1. STUDIEDAG GEZONDE KIJK OP GENT
Prof. Dr. Sara Willems, Barbara Cottenie, Janique Lobbestael
& Lise Hanssens
Vakgroep huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg
Integratiedienst Stad Gent
Roma in Europa– Prof dr. Sara Willems- 15/03/2014
Faculteit Geneeskunde– Vakgroep huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg

2. Roma in Europa …
Roma in Europa– Prof dr. Sara Willems- 15/03/2014
Faculteit Geneeskunde– Vakgroep huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg

3. Achtergrond
• ‘Roma’
• Containerbegrip voor groep van mensen die ongeveer dezelfde culturele karakteristieken en een
gedeelde geschiedenis van discriminatie hebben
• Oorspronkelijk afkomstig uit Noord-India (circa 11e eeuw na Chr.)
• Vaak blootgesteld aan discriminatie en exclusie
• Situatie België:
• Afhankelijk van de bron wordt het aantal Roma in op 15 000 tot 50 000 geschat
• Concentratie in Brussel, Gent, Antwerpen en Sint-Niklaas
• Problematisch in onderzoek: vaak geen officiële cijfers terug te vinden
Roma in Europa– Prof dr. Sara Willems- 15/03/2014
Faculteit Geneeskunde– Vakgroep huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg

4. Huidige situatie van Roma in de EU –
Opleiding
• Gemiddeld gaat slechts één op twee van de Roma-kinderen naar de
peuterschool of kinderopvang
• Gedurende de schoolplicht (met de uitzondering van Bulgarije, Griekenland
en Roemenië) gaat 9 op de 10 Roma-kinderen van 9 tot 15 naar school
• Nadien drop-out
• Slechts 15 % van de Roma-adolescenten behaalt een diploma hoger
secundair onderwijs
Roma in Europa– Prof dr. Sara Willems- 15/03/2014
Faculteit Geneeskunde– Vakgroep huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg

5. Huidige situatie van Roma in de EU –
Levenssituatie & Armoede
• Leven gemiddeld met meer dan twee personen in één kamer
• Ongeveer 45% beschikt niet over minstens één van volgende zaken:
binnenhuis-keuken, -toilet, -douche/bad en elektriciteit.
• Gemiddeld 90% leeft in een huishouden met een inkomen onder de
nationale armoedegrens.
• Gemiddeld 40% leeft in een huishouden waar ten minste één maal per
maand iemand met honger naar bed gaat omwille van gebrek aan financiële
middelen.
Roma in Europa– Prof dr. Sara Willems- 15/03/2014
Faculteit Geneeskunde– Vakgroep huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg

6. Huidige situatie van Roma in de EU -
Gezondheid
• In de leeftijdscategorie 35 - 54
rapporteert één op drie gezondheids-
problemen die hun dagelijkse
activiteiten hinderen
• Gemiddeld heeft 20%
geen medische verzekering
of weten ze niet of ze verzekerd zijn.
• 42% had in het laatste jaar
geen toegang tot een dokter
wanneer ze deze nodig hadden
in vergelijking met 26% niet-Roma.
Roma in Europa – Prof dr. Sara Willems- 15/03/2014
Faculteit Geneeskunde– Vakgroep huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg

7. Referenties
• European Union Agency for Fundamental Rights , 2012. The situation of Roma in 11 EU member
states. FRA: Luxembourg.
• European Union, 2009 Health and the Roma Community, analysis of the situation in Europe. EU:
Madrid.
• United Nations Development Program, 2012. The health situation of Roma Communities. UNPD:
New York.
Roma in Europa – Prof dr. Sara Willems- 15/03/2014
Faculteit Geneeskunde– Vakgroep huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg

8. Zorggebruik bij Roma in Gent
Zorggebruik bij Roma in Gent– Prof dr. Sara Willems- 15/03/2014
Faculteit Geneeskunde– Vakgroep huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg

9. Gents onderzoek naar gezondheidzorg voor Roma
• Doelstelling:
Inzicht verwerven in de verschillende ervaringen en indrukken van de Roma-
populatie die hun perceptie op de gezondheidszorg en de toegang hiertoe
vormen.
• Methode:
Diepte-interviews bij Roma in Gent over zorg-nood en –gebruik
• Het samenwerkingsverband met de integratiedienst Stad Gent laat toe om een
terugkoppeling naar het werkveld te maken.
Zorggebruik bij Roma in Gent– Prof dr. Sara Willems- 15/03/2014
Faculteit Geneeskunde– Vakgroep huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg

10. Relevantie
1. Er is relatief weinig data over de gezondheidsstatus van Roma
2. Bestaande data suggereert een grote ongelijkheid tussen Roma-
populaties en de etnische meerderheid van de bevolking
3. Slechte gezondheid onder de Roma is sterk gebonden aan het feit
dat ze oververtegenwoordigd zijn in de groep van armen
4. Beleidsgerichte aanbevelingen
Zorggebruik bij Roma in Gent– Prof dr. Sara Willems- 15/03/2014
Faculteit Geneeskunde– Vakgroep huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg

11. Topics
• Zorgnood
• trigger voor het zoeken naar hulp
• health beliefs
• Zorggebruik
• welke zorgverlener
• vertrouwen
• drempels
• faciliterende factoren
• discriminatie
• Transversale vraag: vergelijking situatie thuisland
Zorggebruik bij Roma in Gent– Prof dr. Sara Willems- 15/03/2014
Faculteit Geneeskunde– Vakgroep huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg

12. Methode
• Mogelijke respondenten worden uitgenodigd voor deelname door de
veldwerker Intra-Europees integratiebeleid (integratiedienst Stad Gent).
• Respondenten worden geselecteerd op hun verschillende achtergrond.
Nl.: variatie naar leeftijd, geslacht, jaren in België en sociale status.
• Een tolk is aanwezig voor respondenten met een beperkte kennis van het
Nederlands.
Zorggebruik bij Roma in Gent– Prof dr. Sara Willems- 15/03/2014
Faculteit Geneeskunde– Vakgroep huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg

13. Output
Resultaten zullen gebruikt worden voor:
• Wetenschappelijke publicaties
• Beleidsgerichte aanbevelingen specifiek voor de situatie in Gent
• ‘Position paper’ voor het European Forum for Primary Care
• Studiedag georganiseerd door de stad Gent (eind 2014)
Zorggebruik bij Roma in Gent– Prof dr. Sara Willems- 15/03/2014
Faculteit Geneeskunde– Vakgroep huisartsgeneeskunde en eerstelijnsgezondheidszorg