Magazine Het Ondernemersbelang Rivierenland 0212

1. NR. 2 2012
RIVIERENLAND
Opeenvolgende opvolgingen binnen het familiebedrijf
Een thema dat continu
aandacht vraagt
Eérst naar de notaris Midden in de samenleving Zakenbank in Rivierenland Communiceren zonder logo’s
•••••••••••••••• WWW.ONDERNEMERSBELANG.NL het ONDERNEMERS BELANG

2. VanNoord accountants & belastingadviseurs
Je herkent ze meteen
Betrokken ondernemers
Beesd - Culemborg - Gorinchem - Leerdam - Papendrecht (Drechtsteden) - Tiel - Vianen - IJsselstein - Zaltbommel
www.vannoord.nl
Omdat we zelf ook ondernemers zijn, weten we dat je altijd vooruit moet lopen.
Proactief zijn. Met mensen, producten en diensten waar je écht mee verder komt.
Persoonlijk en zeer deskundig. U kunt van ons eerlijke adviezen, grote betrokkenheid en
betrouwbaarheid verwachten. Onderneem nu één actie: mail ons via info@vannoord.nl.
Wij zijn altijd in de buurt.
A12
Utrecht A12
A12
A27
A12
A2
Nieuwegein/Houten
IJsselstein
Vianen
A27
Arnhem/Nijmegen
A2 Culemborg
A15
A27 Leerdam
A15
Rotterdam Tiel
Beesd
A15 A15
A15 A2
Gorinchem
Papendrecht A27
(Drechtsteden) Zaltbommel ‘s-Hertogenbosch

3. Advies
Credit rating:
Tekst: Commissie credit rating: Hans Everse en Geert van Herwijnen
Alleen belangrijk voor
multinationals, banken en
landen, of ook voor u als
MKB ondernemer?
De kranten staan er tegenwoordig vol van. Moody’s, Fitch,
Standard&Poor’s, de Credit Rating Agency’s worden op de voet
gevolgd als ze overwegen om een aantal Eurolanden en de
Rabobank de AAA-status af te nemen. Wordt de A-status van
Philips gehandhaafd of niet? De obligaties van een andere
multinational met een BB- status worden zelfs junk bonds genoemd.
Hans Everse (links) & Geert van Herwijnen
E
r is veel kritiek op de Rating Agency’s. is dat uw onderneming omvalt, of zoals dat heet u als ondernemer wel of niet bereid bent een
Maar de ratings die ze afgeven zijn nog in default raakt. Dit wordt de PD (Probability of borgtocht af te geven. Wanneer u privé borg
altijd van grote invloed op de condities Default) genoemd. Vervolgens wordt berekend hoe staat voor de schulden van uw BV aan de bank,
waartegen bedrijven en landen financieringen groot naar verwachting de schade voor de bank zal dan verlaagt u daarmee het LGD voor de bank.
kunnen afsluiten. Allemaal buitengewoon zijn wanneer uw onderneming omvalt. Dit wordt Realiseert u zich wel dat u daarmee uw eigen LGD
interessant natuurlijk. Maar heeft u er wel eens het LGD (Loss Given Default) genoemd. De kans dat verhoogt! U bent met uw eigen vermogen im-
bij stilgestaan dat aan uw MKB onderneming ook het misgaat vermenigvuldigd met de schade als mers ook financier van uw onderneming. Mocht
een credit rating is toegekend? Weet u wat deze het misgaat, is het statisch verwachte verlies voor het onverhoopt misgaan met de onderneming,
credit rating voor u betekent? En weet u hoe u de de bank. Dit wordt EL (Expected Loss) genoemd dan vergroot deze borgtocht uw persoonlijke ver-
rating kunt beïnvloeden? en is de risicopremie die in uw rentetarief wordt lies. Wellicht is het verstandig om, precies zoals
doorberekend. De kans dat uw onderneming het de bank dat doet, ook voor u zelf te bepalen wat
Credit rating voor elke MKB onderneming niet redt en de schade die de bank in dat geval zal uw positie is bij een default van uw onderneming.
Wanneer u voor uw onderneming een financie- leiden, zijn vanzelfsprekend belangrijke factoren
ringsaanvraag indient bij uw bank, zal de bank altijd die bepalen of u het gevraagde geld gaat krijgen. Bewuste keuzes maken
een credit rating voor uw onderneming bepalen. Het is dus zaak zowel het PD als het LGD van uw Allerlei partijen om u heen bepalen credit ratings
Deze rating speelt een grote rol bij de vraag of de onderneming zo gunstig mogelijk te maken. voor uw onderneming. Bedenk dat u zelf ook een
bank de gevraagde financiering aan u wil verstrek- financier bent van uw onderneming. Dat geeft u alle
ken en zo ja, tegen welke rente ze dat gaat doen. Wat te doen? reden om zelf ook eens bij deze credit rating stil te
Behalve banken bepalen ook leasemaatschappijen, Om te weten wat u het beste kunt doen, is het staan. Bij VanNoord weten we er meer van en kun-
kredietverzekeraars van uw leveranciers, belangrijke van belang te weten hoe de PD en het LGD nen we ook van uw onderneming een credit rating
opdrachtgevers, alsmede bureaus zoals Graydon en tot stand komen. PD: Er zijn twee belangrijke bepalen. Dat geeft u de mogelijkheid om bewuste
Dunn & Bradstreet een credit rating voor uw onder- ingrediënten die erg zwaar wegen bij de bepa- en weloverwogen keuzes te maken.
neming. Zonder dat u er bij stilstaat, zijn er heel wat ling van het PD. Ten eerste is dat de solvabiliteit
partijen om u heen bezig met een credit rating voor van uw onderneming. Ten tweede gaat het om Meer weten? Neem contact op met
uw onderneming. een reeks van vragen over uw onderneming en VanNoord Accountants & Belastingadviseurs
over u als ondernemer, zoals de markt waarin
PD x LGD = EL u actief bent, de kwaliteit van het financieel Hans Everse,
Wat uw bank (of een andere partij) doet als ze de management binnen uw onderneming en derge Spijksedijk 14, 4207 GN Gorinchem,
credit rating van uw onderneming gaat bepalen, lijke. LGD: Hier gaat het om de zekerheden die tel. 0183 - 35 67 67, fax 0183 - 35 67 66
kunt u het beste vergelijken met de premie voor de bank van u krijgt, zoals hypotheek, pandrecht
uw brandverzekering. De verzekeraar berekent of borgtochten. Op zowel LGD als PD heeft u als Geert van Herwijnen,
hoe groot de kans is dat uw bedrijfspand afbrandt. ondernemer invloed. Door uw voorraadpositie Hogeweg 135, 5301 LL Zaltbommel,
Vervolgens bepaalt de verzekeraar hoe groot de op balansdatum zo laag mogelijk te houden, uw tel. 0418 - 57 95 43, fax 0418 - 57 95 49
schade zal zijn wanneer het pand onverhoopt debiteurenbeheer aan te scherpen of een divi-
afbrandt. De kans op brand wordt vermenigvuldigd denduitkering uit te stellen, kunt u de solvabiliteit www.vannoord.nl
met het bedrag van de verwachte schade. De van uw onderneming verbeteren. Daarnaast kunt
uitkomst van deze berekening is simpel gezegd u bijvoorbeeld de bank laten zien hoe de kwaliteit
de premie die u voor uw brandverzekering moet van uw financieel management is. Instrumenten
betalen. Wanneer een bank uw onderneming gaat zoals staatsgarantie kunnen het LGD behoorlijk
financieren, wordt berekend hoe groot de kans positief beïnvloeden. Tot slot kunt u bepalen of
het ONDERNEMERS BELANG 01

4. het ONDERNEMERS
COLOFON
Het Ondernemersbelang van
B E L A N G
Rivierenland verschijnt vijf keer per jaar.
Inhoud
OPEENVOLGENDE OPVOLGINGEN BINNEN HET FAMILIEBEDRIJF
Veel starters kiezen uit vrije wil voor het ondernemerschap, maar in familiebedrijven
Negende jaargang, nummer 2, 2012 is dat vaak voorbestemd. Toch blijkt een zekere familiale druk geen beletsel om zelfs
van een onwillige ondernemer een rasentrepreneur te maken. En deze entrepreneur
OPLAGE
mag op zijn beurt vroeg beginnen om over zijn eigen opvolging na te denken, wil hij
5.000 exemplaren
de continuïteit van het familiebedrijf waarborgen. Het Ondernemersbelang bracht een
groep succesvolle directeuren van in deze regio gevestigde familiebedrijven, alsmede
Coverfoto Deelnemers aan het rondeta-
felgesprek over familiebedrijven
Fotografie: Marco Magielse
08 enkele professionele adviseurs, bijeen in de Bongerd in Druten om over (hun)
opvolging van gedachten te wisselen.
UITGEVER
Jelte Hut
Novema Uitgevers bv EÉRST NAAR DE NOTARIS
Postbus 30
9860 AA Grootegast Betrouwbaar én onafhankelijk in (geld)zaken - waar vindt een ondernemer dat in
Weegbree 1 deze dagen nog? In Culemborg bij notariskantoor Ton & Van den Broecke. Moderne
9861 ES Grootegast
ondernemers schakelen Ton & Van den Broecke niet pas in aan het eind van een traject,
T 0594 - 510303
maar juist aan het begin. De notaris start, coördineert en stuurt het totale proces dat
F 0594 - 611863
moet leiden naar een zakelijke overeenkomst - van de koop van een bedrijfspand tot
info@novema.nl
www.ondernemersbelang.nl
EINDREDACTIE
15 de overname van een onderneming, van een lening voor een investering in machines
tot een samenwerkingscontract.
Baukje Bosma
T 0594 - 69 56 16
b.bosma@novema.nl UNIVÉ RIVIERENLAND, MIDDEN IN DE SAMENLEVING
BLADMANAGER Al jaren in de top-5 van de beste verzekeraars voor het MKB. Zo is Univé in 2011 voor
Novema Helmond de zesde keer benoemd tot beste zakelijke verzekeraar (Incompany Award) en voor de
T 0492 - 82 01 57 derde keer op rij uitgeroepen tot meest klantvriendelijke verzekeraar van Nederland.
Danny van Alphen
In 2012 won Univé de Customer Performance Award voor beste (financiële) dienst-
d.vanalphen@novema.nl
verlener. Hoe slaagt de coöperatieve vereniging erin om de prijzen aaneen te rijgen?
VORMGEVING
Media Collectief, Sneek 25 “Bereikbaarheid, vertrouwen en goed blijven luisteren naar de klant,” stelt Robert
Schouten, commercieel directeur Univé Rivierenland.
DRUK
Drukkerij Veldhuis, Raalte
ABN AMRO ZAKENBANK IN RIVIERENLAND
AAN DEZE UITGAVE WERKTEN MEE:
Gerrit Boer ABN AMRO in Tiel is de financiële partner van veel bedrijven in het Rivierenland.
Jeroen Kuypers Gerrit den Hartog is één van de vijf relatiemanagers van de bank. Vertrouwen is
Marco Magielse voor hem het sleutelwoord. “Vooral voor familiebedrijven is de bankier vaak een
Jelmer van Nimwegen
vertrouwenspersoon.” Als je de kranten leest en naar het nieuws op televisie kijkt, denk
Henk Roede (strip)
je al gauw dat ondernemers niet meer bij de banken hoeven aan te kloppen voor geld.
André Staas - Comm’Art
Dat beeld klopt niet, weet Gerrit den Hartog van ABN AMRO in Tiel uit ervaring.
André Vermeulen
Mark Verwey
Ruud Voest
27
Kees van Welzenis
Francien van Zetten
Adreswijzigingen, verandering van
contactpersoon of afmeldingen kunt u
per mail doorgeven aan Tiny Klunder,
t.klunder@novema.nl. Vermeld s.v.p.
ook de editie er bij, die vindt u boven-
aan in het colofon.
ISSN: 1872 - 6038
Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd en/of overgenomen
zonder schriftelijke toestemming van de
uitgever. De uitgever kan niet aanspra-
kelijk worden gesteld voor de inhoud
van de advertenties.
02 het ONDERNEMERS BELANG
ONDERNEMERS BELANG

5. Column
■ En verder Verkeerde beeldvorming
01 Credit rating, ook belangrijk voor MKB ondernemers? Er gaat geen dag voorbij in Nederland of een of andere
‘deskundige’ beweert iets wat door een andere ‘deskun-
04 Nieuws dige’ een dag later weer wordt tegengesproken. Zo weet
je nooit wat waar is. Wie heeft er nu gelijk? Ik weet het,
05 Facebook verslaafd
de waarheid bestaat niet, want zij is voor iedereen weer
07 Bedrijfsoverdracht geeft vaak vragen en twijfels anders. Maar toch, zwaarwegende beslissingen met
vergaande gevolgen worden niet zelden genomen op
16 Ondernemerspanel: Is sponsoring zinvol voor uw onderneming? basis van wat ‘deskundigen’ menen te moeten opmerken.
Niet zelden ook gaat het dan later hartstikke fout of
18 Samen investeren in een duurzame toekomst
ontstaat er in de publieke opinie een verkeerd beeld.
21 Waarom een ondernemer voor Autobedrijf Visscher kiest Neem nou het gekrakeel over de pensioenen. Het beeld
is dat de pensioenfondsen door het ijs zijn gezakt door de
22 Jongeren en ondernemers werken samen voor betere ideeën kredietcrisis, de bankencrisis en de eurocrisis. Sommige
pensioenfondsen gaan nu over tot verlaging van de uit-
keringen aan 65-plussers. Wie de positie van de pensi-
oenfondsen bestudeert, ziet dat een kleine minderheid
van vooral bedrijfspensioenfondsen het uitstekend doet.
Zij hebben dekkingsgraden van 110 tot 130 procent.
Shell, Rabobank, KLM, Unilever, C&A, maar ook het
pensioenfonds van de slagers, ze lijden geen centje pijn.
Kennelijk zitten daar mensen aan het stuur die precies weten
hoe zij in deze ‘barre tijden’ verantwoord met het geld van
anderen moeten omgaan. De meerderheid heeft er een
■ In het hartkatern puinhoop van gemaakt. Menig pensioenfonds zin met z’n
dekking onder de 90 procent.
Communiceren zonder logo’s Ander voorbeeld. Poolse werknemers zijn wandelende
wodkaflessen en werken ver onder de marktprijs. Dat is
Social media hebben marketing en reclame
ingrijpend en permanent veranderd. Steeds meer
het beeld. ING en Rabobank hebben samen eens bekeken
ondernemers ontdekken Facebook, Linkedin en hoe het echt zit. De 150.000 Polen in Nederland betalen 1,2
Twitter en maken een eigen profiel aan. Maar helaas miljard euro belasting op jaarbasis (hoezo zwart werken?)
gaan velen vervolgens op de oude wijze met deze en besteden 1,8 miljard voordat zij bij Enschede de grens
nieuwe media om, met onpersoonlijke boodschappen passeren op weg naar Warschau. Zij nemen vrijwel geen ar-
die bedroevend weinig respons uitlokken. Die omgang
beidsplaatsen in van Nederlanders, maar scheppen nieuw
is volgens Jeanet Bathoorn, social mediatrainer en
schrijfster van het boek ‘Get Social’, typerend voor de
werk. De lokale aannemer die daar een probleem mee heeft,
overgangsperiode waarin we momenteel verkeren, moet bij zichzelf te rade gaan want hij is waarschijnlijk te duur.
net als de angst voor het blootgeven van teveel Derde voorbeeld. De euro heeft Nederland meer welvaart
persoonlijke informatie. gebracht en is absoluut onmisbaar. Dat zegt premier Rutte
en dat beweren de banken. Uit een opzienbarende studie
van het CPB en het CBS samen, die zich steeds onafhanke-
- Zalsman wil meer bedrukken… en meer betekenen lijker van de regering opstellen, blijkt eerder het tegendeel.
Bovendien, zijn Denemarken, Zweden, Noorwegen,
Engeland en Zwitserland al tot de bedelstaf geraakt omdat
Loonkosten dalen in 2012
zij niet meedoen met de euro?
De cao-onderhandelingen liggen bijna overal stil. Neelie Kroes, toch niet de eerste de beste, zei in februari dat
Werkgevers en werknemers wachten op de uitwerking
Europa er niets van merkt als Griekenland uit de euro stapt.
van nieuwe kabinetsmaatregelen, die burgers en
bedrijven vele miljarden gaan kosten. Voor ondernemingen
Rutte was het ineens met haar eens, hoewel hij en schatkist-
is de situatie gunstig, want voorlopig gelden de oude bewaarder De Jager tot dan toe hadden volgehouden dat
cao-afspraken. In dit lopende jaar 2012 zullen de we niet zonder de Grieken kunnen. Ze weten het zelf dus ook
loonkosten vermoedelijk lager uitvallen dan in 2011. niet. Wie dan wel, vraag je je af.
Alleen bedrijven die niet onder de werking van een
collectieve arbeidsovereenkomst (cao) vallen,
André Vermeulen
zullen hun loonkosten verder zien stijgen.
info@avoor.nl
het ONDERNEMERS BELANG
het 03

6. Nieuws
Novema Uitgevers neemt Kijk op het Noorden en
Kijk op Oost Nederland over Bloed, zweet en tranen voor het fbls event
Drie krachtige vrouwen zetten zich in voor een bijzonder en inspirerend evene-
Novema Uitgevers uit Grootegast podium voor de noordelijke en ooste- ment. Hun doel: KWF Kankerbestrijding steunen in de strijd tegen borstkanker. Zij
heeft na de succesvolle overname in lijke provincies van Nederland (Fries- staan stil bij het feit dat 1 op de 8 vrouwen borstkanker krijgt. Dat betekent als je
2011 van Ondernemend Friesland land, Groningen, Drenthe, Overijssel 8 vriendinnen hebt 1 van hen borstkanker zou kunnen krijgen. Dit is veel te veel.
(OF), per 1 januari 2012 de magazines en Gelderland). Novema Uitgevers Door het evenement vestigen ze de aandacht hierop en steunen daarbij ook nog
Kijk op het Noorden en Kijk op Oost is een professionele, marktgedreven het goede doel.
Nederland overgenomen. Hiermee uitgever van met name zakenbladen,
versterkt Novema, tevens uitgever waaronder Het Ondernemersbelang. Een dergelijk evenement komt niet vanzelf tot stand. Dit vereist heel wat bloed,
van het businessmagazine Het Dit magazine voor ondernemers zweet en tranen van de initiatiefnemers. Tijdens het evenement draait het niet
Ondernemersbelang, haar positie heeft een oplage van 200.000 exem- alleen om borstkanker. Want iedere vrouw verdient het om een bijzondere dag
op de Noord- en Oost-Nederlandse plaren en verschijnt 5 keer per jaar in te beleven. Een cadeau voor jezelf, je vriendin, zus of moeder. Er worden inspi-
markt voor (zaken)bladen. Kijk op het ruim 50 regio’s in Nederland. Onder- rerende workshops gegeven, je kunt genieten van muziek, theatervoorstelling
Noorden en Kijk op Oost Nederland, nemend Friesland en haar subtitels en cabaret en er wordt tentoongesteld en geveild. Dat alles onder het genot van
die al ruim 40 jaar worden uitgegeven, verschijnen 10 keer per jaar in een heerlijke hapjes en drankjes. Kom ook naar het fbls event op 28 april 2012 van
zijn toonaangevende magazines voor oplage van circa 8.500 exemplaren. 15.00-23.00 uur in Seats2meet Strijp-S, Torenallee 24, 5617 BD
het bedrijfsleven, overheden en Belangrijk in de uitgeversformule van Eindhoven en steun daarmee het KWF. De opbrengst gaat naar
belangenorganisaties in Noord- en Novema is de inzet van een combinatie borstkankeronderzoek. Meer informatie: www.fbls-event.nl
Oost-Nederland. De bladen verschijnen van middelen, zoals print (magazines),
8 keer per jaar in een gezamenlijke op- website, digitale nieuwsbrief, bedrijfs-
lage van 25.000 exemplaren per keer. video en social media. Met deze
Alle ontwikkelingen op het gebied formule creëert Novema een hoge
van economie, maatschappij, cultuur, toegevoegde waarde en een breed
recreatie en politiek worden gevolgd. platform voor zowel de lezer als de
Beide magazines zijn een belangrijk adverteerders.
ADVERTENTIE
Reclame! Van idee tot realisatie
Het reclamevak heeft voor MMX Design geen geheimen meer. Het bedrijf zorgt
ervoor dat de onderneming van een klant niet onopgemerkt blijft, dankzij kun-
dig advies, pakkend ontwerp en een perfecte uitvoering van uw signproducten.
Autobelettering is een zeer efficiënte vorm van reclame. Teksten en logo’s in full
colour of in volvlakkleuren worden duurzaam op uw voertuig aangebracht.
Bij MMX Design kunt u ook terecht voor reclameborden, spandoeken, vlaggen,
klein- en grootformaat full-colour prints, canvas, drukwerk, textielbedrukking,
webdesign, vormgeving, stickers, verhuur van reclame aanhangwagen of etc.
De slogan luidt niet voor niets:
Reclame! Van idee tot realisatie.
MMX Design hanteert geen openingstijden. Klanten kunnen in overleg ook
’s avonds na werktijd nog bij MMX Design terecht. Die flexibiliteit wordt erg
gewaardeerd.
MMX Design is gevestigd aan de Prinses Marijkeweg 1 in Ameide.
Voor meer informatie: Telefoonnummer: 0183-510785,
E-mail: info@mmx-design.nl | Internet: www.mmx-design.nl of
www.recwa.nl (verhuur van reclamewagens).
Uitbreiding dienstverlening Added Value
Added Value heeft naast haar reguliere dienstverlening: Interim P&O; Arbeidsrechtelijke
ondersteuning; Instellen en begeleiden OR; Organisatiescan = risicocheck op P&O-gebied
sinds 1 februari 2012 de dienstverlening uitgebreid met payrolling (verlegging van het
juridische werkgeverschap). Heeft u als ondernemer behoefte aan: Meer flexibiliteit met
betrekking tot marktomstandigheden en de werknemers zelf; Minder werkgeversrisico’s,
zoals ziekte- en ontslagrisico; Minder administratieve ballast, dit kost tijd en vraagt om
knowhow; Kostenbesparing door outsourcen en payroll in plaats van uitzenden/detache-
ren? Dan is payrolling een goede oplossing voor u! Geïnteresseerd? Neem dan contact op
via http://www.organisatieoptimalisatie.nl/ U wordt voorzien van een deskundig advies.
Natuurlijk kunt u ook bellen met telefoonnummer 06-10890922.
04 het ONDERNEMERS BELANG

7. Column
Steeds meer ondernemers kiezen voor
Uw nieuws duurzame oplossingen!
Is er een nieuwe directie aangetreden?
Heeft u productnieuws? Gaat u verhuizen, In tijden van stijgende energieprijzen kiezen ondernemers voor alternatieve
een nieuwe vestiging openen of fuseren? verwarmingssystemen. Dit is de trend van duurzaam en innovatief onder-
Uw persberichten, bij voorkeur met foto, nemerschap. Verwarmen door middel van het stoken op biomassa is in onze
kunt u sturen naar Uitgeverij Novema, buurlanden al jaren gemeengoed. Ook in ons land zien we de keuze voor
redactie HOB Rivierenland; t.a.v. Baukje biomassasystemen snel toenemen. Het stoken op houtpellets levert naast
Bosma; Postbus 30, 9860 AA Grootegast, of milieuvoordelen een forse kostenbesparing op. Dit kan met prijzen die gemid-
per e-mail: b.bosma@novema.nl deld 60% lager liggen dan brandstoffen zoals stookolie, propaan of aardgas, al
snel oplopen naar duizenden euro’s per jaar. Bovendien geeft deze onafhanke-
Facebook
Betaalvereniging
lijke en milieuontlastende manier van verwarmen een CO2-reductie van circa
80%! Steeds meer ondernemers laten de traditionele gasaansluiting vervallen en
verslaafd
Nederland is opgericht stappen voor het verwarmen van hun bedrijfspanden over op deze houtkorrels.
Debion bio-energie is gespecialiseerd in toepassing van duurzame energietech- Vorige week gaf ik een presen-
Onlangs is Betaalvereniging Nederland nieken en innovatieve verwarmingssystemen, en kan adviseren welke systemen tatie over social media aan de
opgericht. De Betaalvereniging voor u interessant zijn. Nieuwsgierig wat de toepassing van duurzame energie werknemers en ouders van een
organiseert en faciliteert voor haar leden voor u kan betekenen? www.debionenergie.nl buitenschoolse opvang (BSO) in
onder meer de overgang naar Europese Utrecht. De titel van de presentatie
elektronische betaalmiddelen. Zij was “Mijn kind online... wat nu?”.
streeft naar een verdere vergroting van Nu ben ik geen kinderpsycholoog
de maatschappelijke efficiëntie en de of opvoedingsadviseur, maar ik kon
veiligheid van het betalingsverkeer. De wel uitleggen wat kinderen beter
Betaalvereniging is er voor alle partijen die niet kunnen doen op social media
op de Nederlandse markt betalingsverkeer en hoe je als ouder in de gaten kan
aanbieden, zoals banken, betaalinstellingen houden wat hun kinderen zeggen
en elektronischgeldinstellingen. De over vrienden of leraren.
Betaalvereniging zal actief en periodiek
overleggen met vertegenwoordigers Halverwege de presentatie kwamen
van consumenten en ondernemers om we bij het onderdeel Facebook. Na
te horen wat hun aandachtspunten zijn. een paar praktische sheets over wat
Zij onderscheidt zich van de Nederlandse het nu precies is, kwamen ook de
Vereniging van Banken (NVB), die een gevaarlijke aspecten aan bod. Ik wil
brancheorganisatie is en van Currence, die je eens vragen om komende maand
eigenaar is van een aantal Nederlandse ADVERTENTIE het nieuws in de gaten te houden.
betaalproducten zoals iDEAL en Incasso. Let dan vooral op hoe vaak er een
nieuwsitem is dat gaat over een
ruzie of zelf erger een moord met
XWebinar.nl uit als oorzaak Facebook. Gemiddeld
Culemborg neemt deel zo’n twee keer maand, ben ik achter
aan ‘WE Keep on Growing’ gekomen. Vaak gaat het over ruzies
die ontstaan doordat iemand zijn
Dinsdag 31 januari heeft Hare Koninklijke relatiestatus verandert naar single,
Hoogheid Prinses Prinses Máxima in terwijl deze persoon getrouwd is of
Den Haag het officiële startschot gegeven met andere vriend of vriendin op de
voor het project ‘WE Keep on Growing’, gevoelige plaat is vastgelegd.
een landelijk project dat vrouwelijke
ondernemerschap stimuleert. Onderneem- Facebook is een prachtig medium
ster Francisca Frenks uit Culemborg was om te gebruiken, maar je moet er
hier bij met haar onderneming XWebinar. niet in doorslaan. Er bestaat nog
nl. In 2009 startte Francisca Frenks haar altijd een off-line leven en dit is ook
bedrijf, dat andere bedrijven en organisaties belangrijk. Ik begrijp dat Facebook
helpt bij het organiseren en uitvoeren van voor veel mensen een soort van ver-
webinars, virtuele klassen en virtuele teams. slaving aan het worden is, maar het
Zij was ervan overtuigd dat online werken is niet de vervanging van de echte
de toekomst is. ”Bedrijven willen tijd en geld wereld. Mensen vragen mij ook wel
besparen én maatschappelijk verantwoord eens of ik ook nog een off-line leven
ondernemen. Webinars maken dit mogelijk. heb, aangezien ik dagelijks vrijwel
Het woord webinar staat voor ‘Web Based continu actief ben op bijna alle
Seminar’. Deelname kan overal en altijd, sociale netwerken. Natuurlijk, is dan
wereldwijd, zolang er maar een computer mijn antwoord, want nog wekelijks
met internetverbinding beschikbaar is,” bezoek ik netwerkbijeenkomsten
aldus Francisca Frenks. De deelname aan om ondernemers in het echt te
het project ‘WE Keep On Growing Project’ ontmoeten.
komt als geroepen. WE staat voor Woman
Entrepreneurs. Aankomende twee jaar zal Ik zou je dus als tip willen geven om
XWebinar.nl, samen met 29 andere vrouwe- bewust om te gaan met Facebook
lijke ondernemers, worden gecoacht door en het met mate te gebruiken.
15 ervaren ondernemers. Alle kennis,
ervaring en expertise wordt gedeeld met Leon Tindemans
andere Europese landen, waar vrouwelijk TTM Communicatie
ondernemerschap hoog op de agenda staat.
het ONDERNEMERS BELANG 05

8. In the spotlights!
Bedrijfswageninrichtingen Nederland B.V. Van Ree Accountants
Gamerschestraat 39A, 5301 AP ZALTBOMMEL De Panoven 29A, 4191 GW Geldermalsen
T. +31 (0) 418 - 683 617 www.binnederland.nl Telefoon 0345-589000 www.vanreeacc.nl
KWA B.V. Devault bv
Spijksedijk 18c, 4207GN GORINCHEM Het Spoor 60, 3994 AK Houten
0183- 649 556 www.kwakamp.nl T:088 338 28 58 www.devault.nl
STATON BOUW B.V. GCC personal printers
Hulsenboschstraat 7, 4251 LR Werkendam Spijksedijk 28A, 4207 GN Gorinchem
T (0183) 67 81 94 www.staton.nl T 0183 628 288 www.gcc.nl
EXLUSIEVE BUSINESSLOCATIE VOOR EEN ALL-INCLUSIVE BETAALBAARHEID
ZILVERHOEK BUSINESS CENTER - PAPLAND 18 - 4206 CL GORINCHEM
T 0183-820010 F 0183-820011 E INFO@ZILVERHOEK.NL

9. Tekst: Piet Spruijtenburg RAB Bedrijfsreportage
Bedrijfsoverdracht geeft
vaak vragen en twijfels
Er zijn in Nederland veel ervaringsdeskundigen die u wat kunnen vertellen over een bedrijfsopvolgingstraject binnen
een familiebedrijf. Vaak betreft het partijen die zich bezighouden met de ‘harde’ aspecten, zoals belastingadviseurs,
juristen en financieel specialisten.
overdragende partij. De organisatie raakt
in verwarring dan wel de overnemende
partij wordt niet geaccepteerd.
• Betrokken partijen zijn het niet eens over
de strategie van de onderneming.
De overdragende partij houdt bijvoor-
beeld vast aan het oude, terwijl de
overnemende partij innovatie of het
aanboren van nieuwe markten nastreeft.
Kortom, er zijn in de praktijk veel voor-
komende redenen waarom het over-
drachtsproces niet wil lukken.
Hoe voorkom ik dat de overdracht
moeizaam verloopt of geheel mislukt?
Het is duidelijk dat een geslaagde,
duurzame overdracht geen eenmalig
moment betreft. Een soepel verlopende
bedrijfsoverdracht is een doorlopend
V.l.n.r.: Piet Spruijtenburg RAB, Jan Turkenburg, Adriaan Westerveld, en Tamme de Vries RV proces door de generaties heen. De
aandacht gaat dikwijls naar de zakelijke
aspecten, maar het werkelijke succes wordt
O
pvolgingsprocessen verdienen eerste instantie) niet aan het hoge bepaald door de personen in kwestie. Een
meer aandacht, want helaas gaan verwachtingspatroon voldoen. Partijen goede begeleiding en coaching door een
in de praktijk vaak zaken fout. hebben te weinig oog voor elkaar of betrokken deskundige met ervaring in
Vooral in de relatie tussen overdrager en erkennen elkaar onvoldoende. bedrijfsoverdracht en familiebedrijven is
opvolger, want juist de persoonlijke aspec- • Er is te weinig openheid, vertrouwen en daarom geen overbodige luxe.
ten maken het opvolgingsproces complex. communicatie tussen partijen. Het ont- Ondernemers die dit met belangstelling
breekt aan een echt open gesprek tussen lezen kunnen contact met ons opnemen
Een overdrachtsproces maakt een familie- de generaties. voor een vrijblijvend informatief gesprek.
bedrijf kwetsbaar. Een groot deel van de • Het proces van eren en waarderen door
bedrijfsoverdrachten in Nederland leidt de overnemende partij wordt te weinig
uiteindelijk tot bedrijfssluiting omdat het herkend. Er is onvoldoende aandacht en
emotioneel uit de hand loopt. De onder- waardering voor het verleden of er zijn
nemers, hun levenspartners, de kinderen, (onbewuste) relationele blokkades.
de opvolgers, het personeel en de klanten, • Belangrijke partijen worden niet of
ze hebben allemaal hun eigen wensen en onvoldoende betrokken, zoals bijvoor-
verlangens, emoties, barrières en dromen. beeld directie•/managementteamleden,
Er lopen namelijk diverse systemen door partners en ondernemingsraad.
elkaar: de verbondenheid van de familie, • Er is te weinig oog binnen het proces
het functioneren van het bedrijf en de rol voor emotie. ProMissie BV
van de aandeelhouders. Bedrijfsopvolging • Overdrager vindt het moeilijk om de Spijksedijk 14a
raakt aspecten als identiteit, ego en imago. controle over de onderneming los te 4207 GN Gorinchem
laten. Het onderliggende probleem Postbus 164
Waar loop ik tegen aan? is vaak te weinig vertrouwen in de 4200 AD Gorinchem
Wanneer een overdrachtsproces moeizaam opvolger. T 0183 - 35 61 80
verloopt, is veelal een of meer van de • De overnemer twijfelt sterk aan zichzelf. F 0183 - 35 61 81
volgende zaken aspecten aan de orde: Dit kan ertoe leiden dat er onvoldoende info@promissie.nl
• De overdrager weet alles beter, en initiatief wordt genomen. www.promissie.nl
de opvolgende zoon/dochter kan (in • De overnemende partij lijkt niet op de
het ONDERNEMERS BELANG 07

10. Rondetafelgesprek Tekst: Jeroen Kuypers | Fotografie: Marco Magielse
Opeenvolgende opvolgingen binnen het familiebedrijf:
Een thema dat continu
aandacht vraagt
Veel starters kiezen uit vrije wil voor het ondernemerschap, maar in familiebedrijven is dat vaak voorbestemd.
Toch blijkt een zekere familiale druk geen beletsel om zelfs van een onwillige ondernemer een rasentrepreneur te
maken. En deze entrepreneur mag op zijn beurt vroeg beginnen om over zijn eigen opvolging na te denken, wil hij de
continuïteit van het familiebedrijf waarborgen. Het Ondernemersbelang bracht een groep succesvolle directeuren
van in deze regio gevestigde familiebedrijven, alsmede enkele professionele adviseurs, bijeen in d’n Bogerd in Druten
om over (hun) opvolging van gedachten te wisselen.
08 het ONDERNEMERS BELANG

11. O
ok al wil je heel graag de
toekomstige baas van het
familiebedrijf worden, er staat
Gorinchem
soms meer dan één stuurman aan wal. Michel Wahle, Auto Maas BV in
Dat ondervond André Baars, van C.M.
Baars & Zn b.v. in Nieuwland. “Ik had
twaalf familieleden die als kind allemaal
even enthousiast over het bedrijfsterrein
EEN GLANSRIJK MERK
paradeerden. Dat ik ooit de directeur
MET EEN HOGE
zou worden was dus helemaal niet zeker.
SERVICEGRAAD
Maar ik wilde dolgraag en mijn oom
Citroën is zonder meer een van de meest
onderkende blijkbaar ook bepaalde
innovatieve Europese automerken. Zoals
capaciteiten in mij. Toch werd ik eerst
Henri Ford de lopende bandproductie intro-
naar Heijmans gestuurd om het vak te
duceerde, zo deed André Citroën dat onder
leren, waar ik na zes jaar, eigenlijk tegen
andere met autoverzekeringen, bewegwij-
mijn zin, weer werd weggehaald om hem
zering en voorwielaandrijving. Al in de jaren
op te volgen. In onze kroostrijke familie
dertig liep Citroën voorop in het zuiniger
werd doelbewust een vorm van competitie
maken van motoren; tachtig jaar later doet
bevorderd, zodat de meest geschikte
het dat nog steeds met prachtig vormgege-
opvolger zou komen bovendrijven.”
ven modellen die weinig CO2 uitstoten en
het maximale uit elke brandstof halen. Auto
Direct in het diepe
Maas BV is al lange tijd als dealer verbonden
John van Sommeren, van Verkeersschool
met dit gerenommeerde Franse merk. Dat
Van Hulst in Druten, werd op zijn zes-
betekent dat het niet alleen de belangstel-
tiende door zijn vader verzocht in de zaak
ling voor technische vooruitgang maar ook
te komen. “Ik zei: ‘dat is goed, als ik dan
de hoge servicegraad ervan deelt. Auto
nu van school af mag.’ Ik heb drie jaar
Maas wil zakelijke en particuliere klanten
in een fabriek gewerkt en ben op mijn
optimaal rijcomfort bieden. Betrouwbare
negentiende verjaardag in het bedrijf
service verlenen, van kleine reparaties tot
gekomen. Hij heeft me direct in het diepe
groot onderhoud, schadeherstel, bovenal
gegooid. Dat is allemaal goedgegaan,
rekening houdend met het milieu. Want de
want de voorbije vijftien jaar zijn we
glans van een prachtig merk beperkt zich
uitgegroeid tot de grootste rijschool van
niet tot de showroom, maar blijft stralen tot
de regio, maar achteraf bezien had ik het
ver na het moment van inruilen.
liever anders gehad, met een betere en
langere voorbereiding.”
Voor meer informatie, surf naar: www.maas.citroen.nl
VOORTBOUWEN OP VRUC
BARE EXPERTISEGROND HT-
C.M. Baars & Zn b.v. in Nieuwland is
een
familiebedrijf dat in de bijna tachtig
jaar van zijn
bestaan verschillende activiteiten ontp
looide die
het later afstootte, maar dat erin is
geslaagd de
expertise die het daarin verwierf te
behouden.
Het agrarisch loonwerk speelt tege
nwoordig geen
grote rol meer, maar de kennis ging
over in het
baggerwerk, waarvoor tegenwoordig
een apart en
florerend zusterbedrijf bestaat. De
handel in kunst-
mest en brandstof nam vanaf de jaren
zestig af, het
saneren van brandstoftanks was een
tak die in 2001
zelfs helemaal werd afgestoten, maa
r de expertise
komt nog steeds van pas bij de op-
en overslag en
het aannemen van projecten in de
civiele sector,
de infrastructuur en het milieu. C.M.
Baars & Zn b.v.
groeide uit van een eenmanszaak in
de loonwerkerij
en het melktransport tot enerzijds
een internationaal
transportbedrijf met diverse grote
hallen van duizen-
den vierkante meters oppervlakte,
en anderzijds een
aannemersbedrijf. De activiteiten vera
nderden, de
petten op de hoofden maakten plaa
ts voor helmen,
maar wat er in die hoofden zat ging
niet verloren en
werd van generatie op generatie door
gegeven.
& Zn b.v. in Nieuwland
André Baars, C.M. Baars
Voor meer informatie, surf naar: www
.baars.nl
Vervolg op pagina 10 >>
het ONDERNEMERS BELANG 09

12. Rondetafelgesprek Tekst: Jeroen Kuypers | Fotografie: Marco Magielse
ALLROUNDER KAN
PERSONENVERVOER NIET ZIJN
Meer allround dan bij Jan Hol kan personenvervoer
niet zijn. Dit veertig jaar oude familiebedrijf biedt
oer in Geldermalsen alle vormen: van taxivervoer en touringcarvervoer
Patrick Hol, Jan Hol Personenverv
tot verkeersopleidingen. Of het nu gaat om een
trouwerij of begrafenis, een rit naar Schiphol of ver-
voer van en naar het ziekenhuis, Jan Hol heeft voor
elke reis de juiste wagen en de juiste chauffeur. Ook
voor binnen- en buitenlandse groepsreizen heeft dit
bedrijf een passend aanbod, via de Touringcartak.
En voor de ondernemer die zelf wil leren rijden of
zijn personeel daarin laten scholen, heeft Jan Hol
een compleet programma verkeersopleidingen. Het
familiebedrijf in Geldermalsen begon als rijschool,
breidde daarna uit met vervoer per taxi en ging
tenslotte zelf chauffeursopleidingen aanbieden. Als
u al niet in een taxi van Jan Hol stapt dan heeft u
grote kans dat chauffeur door wie u zich laat rijden
bij dit familiebedrijf is opgeleid. Dat geldt zeker als
hij u een veilig gevoel geeft en een sympathieke
indruk maakt.
Voor meer informatie, surf naar: www.janhol.nl
In vertrouwde handen achterlaten
Inkt kan net zo stroperig door de aderen stromen als smeerolie.
Toch ervoer Otto van Horssen het leiden van het familiebedrijf
als niet uitdagend genoeg. “Toen ik het overnam was het
puur een drukkerij, sindsdien hebben we er tal van andere
lijnen aan toegevoegd, onder andere voor de belettering van
auto’s. Van oorsprong ben ik een drukker, maar drukken is nu
nog slechts één van de pijlers van Van Horssen O.J. Services in
plaats van de enige.” Albert Sterk heeft het ouderlijk bedrijf,
een tot zelfbedieningswinkel uitgegroeide kruidenierszaak in
Gorinchem, zelfs volledig getransformeerd in een kleine keten
van PLUS supermarkten met 120 fte’s. Met 62 jaar is het thema
van de opvolging voor hem intussen tamelijk actueel, maar hij
heeft een manier gevonden alvast een tweetal van de super-
Patrick Hol, van Jan Hol Personenvervoer in Geldermalsen, verging markten, in Empel en Meerkerk, succesvol over te dragen.
het niet veel anders. Hij staat tegenwoordig mede aan het hoofd Vervolg op pagina 12 >>
van een bedrijf met veertig voertuigen en negentig personeelsle-
den. “Ik ervaar de samenwerking met familieleden als stimulerend.
Mijn zuster is verantwoordelijk voor de administratie, mijn ouders
en mijn broer hebben nog lang meegewerkt en zelfs mijn schoon- HIER IS ALLES VOOR
familie zit in dezelfde branche. Als ik een dubbeldekker nodig heb U MOGELIJK
kan ik gebruikmaken van die van het bedrijf van mijn vrouw. Ook
al is mijn broer nu actief in de uitvaartbranche, de familie helpt je Voor Van Horssen Services b.v. bepe
rken druk en print zich niet
toch door die eerste leerjaren van het ondernemerschap heen.” tot papier, maar behoren kleding, tasse
n, vlaggen en spandoeken
ook tot de materialen. Als ondernem
er gebruikt u deze immers
Geselecteerd op autobloed allemaal om promotie te maken voor
uw producten of diensten.
In bepaalde branches wordt het ondernemerschap bijna spelen- Van Horssen in Waardenburg wil u
daarom niet beperken in uw
derwijs aangeleerd: de bouw, personenvervoer, supermarkten. mogelijkheden maar er zelfs aanbiede
n waar u wellicht nog niet
Ook Michel Wahle, van Auto Maas BV in Gorinchem, werd, naar aan heeft gedacht. Leuke gadgets bijvo
orbeeld, om de positieve
eigen zeggen, “op het autobloed in mijn aderen geselecteerd. associatie met uw merk of bedrijf te
versterken. Van Horssen
Maar ik heb sindsdien ook ontdekt dat het ondernemerschap een heeft er niet minder dan twintigduize
nd verschillende van in de
manier van leven is. Mijn zwager was een kundig mede-eigenaar aanbieding.
maar bleek niet al zijn ambities binnen het bedrijf te kunnen
verwezenlijken, mijn vrouw daarentegen denkt en voelt op Of het nu gaat om de belettering van
uw auto, de bewegwijze-
dezelfde manier over het ondernemerschap als ik. We hebben ring van uw bedrijf of evenement, het
plaatsen van stoepborden
van het leiden van Auto Maas een duobaan gemaakt, met alle of het drukken van uw foldermateriaa
l, Van Horssen denkt in
positieve gevolgen van dien, zowel zakelijk als privé.” alles met u mee. Naast een uitsteken
de prijs en kwaliteit biedt dit
bedrijf u standaard een verfrissende
creativiteit. De slogan ‘alles
is mogelijk’ mag u dan ook gerust verta
len als: hier is alles voor u
mogelijk.
Voor meer informatie, surf naar: www
.allesismogelijk.nl
10 het ONDERNEMERS BELANG

13. Culemborg
advocatenkantoor in
en, Van der Meijden
Jeroen van der Meijd
Robert Schouten, Univé Rivierenl
and
RIJVAARDIGHEID EN
FINGERSPITZENGEFÜHL
OPTIMAAL OVERBREN-
GEN in Druten
John van Sommeren, Verkeersschool Van Hulst
Een percentage geslaagden dat er niet om
Herber Blokland, Directeur Bedr liegt, daar kan Verkeersschool Van Hulst al
ijven bij ABN-AMRO in Tiel
vele jaren op bogen. Dat is niet alleen te dan-
ken aan de tomeloze inzet van de instruc-
teurs, maar ook aan het feit dat deze opleider
vertrouwd is met alle vervoersvormen waar
wielen onder zitten en die de openbare weg
opgaan. Een bromfiets- of motorrijbewijs
behalen is evengoed mogelijk als een groot
rijbewijs of het volgen van een opleiding tot
heftruckchauffeur. Van theorielessen voor
het ‘gewone’ rijexamen tot verplichte na-
scholingen voor het vervoer van gevaarlijke
stoffen, voor alles kunt u bij Verkeersschool
Van Hulst terecht. En voor alles is uw kans om
te slagen hoog, omdat de opleiders weten
hoe de wielen moeten draaien en hoe ze rij-
vaardigheid en Fingerspitzengefühl optimaal
moeten overbrengen.
Voor meer informatie, surf naar:
www.vanhulst.nl
Otto van Horssen, Van Horssen O.J. Services in Waard
enburg
Vervolg op pagina 12 >>
het ONDERNEMERS BELANG 11

14. Rondetafelgesprek Tekst: Jeroen Kuypers | Fotografie: Marco Magielse
Nico Papaioannou, T.A.B. Autoschade in Tiel
VOOR FINANCIEEL EN
VISUEEL ONGEDEUKT
DOORRIJDEN
Een deuk of een kras repareren kan
al snel in de papieren lopen. Bij grote
schade is dat vanzelfsprekend, bij kleine
vooral ergerlijk. Moet nu werkelijk een
hele zijkant gespoten worden voor
die ene kras? Het antwoord is ‘nee’,
althans, als het aan T.A.B. ligt, het Tielse
Autoschade & Spuitbedrijf. Daarom heeft
dit familiebedrijf geïnvesteerd in alter-
natieve vormen van schadeherstel. Zo is
er ‘spotrepair’ een manier van bijspuiten
om kleine vormen van lakschade, zoals
steenslag en bumperschade, snel en
Tamme de Vries, register valuator voordelig te repareren. Kleine deukjes
bij
ProMissie Bedrijfsoverdracht in
Gorinchem kunnen zelfs helemaal zonder te spuiten worden
behandeld, met behulp van een nieuwe techniek, en
kleine beschadigingen aan het dashboard of de stoelbe-
kleding, zoals brandgaatjes, kunnen op een onzichtbare
manier worden weggewerkt. Het gaat steeds om echte
reparaties en niet om camouflages, en deze herstel-
lingen slaan ook geen gat in uw portemonnee. Voor
financieel en visueel ongedeukt doorrijden, T.A.B.
Voor meer informatie, surf naar:
www.tabautoschade.nl
“Ik heb die verkocht aan de bedrijfslei- Daarom begon ik aan een studie, die mijn kantoor, is een prima middel om zo’n
der. Het voordeel is dat zo’n overdracht animo voor dat soort opleidingen echter conflict op te lossen en te voorkomen dat
goed kan worden voorbereid en dat je snel en voorgoed bedierf. Daarna ben het uitloopt op een dure en langdurige
de organisaties in vertrouwde handen ik alsnog ingestroomd en heb ik mezelf rechtszaak.”
achterlaat, ook al is het buiten de familie. opgewerkt tot managementniveau. Het is
Voor de rest van het bedrijf zijn we nog dus allemaal goed gekomen, maar ik vind Maar ook de conflicten zelf kunnen
niet zover. Maar sinds ik onlangs een het noch juist een jongen van zestien voorkomen worden, bijvoorbeeld door
bevriende collega hoorde opmerken al voor de keuze te stellen, noch juist de omgang tussen de familieleden in
dat zijn dochter van 26, die na haar een zoon maar jaren te laten dobberen. en buiten de directie een ander karakter
studie bedrijfskunde een goede baan In feite moet je een langdurig traject in te geven dan een veredeld ‘keukenta-
had gevonden, had aangekondigd dat gaan, dat je voorbereidt op je taak als feloverleg.’ Hoe belangrijk dergelijke
ze zijn zaak wilde overnemen, koester ik directeur en als opvolger.” rituelen ook zijn voor de saamhorigheid,
weer hoop dat een van onze dochters mij als een familiebedrijf een zekere omvang
hetzelfde zal melden.” Familiehandvest begint te bereiken vereist de omgang een
Wat veroorzaak dit treuzelen? Volgens gestructureerder vorm, bijvoorbeeld in die
Langdurig traject Jeroen van der Meijden, van het gelijk- van een code of een familiehandvest.”
Nico Papaioannou, van T.A.B. Autoschade namig advocatenkantoor in Culemborg,
in Tiel, is van mening dat er vaak te lang blijven dergelijke kwesties om psycholo- Certificaathouders
getreuzeld wordt met de overdracht. gische redenen onbesproken. Tenslotte “Toen mijn oom in 2004 vertrok grapte
“Mijn vader en mijn oom zijn in een lopen het zakelijke en het familiale bij hij: ‘Nu kunnen jullie aan je eigen opvol-
werkplaats begonnen en hebben T.A.B. een familiebedrijf door elkaar en zitten ging gaan werken’, maar eigenlijk was dit
in de loop der jaren uitgebouwd tot het ze elkaar zelfs geregeld in de weg. “In volkomen waar,” aldus André Baars. “We
grootste schadebedrijf van de stad. Als een familiebedrijf is het niet eenvoudig zijn dus begonnen met het opstellen van
Griekse gastarbeiders waren ze gewend alles boven tafel te krijgen en wanneer een duidelijk organogram en het maken
hard te werken en hun vakkennis voort- zaken onbesproken blijven kunnen ze van onderscheid tussen certificaat-
durend te ontwikkelen. Het nadeel van tot slepende conflicten leiden waarbij de houders en andere aandeelhouders.
die instelling is dat ze nooit aan stoppen betrokkenen op den duur niet eens meer Voordien vertelden we alles aan alle
dachten. Ikzelf had aanvankelijk geen weten waarmee het nu eigenlijk begon- familieleden, maar dat leidde soms tot
enkele zin in het familiebedrijf te treden. nen is. Mediation, bijvoorbeeld door ons indianenverhalen. Nu vertellen we enkel
12 het ONDERNEMERS BELANG

15. SCHAALVOORDELEN
Albert Sterk, PLUS supermarkten
MET PERSOONLIJKHEID
Zoals vogels zijn geëvolueerd uit dinosaurus-
sen, zo zijn supermarkten de natuurlijke
opvolgers van de traditionele kruidenier en
buurtwinkel. Maar, sommige supermarkten
hebben meer eigenschappen van de
grootschalige ketens overgenomen en dus
meer van een boodschapfabriek gekregen,
terwijl andere juist trouw zijn gebleven aan de
positieve karaktertrekken van de kruidenier.
De PLUS supermarkten behoren duidelijk
tot de laatste categorie. Zij combineren in
hun coöperatie de schaalvoordelen van het
grootwinkelbedrijf met de persoonlijkheid en
bereikbaarheid van de kruidenier. Dat uit zich
in meer service, meer biologische en lokale
producten, maar ook in aantrekkelijke prijzen
en acties. Hedendaags prijsvoordeel en
inkoopgemak samen met ‘ouderwetse’
oftewel ‘zijn mijn ondernemer,” aldus Herber Blokland,
aandacht. Het beste van vroeger en nu.
kinderen wel geschikt als Directeur Bedrijven bij ABN-AMRO in
Ook bij Jan Sterk in Gorinchem.
ondernemer’? Aan deze vraag Tiel. “Ook wij hebben in de loop der
wordt door menig adviseur jaren een enorme ervaring opgebouwd
Voor meer informatie, surf naar: www.plus.nl
geen of te weinig aandacht in het financieren en adviseren van
gegeven. Dat is ook de reden familiebedrijven. En juist die groei en
dat wij als specialist familie- bloei te kunnen begeleiden, ook al is het
nog wat nuttig voor hen is om te weten.” bedrijven dat nu juist wel doen.” op afstand, maakt dit deel van ons werk
En ook bij Jan Hol heeft een dergelijk zo leuk. Die groei en bloei gecontinueerd
familiehandvest ingang gevonden. Maar Tegen de tijd dat een familiebedrijf rijp is te zien worden, dat is de uitdaging voor
daar is dit gekoppeld aan een toekomst- voor de overdracht bestaat de structuur de bank, en natuurlijk ook die van de
strategie van het bedrijf. “We willen meestal ook uit een hele kerstboom van nieuwe ondernemer. Kan hij dat? En zo ja,
weten waar we over enkele jaren staan vennootschappen en zijn er niet zelden hoe? Als we die vragen positief kunnen
en hoe de diverse broers en zussen hun ook nog heel wat familieleden uit te beantwoorden kan het familiebedrijf een
toekomst binnen en buiten het bedrijf kopen, die niet bij het dagelijks reilen nieuwe generatie en dus een nieuwe fase
zien,” legde Patrick Hol uit. Volgens Ro- en zeilen van de onderneming betrok- ingaan.”
bert Schouten, van Univé Rivierenland, is ken zijn. Als de vorige opvolging vele
dit ook om juridische redenen verstandig. decennia in het verleden ligt, zijn de oor-
“Bijvoorbeeld uit een oogpunt van aan- spronkelijke ooms en tantes bovendien
sprakelijkheid. Directies vergeten soms vervangen door neven en nichten die
dat zo’n polis moet worden aangepast nog verder van de onderneming af staan.
wanneer er veranderingen in de leiding Allemaal redenen de opvolging te laten
worden doorgevoerd en er weer een begeleiden door een deskundige accoun-
BV aan de structuur wordt toegevoegd. tant en fiscalist. “De deskundigheid komt
Pieter Terlouw, Van Noord Acco
Zonder het te beseffen kan het bedrijf met de ervaring,” zei Pieter Terlouw, untants in Leerdam
dus een onnodig groot risico lopen.” vennoot van Van Noord Accountants in
Leerdam. “Wij hebben een groot aantal
Rijp maken voor overdracht familiebedrijven in ons klantenkring. Dan
Tamme de Vries, register valuator bij ontwikkel je vanzelf een grote focus op
ProMissie Bedrijfsoverdracht in Gorin- de specifieke problemen en kenmerken
chem, is als adviseur bedrijfsoverdracht van deze soort ondernemingen, met
familiebedrijven volop betrokken bij dit een mooie extra dimensie, namelijk de
soort processen. Hij geeft het advies om familie. Fiscaliteit is nu eenmaal een be-
tijdig met de bedrijfsoverdracht te starten. langrijk element en met de warme hand
“Tegenwoordig krijgt men later kinderen kun je veel guller en minder belastend
dan vroeger - vaak pas in de dertig - en eer geven dan met de koude.”
die oud genoeg zijn om het familiebedrijf
over te kunnen nemen zijn de ouders Kwaliteit van de ondernemer
al rond de zestig.” Hij meent dat er bij Maar als het moment van opvolging daar
bedrijfsoverdracht te vaak gekeken wordt is maken de betrokken ondernemers
naar de financiële en fiscale aspecten van soms de fout te denken dat de bank die
deze bedrijfsoverdracht en te weinig naar de overdracht moet financieren zich
het belangrijkste: “Kunnen mijn kinderen blindstaart op de hoogte van het beno-
de onderneming überhaupt leiden, ook digde bedrag. “Waar het de bank vooral
bij veranderende marktomstandigheden om gaat is de kwaliteit van de nieuwe
het ONDERNEMERS BELANG 13

18. Bedrijfsreportage Tekst: André Staas – Comm’Art • Fotografie: Gerrit Boer
Zalsman wil meer V orig jaar betrok Zalsman Kampen
het indrukwekkende pand van
de voormalige drukkerij Thieme
aan de Steinfurtstraat op bedrijventerrein
Hessenpoort in Zwolle. Het faillissement van
bedrukken… en Thieme staat voor de lastige tijden die de
grafische bedrijven doormaken, en zij niet
alleen. “De markt krimpt door de digitalisering
in de communicatie en de economische
meer betekenen
hapering”, vertelt Verlind. “Ons antwoord
hierop is: investeren in efficiënt produceren,
een brede dienstverlening en een vitale
relatie met onze klanten.” Gertjan Boers van
Zalsman Groningen begaf zich ook op het
overnamepad. Plaatsgenoot Doorn Drukkerij
Tweet, tweet, ik hoor je wel maar ik volg je niet. werd overgenomen. Beide ondernemers
kiezen bewust om te groeien.
De insert met het Twitter-vogeltje dat lezers
Kampen, Zwolle en Groningen
van Het Ondernemersbelang ongetwijfeld De roots van Zalsman liggen in Kampen,
waar de drukkerij in 1857 werd opgericht.
kennen, is écht Zalsman. De drukkerij staat In 1960 nam Verlinds vader het bedrijf over.
In de jaren zeventig begon de groei, die
graag in de kijker met een brede dienstverlening, eigenlijk nog steeds doorgaat. Gertjan Boers
begon zijn grafische carrière bij Zalsman
die verder gaat dan alleen drukken. “We willen in Kampen en staat nu aan het roer van
Zalsman Groningen dat inmiddels vijftien
bovenal een betrouwbare partner in roerige jaar bestaat. In Kampen heeft Zalsman voet
aan de grond gehouden door een prachtige
tijden zijn”, vertellen directeuren Hugo Verlind samenwerking met SW-bedrijf IMpact.
Samen met Drukkerij Stroeve uit IJsselmuiden
en Gertjan Boers. is daar nu IMpact Sociale Media gestart.
Deze drukkerij met 20 medewerkers met een
arbeidsbeperking bedient de lokale markt.
In totaal telt Zalsman nu 160 medewerkers
die op een prettige manier samenwerken.
Zelfs flessen whiskey
Zalsman is de regio ruimschoots ontgroeid.
Terwijl de oude inventaris van de drukkerij
uit Kampen nu deel uitmaakt van een
klein museum in het bedrijfs-
pand in Zwolle, levert
Zalsman
het ONDERNEMERS BELANG