2. AŞAMA 1: ÖĞRENCİNİN DİKKATİNİ ÇEKME
• Renkli yazı kullanımıyla ilgi çekici hale getirilmeli.
• Ses tonlarındaki iniş ve çıkışlar öğrencinin dikkatini çeker.
• Resim, film, tablo gibi ilgi çekici kaynaklar kullanılmalıdır.
• Gerçek yaşamdan örnekler verilmeli.
3. AŞAMA 2: ÖĞRENCIYI HEDEFTEN HABERDAR ETME
• Amacın önceden duyulması, yönetim mekanizmasını harekete geçirir ve beklentilerin oluşmasında
yardımcıdır. Öğrencinin konu dışına çıkmasını önler. Dersin başında ne öğreneceğini ya da kendisinden
ne beklendiğini bilen öğrenci, ders sırsında verilen uyarıcılardan hangilerinin önemli olduğunu kavrar. Bu
nedenle öğretmenin dersin başında öğrenciyi dersin hedeflerinden bahsetmelidir. Öğrenciye kendinden
beklenenleri ifade etmek, öğrenme hedeflerini yavan bir şekilde okumaktan daha iyidir
• Örnek: Öğrencilere yazım kurallarını ve yazımı yanlış olan kelimelerin söylenerek öğrencilerden
yorumları istenilmelidir. Öğrencilerden yazım kuralları ile ilgili örneklerin bir örümcek kavram haritasında
örnek vermeleri istenir.
4. AŞAMA 3: ÖN KOŞUL ÖĞRENMELERIN
HATIRLATILMASI
• Öğretmen, öğrencilerin daha önce kazanmış oldukları yeterlilikleri soru sorarak, açıklama yaptırarak,
tartışarak ortaya çıkarabilir. Daha önceden kazanılmış bilgi ve becerilere bağlı olarak kazandırılacak bilgi
ve beceriler belirlenerek öğrencilere sunulur. Bu aşamada eksiklikler yeni öğrenilecek bilgi ve becerileri
olumsuz yönde etkiler.
• Örnek: Öğrencilere derse geçmeden konuyla ilgili çeşitli örnekler sunularak sorular sorulur. Öğrencilerin
sorulara verdiği cevap zamanlamaları birer değişken olduğuna göre her bir öğrencinin soruya verdiği
cevaplama oranı da bir başka değişkendir.
5. AŞAMA 4: UYARICI MATERYALLERIN SUNULMASI
• Bu aşama öğrenciye yeni bilgilerin sunulduğu ve gösterildiği aşamadır.
• Bilişsel kazanımlar için öğrencilere, çeşitli uyarıcılar, nesne, sembol vb. etkinliklerle öğrenciye çeşitli
beceriler kazandırılır.
• Örnekler mantıklı ve gerçekçi olmalıdır.
• Örnek: Renkli fon kağıtlarına yazımı yanlış olan birkaç tane kelime yazılarak öğrencilerden öğretmen
gözetiminde doğrularının söylenmesi istenir.
6. AŞAMA 5: ÖĞRENCIYE REHBERLIK ETME
• Öğrencilerin yanlış davranışlar kazanmaması ve başarılı olmalarının sağlanması için onlara öğretmenin
rehberlik etmesi gerekir.
• Öğretmen örnek verir, İpucu kaynağı sağlar.
• Öğrencinin ön bilgisini hatırlatır ve öğrencilere gerekli açıklamaları yapar.
• Örnek: Öğretmen öğrencilere soru sorarak aldığı cevapları belirli bir sonuca bağlar.
7. AŞAMA 6: PERFORMANSI ORTAYA ÇIKARMA
• Öğrenciye yeni davranışlar öğretildikten sonra bu davranışın ne derece kazandıklarının yoklanması
gerekmektedir.
• Öğrenciye yazılı, sözlü sorular sorarak davranışı test edilmelidir.
• Konuyu kavradığı hissedilen öğrenciye yap, çiz, söyle gibi ifadelerle öğrendiğini davranışa dönüştürülmesi
istenir. Böylece öğrencinin kendisini de görmesi sağlanmış olur. Öğrencilerde kazandırılmak istenen davranış
gözlenmesi öğretim ortamı zenginleştirilmeli, öğrenciye yeni ip uçlar verilmelidir.
• Örnek: Videoda öğrenciye bir problem sunar. Sonra bu problem üzerine öğrenciden çeşitli yorumlar ve
cevaplar bekler.
8. AŞAMA 7:DÖNÜT VERME
• Dönüt sağlama öğrenmeyle ilgili davranışlarından hemen sonra gösterilen davranışın doğruluğu ya da
yanlışlığı hakkında öğrenciye bilgi vermek amacıyla doğruları pekiştirme ve yanlışları düzeltme için yeni
uyarıcılar verme işlemidir.
• Öğrenci gösterdiği davranışın doğru olduğunu bilirse davranışı pekişir ve öğrenmeye karşı güdüsü artar.
• Dönüt verilmesinde standart bir biçim yoktur.
• Örnek: Öğrenciye sorular yöneltilir. Cevaplar alınır ve öğretmenin kendi cevaplarıyla diğer öğrencilerin
cevapları arasında kıyaslama yapılarak tartışma ortamı yaratılır.
9. AŞAMA 8:DEĞERLENDIRME
• Öğrenmenin sonunda her bir öğrencinin istendik davranışı ne derecede kazandığının belirlenmesi
gerekir. Öğretimsel olayların verimliliğini değerlendirmek için beklenen hedeflerin gerçekleşip
gerçekleşmediği sınanmalıdır.
• Yapılan değerlendirmeler sonucunda öğrenmenin ne derece gerçekleştiği gözlenir ve öğrenciler sonuçlar
hakkında bilgi verilerek gerekirse tamamlama eğitimi yapılır. Değerlendirme öğrencilerin düşünme,
anlama, sorgulama, ilişki kurma, analiz-sentez yapma becerilerini geliştirme düzeyini ölçmek için
yapılmaktadır. Değerlendirme sonunda öğrenciler arasında karşılaştırma yapılmamalıdır
10. AŞAMA 9: ÖĞRENCILERIN KALICILIĞINI VE
TRANSFERINI SAĞLAMA
• Öğrencilerin kullandıkları materyalden faydalanabilmeleri için onu akılda tutmaları ve başka bir
zamanda yeniden kullanmaları ve başka durumlarda da kullanmaları gerekmektedir.
• Öğrencilerden konuyla ilgi anladıklarını kısa bir özet yapmaları istenir.
11. İHTIYAÇ ANALIZI
Mevcut durum ile ulaşılmak istenilen durum arasındaki farkı ortaya koymak amacıyla izlenecek bir süreçtir.
Karşılanmayan ihtiyaçların içerikleri, ne oldukları, sunulan ürün ve hizmetin elde edilmesindeki engeller,
yapılacak ihtiyaç analizi ile ortaya çıkacaktır.
12. İHTIYAÇ ANALIZININ AMACI
Bireysel ve kurumsal gelişimi sağlamak ve sürekli hale getirmek için, uygulamada karşılaşılan sorunları ve
ihtiyaçları tespit etmek, değişim ihtiyacının ve isteğinin saptanarak uygun çözüm önerilerini sunmaktır.
13. İHTIYAÇ ANALIZI SÜRECI
• İhtiyaçlar ve performans arasındaki ilişkiler tespit edilir, ihtiyaçların ortaya çıkış biçimleri ve etkilerinin
neler olduğu üzerine çalışılır, bilgiler toplanır , ihtiyaç analizine dayalı özgün eğitim programlarının
tasarlanması , tasarıdan sonra eğitim programlarında uygulanması, uygulanan programların
değerlendirmesi ve geliştirilmesi gibi genel basamaklar bulunur.
14. İHTIYAÇ ANALIZI DÖRT AŞAMADA YAPILIR
• 1. Hazırlık: İhtiyaç Analizi için gerekli hazırlıkların tamamlanması. İhtiyaç Analizi Anket Formu, Görüşme
Formları'nın çoğaltılması ve bunların uygulanacağı gruplar için anket uygulama programının
hazırlanması.
• 2. Bilgi Toplama: "İhtiyaç Analizi Anket Formu"ndan toplanacak bilgiler, öğretmen, veli, öğrenci ve
idareciler ile yapılacak karşılıklı görüşmelerden sağlanacak bilgiler, okul kayıtları/ kütükler ve
arşivlerinden sağlanacak bilgiler.
• 3. Bilgilerin Analizi: Yukarıda sözü geçen kaynaklardan ve daha başka ihtiyaç duyulan alanlardan sağlanan
bilgilerin taşıdığı özelliklerine göre sınıflandırılması ve ihtiyaç alanlarının belirlenmesi.
• 4. Bilgilerin Rapor Edilmesi: Belirlenen ihtiyaçların her biri için ayrı ayrı açıklayıcı bilgilerin yer aldığı rapor
yazımı. Bu raporda belirlenen ihtiyaçların kapsamı, nedenleri ile incelenecek ve çözüm önerileri
getirilecektir.
15. GESTALT KURAMI NEDIR?
• Gestalt psikolojisi ya da gestaltizm 1912’de Almanya Wertheimer’in yazdığı bir makale ile başlamış ve
kuramının ilkelerini Wertheimer, Köhler ve Koffka tarafından geliştirilmiştir. Bu kurama göre bütün,
parçaların toplamından farklı bir anlam ifade eder ve birey, bütünü parçalarına ayrıştırarak değil,
bütünlük içinde algılar.
• Gestalt etkisi beynimizin, özellikle basit ve bağlantısız ögeleri (çizgiler, noktalar, eğriler…) görsel olarak
bir araya getirerek, tanıdık ve bütün figürler çıkarma kabiliyetine denir.
16. YAKINLIK İLKESI
• Bu ilkeye göre insanlar çeşitli nesneleri algılarken birbirine yakın olanları grup oluşturarak algılarlar. Bu
ilke günlük hayatta sık sık reklam amblemlerinde, olayın ilişkili yönünü vurgulamak için kullanılır.
17. BENZERLIK İLKESI
• Bu ilkeye göre eğer parçalar birbirine benziyorsa, bu çeşitli parçalar algısal olarak birbirleriyle gruplaşır.
Bu benzerlik; şekil, renk, gölgelendirme ya da bu gibi diğer özelliklerle meydana gelebilir. Algı sıraları
benzerlik ilkesinden kaynaklanır.
18. TAMAMLAMA (KAPATMA) İLKESI
• Bu ilkeye göre nesneler tamamlanmasa bile insanlar bu nesneleri bütün bir şekil, harf, resim gibi algılar.
Yani resmin bütünün bazı parçaları olmadığı zaman bizim algımız bu görsel parçaları tamamlar.
Araştırmalar gösteriyor ki aklın bir şekli tamamlamasının nedeni şekli duyu aracılığıyla tamamlanmış
şekilde algılaması değil, uyaranların etrafındaki düzeni arttırmak içindir.
19. SIMETRI İLKESI
• İlkeye göre akıl nesneleri simetrik olarak ve bir merkez noktası etrafında şekillendirerek algılar. Nesneleri
eşit sayıda simetrik olarak bölmek algısal olarak memnuniyet vericidir. Sonuç olarak birbirine bağlı
olmayan iki simetrik parça olduğunda akıl algısal olarak uyumlu bir şekil oluşturmak için onları birleştirir.
Birleşik simetrik nesne oluşturmak için grup olan nesneler simetrik nesneler arasındaki benzerliği
arttırabilir.
20. DEVAMLILIK İLKESI
• Devamlılık İlkesi, nesnelerin parçalarının bir grup oluşturuyormuş gibi algılanma eğiliminde olduğunu, ve
bu sebeple bir nesnenin parçalarının, yan yana konumlandırıldıkları durumda algısal bütünlük
yarattıklarını belirtir. İki nesnenin kesişmeleri durumunda, bireyler bu iki nesneyi iki ayrı bölünmemiş
nesne şeklinde algılarlar. Uyarıcılar, kesişime rağmen ayrı görünmeyi sürdürürler. Keskin ve net yön
değişimleri olan nesneleri grup olarak görüp tek bir nesne olarak daha az algılama eğilimindeyizdir.
21. DESEN-ZEMIN KURALI
• Görsel bir nesneye bakıldığında içsel olarak 2 farklı yapı görme eğilimi söz konusudur.
• Hem görselin ön planındaki figür, hem de arka plan ayrı birer katman gibi algılanır.
• Arka planda olan imajı asıl imaj olarak algılayabilir veya ön plandaki figürü önce algılayıp diğer katmanı
arka plan olarak düşünebilir.
• Örnek: yapraklar, su dalgası ve ağaç ayrı ayrı algılanmaktadır.
22. AYNI YÖN KURALI
• Bilişsel sistemimiz aynı yönü gösteren elemanları gruplar.
• Bakan kişi mantıksal olarak yukarıyı gösteren ok işaretlerini gruplar. Ters tarafı veya yönü gösteren
objeler ise gerilim yaratır ve bakan kişi bunu grubun bir parçası olarak görmez, farklı bir grup olarak
algılar.
23. İKILI KODLAMA KURALI
• Aynı bilginin birbirini destekleyen farklı biçimlerde kodlanmasının, öğrenmede verimliliği ve etkililiği
artıracağı varsayımına dayanmaktadır.
• Sözel ve sözel olmayan kodlamalar sisteminin yapısal ve işlevsel özelliklerine dayanarak bilginin nasıl
işlendiğini, kodlandığını, hatırlandığım tanımlamaktadır. Sözlü içerik, görsel içerik ile birlikte
sunulduğunda öğrenme daha etkili ve verimli duruma gelmektedir.
• İkili kodlama kuralı bilişsel haritalama, mantıksal akıl yürütme gibi alanlarda kullanılmaktadır.
24. ADDIE TASARIM MODELI
1.ADIM: ANALIZ
• İlk adım tamamen bilgi toplama ile ilgilidir. Katılımcıların bir eğitimi neden almaları gerektiğini anlayana
kadar eğitiminizi planlamaya başlamayın. Amaç; doğru hedef kitleye, doğru öğrenme hedefleri ile eğitim
oluşturmanıza yardımcı olacak sorular sormaktır.
• Başlamak için sormanız gereken birkaç ana soru var. Büyük olasılıkla bunlara verilen cevaplar daha fazla
soru üretecektir. Ne kadar çok soru sorarsanız, eğitiminizin doğru ihtiyacı karşıladığından emin olmanız o
kadar kolaylaşır.
25. 2.ADIM: TASARIM
• Tasarım aşaması, öğrettiğiniz şeyin ana hatlarını oluşturmaya başladığınızda gerçekleşir. Analiz
aşamasında sorduğunuz soruların cevapları bu bölüme kaynak oluşturur.
• Tasarım aşamasında göz önünde bulundurulması gereken şeyler:
• Katılımcılar eğitime ne kadar zaman ayırabilirler?
• Eğitimin tasarımı, öğrencileri güçlü görsel ve işitsel unsurlarla meşgul ediyor mu?
26. 3.ADIM: GELIŞTIRME
• Geliştirme, inşa aşamasıdır. Adından da anlaşılacağı gibi, geliştirme aşaması, tasarımınızı eyleme
geçirdiğiniz zamandır. Tasarımınızın etkili olması için modifikasyona ihtiyacı olup-olmadığını bu aşamada
görebilirsiniz. Eğitiminizi test etmek, geliştirme aşamasının en önemli kısmıdır. Bir meslektaşınızın
incelemesini isteyin. Sonuçta, eğitim senaryolarınız doğru değilse, katılımcıların gözünde herhangi bir
değerleri olmaz. Farklı gözlerin incelemesi olası etkileşimin öğrenciyi doğru yere götürmesini sağlar.
27. 4.ADIM: UYGULAMA
• Bu aşamada hazırladığınız eğitim programının pilot bir çalışmasını yapmanız gerekir. Bu çalışma
eğitimdeki eksiklikleri görme ve eğitimin son halini ortaya koymadan önce değişiklik yapma fırsatı
verecektir.
28. 5.ADIM: DEĞERLENDIRME
• Değerlendirme aşamasında sürecin başında belirlediğimiz eğitim amaçları ve öğrenme hedefleri,
oluşturduğumuz etkinliklerle ne kadar gerçekleşti sorusuna yanıt ararız? Eğer değerlendirme
kriterlerimiz öğrenme hedeflerini yansıtmıyorsa, ölçme ve değerlendirme araçlarımızı revize eder ve
öğrenme hedeflerine uygun hala getiririz.
29. BILGIYI IŞLEME KURAMI
Bilişsel öğrenme kuramları, insanın dünyayı
anlamada kullandığı zihinsel süreçleri
inceleyen kuramlardır.
Kuramcılar, gözlenebilen davranışlara ek
olarak öğrenenin kafasının içinde olup
bitenlerle, yani içsel yapılarla, süreçlerle
ilgilenmektedirler.
30. BILGIYI IŞLEME MODELININ TEMEL UNSURLARI
İki temel öğeye sahiptir
1. Üç tür bellekten oluşan bilgi depoları
2. Bilginin bir depodan diğerine aktarımını
sağlayan içsel, bilişsel etkinlikleri kapsayan
bilişsel süreçlerdir.
33. DUYUSAL KAYIT
Çevreden gelen uyarıcılar öğrenenin alıcılarını
yani duyu organlarını etkiler ve duyusal kayıt
yoluyla sinir sistemine girer.
Duyu organların her birine gelen uyarıcıların ilk
algılanmalarından duyusal kayıt sorumludur.
Buradaki bilgi, orijinal uyarıcıyı temsil eden bir
yapıdadır. Uyarıcının tam olarak aynısıdır.
34. KISA SÜRELI BELLEK
İki fonksiyonu vardır
1. Sınırlı miktardaki bilgiyi sınırlı bir zaman
süresi içinde geçici olarak depolar. Bundan
dolayı kısa süreli bellek denir. (7+2 birim)
2. Bilgi burada çok kısa kalmaktadır.
Yetişkinde bu süre 20 saniye kadardır.
3. Kısaca bir yetişkinde kısa süreli bellek beş
ile dokuz birimlik bilgiyi zihinsel tekrar
yapılmadıkça ancak en fazla 20 saniye
depolayabilmektedir.
35. UZUN SÜRELI BELLEK
Uzun süreli bellek, nöronlar arasındaki
bağlantılarda yani sinapslarda yapısal
değişme ile ortaya çıkmaktadır.
Sinapslar ya güçlenmekte ya da komşu
nöronlarla yeni bağlar, yeni kollar
oluşturmaktadır.
Beyindeki bu değişmeler de bilginin uzun
süreli bellekte sürekli olarak kaldığını
göstermektedir.
36. UZUN SÜRELI BELLEĞIN BÖLÜMLERI
1. Anısal Bellek: Kişisel yaşantılarımızın
depolandığı bölmedir.
2. Anlamsal bellek: Konu alanlarının
kavramları, olguları, genellemeleri, kuralları
depolanır.
3. İşlemsel Bellek: Herhangi bir şeyin nasıl
yapılacağı ile ilgili bilgilerin, işlemlerin
depolandığı bellektir.
37. BILGININ UZUN SÜRELI BELLEĞE AKTARILMASINDA
KULLANILAN SÜREÇLER
Örtük ve Açık Tekrar
Kodlama/Anlamlandırma
Genişletme/Eklemleme
Bellek Destekleyici İpuçları