Sociaal kapitaal, gezondheid en criminaliteit in gentse buurten huisartsengeneeskunde en criminologie

14-03-14
1
Voorstelling SWING-studie
Sociaal kapitaal, gezondheid en criminaliteit
in Gentse buurten
14 maart 2014 – AC Portus (Gent)
Dr. Wim Hardyns (Wim.Hardyns@UGent.be)
Drs. Veerle Vyncke (Veerle.Vyncke@UGent.be)
Prof. Sara Willems
Prof. Jan De Maeseneer
Prof. Lieven Pauwels
Doel en inhoud presentatie
A. Voorstelling SWING-Studie
B. Sociaal kapitaal: is er verschil tussen Gentse buurten?
C. Sociaal kapitaal en onveiligheidsbeleving
D. Sociaal kapitaal en sociale gezondheidsverschillen
Dr. Wim Hardyns & Veerle Vyncke
Sociaal kapitaal, gezondheiden criminaliteit in Gent
2
Voorstelling SWING-studie

14-03-14
2
Voorstelling SWING-Studie
Social capital and Well-being in
Neighborhoods in Ghent
4Dr. Wim Hardyns & Veerle Vyncke
Voorgaand contextueel onderzoek in België
Economische achtergesteldheid als structurele indicator
Sociale buurtprocessen spelen een rol:
• Sociale organisatie
• Sociale desorganisatie
Doctoraat Pauwels (2006)
Doctoraat Hardyns (2010)
Nieuwe uitdagingen
• Andere disciplines?
• Individueel sociaal kapitaal?
• Andere buurtprocessen van belang?
• Kunnen we nog kleiner?
SWING-studie

14-03-14
3
Januari 2011: start SWING-studie
• Interdisciplinaire samenwerking
– Vakgroep Huisartsgeneeskunde &
Eerstelijnsgezondheidszorg
– Vakgroep Strafrecht & Criminologie
• Sociale processen op twee niveaus
– Individuen
– Buurten
• Klein aggregatieniveau voor de buurt
• Focus op sociale ongelijkheid en socio-economische
achterstelling
7
Setting = Gent
8
• +/- 250.000 inwoners
• Buurt = statistische sector
• N = 142 buurten (min. 200 inwoners)
• 3 waves dataverzameling
• 2011 (N = 50)
• 2012 (N = 42)
• 2013 (N = 50)
Selectie buurten
9

14-03-14
4
Methoden van dataverzameling
10
1. Representatieve bevraging buurtbewoners
- Face-to-face
- Individuele kenmerken
- Sociale netwerken en sociale relaties
- Gezondheid en welzijn
- Politie en veiligheid
- Socio-demografische achtergrondkenmerken
2. Bevraging sleutelfiguren a.d.h.v. key informant techniek
- Face-to-face
- Buurtkenmerken
- Sociale cohesie en sociaal vertrouwen
- Informele sociale controle
- Overlast
Methoden van dataverzameling
11
3. Observatiechecklist interviewers
- Voorzieningen in de buurt
- Groen in de buurt
4. Externe buurtdata
- Stad Gent
- Lokale politie Gent
- Universiteit Gent
- …
Overzicht respondenten
12
1. Wave 1 (2011)
• 1.025 buurtbewoners - 638 key informants
• 50 buurten
2. Wave 2 (2012)
• 762 buurtbewoners - 360 key informants
• 42 buurten
3. Wave 3 (2013)
• 946 buurtbewoners - 402 key informants
• 50 buurten

14-03-14
5
13
L1: 2.733 buurtbewoners
L2: 142 buurten
• 1.400 key informants
• 2.733 observatie-checklists
• Externe data
Sociaal kapitaal:
is er verschil tussen Gentse buurten?
Sociaal kapitaal:
een verwarrend concept
Aantal mensen dat je vertrouwt
Sociale controle in de buurt
Residentiële mobiliteit Aantal vrienden
Regelmatig contact met vrienden en familie
Lidmaatschap in groep/capita in buurt
Vertrouwen in de staat/politie/regering
Sociale samenhang van een buurt
Aantal vrienden met andere etnische achtergrond
Denk je dat mensen over het algemeen te vertrouwen zijn?
Sociaal kapitaal, gezondheiden criminaliteit in Gent 15

14-03-14
6
Sociaal kapitaal:
verschil tussen buurten?
16
• Verschil tussen buurten voor sommige aspecten van
sociaal kapitaal
– Sociale steun
– Sociale cohesie
– Informele sociale controle
17
Verklaring?
Kenmerken buurtbewoners
• Hoe minder sterk men zich gehecht voelt aan de buurt, hoe
lager het sociaal kapitaal in de buurt
Kenmerken buurten
• Achtergestelde buurten hebben doorgaans lagere niveaus
van sociale cohesie en informele sociale controle
• Versterkt de relatie tussen gehecht zijn aan de buurt en
sociaal kapitaal
18
Gehecht zijn aan buurt is belangrijker in
achtergestelde buurten
• Hoe minder sterk men zich gehecht voelt aan de buurt,
hoe lager het sociaal kapitaal in de buurt

14-03-14
7
19
HoogLaag
Socialecohesie
Gehecht aan buurt
Hoog Laag
Niet-achtergestelde
buurten
20
HoogLaag
Socialecohesie
Gehecht aan buurt
Hoog Laag
Achtergestelde
buurten
Niet-achtergestelde
buurten
21
Laag
Hoog
Sociale cohesie

14-03-14
8
22
Wie is het?
Belle Vue Rabot Station
Blaisantvest Rooigem
Brusselse Poort Sint - Amandsberg Centrum
Ham Tolhuis
Sociaal kapitaal en onveiligheidsbeleving
Bevindingen onveiligheidsbeleving en
criminaliteit
1. Ruimtelijke concentraties van mijdgedrag?
2. Individuele verschillen in mijdgedrag?
 MACRO MODEL
 CROSS LEVEL MODEL

14-03-14
9
Theoretisch model – macro level
Angst voor criminaliteit
Sociaal vertrouwen
Overlast
Economische achterstelling
Samenhang tussen buurtkenmerken (N = 142)
(1) (2) (3) (4)
Economische achtergesteldheid (1) 1
Sociaal vertrouwen (2) -.52*** 1
Overlast (3) .73*** -.57*** 1
Angst voor criminaliteit (4) .57*** -.42*** .54*** 1
26
Samenhang tussen buurtkenmerken (N = 142)
27
Diefstal uit voertuigen Bedreigingen met geweld
Economische achtergesteldheid .29*** .50***
Sociaal vertrouwen -.34*** -.36***
Overlast .30*** .43***
Angst voor criminaliteit .27** .36***

14-03-14
10
Spreiding personen met veel angst voor
criminaliteit (N = 525)
Q1 Q2 Q3 Q4
Economische achtergesteldheid 14.7%
(77)
16.0%
(84)
25.3%
(133)
44.0%
(231)
Sociaal vertrouwen 35.4%
(186)
30.5%
(160)
19.6%
(103)
14.5%
(76)
Overlast 14.9%
(78)
18.1%
(95)
23.6%
(124)
43.4%
(228)
28
Pad-analyse
←Afhankelijke→
Onafhankelijke↓ Model1
Sociaal vertrouwen
Model 2
Overlast
Model 3
Angst voor criminaliteit
Economische achterstelling -.52*** 0.60*** 0.34***
Sociaal vertrouwen -- -.25*** n.s.
Overlast -- -- 0.23*
Model evaluatie
R² 27% 59% 37%
Theoretisch model – cross level
H2
Angst voor
criminaliteit
Sociaal vertrouwen
Informele sociale controle
Buurt sociale steun
Overlast
Gender
Leeftijd
Opleidingsniveau
Eigen woning
Individuele
sociale steun
H3
H1
H4
H5

14-03-14
11
Vrouwen
Ouderen
Laag opgeleiden
Angst voor
criminaliteit
Huurders (ns)
Sociaal vertrouwen
Informele sociale controle (ns)
-
+
Sociaal vertrouwen (ns)
Overlast
+
Individuele sociale steun
-
+/- 8%
+/- 92%
Huurders
Buurt sociale steun (ns)
Sociaal kapitaal en sociale verschillen
in gezondheid
32
?
Sociale relaties: van levensbelang ?

14-03-14
12
Sociale relaties: van levensbelang ?
Uit Holt-Lunstad, J., Smith, T.B., & Layton, J.B. (2010)
Sociale netwerken hebben een even grote impact op vroegtijdig
sterven als ‘traditionele’ risicofactoren
36

14-03-14
13
MAAR
(1) Is meer altijd beter?
(2) Is de impact van sociaal kapitaal voor iedereen gelijk?
37
Sociaal kapitaal en
zelfgerapporteerde gezondheid
38
• Wave 2 (2012)
o 762 buurtbewoners - 360 key informants
o 42 buurten (statistische sectoren)
• Sociaal kapitaal
• Individuen
• Buurten
• Zelfgerapporteerde gezondheid
• Is de relatie tussen sociaal kapitaal en gezondheid
afhankelijk van socio-economische status?
Sociaal kapitaal en
39
Voor volledige populatie
• Meer individueel sociaal kapitaal hangt samen met
een beter inschatting van de gezondheid
• Buurt sociaal kapitaal?

14-03-14
14
Sociaal kapitaal en
40
Vergelijken inwoners met verschillende SES
• Meer veralgemeend vertrouwen (individueel) hangt
samen met
…een beter inschatting van de gezondheid; vnl.
voor inwoners met een hoge SES
… een minder goede inschatting van de
gezondheid voor mensen met lage SES
Sociaal kapitaal en
41
Vergelijken inwoners met verschillende SES
• Meer informele sociale controle (buurt) hangt samen
met
…een beter inschatting van de gezondheid; vnl.
voor inwoners met een hoge SES
… een minder goede inschatting van de
gezondheid voor mensen met lage SES
Sociaal kapitaal en
42
Vergelijken achtergestelde en niet-achtergestelde
buurten
• Meer hulpbronnen in netwerk (individueel) hangt
samen met
…een beter inschatting van de gezondheid
… voornamelijk in achtergestelde buurten

14-03-14
15
Conclusie
43
• Relatie sociaal kapitaal en gezondheid √
MAAR!
– meer sociaal kapitaal gaat niet altijd gepaard met
gewenste gezondheidsuitkomsten
– de samenhang tussen sociaal kapitaal en
gezondheid is (soms) afhankelijk van socio-
economische factoren
=> Erkennen van mogelijks differentieel effect
=> Kan sociaal kapitaal bijdragen tot sociale
ongelijkheid?

Sociaal kapitaal, gezondheid en criminaliteit in gentse buurten huisartsengeneeskunde en criminologie

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Sociaal kapitaal, gezondheid en criminaliteit in gentse buurten huisartsengeneeskunde en criminologie

Similar to Sociaal kapitaal, gezondheid en criminaliteit in gentse buurten huisartsengeneeskunde en criminologie (20)

More from Gezondheidsdienst

More from Gezondheidsdienst (20)

Sociaal kapitaal, gezondheid en criminaliteit in gentse buurten huisartsengeneeskunde en criminologie