dadas

1. KHOA CHÍNH TRỊ - LUẬT
BỘ MÔN CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN
BÀI GIẢNG MÔN
TRIẾT HỌC MÁC-LÊNIN
2021

2. 2/17/2023
2
NỘI DUNG MÔN HỌC
Chương 1: Triết học và vai trò của triết học
trong đời sống xã hội
Chương 2: Chủ nghĩa duy vật biện chứng
Chương 3: Chủ nghĩa duy vật lịch sử

3. 2/17/2023
3
TÀI LIỆU HỌC TẬP MÔN HỌC
1. Sách, giáo trình chính:
Giáo trình Triết học Mác – Lênin (giáo trình tập huấn năm
2019- Bộ GDĐT)
2. Tài liệu tham khảo:
• [1] Bộ Giáo dục và Đào tạo, Giáo trình Những
Nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác-Lênin,
Nxb.Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2014.
• [2] Hội đồng Trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình
quốc gia các bộ môn khoa học Mác – Lênin, Giáo
trình Triết học Mác-Lênin, Nxb.Chính trị quốc gia, Hà
Nội, 2010.

4. ĐÁNH GIÁ MÔN HỌC
2/17/2023
4
Chuyên cần
(5%)
Bài tập nhóm
(10%)
Kiểm tra
(10%)
Tiểu
luận
(5%)
Thi cuối kỳ
(70%)

5. Số tiết giảng: 19
Tự học: 38
CHỦ NGHĨA DUY VẬT LỊCH SỬ
CHƯƠNG 3

6. 6
NỘI DUNG BÀI GIẢNG
I. HỌC THUYẾT HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ
HỘI
II. GIAI CẤP VÀ DÂN TỘC
III. NHÀ NƯỚC VÀ CÁCH MẠNG XÃ HỘI
IV. Ý THỨC XÃ HỘI
V. TRIẾT HỌC VỀ CON NGƯỜI

7. 1. Sản xuất vật chất là cơ sở của tồn tại và
phát triển xã hội
2. Biện chứng giữa lực lượng sản xuất và
quan hệ sản xuất
3. Biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và
kiến trúc thượng tầng
4. Sự phát triển các hình thái kinh tế - xã hội là
một quá trình lịch sử - tự nhiên
I. HỌC THUYẾT HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ HỘI
7

8. Sản xuất là một loại hình hoạt động đặc trưng
của con người và xã hội loài người
8
1. Sản xuất vật chất là cơ sở của tồn tại và
phát triển xã hội

9. 2. Biện chứng giữa lực lượng sản xuất và
quan hệ sản xuất
I. HỌC THUYẾT HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ HỘI
b. Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình
độ phát triển của lực lượng sản xuất
a. Phương thức sản xuất

10. 10
2. Biện chứng giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất
a. Phương thức sản xuất

11. 11
b. Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ
phát triển của lực lượng sản xuất

12. 12
Khái niệm cơ sở hạ tầng:
3. Biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc
thượng tầng

13. CƠ SỞ
HẠ TẦNG
QHSX
TÀN DƯ
QHSX
THỐNG TRỊ
QHSX
MẦM MỐNG
3. Biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc
thượng tầng

14. Khái niệm: Kiến trúc thượng tầng
là toàn bộ những quan điểm, tư
tưởng về xã hội như chính trị,
pháp quyền, triết học, đạo đức, tôn
giáo, nghệ thuật v.v…
Với những thiết chế xã hội tương
ứng (Nhà nước, đảng phái, tôn
giáo các tổ chức chính trị - xã hội
khác…) được hình thành trên một
cơ sở hạ tầng nhất định.
14
3. Biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và
kiến trúc thượng tầng

15. b. Quy luật về mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ
tầng và kiến trúc thượng tầng của xã hội.
CSHT và KTTT là hai phương diện cơ bản của đời sống xã
hội. Chúng tồn tại trong mối quan hệ thống nhất biện chứng
với nhau, tác động lẫn nhau, trong đó CSHT đóng vai trò
quyết định đối với KTTT, đồng thời KTTT thường xuyên có
sự tác động trở lại CSHT.
15
3. Biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và
kiến trúc thượng tầng

16. 4. Sự phát triển các hình thái kinh tế - xã hội là
một quá trình lịch sử - tự nhiên
a. Phạm trù hình thái kinh tế - xã hội
b. Tiến trình lịch sử - tự nhiên của xã hội loài người
c. Giá trị khoa học bền vững và ý nghĩa cách mạng
16

17. -HTKT-XH là một phạm trù của CNDVLS chỉ
xã hội ở từng nấc thang lịch sử nhất định,
- Với một kiểu QHSX đặc trưng cho xã hội đó,
- Phù hợp với một trình độ nhất định của LLSX
với một KTTT tương ứng được xây dựng trên
những QHSX ấy.
17
Khái niệm:
a. Phạm trù hình thái kinh tế - xã hội
4. Sự phát triển các hình thái kinh tế - xã hội là
một quá trình lịch sử - tự nhiên

18. “…Tôi nói, sự phát triển các
hình thái kinh tế - xã hội là
một quá trình lịch sử - tự
nhiên…”
( C.Mác)
C.Mác (1818 -1883)
18
b. Tiến trình lịch sử - tự nhiên của xã hội loài người
4. Sự phát triển các hình thái kinh tế - xã hội là
một quá trình lịch sử - tự nhiên

19. 1. Vấn đề giai cấp và đấu tranh giai cấp
2. Dân tộc, quan hệ giai cấp - dân tộc - nhân loại
II. GIAI CẤP VÀ DÂN TỘC
19

20. 1. Vấn đề giai cấp và đấu tranh giai cấp
a. Giai cấp
II. GIAI CẤP VÀ DÂN TỘC
b. Đấu tranh giai cấp
c. Đấu tranh giai cấp của giai cấp vô sản
20

21. 2. Dân tộc, quan hệ giai cấp - dân tộc - nhân loại
II. GIAI CẤP VÀ DÂN TỘC
a. Dân tộc
21
Dân tộc là cộng đồng
người hình thành trong quá
trình lịch sử với những đặc
trưng cơ bản là: cùng
chung sống trên một lãnh
thổ, có chung một nền kinh
tế, có chung một ngôn ngữ
và có chung một nền văn
hoá, tâm lý, tính cách.

22. b. Mối quan hệ giai cấp - dân tộc - nhân loại
*Quan hệ giai cấp – dân tộc:
Trong các thời kỳ lịch sử, vấn đề dân tộc và giai cấp luôn có
mối quan hệ hữu cơ với nhau.
22
2. Dân tộc, quan hệ giai cấp - dân tộc - nhân loại

23. b. Mối quan hệ giai cấp - dân tộc - nhân loại
*Quan hệ giai cấp, dân tộc với nhân loại:
Giai cấp, dân tộc và nhân loại có mối quan hệ biện chứng với
nhau với nhau.
2. Dân tộc, quan hệ giai cấp - dân tộc - nhân loại

24. 1. Nhà nước
2. Cách mạng xã hội
3. Phương pháp cách mạng
4. Vấn đề cách mạng xã hội trên thế giới hiện nay
III. NHÀ NƯỚC VÀ CÁCH MẠNG XÃ HỘI
24

25. - Nhà nước chỉ ra đời khi xã hội có sự
phân chia giai cấp, mâu thuẫn giai cấp và
đấu tranh giai cấp không thể điều hoà.
25
“Nhà nước là sản phẩm và biểu hiện của những
mâu thuẫn giai cấp không thể điều hoà được ”
V.I.LENIN
Nguồn gốc nhà nước

26. - Nhà nước là một tổ chức chính trị của xã hội có
giai cấp, là bộ máy quyền lực của giai cấp thống trị
để quản lý mọi mặt của xã hội nhằm bảo vệ lợi ích
và địa vị cho giai cấp mình.
26
Bản chất của nhà nước

27. Quản lý dân cư trên một
vùng lãnh thổ nhất định
Có một bộ máy quyền lực
chuyên nghiệp mang tính
cưỡng chế xã hội.
Hình thành hệ thống thuế
khoá để duy trì và tăng
cường bộ máy cai trị.
27
Đặc trưng cơ bản của nhà nước
Những
đặc
trưng
cơ bản
của
nhà
nước

28. Bốn
kiểu
Nhà
nước
trong
lịch sử
Các kiểu và hình thức nhà nước
NN PHONG KIẾN
NN CHỦ NÔ QUÝ TỘC
NN VÔ SẢN
NN TƯ SẢN
28

29. 1. Nhà nước
2. Cách mạng xã hội
III. NHÀ NƯỚC VÀ CÁCH MẠNG XÃ HỘI
2.1. Nguồn gốc của cách mạng xã hội
2.2. Bản chất của cách mạng xã hội
29

30. 3. Phương pháp cách mạng
III. NHÀ NƯỚC VÀ CÁCH MẠNG XÃ HỘI
- Phương pháp cách mạng bạo lực
- Phương pháp hòa bình
30

31. 4. Vấn đề cách mạng xã hội trên thế giới hiện nay
III. NHÀ NƯỚC VÀ CÁCH MẠNG XÃ HỘI
- Hiện tại, có nhiều mâu thuẫn trong xã hội
- Xu thế hòa giải, đối thoại đang là xu thế
chủ đạo hiện nay
- Xu hướng giữ vững độc lập tự chủ của Quốc gia,
dân tộc, không phụ thuộc, không can thiệp vào
công việc nội bộ của nhau, đấu tranh cho độc lập,
hòa bình diện ra mạnh mẽ trên thế giới....
31

32. a. Khái niệm ý thức xã hội
b. Kết cấu của ý thức xã hội
c. Tính giai cấp của ý thức xã hội
d. Quan hệ biện chứng giữa tồn tại xã hội và
ý thức xã hội
e. Các hình thái ý thức xã hội
32
IV. Ý THỨC XÃ HỘI

33. Khái niệm tồn tại xã hội
33
- Tồn tại xã hội:
Là khái niệm dùng để chỉ phương diện sinh hoạt vật
chất và các điều kiện sinh hoạt vật chất của xã hội;
bao gồm các yêu tố cơ bản: phương thức sản xuất vật
chất, điều kiện tự nhiên và dân cư.

34. Các yếu tố cơ bản tồn tại xã hội
Điều hiện
tự nhiên
Điều kiện
dân số
Phương thức
sản xuất
34

35. IV. Ý THỨC XÃ HỘI
Khái niệm ý thức xã hội
YTXH là khái niệm dùng để chỉ phương diện sinh hoạt
tinh thần của xã hội, nảy sinh từ tồn tại xã hội và phản ánh tồn
tại xã hội trong những giai đoạn phát triển nhất định.
35

36. 1. Khái niệm con người và bản chất con người
V. TRIẾT HỌC VỀ CON NGƯỜI
CON NGƯỜI
BẢN TÍNH
TỰ NHIÊN
BẢN TÍNH
XÃ HỘI

37. Bản chất con người không phải là
một cái trừu tượng cố hữu của cá
nhân riêng biệt.
“Trong tính hiện thực của nó,
bản chất con người là tổng hòa
của các quan hệ xã hội”.
1. Khái niệm con người và bản chất con người

38. 2. Hiện tượng tha hóa con người và vấn đề giải
Phóng con người
- Thực chất của hiện tượng tha hóa con người là lao động
của con người bị tha hóa. Do chế độ tư hữu về TLSX nên
lao động không phải là để sáng tạo mà chỉ để đảm bảo
sự tồn tại của thể xác
V. TRIẾT HỌC VỀ CON NGƯỜI

39. Company Logo
3. Vai trò của quần chúng nhân dân và cá nhân
trong lịch sử
V. TRIẾT HỌC VỀ CON NGƯỜI
 Là cộng đồng XH có tổ chức,
có chung lợi ích dưới sự L/đạo
của những cá nhân hay các tổ
chức CT-XH nhất định
quần chúng nhân dân

40. KHÁI NIỆM
LÃNH TỤ
- Là những cá nhân kiệt
xuất do phong trào quần
chúng nhân dân tạo nên,
gắn bó mật thiết với
QCND

41. Company Logo
4. Vấn đề con người trong sự nghiệp đổi mới ở
Việt Nam
V. TRIẾT HỌC VỀ CON NGƯỜI
Đảng CSVN chủ trương “xây dựng con người
Việt Nam phát triển toàn diện”:

42. CÂU HỎI ÔN TẬP
1. BẢN CHẤT CỦA CON NGƯỜI LÀ GÌ?
2. VAI TRÒ CỦA LÃNH TỤ?
Company Logo