Էմանուել Հարությույան, Արսեն Խաչատրյան

1. Ուրանի մասին
Введите здесь название проекта
Ваше имя
Имя преподавателя
Школа

2. Ուրանը Արեգակից հեռավորությամբ`
յոթերորդ, և մեծությամբ Արեգակնային
համակարգի երրորդ մոլորակն է: Այն
տրամագծով 4 անգամ մեծ է Երկրից և այնքան
հեռու է նրանից, որ անզեն աչքով շատ
հազվադեպ է երևում: Ուրանը հայտնաբերել է
անգլիացի աստղագետ Վ. Հերշելը 1781 թ-ին:
Մոլորակն իր անվանումն ստացել է հին
հունական դիցաբանության մեջ երկինքն
անձնավորող աստվածության՝ Ուրանոսի
անունից:

3. Ի տարբերություն մյուս մոլորակների՝ Ուրանի
պտտման առանցքն այնքան է թեքված, որ
գտնվում է գրեթե նրա ուղեծրային
հարթության մեջ: Այնպիսի տպավորություն է
ստեղծվում՝ ասես Ուրանը «պառկած» է կողքի
վրա: Այդ պատճառով ուղեծրով շարժվելիս
Ուրանի բևեռները տարիներ շարունակ
ուղղված են դեպի Արեգակը, և այդ ժամանակ
տվյալ բևեռում ավելի տաք է, քան մոլորակի
մյուս մասերում: Սրանով Ուրանը
տարբերվում է մյուս մոլորակներից, որոնց
բևեռներում մշտապես ցուրտ է:

4. Աստղագետները ենթադրում էին, որ օղակներ ունի
միայն Սատուռնը, սակայն 1977 թ-ին
հայտնաբերեցին Ուրանի` մինչև 1 մ չափերի
քարաբեկորներից կազմված 11 օղակներ: Ուրանի
օղակները դժվար է աստղադիտակով տեսնելը,
որովհետև դրանք շատ նեղ են (մեծամասնության
լայնությունը 10 կմ-ից փոքր է), իսկ նյութն
ամենամութն է Արեգակնային համակարգում:
Քանի որ Ուրանը շատ հեռու է Երկրից, անհնար է
աստղադիտակների միջոցով մանրամասն
տեղեկություններ ստանալ. Ուրանի մասին
տվյալներն ստացվել են տիեզերական զոնդերից:

5. Այդ տվյալների մեծ մասը հաղորդել է 1986 թ-ին Ուրանի
մոտով անցած «Վոյաջեր-2» տիեզերական սարքը, որն
ավելի վաղ՝ 1979 թ-ին, անցել էր նաև Յուպիտերի, իսկ
1981 թ-ին` Սատուռնի մոտով: Այժմ այդ սարքը շատ հեռու
է վերոհիշյալ մոլորակներից և դուրս է եկել Արեգակնային
համակարգից:
Երկրից երևում են Ուրանի միայն 5 խոշոր արբանյակները՝
Միրանդան, Արիելը, Ումբրիելը, Տիտանիան, Օբերոնը:
1986 թ-ին Ուրանի մոտով անցած «Վոյաջեր-2»-ը
հայտնաբերեց ևս 10 փոքր արբանյակներ: Ուրանի խոշոր
արբանյակները քարաբեկորների և սառույցի վիթխարի
գնդեր են, որոնք ծածկված են խառնարաններով և
երկարավուն ճեղքերով: Ուրանի ամենամեծ արբանյակը՝
Տիտանիան, ունի մոտ 1600 կմ տրամագիծ:

6. Ուրանի խիտ մթնոլորտը կազմված է ջրածնից, հելիումից
և մեթանից, իսկ նրա միջնապատյանը՝ ջրից, ամոնիակից և
մեթանի սառույցից: Ուրանի կենտրոնում երկաթաքարե
միջուկն է:
Միրանդան Ուրանի` Երկրից երևացող ամենափոքր՝ 500
կմ տրամագծով արբանյակն է: Մոտ տարածությունից
արված լուսանկարները վկայում են, որ այն երբևէ
հայտնաբերված ամենաբազմադեմ արբանյակն է. նրա
մակերևույթը ամենաբազմատեսակ լանդշաֆտների
հավաքածու է, որտեղ կան խառնարաններ, կիրճեր,
ուղղաբերձ ժայռեր և հարթավայրեր: Աստղագետները
ենթադրում են, որ ինչ- որ ժամանակ Միրանդան բախվել է
մեկ այլ երկնային մարմնի և կտոր-կտոր եղել: Հետագայում
այդ կտորները միացել են իրար և կազմել ներկայումս
դիտվող լանդշաֆտը:

7. Նյութը պատրաստեցին՝
Էմանուել Հարությունյանը,
Արսեն Խաչատրյանը և
Գագիկ Մադոյանը