การขยายตัวของเมืองกับพื้นที่สีเขียว

1. เมืองน่าน: การขยายตัวของเมืองกับพื้นที่สีเขียว
น่านเป็นเมืองที่เก่าแก่ตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 18 ที่ยังคงไว้ซึ่งสถาปัตยกรรม ประเพณี และ
วัฒนธรรมได้เป็นอย่างดี โบราณสถานที่สําคัญของจังหวัดน่านคือ วัดภูมินทร์ที่ตั้งสง่าอยู่กลางใจเมือง
เทศบาลเมืองน่าน มีพื้นที่ 5.4 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่ตําบลในเวียง และตําบลผาสิงห์บางส่วน
ในอําเภอเมือง จังหวัดน่าน ปัจจุบันมีประชากร 21,199 1
คน ความหนาแน่นประชากรในเมือง 3,925
คนต่อตารางกิโลเมตร
1. การขยายตัวของเมือง
เทศบาลเมืองน่านมีความยาวถนนรวมทั้งสิ้น 72.62 กิโลเมตร การประมาณค่าความหนาแน่น
แบบเคอร์เนลโดยมีความหนาแน่นของถนนเฉลี่ย 0.77 เมตรต่อตางรางเมตร ความหนาแน่นสูงสุด
13.4667 เมตรต่อตางรางเมตร บริเวณที่มีความหนาแน่นสูงสุดนั้นอยู่บริเวณใจกลางเทศบาลเทศบาล
เมืองน่าน (ตําบลในเมือง) ค่าการกระจาย (Varian) ของถนนในเขตเมืองน่านคิดเป็น 0.0033
ภาพที่ 1 แสดงแผนที่โครงข่ายถนนของเมืองน่าน
ปัจจุบันตัวเมืองน่านได้แผ่ขยายไปทางทิศตะวันตกและทิศใต้ โดยทิศวันตกเมืองแผ่ขยาย
ครอบคลุมบางส่วนของตําบลผาสิงห์ ด้วยการขยายตัวของเมืองที่ออกนอกขอบเขตเทศบาลเมืองน่าน
1
ข้อมูลประชากร 2557 กรมการปกครอง

2. เดิม เป็นผลให้มีราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๒๘ ตอนพิเศษ ๑๓๔ ง รวมพื้นที่บางส่วน ได้แก่ บ้านสวน
หอม บ้านดอนสวรรค์ และบ้านฟ้าใหม่ ในตําบลผาสิงห์เข้ากับเทศบาลเมืองน่าน เพื่อให้ง่ายต่อการ
บริหาร การจัดการ และการรองรับความเจริญที่ขยายตัวออกไป เหตุผลที่เป็นเช่นนี้เนื่องจากทาง
ทิศตะวันตกของเมืองมีแม่นํ้าน่านที่เป็นแนวกันชนทางธรรมชาติ อีกทั้งอีกฝากตลิ่งหนึ่งของแม่นํ้าน่าน
อยู่ในเขตการปกครองของอําเภอภูเพียง
ลักษณะการขยายตัวของเมืองน่านจึงขยายตัวออกไปทางทิศตะวันตกและตามยาวเลียบเเม่นํ้า
น่านออกไปทางทิศใต้ ประกอบกับการสร้างทางหลวง 101 และทางหลวงหมายเลข 1091 ที่มีผลต่อการ
ขยายตัวของเมืองและตั้งถิ่นฐานเป็นเส้นยาวตามแนวถนน (Linear Settlement)
อนึ่งการขยายตัวของเมืองน่านเป็นการขยายตัวออกไปจากศูนย์กลางเดิมตามเนื่องตาม
เส้นถนนทางหลวงแผ่นดินโดยไม่ปรากฏศูนย์กลางความเจริญใหม่ที่แยกออกจากศูนย์กลางเดิม
(ภาพที่ 2)
ภาพที่ 2 แสดงแผนที่แสดงความหนาแน่นของถนนของเมืองน่าน
อําเภอเมืองน่านมีตําบลทั้งหมด 11 ตําบล ตําบลสะเนียนมีความยาวถนนมากที่สุด รองลงมา
คือ ตําบลผาสิงห์ และตําบลไชยสถาน ตามลําดับ ตําบลในเวียงซึ่งเป็นที่ตั้งของเทศบาลเมืองน่านมีความ
ยาวถนนเป็นลําดับที่ 7 แต่เมื่อเปรียบเทียบค่าการกระจายของถนน (Varian)2
ตําบลในเวียงมีค่าการ
กระจายของถนนน้อยที่สุด รองลงมาคือ ตําบลคู้ใต้ ซึ่งเป็นพื้นที่รองรับการขยายตัวของเมืองน่าน
2
ค่าความแปรปรวน (Varian) เป็นสถิติที่วัดการกระจายของข้อมูล ดังนั้นในที่นี้จึงใช้คําว่า การกระจายของถนน เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจง่าย
ขึ้น คือ บริเวณใดที่มีค่าค่าความแปรปรวนน้อย บริเวณนั้นก็จะมีการกระจุกตัวของถนนมาก ในทางตรงข้ามกัน บริเวณใดที่มีค่าความ
แปรปรวนมาก บริเวณนั้นก็จะมีการกระจุกตัวน้อย
ทิศทางการขยายตัวการขยายออกแบบ Linear Settlement

3. เหตุผลที่เป็นเช่นนี้เนื่องจากตําบลในเวียงมีพื้นที่น้อยกว่าตําบลอื่นๆ จึงสามารถสร้างถนนในเขตเมืองได้
น้อย แต่ถนนกระจุกตัวมากกว่าตําบลอื่นๆ (ภาพที่ 3)(ภาพที่ 4)
ภาพที่ 3 แผนภูมิความยาวของถนนของถนนตําบลต่างๆในอําเภอเมืองน่าน
ภาพที่ 4 แผนภูมิค่าการกระจาย(Varian)ของถนนตําบลต่างๆในอําเภอเมืองน่าน
0
100
200
300
กองควาย
ไชยสถาน
ดู่ใต้
ถืมตอง
นาซาว
ในเวียง
บ่อ
ผาสิงห์
เรือง
สวก
สะเนียน
ความยาวถนน
Sum_R…
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1 ค่าการกระจายของถนน (Varian)
Var_Roa…

4. 2. พื้นที่สีเขียวภายในเมืองน่าน
เมืองน่าน มีพื้นที่สีเขียวครอบคลุมพื้นที่ 3.41 ตารางกิโลเมตร คิดเป็นร้อยละ 63.20 ของพื้นที่
ทั้งหมด เมื่อเปรียบเทียบอัตราส่วนของพื้นที่สีเขียว ต่อคน 1.61 ตารางกิโลเมตรต่อคน พื้นที่สีเขียว
กระจายอยู่ตามถนนสายต่างๆทั่วทั้งบริเวณ (ภาพที่ 5 )
ภาพที่ 5 แสดงพื้นที่สีเขียวภายในเมืองน่าน