ta argizibiltzen joanen direnak : gertakizunen indar ta argiz
gure ametsa arrazoi garbiz egiztatuko dutenak.gure ametsa arrazoi garbiz egiztatuko dutenak.
Eta ametsa bilakaturik egiaren antziduriEta ametsa bilakaturik egiaren antziduri
herri zahar batek bide berritik ekingo dio urduri;herri zahar batek bide berritik ekingo dio urduri;
guztian lana guztien esku jasoko dute sendo ta prestu,guztian lana guztien esku jasoko dute sendo ta prestu,
beren bizitzen edargai; diru zakarrak bihotzik eztu,beren bizitzen edargai; diru zakarrak bihotzik eztu,
lotuko dute gogor ta hestu haz ez dadin gizonen gain.lotuko dute gogor ta hestu haz ez dadin gizonen gain.
