Багш: Э. Цэвээнжав /Ph.D/

1. Ил уурхайн технологийн процессууд– лекц-10
Technology Process of Open Mine
Tехнологические процессы открытых горных работ
Профессор Ж.Цэвээнжав (ГАЗАРЧИН ДС, ШУТИС-ГУУС, ДИС)
99110575, 98100575
E-mail-btseveen2003@yahoo.com
Facebook-tseveenjav jamba

2. Уурхайн тэсэлгээний өрөмдлөгийн процесс
Өрөмдлөг нь аливаа хатуу биетэд харьцангуй бага бөгөөд дугуй
хөндлөн огтлолтой, янз бүрийн гүнтэй хөндий орон зайг зориудаар
үүсгэх үйл ажиллагаа юм.
Уурхайн тэсэлгээний өрөмдлөгийн гол зорилго нь чулуулгийн цулд
цооног, шпур үүсгэж, тэсрэх цэнэг бүрдүүлэх орно зай үүсгэх явдал юм.
Өрөмдлөг нь эрэлт хэрэгцээтэй, олон зориулалтай үйл ажиллагаа
боловч нарийн технолгитой, хөрөнгө зардал ихтэй үйл ажиллагаа
болно.

3. Чулуулгийн өрөмдөгдөх чанар
Чулуулгийн өрөмдлөгт үзүүлэх хүндрэл, өрмийн хушууг элээх цогцолбор
үзүүлэлтээр тодорхойлогдох нэгдсэн үзүүлэлтийг өрөмдөгдөх чанар гэнэ.
Чулуулгийн өрөмдөгдөх чанарын үзүүлэлтийг дараах томъёогоор
тодорхойлно.
П=0.07 ( 𝜎ша- 𝜎ши) + 0.7 Y
энд 𝜎ша, 𝜎ши-чулуулгийн шахалт, шилжрэлтийн бат бөхийн хязгаар, мПа
Ү-чулуулгийн нягт, т/м3
Энэ томъёоны эхний хэсэг нь өрөмпдлөгөөр чулуулгийг бутлахад шахах,
цуулах хүч шийдвэрлэх үүрэгтэй болохыг хоёрдах хэсэг нь чулуулгаас
өрөмдлөгөөр үүсэх нунтгийг мөргөцгөөс байнга зайлуулах шаардлагатай
болохыг харуулж байна.

4. Чулуулгийн өрөмдөгдөх зэргийн ангилал
Чулуулгийг өрөмдөгдөх чанараар нь 5 анги, 25 зэрэглэлд хуваах
баримтлалыг академич В.В.Ржевский дэвшүүлсэн байдаг
I анги,1-5 зэрэглэл, хялбар өрөмдөгдөх чулуулаг, П=1-5
II анги, 6-10 зэрэглэл, дунд өрөмдөгдөх чулуулаг, П=5,1-10
III анги, 11-15 зэрэглэл, хүнд өрөмдөгдөх чулуулаг, П=10,1-15
IV анги, 16-20 зэрэглэл, маш хүнд өрөмдөгдөх чулуулаг, П=15,1-20
V анги, 21-25 зэрэглэл, онцгой хүнд өрөмдөгдөх чулуулаг П=20,1-25

5. Цооног, шпур өрөмдлөгийн аргууд
1.Эргэлтэт - далбаат болон нидрэгэн (шарошкин) цүүцээр
2.Цохилтот – хий цохигчийн тусламжтайгаар, товруут хушуугаар
3.Эргэлтэт-цохилтот (цохилтот-эргэлтэт)-товруут хушуугаар
4.Доргиот-эсрэг эргэх хүрдний үйлчилгээгээр үүсэх доргиогоор
5.Даралтат-инженер геологийн судалгаанд зонхилон хэрэглэгдэнэ
6.Хосолсон-дээрхий аргуудын 2 ба түүнээс дээш хослол...

16. Бие даалтын ажил
• Бие даалт нь суралцах үйл ажиллагааны амжилтын
гол үндэс суурь болсон өнөө үед энэ хичээлийг
судлаж байгаа оюутнууд өөрийн сонирхсон, ирээдүйд
холбоотой ажиллаж болзошгүй сэдвээр бие даалтын
ажил бичиж, шалгуулж, дүгнүүлэх ба энэ дүн
шалгалтын үнэлгээнд зонхилох ач холбогдолтой
болно.

17. Ашиглах материал:
П.Очирбат, Горониченко.В.И, Дмитриев.А.П, Д.Дондов, Л.Пүрэв. Уул
Уурхайн ажлын үндэс. УБ, ШУТИС-ийн болон Москва, Горная книга
хэвлэлийн газрууд, 2017, 490х
С.Цэдэндорж, Д.Пүрэвсүрэн, М.Энхбат, Я.Дашдондог. Уул уурхайн монгол-
орос-англи-герман хэлний толь. УБ, Адмон, 2003.
Инженерийн лавлах. Ил уурхайн технологи. УБ, Арвайбархан, 2014, 713х.
Инженерийн лавлах. Уул уурхайн эдийн засаг, бизнес, менежмент. УБ,
Арвай принт, 2012, 713х.

19. Анхаарсанд баярлалаа
Амжилт хүсье