1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC NAM CẦN THƠ
KHOA KỸ THUẬT - CÔNG NGHỆ
1
AN TOÀN VỆ SINH THỰC PHẨM
CHƯƠNG 2: NGỘ ĐỘC THỰC PHẨM DO TÁC NHÂN SINH HỌC
GVHD: Phạm Huỳnh Thúy An
Lớp DH16CNT01 – Nhóm 1
Nguyễn Thị Hương Nguyên Trần Tấn Lộc
Nguyễn Hằng Ni Bùi Trung Hiếu
Đàm Thị Yến Nhi Phạm Thị Kim Liên
Phan Văn Hào Nguyễn Hoàng Huy
Trần Thị Tiểu Duy Nhâm Dương Phước Huy
3. NỘI DUNG
1. Khái niệm
2. Một số vi sinh vật ( vsv )
3. Một số thực phẩm hay bị nhiễm vi sinh vật
4. Nguyên nhân gây ô nhiễm thực phẩm
5. Các con đường lây nhiễm vsv vào thực phẩm
6. Một số yếu tố ảnh hưởng đến sự tồn tại phát triển của vsv
7. Một số biện pháp hạn chế ô nhiễm do vsv
3
4. 1. KHÁI NIỆM
Thực phẩm bị ô nhiễm bởi các tác nhân
sinh học sẽ bị giảm chất lượng, biến
chất, hư hỏng và gây ngô độc cho người
sử dụng. Ngộ độc thực phẩm do vsv là
khi người sử dụng những thực phẩm đã bị
nhiễm vsv gây bệnh và xảy ra tình trạng
bệnh lý do vsv hoặc do độc tố của vsv
gây ra. Vsv có thể là: vi khuẩn , virus,
nấm mốc, ký sinh trùng và tảo…
4
5. 2. MỘT SỐ VI SINH VẬT
( VI KHUẨN, NẤM MỐC, VIRUS, KÝ SINH TRÙNG )
2.1 Vi khuẩn
5
Vi khuẩn
Phân, nước
thải, rác, bụi,
thực phẩm
tươi sống
Thức ăn chin
ở nhiệt độ
thường
Không khí, cơ
thể người: da,
miệng, đường
tiêu hóa…
Thức ăn thừa
6. 2.2 Nấm mốc
- Nấm mốc gây hư hỏng thực phẩm
- Sản sinh các độc tố nguy hiểm
- Aspergillus sinh độc tốc Aflatoxin
gây ung thư gan.
6
Các loại ngũ
cốc
Quả hạt có
dầu dự trữ
Aspergillus
7. 2.3 Virus
- Trong điều kiện thiếu vệ sinh thường bị
nhiễm virus bại liệt, virus viêm gan
- Lây từ phân qua tay người tiếp xúc
hoặc từ nước bị ô nhiễm phân vào thực phẩm
- Có thể lây sang người khác trước khi phát bệnh
7
Trong ruột
người
Nhuyễn thể sống ở
vùng nước ô
nhiễm, nước tưới
có phân tươi
Virus bại liệt -
Poliovirus
8. 4 Ký sinh trùng
Trong thực phẩm là giun sán
-Thịt chưa nấu chín có ấu trùng sán dây gây rối loạn tiêu hóa.
-Cá nước ngọt chưa nấu chín có nang trùng sán lá gan nhỏ
gây tổn thương gan mật.
-Tôm, cua chưa nấu chín có nang trùng sán lá phổi
gây viêm phế quản, đau ngực, ho ra máu.
Ngoài ra còn do ăn thịt tái, nem bằng thịt sống,
tiết canh gây nhiễm độc, dị ứng, sốt cao…. Có thể
dẫn đến tử vong.
8
9. 3. MỘT SỐ THỰC PHẨM HAY BỊ NHIỄM VSV
9
Các loại gia súc, gia cầm
Rau quả tươi sống
Thủy sản tươi sống
Trứng, sữa và các chế phẩm của chúng
10. 4. NGUYÊN NHÂN GÂY Ô NHIỄM THỰC PHẨM
10
Nhà xưởng, máy móc, bao bì
mất vệ sinh
Gia súc, gia cầm bị bệnh
Môi trường ô nhiễm Bảo quản không vệ sinh
Người chế biến mất vệ
sinh hoặc bị bệnh
11. 5. CÁC CON ĐƯỜNG LÂY NHIỄM VSV VÀO
THỰC PHẨM
- Lây nhiễm từ tự nhiên
- Lây nhiễm trong quá trình chế biến
- Do vật môi giới lây truyền
11
12. 12
Lây nhiễm từ
tự nhiên
Từ động vật
Trên da, đường tiêu hóa,
tiếp xúc với phân,
rác…sữa nhiễm khuẩn từ
vú bò.
Từ không khí
Theo bụi, hạt nước nhỏ
vào không khí, theo gió
phát tán và nhiễm vào
thực phẩm.
Từ đất
Nhiễm vào động vật, rau
quả, hạt ngũ cốc, hạt có
dầu và các sản phẩm
khác… từ đất vào nước,
không khí rồi vào thực
phẩm.
Từ nước
Theo từng thủy vực,
từng mùa, vào dòng
chảy, mưa hay không
mưa, ô nhiễm hay
không ô nhiễm.
13. 13
Nhiễm trong quá
trình chế biến
Lây nhiễm vi khuẩn
đường ruột vào phân,
vào thịt hoặc các thực
phẩm khác
Giết mổ, sơ chế không
đảm bảo vệ sinh
Do tay người vắt sữa bò, dụng
cụ chứa đựng…
Vỏ trứng và vỏ quả bị nhiễm bẩn từ tay
nguời, dụng cụ chứa đựng vẫn chuyển
…
14. - Lây nhiễm do vật môi giới
Đó là ruồi, nhặng, muỗi, côn trùng… trên thân mình, chân, râu, cánh của
chúng có nhiễm vsv kể cả gây bệnh rồi đậu vào thực phẩm.
14
15. 6. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ TỒN
TẠI VÀ PHÁT TRIỂN CỦA VSV
6.1 Thành phần thực phẩm
15
Thích
- đạm cao
- đường,
béo thấp
- nước
Không
thích
- đường,
muối, mỡ
cao
- cồn, hóa
chất nhiều
- quá mặn,
ngọt, chua,
khô
thực phẩm hư hỏng do:
chất men có sẵn, bị nhiễm vi khuẩn,
nhiễm nấm men, nấm mốc
Vi
khuẩn
Vi
khuẩn
16. 6.2 Độ pH
vsv khó gây
bệnh ở pH dưới
4,5
thuận lợi phát
triển ở pH 4,6 -
9,0
16
17. 6.3 Nhiệt độ ( ℃ )
6.4 Oxy
Có lợi cho hầu hết các vi khuẩn. Một số loại có thể phát triển ở điều kiện không có oxy ( vi khuẩn
yếm khí ) .
6.5 Độ ẩm
Phát triển ở Aw > 0.85. Tùy thuộc loại thực phẩm mà vsv phát triển khác nhau.
17
0 20 40 60 80 100
10
bảo quản
10 - < 0℃
bị chết 80 - 100
℃
70
bắt đầu chết
60 - 70 ℃
bất lợi
45 - 60
℃
lý tưởng
20 - 37℃
18. 7. MỘT SỐ BIỆN PHÁP HẠN CHẾ Ô NHIỄM DO
VSV
18
Thiết bị, dụng cụ, nhà xưởng nơi
chế biến đảm bảo vệ sinh,
thông thoáng, sạch sẽ, vao ráo.
Quy trình chế biến sắp xếp hợp
lý. Quanh khu sản xuất phải vệ
sinh sạch sẽ.
Nguồn nước và nguyên liệu hạn
chế xâm nhập của vsv. Loại bỏ
các chất vật liệu không để côn
trùng phát triển. Rác và phế thải
vận chuyển ra ngoài một cách
vệ sinh.
Người tham gia chế biến phải
được đào tạo về vệ sinh an toàn
thực phẩm.
Có phương pháp chế biến và bảo
quản thực phẩm hợp lý
19. TỔNG KẾT
19
Tác nhân sinh học
Súc vật bị
bệnh
Môi trường
Chế biến
thực phẩm
Bảo quản
thực phẩm
Giết mổ
Nấu không
kỹ
Ô nhiễm
- Đất
- Nước
- Không
khí
Vệ sinh cá
nhân ( tay
người làm
mang trùng,
ho, hắt hơi…)
Điều kiện mất
vệ sinh.
Không che
đậy, ruồi,
chuột, bọ…
Thực phẩm
20. 20
Cảm ơn mọi người đã theo
dõi !
Chúc mọi người vui vẻ
Trân trọng