SlideShare a Scribd company logo
1 of 54
CONCEPT OF GURVADI
GUNA
Dr. Ajith kumar
PG scholar
Dept. of Rasashastra and Bhaishajya kalpana
Shri.B.M.K Ayurveda Mahavidyalaya, Post Graduate Studies and Research Centre
Belagavi-590003 Karnataka
03-02-2022 1
Concept of Raseshwara Darshana
GURVADI GUNA
• Gurvadi gunas are also known as Shareerika gunas.
• Gurvadi gunas are 20 in number
• गुरुर्मन्दहिर्हिग्धश्लक्श्नसन्द्रम्रुदुस्थिर ाः।गुण ाः ससूक्श्महिशद हििंशह ाः
सहिपर्मर्ाः।(अ.ह्रु.सू.१।१८)
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 2
चरक सुश्रुत A.S A.H र. वै भावमिश्र
गुरु गुरु गुरु गुरु गुरु गुरु
लघु लघु लघु लघु लघु लघु
शी शी शी शी शी शी
उष्ण उष्ण उष्ण उष्ण उष्ण उष्ण
हिग्ध हिग्ध हिग्ध हिग्ध हिग्ध हिग्ध
रूक्ष रूक्ष रूक्ष रूक्ष रूक्ष रूक्ष
र्न्द र्न्द र्न्द र्न्द - र्न्द
ीक्ष्ण ीक्ष्ण ीक्ष्ण ीक्ष्ण ीक्ष्ण ीक्ष्ण
हपस्िल हपस्िल हपस्िल हपस्िल हपस्िल हपस्िल
हिशद हिशद हिशद हिशद हिशद हिशद
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 3
चरक सुश्रुत A.S A.H र. वै भावमिश्र
थिूल थिूल थिूल थिूल - थिूल
सूक्ष्म सूक्ष्म सूक्ष्म सूक्ष्म - सूक्ष्म
म्रुदु म्रुदु म्रुदु म्रुदु म्रुदु म्रुदु
कहिण - कहिण कहिण - श्लक्ष्ण
श्लक्ष्ण श्लक्ष्ण श्लक्ष्ण श्लक्ष्ण -
खर खर खर खर - कक
म श
स्थिर - स्थिर स्थिर - स्थिर
सर सर सर सर - सर
स न्द्र स न्द्र स न्द्र स न्द्र - शुष्क
द्रि द्रि द्रि द्रि - द्रि
सुगन्ध
दुर्ग्मन्ध
व्यि र्ी
हिक हस
आशुक री आशु
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 4
DIFFERENCE OF OPINION
चरक सुश्रुत
र्न्द× ीक्ष्ण र्ृदु× ीक्ष्ण
स्थिर×सर र्न्द×सर
श्लक्ष्ण×खर श्लक्ष्ण×कक
म श
Order according to Bhavapraksha_:
सुश्रु े ु गुण : प्रोक्त हिम्शह स्त न् ब्रुिे श्रुणु। ( भ प्र)
Guru-Laghu , Snighda- Ruksha, Teekshna -Shlakshna , Sthira - sara ,Picchila-
vishada,Sheetha-Ushna,Mrudu-Karkasha,Sthula-sukshma,Drava-Sushka,
Ashu-Manda
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 5
sushrutha Bhavaprakasha
Mrudu-teekshna Teekshna-Slakshna
Sandra -drava Shushka-Drava
charaka Bhavaprakasha
Mridu-Katina Mridu - karkasha
Sandra-drava Sushka -Drava
Manda-teekshna Manda - ashu
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 6
These 20 Gurvadi gunas are:
1. Guru
2. Sheetha
3. Manda
4. Snigdha
5. Shlakshna
6. Sandra
7. Mrudu
8. Sthira
9. Sukshma
10. Vishada
1.Laghu
2.Ushna
3.Tikshna
4.Ruksha
5.Khara
6.Drava
7.Katina
8.Sara
9.Sthoola
10.Pichila
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 7
GURU GUNA
• स दोपलेपबलक्र
ु ् गुरुस्तपमणब्रुह्मणाः।(सु.सू.४६।५१८)
According to dalhana,
• सदोऽङ्गग्ल हन उपलेपोर्लव्रुहि बलक्र
ु ् श्लेमणाः पमणो त्रुस्िजनकाः ब्रुह्मणो
देिव्रुहिकराः।(डल्ह ण)
• गुरुि म िराः पुहिश्लेष्मक
ृ ् हिरप की ि । (भ .प्र.६)
• Karma-
• Dosha-Vatahara,Kaphavardhaka
• Dhatu-Brumhana
• Mala-Malavruddikara
• Panchamahabutas-pruthvi,Jala
• Example-Masha,kadali phala,panasa phala,ksheera,mamsa etc
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 8
LAGHU GUNA
• लघुस्तहिपरी ाः स्य ल्लेखनो रोपणस्त ाः।(सु.सू.४६।४६.५१८)
• लेखनाः पत्तलीकरणाः(डल्हण)
• लघु पथ्यिं परर्् प्रोक्तर्् कफघ्निं शीघ्रप हक ि।(भ .प्र.६।२०२)
• लङ्घने लघुाः।(िेर्हद्र)
• Karma
• Dosha-Kaphahara,vatavardhaka
• Dhatu-Dhatukshayakara
• Mala-Malahrasakara
• Panchamahabutas-Vayu,Akasha
• Udaharana-Mudga,Laja etc.
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 9
GURU LAGHU
Bhautika
sanghatana
PRITVI , JALA TEJA , VAYU , AKASHA
Rasa MADHURA , AMLA
KASHAYA
TIKTA , LAVANA
KATU
Vipaka MADHURA KATU , AMLA
Action on Agni DIFFICULT FOR
DIGESTION
EASILY DIGESTED
Therapeutic
classification
SNEHANA
BRIMHANA
RUKSHANA
LANGHANA
Example MASHA , MUSALI MUDGA
Practical
utility
USEFUL IN VATAJA
VYADHI
USEFUL IN KAPHAJA
VYADHI
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 10
SHEETA GUNA
• ह्ल दन स्तम्भनाः शी ो र्ूि मत्रुट्स्वेदद िहज ्।(सु.सू.४६।५१५)
• ह्लादनः सुखकारीत्यर्थः; तृट्स्वेदिूर्च्ाथदाहमिमदत्यर्थः(डल्हण)
• शी स्तु ह्ल दनाः स्तम्भी र्ूि म ृट्स्वेदद िनु ्।(भ .प्र.६)
• स्तम्बने हिर्ाः।(िेर् हद्र)
• Karma
• Dosha-pittaghna,vatashleshmakara
• Dhatu-dhatuvruddhikara
• Mala-mutrala,pureesha sthambhaka
• Panchamahabhutas-Jala
• Udhaharana-Chandana,sariva,usheera,Kumari etc
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 11
USHNA GUNA
• उष्णस्तहिपरी ाः स्य ् प िनश्च् हिशेष ाः (सु.सू.४६।५१५)
• पाचनो व्रणादीनाि्| (डल्हण)
• उष्णो भिह शीत्स्यहिपरी श्च प िनाः/(भ .प्र.६।२०३)
• KARMA
• Dosha-pittavardhaka,vatashleshmahara
• Dhatu-raktasrava pravarthaka
• Mala-purisha and sweda pravarthaka
• Panchamahabhutas-Agni
• Udhaharana-Chitraka,hingu,etc
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 12
SHEETA USHNA
Bhautika
sanghatana
VAYU , JALA AGNI
Rasa TIKTA , MADHURA
KASHAYA
LAVANA , AMLA
KATU
Vipaka MADHURA KATU
Action on Agni DECREASES INCREASES
Therapeutic
classification
BRIHMANA ,
SNEHANA,STAMBANA
LANGHANA
RUKSHANA,SWEDANA
Example CHANDANA CHITRAKA
Practical
utility
Useful in pittaja vyadhi and
in case of daha , murcha ,
atisweda
Useful in vatakaphaja
vyadhi and ajirna , very
necessary quality for
swedana karma
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 13
SNIGDHA GUNA
• िेिर् दमिक्र
ु स्िग्धिं बलिणमकरस्तकि ।(सु.सू.४६।५१६)
• मिग्धो गुणः िेहामदकारण इत्यर्थः(डल्हण)
• हिग्धर्् ि िरम्श्श्लेमकरर व्रुशर्् बल ििर््।(भ .प्र.६।२०३)
• र्स्य क्लेदने शस्क्ताः स हिग्धाः।(िेर्हद्र)
• KARMA
• Dosha-Vatahara,Shleshmavardhaka
• Dhatu-Dhatuvardhaka
• Mala-malapravartaka
• Panchamahabhutas-Jala
• Udhaharana-Tila,grutha,taila,vatada etc
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 14
RUKSHA GUNA
• रुक्ष सर्ीरणकरर्् परर्् कफिरर्् र् र््।(भ .प्र.६।२०३)
• रूक्षो गुणस्तमिपरीतो रौक्ष्यकामिन्यकर इत्यर्थः|(डल्हण)
• र्स्य शोषणे शस्क्ताःस रुक्षाः।(िेर्हद्र)
• रुक्षस्तहिपरी ाः स्य हिशेष ् स्तम्भन खराः।(सु.सू.४६।५१६)
• KARMA
• Dosha-vatavardhaka
• Dhatu-dhatu kshayakara,balahara
• Mala-malashoshaka
• Panchamahabhutas-vayu
• Udhaharana-Yava,guggulu
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 15
SNIGDHA RUKSHA
Bhoutika sanghatana Ap Vayu
Rasa Madhura,amla,lavana Katu,tikta,kashaya
Vipaka Madhura Katu
Action on agni Decreases Increases
Therapeutic classification Snehana,brimhana,swedana Rukshana,langhana,stambhana
Example Tila Yava,kutaja
Practical utility Snigdha guna dravyas are very
necessary for snehana karma &
useful in vataja vyadhi .
Ruksha guna dravyas are very useful
in atikleda and for sthambana karma.
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 16
MANDA GUNA
• र्न्दोाः र्त्र कराः थम्रु ाः।(सु.सू.४६।५२२)
• यात्राकर इमत शरीरस्र्ामयत्वाद्देहस्य यात्राां वतथनां करोमत|(डल्हण)
• र्स्य शर्ने शस्क्ताः स र्न्दाः।(िेर्हद्र)
• KARMA
• Dosha-kaphavardhaka,pittashamaka
• Dhatu-dhatuvrdhaka
• Mala-no effect
• Panchamahabhutas-pruthvi,jala
• Udhaharana-Kushmanda,dadhi
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 17
TIKSHNA GUNA
• द िपककरस्तीक्षणस्र िणाः।(सु.सू४६।५१८)
• दाहेत्यामद अन्यर्ेमत अदाहपाककरोऽस्रावण इत्यर्थः|(डल्हण)
• ीक्ष्णाः हपत्तकरिं प्र र्ो लेखनो कफि नु ्।(भ .प्र.६।२०७)
• र्स्य शोधने शस्क्ताः स ीक्ष्णाः(िेर् हद्र)
• KARMA
• Dosha-pittakara,kaphahara,vatavardhaka
• Dhatu-dhatukshayakara
• Mala-malapravartaka
• Panchamahabhutas-Agni
• Udhaharana-Bhallataka,maricha etc
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 18
MANDA TIKSHNA
Bhoutika sanghatana Ap,prithvi Tejas,vayu
Rasa Madhura,tikta,kashaya Amla,lavana,katu
Vipaka Madhura Amla
Action on dosha,dhatu,mala pittahara & kaphakara
Dhatu vruddhi, mala
apravartaka, shamana,
yatrakara, chirakari.
pittakara & kaphahara
Dhatu kshaya, mala
pravartaka & shodan
dahakara pakakara sravan
lekhan.
Action on agni Decreases Increases
Therapeutic classification Snehana,brimhana,stambhan
a
Rukshana,langhana,swedana
Example Kushmanda Bhallataka
Practical utility manda guna yukta dravyas
are very useful for dosha
shaman in case of krusha &
durbala persons and in alpa
dosha.
Tikshna guna dravyas is very
useful in shodana karma and
useful in bahudosha.
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 19
SHLAKSHNA GUNA
• श्लक्ष्णाः हपस्िलिज्ज्ञेर्ाः (सु.सू.४६।५२१)
• श्लक्ष्ण इत्यामद| श्लक्ष्णो गुणः मपच्छर्च्लवज्ज्ञेयः|(डल्हण)
• र्स्य रोपणे शस्क्ताः स श्लक्ष्णाः(िेर्हद्र)
• श्लक्श््णाःिेिो हिनोहप स्य ् कहिणोहप हि हिक्कणाः(भ .प्र.६।२०६)
• KARMA
• Dosha-kaphavardhaka,
• Dhatu-dhatuvrdhaka
• Mala-malapravartaka
• Panchamahabhutas-Akasha according to Charaka
• Udhaharana-dugdha,navaneeta
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 20
KHARA GUNA
• कक
म शो हिशदो र्ि ।(सु.सू.४६।५२१)
• कक
थ शो गुणः|(डल्हण)
• र्स्य लेखने शस्क्ताः स खराः(िेर्हद्र)
• KARMA
• Dosha-vatavardhaka
• Dhatu-dhatukshayakara
• Mala-Malashoshaka
• Panchamahabhutas-vayu,pruthvi
• Udhaharana-chanaka,shilajithu
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 21
SHLAKSHNA
KHARA
Nirukti र्स्य रोपणे शस्क्ताः स श्लक्ष्णाः।
(िे)
श्लक्ष्णाः हपस्िलि ् र्ग्ेर्ाः। (सु)
र्स्य लेखने शस्क्ताः स खराः।(िे)
खरो अर्ृदुाः। (अहृ)
Bhoutika sanghatana Akasha ( charak ) Vayu+prutvi(charak)
Vayu+ Agni (sushruta)
Karma kaphakara & vatahara, dhatu
vardhaka, mala pravartaka,
ropan, similar to picchila like
jivana, balya,sandharana.
vatakara &
Dhatu kshaya, lekhana.
Examples Vaikranta, praval. sukti.parijatha patra
Practical utility Slakshna guna is useful for
healing of the ulcers.
Khara guna is useful in
sthoulya.
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 22
MRIDU GUNA
• म्रुदुरन्य ।(सु.सू.४६.५१८)
• र्स्य श्लिने शस्क्ताः स म्रुदु।(िेर्हद्र)
• KARMA
• Dosha-kaphavardhaka,vata-pittashamaka
• Dhatu-Dhatushaithilyakara
• Mala-mala shodhaka
• Panchamahabhutas-Jala,akasha
• Udhaharana-Draksha,grutha,dugdha
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 23
KATHINA GUNA
• र्स्य द्रुढीकरणे शस्क्ताः स कहिणाः।(िेर् हद्र)
• कहिणत्विं प हिमिर््।(र.िै)
• KARMA
• Dosha-vatavardhaka
• Dhatu-dhatu drudakara
• Mala-vibandhakara
• Panchamahabhutas-pruthvi
• Udhaharana-Pravala,mukta
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 24
MRUDU KATHINA
Nirukti र्स्य द्रव्यस्य श्लिने शस्क्ताः स
र्ृदुाः। (िे)
र्स्य द्रव्यस्य दृढीकरणे शस्क्ताः स
कहिणाः।(िे)
Bhoutika sanghatana Jala+Akasha Prithvi
Karma vatapittahara & kaphakara
Dhatu saithilyakara,
mrudukara, dahanashaka.
vatakara &
Dhatu drudhikara,
sanghatakara.
Examples Godhuma, yastimadhu. Vajra, shankha.
Practical utility Mrudu guna gives softness to
the skin and used in the
roughness & hardness of the
skin.
kathina guna imparts hardness
hence it gives strength to the
dhatus.
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 25
STHIRA GUNA
• स्थिरो ि र्लस्तम्भी।(भ .प्र.६।२०७)
• र्स्य ध रणे शस्क्ताः स स्थिराः।(िेर् हद्र)
• KARMA
• Dosha-Kaphavardhaka
• Dhatu-dhatu Vardhaka
• Mala-malavardhaka
• Panchamahabhutas-pruthvi
• Udhaharana-Shalaparni,Godhuma
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 26
SARA GUNA
• सरोऽनुलोर्नाः प्रोक्ताः।(सु.सू..४६.५२२)
• अनुलोिनो वातिलप्रवतथनः|(डल्हण)
• सरस्तेष िं प्रि मकाः।(भ .प्र.६.२०७)
• र्स्य प्रेरणे शस्क्ताः स सराः।(िेर्हद्र)
• KARMA
• Dosha - Vatavardhaka
• Dhatu - dhatu lekhanakara
• Mala- malapravartaka
• Panchamahabhutas – jala ,vayu
• Udhaharana - eranda
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 27
STHIRA SARA
Nirukti र्स्य ध रणे शस्क्ताः स स्थिराः। (िे)
स्थिरो ि र्लस्तम्भी । (भ .प्र)
र्स्य प्रेरणे शस्क्ताः स सराः। (िे)
सरो अनुलोर्नो प्रोक्तो । (सु)
अनुलोर्नो ि र्लप्रि मकाः ।
(डल्हण)
Bhoutika sanghatana Prithvi Jala ( su)
Karma vatahara & kaphakara
Dhatu vruddhi, stambhaka,
dharana vata stambhi, mala
stambhi.
ि , mala pravartaka &
prasaran, anulomana.
Examples Khadira, Babbula. Haritaki, Trivruta.
Practical utility Sthira guna yukta dravyas are
very useful for stambhana
karma and gives stability.
Sara guna dravyas is very useful
in anulomana karma, so very
useful in malabadhata.
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 28
PICCHILA GUNA
• हपस्िलो जीिनो बल्याः सन्ध नाः श्लेमलो गुरुाः।(सु.सू.४६।५१७)
• मपच्छर्च्लो गुणः| िीवनः प्राणधारणः| सन्धानो भग्नस्य|(डल्हण)
• हपस्िलो न्तुलो बल्याःसन्ध नाः श्लेमलो गुरुाः।(भ .प्र)
• र्स्य लेपने शस्क्ताः स हपस्िलाः।(िेर्हद्र)
• KARMA
• Dosha-kaphavardhaka
• Dhatu-dhatu vruddikara,asthisandhanakara
• Mala-malapravartaka
• Panchamahabhutas-jala
• Udhaharana-shleshmantaka,asthishrunkala,kokilaksha
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 29
VISHADA GUNA
• हिशधो हिपरी ोस्म ् क्लेद िूषण रोपणाः।(सु.सू.४६।५१७)
• मवशदो गुणः| मवपरीतोऽस्मामदमत असन्धानोऽिीवनोऽश्लेषी च|(डल्हण)
• क्लेदिे दकरिं ख्य ो हिशधो व्रणरोपणाः।(भ .प्र.)
• र्स्य क्ष लने शस्क्ताः स हिशधाः।(िेर्हद्र)
• KARMA
• Dosha-vatavardhaka
• Dhatu-dhatu lekhanakara,vranaropaka
• Mala-malashoshaka
• Panchamahabhutas-pruthvi,vayu,teja
• Udhaharana-Nimba,kshara
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 30
VISHADA PICCHILA
Nirukti र्स्य क्ष लने शस्क्ताः स हिशदाः। (िे)
हिशदे हिपरी ो अस्म ्
क्लेद िूषण
रोपणाः।(सु)
र्स्य लेपने शस्क्ताः स हपस्िलाः।(िे)
हपस्िलो जीिनोबल्याः सन्ध न
श्लेष्मलो गुरुाः। (सु)
Bhoutika sanghatana Pritvi+Vayu+Agni+
Akasha Jala
Karma kaphahara & vatakara , lekhan,
mala shoshaka, kshalana,
kledaacushana, ropan.
Dhatu saithilyakara, mrudukara,
slatane, dahanashaka.
vatahara & kaphakara
Dhatu vruddhikara, bruhmana,
malotsarga, lepana,
pranadharana,
Balya, sandhanakara.
Examples Nimba, Guggulu. Slesmantaka, Salmali.
Practical utility Vishada guna is very useful in
vrana as it dries up the moisture.
Picchila is useful quality in
bhagna as it helps in joining.
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 31
SUKSHMA GUNA
• सूक्ष्मस्तु सौक्ष्म ् सूक्ष्मेषु स्रो ोनुसराः थम्रु ाः।(सु.सू४६।५२४)
• सूक्ष्मो गुणः(डल्हण)
• र्स्य हििरणे शस्क्ताः स सूक्ष्माः।( िेर्हद्र)
• KARMA
• Dosha-Vatavardhaka
• Dhatu-Datukshayakara
• Mala-malashoshaka
• Panchamahabhutas-Agni,vayu,Akasha
• Udhaharana-Madhya,visha
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 32
STHULA GUNA
• थिूलाः थिौल्यकरो देिे स्रो स िं अिरोधक्र
ु ्।(भ .प्र)
• अत्र स्र्ूलगुणिमप क
े मचत् पिच्छि, स च पािोऽभावान्न मलच्छखतः|(डल्हण)
• र्स्य सिंिरणे शस्क्ताः स थिूल।(िेर्हद्र)
• KARMA
• Dosha - Kaphavardhaka
• Dhatu –dhatuvruddikara , sthaulyakara
• Mala- malotsargakara
• Panchamahabhutas - pruthvi
• Udhaharana - pistaka,modaka,dadhi
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 33
SUKSHMA STHULA
Nirukti र्स्य हििरणे शस्क्ताः स
सूक्ष्माः।(िे)
सूक्ष्मस्तु सौक्ष्य ् सूक्ष्मेषु स्रो ाः
वनुसराः स्मृ ाः । (सु)
र्स्य सिंिरणे शस्क्ताः स थिूलाः।
(िे)
थिूलाः थिौल्यकरो देिे
स्रो स र्िरोधक
ृ ् । (भ .प्र)
Bhoutika sanghatana Vayu+Agni+
Akasha
Prutvi
Karma kaphahara & vatakara, dhatu
kshaya, malakshayakara
vivarana, suksma.
vatahara & kaphakara
Dhatu vruddhikara,
malotsarga, sthoulyakara dehe
srotasam avarodha karaka.
Examples Madya, Madhu.,taila Dadhi, Pistaka.
Practical utility Sukma guna is very useful
in vaman karma .
Sthula may be used in the
krusha as it act as bruhmana.
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 34
SANDRA GUNA
• स न्द्राः थिूलाःस्य ् बन्धकरकाः।(सु.सू.४६।४२०)
• सान्द्रो गुणः| बन्धकारक उपचयकारक इत्यर्थः|(डल्हण)
• र्स्य प्रस धने शस्क्ताः स सन्द्र।(िेर्हद्र)
• KARMA
• Dosha- Kaphavardhaka
• Dhatu- dhatu sandhanakara
• Mala-mala ghadakara
• Panchamahabhutas – pruthvi , jala
• Udhaharana - navaneeta,dhadi etc
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 35
DRAVA GUNA
• द्रिाः प्रक्लेदनाः(सु.सू.४६।४२०)
• द्रवः प्रक्लेदनो व्यापी शुष्कः स्याद्बन्धकारकः’ इमत क
े मचत् पिच्छि|(डल्हण)
• द्रिाः प्रक्लेदकरो व्य पी।(भ .प्र)
• र्स्य हिलोडने शस्क्ताः स द्रिाः।(िेर्हद्र)
• KARMA
• Dosha-Kaphavardhaka,
• Dhatu-rasadi dhatu vruddikara
• Mala-mutraadi mala vruddikara
• Panchamahabhutas-jala
• Udhaharana-takra,ikshurasa,jala,ksheera etc
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 36
SANDRA DRAVA
Nirukti र्स्य प्रस दने शस्क्ताः स स न्द्राः।(िे)
स न्द्राः थि नबन्धक रकाः।(सु)
र्स्य द्रव्यस्य हिलोढने शस्क्ताः स
द्रिाः।(िेर् हद्र)
द्रिाः प्रक्लेदनाः पराः। (सु)
Bhoutika sanghatana Pritvi+Vayu+Agni+
Akasha Jala
Karma kaphakara & vatahara, dhatu
upachaya ,
prasadana,bandhakaraka
Pittakara
Dhatu kshaya, prakledan,
syandanakaraka.
Examples Vidharikanda, Musali. Ikshurasa, Kshira.
Practical utility Sandra guna is
kaphavardhaka, in case of krisha
it may be used to improve
weight.
Drava guna is useful in case of
mutrakrichra.
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 37
Acharya Sushrutha told 6 extra gunas they are
• Vyavayi
• Vikasi
• Sugandha
• Durgandha
• Ashukari
• Shushka
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 38
VYAVAYI GUNA
• Vyavayi is consider as Karma according to Sharangadhara.
• Vyavayi guna dravayas spreads into whole body then undergo Paaka.
• Vyavayi guna dravyas having the predominency of Akasha & Vayu Mahabutas.
• Eg-Ahiphena,Bhanga etc
• व्यि र्ी ि स्खलिं देििं व्य प्य प क र् कल्प े |
• व्यवायी गुणः| अच्छखलमित्यामद अपक्व एवाच्छखलांदेहां व्याप्नोमत पश्चान्मद्यमवषवत् पाक
ां या
मत; अन्ये ‘भावाय कल्पते’ इमत पिच्छि, (डल्हण)
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 39
VIKASI GUNA
• Vikasi is also consider as Karma according to Sharangadhara.
• Vikasi drsvyas spreads into whole body and causes Dhatu
shaithilyata,sandhishaithilyata and causes ojo Kshaya.
• Vikasi Dravyas having predominance of Vayu mahabhuta.
• Eg-Kramuka,kodrava
• हिक सी हिकसन्नेििं ध ुबन्ध न् हिर्ोक्षर्े ् |
• मवकासी गुणः| मवकसन् प्रसपथन्| एवमिमत अपक्व एव सकलांदेहां व्याप्य| धा
तुबन्धान् मविोक्षयेत् धातुशैमर्ल्यां करोतीत्यर्थः|(डल्हण)
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 40
SUGANDHA GUNA
• Sugandha is consider as guna according to Sushrutha ,where Dravyas
possessing sugandhata or good fragrance which is pleasing to mind and
body.
• Eg- Chandana , Karpoora etc.
• सुगन्धो रोिनो र्ृदुाः |
• सुगन्धो गुणः| (डल्हण)
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 41
DURGANDHA GUNA
• Durgandha is consider as opposite of Sugandha ,
• which is unpleasant to body and mind.
• It causes Aruchi,hrullasa etc.
• Eg-Gandhaprasarini
• दुगमन्धो हिपरी ोऽस्म द् धृल्ल स रुहिक रकाः |
• हृल्लासारुमचकारक इमत पुनररुमचग्रहणांमिमवधारुमचप्रापणार्ं, तेनाहारां न काङ्क्षमत
मियिाणाच्च मवरसीभवमत, हृल्लासः र्ूत्करणां, छमदथररत्यन्ये|(डल्हण)
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 42
ASHUKARI GUNA
• Ashukari means which spreads quickly.
• Ashukari guna yukta dravyas act on body quickly
• Like how oil spreads in water.
• Bhavamishra mention Ashukari as Aashu.
• आशुक री ि ऽऽशुत्व द्ध ित्यम्भहस ैलि ् |(su.su.45)
• आशुकारी गुणः, आशुत्वात्| (Dalhana)
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 43
SHUSHKA GUNA
• This is consider as viparita of Drava guna
• This is having predominant of Pruthvi , Vayu , Teja mahabuta .
• This is having qualities of Sandra and ruksha gunas.
• Bhavamishra also mentioned Shushka guna is Vipareeta of Drava guna
• शुष्कः स्याद्बन्धकारकः’ इमत क
े मचत् पिच्छि|(dalhana)
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 44
पञ्च र्ि भू and गुि महद गुण
पञ्च िहाभूत गुण
प हिमि द्रव्य गुरु,थिूल,स्थिर
आप्य द्रव्य द्रि,शी ,गुरु,हिग्ध,र्न्द,स न्द्र
आर्ग्ेर् द्रव्य रूक्ष, ीक्ष्ण,उष्ण,हिशद,सूक्ष्म
ि र्िीर् द्रव्य रूक्ष,हिशद,लघु
न भस द्रव्य सूक्ष्म,हिशद,लघु
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 45
गुि महद गुण and िीर्म
गुण and िीर्म
CHARAKA SUSHRUTA ASTANGA SANGRAHA ASTANGA HRUDAYA
Mrudu Sheeta Guru Guru
Tikshna Ushna Laghu Snigdha
Guru Snigdha Snigdha Hima
Laghu Ruksha Ruksha Mrudu
Snigdha Vishada Tikshna Laghu
Ruksha Picchila Manda Ruksha
Ushna Mrudu Sheeta Ushna
sheeta Tikshna ushna tikshna
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 46
गुि महद गुण and रस
GUNA PRAVARA MADHYAMA AVARA
Mrudu Madhura Tikta Kashaya
Tikshna Katu Amla Lavana
Snigdha Madhura Amla Lavana
Ruksha Kashaya Katu Tikta
Sheeta Madhura Kashaya Tikta
Ushna Lavana Amla Katu
Guru Madhura Kashaya Lavana
Laghu Tikta Katu Amla
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 47
गुि महद गुण and हिप क
Mahabhuta pradhanyata Vipaka
Prithvi Parthiva
Ap Apya GURU VIPAKA
Agni Taijasiya
Vayu Vayavya LAGHU VIPAKA
Akasha Akashiya
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 48
गुवाथमद गुण and षडुपिि
SANTARPANA
Brimhana Guru-sheeta-mrudu-snigdha-bahala-sthoola-picchila-manda-sthira-slakshna
Snehana Drava-sookshma-sara-snigdha-picchila-guru-sheeta-manda-mrudu
Stambhana Sheeta-manda-mrudu-slakshna-rooksha-sukshma-drava-sthira-laghu
APATARPANA
Langhana Laghu-ushna-tikshna-vishada-rooksha-sookshma-khara-sara-kathina
Rukshana Rooksha-laghu-khara-tikshna-ushna-sthira-apicchila-kathina
Swedana Ushna-tikshna-sara-snigdha-rooksha-sookshma-drava-sthira-guru
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 49
ROLE OF GURVADI GUNA IN SWASTHYARAKSHANA
• Following the rutucharya helps in maintaining the health of the individuals.
• Specific gunas are increase in specific rutus .
• for Eg-In Greeshma Rutu there is an increase in Ushna,ruksha gunas ,in this
condition Sheetha,Snigdha guna dravyas should be used.
• In hemantha rutu there is predominance of sheetha,ruksha guna here
Ushna,snigdha guna dravyas should be used.
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 50
GURVADI GUNA IN VIKARA PRASHAMANA
Gurvadi gunas are used in treatment of disease like :-
• In dhatukshaya conditions samana gunayukta dravyas should be given
• For eg-In mamsa dhatukshaya picchila,guru guna dravyas are to be given.
• In Asthibhaghna condition picchila guna dravyas are to be given as it
facilitates bhaghna sandhana
• In the conditions of doshavruddi vipareetha or viruddha guna dravyas are to
given
• Eg-In vata vruddi - guru snigdha guna dravyas should be given
In kapha vruddi - ushna,laghu guna dravyas are to be given
In pitta vruddi - sheetha,drava guna dravyas are to be given
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 51
RELATION BETWEEN KARMAAND GUNA
किथ गुण
दीपन उष्ण, लघु, ीक्ष्ण
प िन लघु, रुक्ष, उष्ण
ग्र िी उष्ण, रुक्ष, लघु
छे दन उष्ण, रुक्ष, ीक्ष्ण
लेखन रुक्ष, उष्ण, लघु
प्रर् हि रुक्ष, उष्ण, लघु, ीक्ष्ण
सिंध न हपस्िल, हिग्ध, गुरु
शूलप्रशर्न उष्ण, ीक्ष्ण, सूक्ष्म, लघु
ृस्िघ्न उष्ण, ीक्ष्ण, लघु, रुक्ष
रस र्न हिग्ध, शी , हपस्िल, गुरु
हिद िी उष्ण, ीक्ष्ण, गुरु, हिग्ध
हििम्भ गुरु, रुक्ष, शी
अहभष्यन्द गुरु, हपस्िल, हिग्ध
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 52
GURVADI GUNA PRAYOJANA
• Gurvadi gunas are known as shareerika gunas
• According to Acharya Sushrutha
• गुण र् उक्त द्रव्येषु शरीरेश्वहप े ि ।थि नव्रुहिक्षर्स्तस्म ् देहिन िं द्रव्य
िे ुक ाः॥(सु.सू.४१।१२)
• Gurvadi gunas present in Shareera and also in aushadha dravyas so
if there is imbalance like vruddi,kshaya of Dhatus we can treat by
using corresponding Dravyas according to Samanya vishesha
siddantha.
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 53
5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 54

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

samanya vishesh.pdf
samanya vishesh.pdfsamanya vishesh.pdf
samanya vishesh.pdf
 
GENERAL CONCEPT OF DHATU
GENERAL CONCEPT OF DHATUGENERAL CONCEPT OF DHATU
GENERAL CONCEPT OF DHATU
 
Sandhana kalpana by Dr.shrilata
Sandhana kalpana by Dr.shrilataSandhana kalpana by Dr.shrilata
Sandhana kalpana by Dr.shrilata
 
Charak mahakashaya part 1
Charak  mahakashaya part 1Charak  mahakashaya part 1
Charak mahakashaya part 1
 
Dravyasangrahana vidhi Module 1
Dravyasangrahana vidhi  Module 1Dravyasangrahana vidhi  Module 1
Dravyasangrahana vidhi Module 1
 
Dravya Varga
Dravya VargaDravya Varga
Dravya Varga
 
Guruvadi guna
Guruvadi gunaGuruvadi guna
Guruvadi guna
 
Sookshma Vyavayi Vikasi Karma acc Sharangadhara.pptx
Sookshma Vyavayi Vikasi Karma acc Sharangadhara.pptxSookshma Vyavayi Vikasi Karma acc Sharangadhara.pptx
Sookshma Vyavayi Vikasi Karma acc Sharangadhara.pptx
 
Dravya guna vignyan syllabus PPT
Dravya guna vignyan syllabus PPTDravya guna vignyan syllabus PPT
Dravya guna vignyan syllabus PPT
 
Applied aspect of Rasa (PERCEPTION OF TASTE)
Applied aspect of Rasa (PERCEPTION OF TASTE)Applied aspect of Rasa (PERCEPTION OF TASTE)
Applied aspect of Rasa (PERCEPTION OF TASTE)
 
Virya
ViryaVirya
Virya
 
Bhaishjya kalpana
Bhaishjya  kalpana Bhaishjya  kalpana
Bhaishjya kalpana
 
Applied aspects of Tridosha Siddhanta
Applied aspects of Tridosha SiddhantaApplied aspects of Tridosha Siddhanta
Applied aspects of Tridosha Siddhanta
 
sneha kalpana
 sneha kalpana sneha kalpana
sneha kalpana
 
Chronological Development of Rasa Shastra
Chronological Development of Rasa ShastraChronological Development of Rasa Shastra
Chronological Development of Rasa Shastra
 
Knowledge about various nighantus
Knowledge about various nighantusKnowledge about various nighantus
Knowledge about various nighantus
 
Aushadh matra in ayurveda
Aushadh matra in ayurvedaAushadh matra in ayurveda
Aushadh matra in ayurveda
 
Fundamental principles of bhaishajya kalpana
Fundamental principles of bhaishajya kalpanaFundamental principles of bhaishajya kalpana
Fundamental principles of bhaishajya kalpana
 
Charaka samhita
Charaka samhitaCharaka samhita
Charaka samhita
 
Navasaara
NavasaaraNavasaara
Navasaara
 

Similar to CONCEPT OF GUNA BY DR AJITH KUMAR.pptx

Similar to CONCEPT OF GUNA BY DR AJITH KUMAR.pptx (20)

Astrology and Diabetes (Prameha)
Astrology and Diabetes (Prameha)Astrology and Diabetes (Prameha)
Astrology and Diabetes (Prameha)
 
shloka- basti- action- enema- ayurveda-panchakarma
shloka- basti- action- enema- ayurveda-panchakarmashloka- basti- action- enema- ayurveda-panchakarma
shloka- basti- action- enema- ayurveda-panchakarma
 
Shotha presentation.pptx
Shotha presentation.pptxShotha presentation.pptx
Shotha presentation.pptx
 
Kriyakaala vivechana in prameha
Kriyakaala vivechana in pramehaKriyakaala vivechana in prameha
Kriyakaala vivechana in prameha
 
Vasant kusumakar rasa.pptx
Vasant kusumakar rasa.pptxVasant kusumakar rasa.pptx
Vasant kusumakar rasa.pptx
 
Kriya kala VIVECHANA IN STHOLAYA
Kriya kala VIVECHANA IN STHOLAYA Kriya kala VIVECHANA IN STHOLAYA
Kriya kala VIVECHANA IN STHOLAYA
 
BASTI IN AYURVEDA
BASTI IN AYURVEDA BASTI IN AYURVEDA
BASTI IN AYURVEDA
 
Basthi Karma
Basthi KarmaBasthi Karma
Basthi Karma
 
Rasa dhatu kriya sharir
Rasa dhatu  kriya sharirRasa dhatu  kriya sharir
Rasa dhatu kriya sharir
 
Udumbara in Management of Vidradi
Udumbara in Management of VidradiUdumbara in Management of Vidradi
Udumbara in Management of Vidradi
 
Ashtasamskara of parada
Ashtasamskara of paradaAshtasamskara of parada
Ashtasamskara of parada
 
FORMULATIONS USED IN BITES AND STINGS.pptx
FORMULATIONS USED IN BITES AND STINGS.pptxFORMULATIONS USED IN BITES AND STINGS.pptx
FORMULATIONS USED IN BITES AND STINGS.pptx
 
rasayana.pptx
rasayana.pptxrasayana.pptx
rasayana.pptx
 
Kshetreekarana in Rasasastra
Kshetreekarana in RasasastraKshetreekarana in Rasasastra
Kshetreekarana in Rasasastra
 
basti
basti basti
basti
 
OUŚHAḌHA SEVANA KĀLA.pptx
OUŚHAḌHA SEVANA KĀLA.pptxOUŚHAḌHA SEVANA KĀLA.pptx
OUŚHAḌHA SEVANA KĀLA.pptx
 
Dravya Varga.pptx
Dravya Varga.pptxDravya Varga.pptx
Dravya Varga.pptx
 
Kshetrikaranam
KshetrikaranamKshetrikaranam
Kshetrikaranam
 
Makshika.pptx
Makshika.pptxMakshika.pptx
Makshika.pptx
 
Rasa seva
Rasa sevaRasa seva
Rasa seva
 

More from DR AJITH KUMAR

Paribhasha shareera OF RACHANA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
Paribhasha shareera OF RACHANA SHAREERA BY DR AJITH KUMARParibhasha shareera OF RACHANA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
Paribhasha shareera OF RACHANA SHAREERA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
PRAMANA SHAARERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
PRAMANA SHAARERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARPRAMANA SHAARERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
PRAMANA SHAARERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
Dhamani sharira OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
Dhamani sharira OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARDhamani sharira OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
Dhamani sharira OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
SIRA SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
SIRA SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARSIRA SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
SIRA SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
KOSHTA ASHAYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
KOSHTA ASHAYA SHAREERA BY DR AJITH KUMARKOSHTA ASHAYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
KOSHTA ASHAYA SHAREERA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
PESHI SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
PESHI SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARPESHI SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
PESHI SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
SNAYU SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
SNAYU SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARSNAYU SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
SNAYU SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
SANDHI SHAREERA BY DR AJITH KUMAR SHAREERA RACHANA
SANDHI SHAREERA BY DR AJITH KUMAR SHAREERA RACHANASANDHI SHAREERA BY DR AJITH KUMAR SHAREERA RACHANA
SANDHI SHAREERA BY DR AJITH KUMAR SHAREERA RACHANADR AJITH KUMAR
 
ASTHI SHAREERA SHAREERA RACHANABY DR AJITH KUMAR
ASTHI SHAREERA SHAREERA RACHANABY DR AJITH KUMARASTHI SHAREERA SHAREERA RACHANABY DR AJITH KUMAR
ASTHI SHAREERA SHAREERA RACHANABY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
Abhinivratti Shareeram or Developmental anatomy by Dr.Ajith kumar
Abhinivratti Shareeram or Developmental anatomy by Dr.Ajith kumarAbhinivratti Shareeram or Developmental anatomy by Dr.Ajith kumar
Abhinivratti Shareeram or Developmental anatomy by Dr.Ajith kumarDR AJITH KUMAR
 
PRESERVATION OF DEAD BODY, ANATOMICAL PLANES, ANATOMICAL TERMS BY DR AJITH KUMAR
PRESERVATION OF DEAD BODY, ANATOMICAL PLANES, ANATOMICAL TERMS BY DR AJITH KUMARPRESERVATION OF DEAD BODY, ANATOMICAL PLANES, ANATOMICAL TERMS BY DR AJITH KUMAR
PRESERVATION OF DEAD BODY, ANATOMICAL PLANES, ANATOMICAL TERMS BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
1. SHAREEROPAKRAMANEEYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
1. SHAREEROPAKRAMANEEYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR1. SHAREEROPAKRAMANEEYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
1. SHAREEROPAKRAMANEEYA SHAREERA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
SHODHANA OF VAIKRANTHA, MAKSHIKA, VIMALA BY DR AJITH KUMAR
SHODHANA OF VAIKRANTHA, MAKSHIKA, VIMALA BY DR AJITH KUMARSHODHANA OF VAIKRANTHA, MAKSHIKA, VIMALA BY DR AJITH KUMAR
SHODHANA OF VAIKRANTHA, MAKSHIKA, VIMALA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
VIMALA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
VIMALA SHODHANA BY DR AJITH KUMARVIMALA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
VIMALA SHODHANA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
VAIKRANTA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
VAIKRANTA SHODHANA BY DR AJITH KUMARVAIKRANTA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
VAIKRANTA SHODHANA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
PARIBHASHA OF RASASHASTRA BY DR AJITH KUMAR
PARIBHASHA OF RASASHASTRA BY DR AJITH KUMARPARIBHASHA OF RASASHASTRA BY DR AJITH KUMAR
PARIBHASHA OF RASASHASTRA BY DR AJITH KUMARDR AJITH KUMAR
 
ABHRAKA SHODHANA By Dr Ajith Kumar
ABHRAKA SHODHANA By Dr Ajith KumarABHRAKA SHODHANA By Dr Ajith Kumar
ABHRAKA SHODHANA By Dr Ajith KumarDR AJITH KUMAR
 
CHRONOLOGICAL DEVELOPMENT OF RASASHASTRA AND BHAISHAJYA KALPANA
CHRONOLOGICAL DEVELOPMENT OF RASASHASTRA AND BHAISHAJYA KALPANACHRONOLOGICAL DEVELOPMENT OF RASASHASTRA AND BHAISHAJYA KALPANA
CHRONOLOGICAL DEVELOPMENT OF RASASHASTRA AND BHAISHAJYA KALPANADR AJITH KUMAR
 
RESEARCH ON MERCURY- THE PRIME ACCEPTANCE IN THE MEDICAL WORLD
RESEARCH ON MERCURY- THE PRIME ACCEPTANCE IN THE MEDICAL WORLDRESEARCH ON MERCURY- THE PRIME ACCEPTANCE IN THE MEDICAL WORLD
RESEARCH ON MERCURY- THE PRIME ACCEPTANCE IN THE MEDICAL WORLDDR AJITH KUMAR
 
PATOLA KATUROHINYADI KASHAYA.pptx
PATOLA KATUROHINYADI KASHAYA.pptxPATOLA KATUROHINYADI KASHAYA.pptx
PATOLA KATUROHINYADI KASHAYA.pptxDR AJITH KUMAR
 

More from DR AJITH KUMAR (20)

Paribhasha shareera OF RACHANA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
Paribhasha shareera OF RACHANA SHAREERA BY DR AJITH KUMARParibhasha shareera OF RACHANA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
Paribhasha shareera OF RACHANA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
 
PRAMANA SHAARERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
PRAMANA SHAARERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARPRAMANA SHAARERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
PRAMANA SHAARERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
 
Dhamani sharira OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
Dhamani sharira OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARDhamani sharira OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
Dhamani sharira OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
 
SIRA SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
SIRA SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARSIRA SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
SIRA SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
 
KOSHTA ASHAYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
KOSHTA ASHAYA SHAREERA BY DR AJITH KUMARKOSHTA ASHAYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
KOSHTA ASHAYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
 
PESHI SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
PESHI SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARPESHI SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
PESHI SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
 
SNAYU SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
SNAYU SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMARSNAYU SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
SNAYU SHAREERA OF SHAREERA RACHANA BY DR AJITH KUMAR
 
SANDHI SHAREERA BY DR AJITH KUMAR SHAREERA RACHANA
SANDHI SHAREERA BY DR AJITH KUMAR SHAREERA RACHANASANDHI SHAREERA BY DR AJITH KUMAR SHAREERA RACHANA
SANDHI SHAREERA BY DR AJITH KUMAR SHAREERA RACHANA
 
ASTHI SHAREERA SHAREERA RACHANABY DR AJITH KUMAR
ASTHI SHAREERA SHAREERA RACHANABY DR AJITH KUMARASTHI SHAREERA SHAREERA RACHANABY DR AJITH KUMAR
ASTHI SHAREERA SHAREERA RACHANABY DR AJITH KUMAR
 
Abhinivratti Shareeram or Developmental anatomy by Dr.Ajith kumar
Abhinivratti Shareeram or Developmental anatomy by Dr.Ajith kumarAbhinivratti Shareeram or Developmental anatomy by Dr.Ajith kumar
Abhinivratti Shareeram or Developmental anatomy by Dr.Ajith kumar
 
PRESERVATION OF DEAD BODY, ANATOMICAL PLANES, ANATOMICAL TERMS BY DR AJITH KUMAR
PRESERVATION OF DEAD BODY, ANATOMICAL PLANES, ANATOMICAL TERMS BY DR AJITH KUMARPRESERVATION OF DEAD BODY, ANATOMICAL PLANES, ANATOMICAL TERMS BY DR AJITH KUMAR
PRESERVATION OF DEAD BODY, ANATOMICAL PLANES, ANATOMICAL TERMS BY DR AJITH KUMAR
 
1. SHAREEROPAKRAMANEEYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
1. SHAREEROPAKRAMANEEYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR1. SHAREEROPAKRAMANEEYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
1. SHAREEROPAKRAMANEEYA SHAREERA BY DR AJITH KUMAR
 
SHODHANA OF VAIKRANTHA, MAKSHIKA, VIMALA BY DR AJITH KUMAR
SHODHANA OF VAIKRANTHA, MAKSHIKA, VIMALA BY DR AJITH KUMARSHODHANA OF VAIKRANTHA, MAKSHIKA, VIMALA BY DR AJITH KUMAR
SHODHANA OF VAIKRANTHA, MAKSHIKA, VIMALA BY DR AJITH KUMAR
 
VIMALA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
VIMALA SHODHANA BY DR AJITH KUMARVIMALA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
VIMALA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
 
VAIKRANTA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
VAIKRANTA SHODHANA BY DR AJITH KUMARVAIKRANTA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
VAIKRANTA SHODHANA BY DR AJITH KUMAR
 
PARIBHASHA OF RASASHASTRA BY DR AJITH KUMAR
PARIBHASHA OF RASASHASTRA BY DR AJITH KUMARPARIBHASHA OF RASASHASTRA BY DR AJITH KUMAR
PARIBHASHA OF RASASHASTRA BY DR AJITH KUMAR
 
ABHRAKA SHODHANA By Dr Ajith Kumar
ABHRAKA SHODHANA By Dr Ajith KumarABHRAKA SHODHANA By Dr Ajith Kumar
ABHRAKA SHODHANA By Dr Ajith Kumar
 
CHRONOLOGICAL DEVELOPMENT OF RASASHASTRA AND BHAISHAJYA KALPANA
CHRONOLOGICAL DEVELOPMENT OF RASASHASTRA AND BHAISHAJYA KALPANACHRONOLOGICAL DEVELOPMENT OF RASASHASTRA AND BHAISHAJYA KALPANA
CHRONOLOGICAL DEVELOPMENT OF RASASHASTRA AND BHAISHAJYA KALPANA
 
RESEARCH ON MERCURY- THE PRIME ACCEPTANCE IN THE MEDICAL WORLD
RESEARCH ON MERCURY- THE PRIME ACCEPTANCE IN THE MEDICAL WORLDRESEARCH ON MERCURY- THE PRIME ACCEPTANCE IN THE MEDICAL WORLD
RESEARCH ON MERCURY- THE PRIME ACCEPTANCE IN THE MEDICAL WORLD
 
PATOLA KATUROHINYADI KASHAYA.pptx
PATOLA KATUROHINYADI KASHAYA.pptxPATOLA KATUROHINYADI KASHAYA.pptx
PATOLA KATUROHINYADI KASHAYA.pptx
 

Recently uploaded

Historical philosophical, theoretical, and legal foundations of special and i...
Historical philosophical, theoretical, and legal foundations of special and i...Historical philosophical, theoretical, and legal foundations of special and i...
Historical philosophical, theoretical, and legal foundations of special and i...jaredbarbolino94
 
MARGINALIZATION (Different learners in Marginalized Group
MARGINALIZATION (Different learners in Marginalized GroupMARGINALIZATION (Different learners in Marginalized Group
MARGINALIZATION (Different learners in Marginalized GroupJonathanParaisoCruz
 
Biting mechanism of poisonous snakes.pdf
Biting mechanism of poisonous snakes.pdfBiting mechanism of poisonous snakes.pdf
Biting mechanism of poisonous snakes.pdfadityarao40181
 
Enzyme, Pharmaceutical Aids, Miscellaneous Last Part of Chapter no 5th.pdf
Enzyme, Pharmaceutical Aids, Miscellaneous Last Part of Chapter no 5th.pdfEnzyme, Pharmaceutical Aids, Miscellaneous Last Part of Chapter no 5th.pdf
Enzyme, Pharmaceutical Aids, Miscellaneous Last Part of Chapter no 5th.pdfSumit Tiwari
 
18-04-UA_REPORT_MEDIALITERAСY_INDEX-DM_23-1-final-eng.pdf
18-04-UA_REPORT_MEDIALITERAСY_INDEX-DM_23-1-final-eng.pdf18-04-UA_REPORT_MEDIALITERAСY_INDEX-DM_23-1-final-eng.pdf
18-04-UA_REPORT_MEDIALITERAСY_INDEX-DM_23-1-final-eng.pdfssuser54595a
 
Software Engineering Methodologies (overview)
Software Engineering Methodologies (overview)Software Engineering Methodologies (overview)
Software Engineering Methodologies (overview)eniolaolutunde
 
Capitol Tech U Doctoral Presentation - April 2024.pptx
Capitol Tech U Doctoral Presentation - April 2024.pptxCapitol Tech U Doctoral Presentation - April 2024.pptx
Capitol Tech U Doctoral Presentation - April 2024.pptxCapitolTechU
 
Pharmacognosy Flower 3. Compositae 2023.pdf
Pharmacognosy Flower 3. Compositae 2023.pdfPharmacognosy Flower 3. Compositae 2023.pdf
Pharmacognosy Flower 3. Compositae 2023.pdfMahmoud M. Sallam
 
भारत-रोम व्यापार.pptx, Indo-Roman Trade,
भारत-रोम व्यापार.pptx, Indo-Roman Trade,भारत-रोम व्यापार.pptx, Indo-Roman Trade,
भारत-रोम व्यापार.pptx, Indo-Roman Trade,Virag Sontakke
 
Proudly South Africa powerpoint Thorisha.pptx
Proudly South Africa powerpoint Thorisha.pptxProudly South Africa powerpoint Thorisha.pptx
Proudly South Africa powerpoint Thorisha.pptxthorishapillay1
 
History Class XII Ch. 3 Kinship, Caste and Class (1).pptx
History Class XII Ch. 3 Kinship, Caste and Class (1).pptxHistory Class XII Ch. 3 Kinship, Caste and Class (1).pptx
History Class XII Ch. 3 Kinship, Caste and Class (1).pptxsocialsciencegdgrohi
 
Types of Journalistic Writing Grade 8.pptx
Types of Journalistic Writing Grade 8.pptxTypes of Journalistic Writing Grade 8.pptx
Types of Journalistic Writing Grade 8.pptxEyham Joco
 
Crayon Activity Handout For the Crayon A
Crayon Activity Handout For the Crayon ACrayon Activity Handout For the Crayon A
Crayon Activity Handout For the Crayon AUnboundStockton
 
CELL CYCLE Division Science 8 quarter IV.pptx
CELL CYCLE Division Science 8 quarter IV.pptxCELL CYCLE Division Science 8 quarter IV.pptx
CELL CYCLE Division Science 8 quarter IV.pptxJiesonDelaCerna
 
internship ppt on smartinternz platform as salesforce developer
internship ppt on smartinternz platform as salesforce developerinternship ppt on smartinternz platform as salesforce developer
internship ppt on smartinternz platform as salesforce developerunnathinaik
 
Painted Grey Ware.pptx, PGW Culture of India
Painted Grey Ware.pptx, PGW Culture of IndiaPainted Grey Ware.pptx, PGW Culture of India
Painted Grey Ware.pptx, PGW Culture of IndiaVirag Sontakke
 
Employee wellbeing at the workplace.pptx
Employee wellbeing at the workplace.pptxEmployee wellbeing at the workplace.pptx
Employee wellbeing at the workplace.pptxNirmalaLoungPoorunde1
 

Recently uploaded (20)

Historical philosophical, theoretical, and legal foundations of special and i...
Historical philosophical, theoretical, and legal foundations of special and i...Historical philosophical, theoretical, and legal foundations of special and i...
Historical philosophical, theoretical, and legal foundations of special and i...
 
MARGINALIZATION (Different learners in Marginalized Group
MARGINALIZATION (Different learners in Marginalized GroupMARGINALIZATION (Different learners in Marginalized Group
MARGINALIZATION (Different learners in Marginalized Group
 
TataKelola dan KamSiber Kecerdasan Buatan v022.pdf
TataKelola dan KamSiber Kecerdasan Buatan v022.pdfTataKelola dan KamSiber Kecerdasan Buatan v022.pdf
TataKelola dan KamSiber Kecerdasan Buatan v022.pdf
 
Biting mechanism of poisonous snakes.pdf
Biting mechanism of poisonous snakes.pdfBiting mechanism of poisonous snakes.pdf
Biting mechanism of poisonous snakes.pdf
 
Enzyme, Pharmaceutical Aids, Miscellaneous Last Part of Chapter no 5th.pdf
Enzyme, Pharmaceutical Aids, Miscellaneous Last Part of Chapter no 5th.pdfEnzyme, Pharmaceutical Aids, Miscellaneous Last Part of Chapter no 5th.pdf
Enzyme, Pharmaceutical Aids, Miscellaneous Last Part of Chapter no 5th.pdf
 
18-04-UA_REPORT_MEDIALITERAСY_INDEX-DM_23-1-final-eng.pdf
18-04-UA_REPORT_MEDIALITERAСY_INDEX-DM_23-1-final-eng.pdf18-04-UA_REPORT_MEDIALITERAСY_INDEX-DM_23-1-final-eng.pdf
18-04-UA_REPORT_MEDIALITERAСY_INDEX-DM_23-1-final-eng.pdf
 
Software Engineering Methodologies (overview)
Software Engineering Methodologies (overview)Software Engineering Methodologies (overview)
Software Engineering Methodologies (overview)
 
Capitol Tech U Doctoral Presentation - April 2024.pptx
Capitol Tech U Doctoral Presentation - April 2024.pptxCapitol Tech U Doctoral Presentation - April 2024.pptx
Capitol Tech U Doctoral Presentation - April 2024.pptx
 
Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
Model Call Girl in Tilak Nagar Delhi reach out to us at 🔝9953056974🔝
 
Pharmacognosy Flower 3. Compositae 2023.pdf
Pharmacognosy Flower 3. Compositae 2023.pdfPharmacognosy Flower 3. Compositae 2023.pdf
Pharmacognosy Flower 3. Compositae 2023.pdf
 
भारत-रोम व्यापार.pptx, Indo-Roman Trade,
भारत-रोम व्यापार.pptx, Indo-Roman Trade,भारत-रोम व्यापार.pptx, Indo-Roman Trade,
भारत-रोम व्यापार.pptx, Indo-Roman Trade,
 
Proudly South Africa powerpoint Thorisha.pptx
Proudly South Africa powerpoint Thorisha.pptxProudly South Africa powerpoint Thorisha.pptx
Proudly South Africa powerpoint Thorisha.pptx
 
History Class XII Ch. 3 Kinship, Caste and Class (1).pptx
History Class XII Ch. 3 Kinship, Caste and Class (1).pptxHistory Class XII Ch. 3 Kinship, Caste and Class (1).pptx
History Class XII Ch. 3 Kinship, Caste and Class (1).pptx
 
Types of Journalistic Writing Grade 8.pptx
Types of Journalistic Writing Grade 8.pptxTypes of Journalistic Writing Grade 8.pptx
Types of Journalistic Writing Grade 8.pptx
 
Crayon Activity Handout For the Crayon A
Crayon Activity Handout For the Crayon ACrayon Activity Handout For the Crayon A
Crayon Activity Handout For the Crayon A
 
CELL CYCLE Division Science 8 quarter IV.pptx
CELL CYCLE Division Science 8 quarter IV.pptxCELL CYCLE Division Science 8 quarter IV.pptx
CELL CYCLE Division Science 8 quarter IV.pptx
 
internship ppt on smartinternz platform as salesforce developer
internship ppt on smartinternz platform as salesforce developerinternship ppt on smartinternz platform as salesforce developer
internship ppt on smartinternz platform as salesforce developer
 
9953330565 Low Rate Call Girls In Rohini Delhi NCR
9953330565 Low Rate Call Girls In Rohini  Delhi NCR9953330565 Low Rate Call Girls In Rohini  Delhi NCR
9953330565 Low Rate Call Girls In Rohini Delhi NCR
 
Painted Grey Ware.pptx, PGW Culture of India
Painted Grey Ware.pptx, PGW Culture of IndiaPainted Grey Ware.pptx, PGW Culture of India
Painted Grey Ware.pptx, PGW Culture of India
 
Employee wellbeing at the workplace.pptx
Employee wellbeing at the workplace.pptxEmployee wellbeing at the workplace.pptx
Employee wellbeing at the workplace.pptx
 

CONCEPT OF GUNA BY DR AJITH KUMAR.pptx

  • 1. CONCEPT OF GURVADI GUNA Dr. Ajith kumar PG scholar Dept. of Rasashastra and Bhaishajya kalpana Shri.B.M.K Ayurveda Mahavidyalaya, Post Graduate Studies and Research Centre Belagavi-590003 Karnataka 03-02-2022 1 Concept of Raseshwara Darshana
  • 2. GURVADI GUNA • Gurvadi gunas are also known as Shareerika gunas. • Gurvadi gunas are 20 in number • गुरुर्मन्दहिर्हिग्धश्लक्श्नसन्द्रम्रुदुस्थिर ाः।गुण ाः ससूक्श्महिशद हििंशह ाः सहिपर्मर्ाः।(अ.ह्रु.सू.१।१८) 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 2
  • 3. चरक सुश्रुत A.S A.H र. वै भावमिश्र गुरु गुरु गुरु गुरु गुरु गुरु लघु लघु लघु लघु लघु लघु शी शी शी शी शी शी उष्ण उष्ण उष्ण उष्ण उष्ण उष्ण हिग्ध हिग्ध हिग्ध हिग्ध हिग्ध हिग्ध रूक्ष रूक्ष रूक्ष रूक्ष रूक्ष रूक्ष र्न्द र्न्द र्न्द र्न्द - र्न्द ीक्ष्ण ीक्ष्ण ीक्ष्ण ीक्ष्ण ीक्ष्ण ीक्ष्ण हपस्िल हपस्िल हपस्िल हपस्िल हपस्िल हपस्िल हिशद हिशद हिशद हिशद हिशद हिशद 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 3
  • 4. चरक सुश्रुत A.S A.H र. वै भावमिश्र थिूल थिूल थिूल थिूल - थिूल सूक्ष्म सूक्ष्म सूक्ष्म सूक्ष्म - सूक्ष्म म्रुदु म्रुदु म्रुदु म्रुदु म्रुदु म्रुदु कहिण - कहिण कहिण - श्लक्ष्ण श्लक्ष्ण श्लक्ष्ण श्लक्ष्ण श्लक्ष्ण - खर खर खर खर - कक म श स्थिर - स्थिर स्थिर - स्थिर सर सर सर सर - सर स न्द्र स न्द्र स न्द्र स न्द्र - शुष्क द्रि द्रि द्रि द्रि - द्रि सुगन्ध दुर्ग्मन्ध व्यि र्ी हिक हस आशुक री आशु 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 4
  • 5. DIFFERENCE OF OPINION चरक सुश्रुत र्न्द× ीक्ष्ण र्ृदु× ीक्ष्ण स्थिर×सर र्न्द×सर श्लक्ष्ण×खर श्लक्ष्ण×कक म श Order according to Bhavapraksha_: सुश्रु े ु गुण : प्रोक्त हिम्शह स्त न् ब्रुिे श्रुणु। ( भ प्र) Guru-Laghu , Snighda- Ruksha, Teekshna -Shlakshna , Sthira - sara ,Picchila- vishada,Sheetha-Ushna,Mrudu-Karkasha,Sthula-sukshma,Drava-Sushka, Ashu-Manda 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 5
  • 6. sushrutha Bhavaprakasha Mrudu-teekshna Teekshna-Slakshna Sandra -drava Shushka-Drava charaka Bhavaprakasha Mridu-Katina Mridu - karkasha Sandra-drava Sushka -Drava Manda-teekshna Manda - ashu 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 6
  • 7. These 20 Gurvadi gunas are: 1. Guru 2. Sheetha 3. Manda 4. Snigdha 5. Shlakshna 6. Sandra 7. Mrudu 8. Sthira 9. Sukshma 10. Vishada 1.Laghu 2.Ushna 3.Tikshna 4.Ruksha 5.Khara 6.Drava 7.Katina 8.Sara 9.Sthoola 10.Pichila 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 7
  • 8. GURU GUNA • स दोपलेपबलक्र ु ् गुरुस्तपमणब्रुह्मणाः।(सु.सू.४६।५१८) According to dalhana, • सदोऽङ्गग्ल हन उपलेपोर्लव्रुहि बलक्र ु ् श्लेमणाः पमणो त्रुस्िजनकाः ब्रुह्मणो देिव्रुहिकराः।(डल्ह ण) • गुरुि म िराः पुहिश्लेष्मक ृ ् हिरप की ि । (भ .प्र.६) • Karma- • Dosha-Vatahara,Kaphavardhaka • Dhatu-Brumhana • Mala-Malavruddikara • Panchamahabutas-pruthvi,Jala • Example-Masha,kadali phala,panasa phala,ksheera,mamsa etc 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 8
  • 9. LAGHU GUNA • लघुस्तहिपरी ाः स्य ल्लेखनो रोपणस्त ाः।(सु.सू.४६।४६.५१८) • लेखनाः पत्तलीकरणाः(डल्हण) • लघु पथ्यिं परर्् प्रोक्तर्् कफघ्निं शीघ्रप हक ि।(भ .प्र.६।२०२) • लङ्घने लघुाः।(िेर्हद्र) • Karma • Dosha-Kaphahara,vatavardhaka • Dhatu-Dhatukshayakara • Mala-Malahrasakara • Panchamahabutas-Vayu,Akasha • Udaharana-Mudga,Laja etc. 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 9
  • 10. GURU LAGHU Bhautika sanghatana PRITVI , JALA TEJA , VAYU , AKASHA Rasa MADHURA , AMLA KASHAYA TIKTA , LAVANA KATU Vipaka MADHURA KATU , AMLA Action on Agni DIFFICULT FOR DIGESTION EASILY DIGESTED Therapeutic classification SNEHANA BRIMHANA RUKSHANA LANGHANA Example MASHA , MUSALI MUDGA Practical utility USEFUL IN VATAJA VYADHI USEFUL IN KAPHAJA VYADHI 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 10
  • 11. SHEETA GUNA • ह्ल दन स्तम्भनाः शी ो र्ूि मत्रुट्स्वेदद िहज ्।(सु.सू.४६।५१५) • ह्लादनः सुखकारीत्यर्थः; तृट्स्वेदिूर्च्ाथदाहमिमदत्यर्थः(डल्हण) • शी स्तु ह्ल दनाः स्तम्भी र्ूि म ृट्स्वेदद िनु ्।(भ .प्र.६) • स्तम्बने हिर्ाः।(िेर् हद्र) • Karma • Dosha-pittaghna,vatashleshmakara • Dhatu-dhatuvruddhikara • Mala-mutrala,pureesha sthambhaka • Panchamahabhutas-Jala • Udhaharana-Chandana,sariva,usheera,Kumari etc 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 11
  • 12. USHNA GUNA • उष्णस्तहिपरी ाः स्य ् प िनश्च् हिशेष ाः (सु.सू.४६।५१५) • पाचनो व्रणादीनाि्| (डल्हण) • उष्णो भिह शीत्स्यहिपरी श्च प िनाः/(भ .प्र.६।२०३) • KARMA • Dosha-pittavardhaka,vatashleshmahara • Dhatu-raktasrava pravarthaka • Mala-purisha and sweda pravarthaka • Panchamahabhutas-Agni • Udhaharana-Chitraka,hingu,etc 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 12
  • 13. SHEETA USHNA Bhautika sanghatana VAYU , JALA AGNI Rasa TIKTA , MADHURA KASHAYA LAVANA , AMLA KATU Vipaka MADHURA KATU Action on Agni DECREASES INCREASES Therapeutic classification BRIHMANA , SNEHANA,STAMBANA LANGHANA RUKSHANA,SWEDANA Example CHANDANA CHITRAKA Practical utility Useful in pittaja vyadhi and in case of daha , murcha , atisweda Useful in vatakaphaja vyadhi and ajirna , very necessary quality for swedana karma 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 13
  • 14. SNIGDHA GUNA • िेिर् दमिक्र ु स्िग्धिं बलिणमकरस्तकि ।(सु.सू.४६।५१६) • मिग्धो गुणः िेहामदकारण इत्यर्थः(डल्हण) • हिग्धर्् ि िरम्श्श्लेमकरर व्रुशर्् बल ििर््।(भ .प्र.६।२०३) • र्स्य क्लेदने शस्क्ताः स हिग्धाः।(िेर्हद्र) • KARMA • Dosha-Vatahara,Shleshmavardhaka • Dhatu-Dhatuvardhaka • Mala-malapravartaka • Panchamahabhutas-Jala • Udhaharana-Tila,grutha,taila,vatada etc 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 14
  • 15. RUKSHA GUNA • रुक्ष सर्ीरणकरर्् परर्् कफिरर्् र् र््।(भ .प्र.६।२०३) • रूक्षो गुणस्तमिपरीतो रौक्ष्यकामिन्यकर इत्यर्थः|(डल्हण) • र्स्य शोषणे शस्क्ताःस रुक्षाः।(िेर्हद्र) • रुक्षस्तहिपरी ाः स्य हिशेष ् स्तम्भन खराः।(सु.सू.४६।५१६) • KARMA • Dosha-vatavardhaka • Dhatu-dhatu kshayakara,balahara • Mala-malashoshaka • Panchamahabhutas-vayu • Udhaharana-Yava,guggulu 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 15
  • 16. SNIGDHA RUKSHA Bhoutika sanghatana Ap Vayu Rasa Madhura,amla,lavana Katu,tikta,kashaya Vipaka Madhura Katu Action on agni Decreases Increases Therapeutic classification Snehana,brimhana,swedana Rukshana,langhana,stambhana Example Tila Yava,kutaja Practical utility Snigdha guna dravyas are very necessary for snehana karma & useful in vataja vyadhi . Ruksha guna dravyas are very useful in atikleda and for sthambana karma. 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 16
  • 17. MANDA GUNA • र्न्दोाः र्त्र कराः थम्रु ाः।(सु.सू.४६।५२२) • यात्राकर इमत शरीरस्र्ामयत्वाद्देहस्य यात्राां वतथनां करोमत|(डल्हण) • र्स्य शर्ने शस्क्ताः स र्न्दाः।(िेर्हद्र) • KARMA • Dosha-kaphavardhaka,pittashamaka • Dhatu-dhatuvrdhaka • Mala-no effect • Panchamahabhutas-pruthvi,jala • Udhaharana-Kushmanda,dadhi 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 17
  • 18. TIKSHNA GUNA • द िपककरस्तीक्षणस्र िणाः।(सु.सू४६।५१८) • दाहेत्यामद अन्यर्ेमत अदाहपाककरोऽस्रावण इत्यर्थः|(डल्हण) • ीक्ष्णाः हपत्तकरिं प्र र्ो लेखनो कफि नु ्।(भ .प्र.६।२०७) • र्स्य शोधने शस्क्ताः स ीक्ष्णाः(िेर् हद्र) • KARMA • Dosha-pittakara,kaphahara,vatavardhaka • Dhatu-dhatukshayakara • Mala-malapravartaka • Panchamahabhutas-Agni • Udhaharana-Bhallataka,maricha etc 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 18
  • 19. MANDA TIKSHNA Bhoutika sanghatana Ap,prithvi Tejas,vayu Rasa Madhura,tikta,kashaya Amla,lavana,katu Vipaka Madhura Amla Action on dosha,dhatu,mala pittahara & kaphakara Dhatu vruddhi, mala apravartaka, shamana, yatrakara, chirakari. pittakara & kaphahara Dhatu kshaya, mala pravartaka & shodan dahakara pakakara sravan lekhan. Action on agni Decreases Increases Therapeutic classification Snehana,brimhana,stambhan a Rukshana,langhana,swedana Example Kushmanda Bhallataka Practical utility manda guna yukta dravyas are very useful for dosha shaman in case of krusha & durbala persons and in alpa dosha. Tikshna guna dravyas is very useful in shodana karma and useful in bahudosha. 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 19
  • 20. SHLAKSHNA GUNA • श्लक्ष्णाः हपस्िलिज्ज्ञेर्ाः (सु.सू.४६।५२१) • श्लक्ष्ण इत्यामद| श्लक्ष्णो गुणः मपच्छर्च्लवज्ज्ञेयः|(डल्हण) • र्स्य रोपणे शस्क्ताः स श्लक्ष्णाः(िेर्हद्र) • श्लक्श््णाःिेिो हिनोहप स्य ् कहिणोहप हि हिक्कणाः(भ .प्र.६।२०६) • KARMA • Dosha-kaphavardhaka, • Dhatu-dhatuvrdhaka • Mala-malapravartaka • Panchamahabhutas-Akasha according to Charaka • Udhaharana-dugdha,navaneeta 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 20
  • 21. KHARA GUNA • कक म शो हिशदो र्ि ।(सु.सू.४६।५२१) • कक थ शो गुणः|(डल्हण) • र्स्य लेखने शस्क्ताः स खराः(िेर्हद्र) • KARMA • Dosha-vatavardhaka • Dhatu-dhatukshayakara • Mala-Malashoshaka • Panchamahabhutas-vayu,pruthvi • Udhaharana-chanaka,shilajithu 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 21
  • 22. SHLAKSHNA KHARA Nirukti र्स्य रोपणे शस्क्ताः स श्लक्ष्णाः। (िे) श्लक्ष्णाः हपस्िलि ् र्ग्ेर्ाः। (सु) र्स्य लेखने शस्क्ताः स खराः।(िे) खरो अर्ृदुाः। (अहृ) Bhoutika sanghatana Akasha ( charak ) Vayu+prutvi(charak) Vayu+ Agni (sushruta) Karma kaphakara & vatahara, dhatu vardhaka, mala pravartaka, ropan, similar to picchila like jivana, balya,sandharana. vatakara & Dhatu kshaya, lekhana. Examples Vaikranta, praval. sukti.parijatha patra Practical utility Slakshna guna is useful for healing of the ulcers. Khara guna is useful in sthoulya. 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 22
  • 23. MRIDU GUNA • म्रुदुरन्य ।(सु.सू.४६.५१८) • र्स्य श्लिने शस्क्ताः स म्रुदु।(िेर्हद्र) • KARMA • Dosha-kaphavardhaka,vata-pittashamaka • Dhatu-Dhatushaithilyakara • Mala-mala shodhaka • Panchamahabhutas-Jala,akasha • Udhaharana-Draksha,grutha,dugdha 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 23
  • 24. KATHINA GUNA • र्स्य द्रुढीकरणे शस्क्ताः स कहिणाः।(िेर् हद्र) • कहिणत्विं प हिमिर््।(र.िै) • KARMA • Dosha-vatavardhaka • Dhatu-dhatu drudakara • Mala-vibandhakara • Panchamahabhutas-pruthvi • Udhaharana-Pravala,mukta 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 24
  • 25. MRUDU KATHINA Nirukti र्स्य द्रव्यस्य श्लिने शस्क्ताः स र्ृदुाः। (िे) र्स्य द्रव्यस्य दृढीकरणे शस्क्ताः स कहिणाः।(िे) Bhoutika sanghatana Jala+Akasha Prithvi Karma vatapittahara & kaphakara Dhatu saithilyakara, mrudukara, dahanashaka. vatakara & Dhatu drudhikara, sanghatakara. Examples Godhuma, yastimadhu. Vajra, shankha. Practical utility Mrudu guna gives softness to the skin and used in the roughness & hardness of the skin. kathina guna imparts hardness hence it gives strength to the dhatus. 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 25
  • 26. STHIRA GUNA • स्थिरो ि र्लस्तम्भी।(भ .प्र.६।२०७) • र्स्य ध रणे शस्क्ताः स स्थिराः।(िेर् हद्र) • KARMA • Dosha-Kaphavardhaka • Dhatu-dhatu Vardhaka • Mala-malavardhaka • Panchamahabhutas-pruthvi • Udhaharana-Shalaparni,Godhuma 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 26
  • 27. SARA GUNA • सरोऽनुलोर्नाः प्रोक्ताः।(सु.सू..४६.५२२) • अनुलोिनो वातिलप्रवतथनः|(डल्हण) • सरस्तेष िं प्रि मकाः।(भ .प्र.६.२०७) • र्स्य प्रेरणे शस्क्ताः स सराः।(िेर्हद्र) • KARMA • Dosha - Vatavardhaka • Dhatu - dhatu lekhanakara • Mala- malapravartaka • Panchamahabhutas – jala ,vayu • Udhaharana - eranda 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 27
  • 28. STHIRA SARA Nirukti र्स्य ध रणे शस्क्ताः स स्थिराः। (िे) स्थिरो ि र्लस्तम्भी । (भ .प्र) र्स्य प्रेरणे शस्क्ताः स सराः। (िे) सरो अनुलोर्नो प्रोक्तो । (सु) अनुलोर्नो ि र्लप्रि मकाः । (डल्हण) Bhoutika sanghatana Prithvi Jala ( su) Karma vatahara & kaphakara Dhatu vruddhi, stambhaka, dharana vata stambhi, mala stambhi. ि , mala pravartaka & prasaran, anulomana. Examples Khadira, Babbula. Haritaki, Trivruta. Practical utility Sthira guna yukta dravyas are very useful for stambhana karma and gives stability. Sara guna dravyas is very useful in anulomana karma, so very useful in malabadhata. 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 28
  • 29. PICCHILA GUNA • हपस्िलो जीिनो बल्याः सन्ध नाः श्लेमलो गुरुाः।(सु.सू.४६।५१७) • मपच्छर्च्लो गुणः| िीवनः प्राणधारणः| सन्धानो भग्नस्य|(डल्हण) • हपस्िलो न्तुलो बल्याःसन्ध नाः श्लेमलो गुरुाः।(भ .प्र) • र्स्य लेपने शस्क्ताः स हपस्िलाः।(िेर्हद्र) • KARMA • Dosha-kaphavardhaka • Dhatu-dhatu vruddikara,asthisandhanakara • Mala-malapravartaka • Panchamahabhutas-jala • Udhaharana-shleshmantaka,asthishrunkala,kokilaksha 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 29
  • 30. VISHADA GUNA • हिशधो हिपरी ोस्म ् क्लेद िूषण रोपणाः।(सु.सू.४६।५१७) • मवशदो गुणः| मवपरीतोऽस्मामदमत असन्धानोऽिीवनोऽश्लेषी च|(डल्हण) • क्लेदिे दकरिं ख्य ो हिशधो व्रणरोपणाः।(भ .प्र.) • र्स्य क्ष लने शस्क्ताः स हिशधाः।(िेर्हद्र) • KARMA • Dosha-vatavardhaka • Dhatu-dhatu lekhanakara,vranaropaka • Mala-malashoshaka • Panchamahabhutas-pruthvi,vayu,teja • Udhaharana-Nimba,kshara 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 30
  • 31. VISHADA PICCHILA Nirukti र्स्य क्ष लने शस्क्ताः स हिशदाः। (िे) हिशदे हिपरी ो अस्म ् क्लेद िूषण रोपणाः।(सु) र्स्य लेपने शस्क्ताः स हपस्िलाः।(िे) हपस्िलो जीिनोबल्याः सन्ध न श्लेष्मलो गुरुाः। (सु) Bhoutika sanghatana Pritvi+Vayu+Agni+ Akasha Jala Karma kaphahara & vatakara , lekhan, mala shoshaka, kshalana, kledaacushana, ropan. Dhatu saithilyakara, mrudukara, slatane, dahanashaka. vatahara & kaphakara Dhatu vruddhikara, bruhmana, malotsarga, lepana, pranadharana, Balya, sandhanakara. Examples Nimba, Guggulu. Slesmantaka, Salmali. Practical utility Vishada guna is very useful in vrana as it dries up the moisture. Picchila is useful quality in bhagna as it helps in joining. 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 31
  • 32. SUKSHMA GUNA • सूक्ष्मस्तु सौक्ष्म ् सूक्ष्मेषु स्रो ोनुसराः थम्रु ाः।(सु.सू४६।५२४) • सूक्ष्मो गुणः(डल्हण) • र्स्य हििरणे शस्क्ताः स सूक्ष्माः।( िेर्हद्र) • KARMA • Dosha-Vatavardhaka • Dhatu-Datukshayakara • Mala-malashoshaka • Panchamahabhutas-Agni,vayu,Akasha • Udhaharana-Madhya,visha 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 32
  • 33. STHULA GUNA • थिूलाः थिौल्यकरो देिे स्रो स िं अिरोधक्र ु ्।(भ .प्र) • अत्र स्र्ूलगुणिमप क े मचत् पिच्छि, स च पािोऽभावान्न मलच्छखतः|(डल्हण) • र्स्य सिंिरणे शस्क्ताः स थिूल।(िेर्हद्र) • KARMA • Dosha - Kaphavardhaka • Dhatu –dhatuvruddikara , sthaulyakara • Mala- malotsargakara • Panchamahabhutas - pruthvi • Udhaharana - pistaka,modaka,dadhi 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 33
  • 34. SUKSHMA STHULA Nirukti र्स्य हििरणे शस्क्ताः स सूक्ष्माः।(िे) सूक्ष्मस्तु सौक्ष्य ् सूक्ष्मेषु स्रो ाः वनुसराः स्मृ ाः । (सु) र्स्य सिंिरणे शस्क्ताः स थिूलाः। (िे) थिूलाः थिौल्यकरो देिे स्रो स र्िरोधक ृ ् । (भ .प्र) Bhoutika sanghatana Vayu+Agni+ Akasha Prutvi Karma kaphahara & vatakara, dhatu kshaya, malakshayakara vivarana, suksma. vatahara & kaphakara Dhatu vruddhikara, malotsarga, sthoulyakara dehe srotasam avarodha karaka. Examples Madya, Madhu.,taila Dadhi, Pistaka. Practical utility Sukma guna is very useful in vaman karma . Sthula may be used in the krusha as it act as bruhmana. 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 34
  • 35. SANDRA GUNA • स न्द्राः थिूलाःस्य ् बन्धकरकाः।(सु.सू.४६।४२०) • सान्द्रो गुणः| बन्धकारक उपचयकारक इत्यर्थः|(डल्हण) • र्स्य प्रस धने शस्क्ताः स सन्द्र।(िेर्हद्र) • KARMA • Dosha- Kaphavardhaka • Dhatu- dhatu sandhanakara • Mala-mala ghadakara • Panchamahabhutas – pruthvi , jala • Udhaharana - navaneeta,dhadi etc 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 35
  • 36. DRAVA GUNA • द्रिाः प्रक्लेदनाः(सु.सू.४६।४२०) • द्रवः प्रक्लेदनो व्यापी शुष्कः स्याद्बन्धकारकः’ इमत क े मचत् पिच्छि|(डल्हण) • द्रिाः प्रक्लेदकरो व्य पी।(भ .प्र) • र्स्य हिलोडने शस्क्ताः स द्रिाः।(िेर्हद्र) • KARMA • Dosha-Kaphavardhaka, • Dhatu-rasadi dhatu vruddikara • Mala-mutraadi mala vruddikara • Panchamahabhutas-jala • Udhaharana-takra,ikshurasa,jala,ksheera etc 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 36
  • 37. SANDRA DRAVA Nirukti र्स्य प्रस दने शस्क्ताः स स न्द्राः।(िे) स न्द्राः थि नबन्धक रकाः।(सु) र्स्य द्रव्यस्य हिलोढने शस्क्ताः स द्रिाः।(िेर् हद्र) द्रिाः प्रक्लेदनाः पराः। (सु) Bhoutika sanghatana Pritvi+Vayu+Agni+ Akasha Jala Karma kaphakara & vatahara, dhatu upachaya , prasadana,bandhakaraka Pittakara Dhatu kshaya, prakledan, syandanakaraka. Examples Vidharikanda, Musali. Ikshurasa, Kshira. Practical utility Sandra guna is kaphavardhaka, in case of krisha it may be used to improve weight. Drava guna is useful in case of mutrakrichra. 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 37
  • 38. Acharya Sushrutha told 6 extra gunas they are • Vyavayi • Vikasi • Sugandha • Durgandha • Ashukari • Shushka 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 38
  • 39. VYAVAYI GUNA • Vyavayi is consider as Karma according to Sharangadhara. • Vyavayi guna dravayas spreads into whole body then undergo Paaka. • Vyavayi guna dravyas having the predominency of Akasha & Vayu Mahabutas. • Eg-Ahiphena,Bhanga etc • व्यि र्ी ि स्खलिं देििं व्य प्य प क र् कल्प े | • व्यवायी गुणः| अच्छखलमित्यामद अपक्व एवाच्छखलांदेहां व्याप्नोमत पश्चान्मद्यमवषवत् पाक ां या मत; अन्ये ‘भावाय कल्पते’ इमत पिच्छि, (डल्हण) 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 39
  • 40. VIKASI GUNA • Vikasi is also consider as Karma according to Sharangadhara. • Vikasi drsvyas spreads into whole body and causes Dhatu shaithilyata,sandhishaithilyata and causes ojo Kshaya. • Vikasi Dravyas having predominance of Vayu mahabhuta. • Eg-Kramuka,kodrava • हिक सी हिकसन्नेििं ध ुबन्ध न् हिर्ोक्षर्े ् | • मवकासी गुणः| मवकसन् प्रसपथन्| एवमिमत अपक्व एव सकलांदेहां व्याप्य| धा तुबन्धान् मविोक्षयेत् धातुशैमर्ल्यां करोतीत्यर्थः|(डल्हण) 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 40
  • 41. SUGANDHA GUNA • Sugandha is consider as guna according to Sushrutha ,where Dravyas possessing sugandhata or good fragrance which is pleasing to mind and body. • Eg- Chandana , Karpoora etc. • सुगन्धो रोिनो र्ृदुाः | • सुगन्धो गुणः| (डल्हण) 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 41
  • 42. DURGANDHA GUNA • Durgandha is consider as opposite of Sugandha , • which is unpleasant to body and mind. • It causes Aruchi,hrullasa etc. • Eg-Gandhaprasarini • दुगमन्धो हिपरी ोऽस्म द् धृल्ल स रुहिक रकाः | • हृल्लासारुमचकारक इमत पुनररुमचग्रहणांमिमवधारुमचप्रापणार्ं, तेनाहारां न काङ्क्षमत मियिाणाच्च मवरसीभवमत, हृल्लासः र्ूत्करणां, छमदथररत्यन्ये|(डल्हण) 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 42
  • 43. ASHUKARI GUNA • Ashukari means which spreads quickly. • Ashukari guna yukta dravyas act on body quickly • Like how oil spreads in water. • Bhavamishra mention Ashukari as Aashu. • आशुक री ि ऽऽशुत्व द्ध ित्यम्भहस ैलि ् |(su.su.45) • आशुकारी गुणः, आशुत्वात्| (Dalhana) 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 43
  • 44. SHUSHKA GUNA • This is consider as viparita of Drava guna • This is having predominant of Pruthvi , Vayu , Teja mahabuta . • This is having qualities of Sandra and ruksha gunas. • Bhavamishra also mentioned Shushka guna is Vipareeta of Drava guna • शुष्कः स्याद्बन्धकारकः’ इमत क े मचत् पिच्छि|(dalhana) 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 44
  • 45. पञ्च र्ि भू and गुि महद गुण पञ्च िहाभूत गुण प हिमि द्रव्य गुरु,थिूल,स्थिर आप्य द्रव्य द्रि,शी ,गुरु,हिग्ध,र्न्द,स न्द्र आर्ग्ेर् द्रव्य रूक्ष, ीक्ष्ण,उष्ण,हिशद,सूक्ष्म ि र्िीर् द्रव्य रूक्ष,हिशद,लघु न भस द्रव्य सूक्ष्म,हिशद,लघु 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 45
  • 46. गुि महद गुण and िीर्म गुण and िीर्म CHARAKA SUSHRUTA ASTANGA SANGRAHA ASTANGA HRUDAYA Mrudu Sheeta Guru Guru Tikshna Ushna Laghu Snigdha Guru Snigdha Snigdha Hima Laghu Ruksha Ruksha Mrudu Snigdha Vishada Tikshna Laghu Ruksha Picchila Manda Ruksha Ushna Mrudu Sheeta Ushna sheeta Tikshna ushna tikshna 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 46
  • 47. गुि महद गुण and रस GUNA PRAVARA MADHYAMA AVARA Mrudu Madhura Tikta Kashaya Tikshna Katu Amla Lavana Snigdha Madhura Amla Lavana Ruksha Kashaya Katu Tikta Sheeta Madhura Kashaya Tikta Ushna Lavana Amla Katu Guru Madhura Kashaya Lavana Laghu Tikta Katu Amla 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 47
  • 48. गुि महद गुण and हिप क Mahabhuta pradhanyata Vipaka Prithvi Parthiva Ap Apya GURU VIPAKA Agni Taijasiya Vayu Vayavya LAGHU VIPAKA Akasha Akashiya 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 48
  • 49. गुवाथमद गुण and षडुपिि SANTARPANA Brimhana Guru-sheeta-mrudu-snigdha-bahala-sthoola-picchila-manda-sthira-slakshna Snehana Drava-sookshma-sara-snigdha-picchila-guru-sheeta-manda-mrudu Stambhana Sheeta-manda-mrudu-slakshna-rooksha-sukshma-drava-sthira-laghu APATARPANA Langhana Laghu-ushna-tikshna-vishada-rooksha-sookshma-khara-sara-kathina Rukshana Rooksha-laghu-khara-tikshna-ushna-sthira-apicchila-kathina Swedana Ushna-tikshna-sara-snigdha-rooksha-sookshma-drava-sthira-guru 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 49
  • 50. ROLE OF GURVADI GUNA IN SWASTHYARAKSHANA • Following the rutucharya helps in maintaining the health of the individuals. • Specific gunas are increase in specific rutus . • for Eg-In Greeshma Rutu there is an increase in Ushna,ruksha gunas ,in this condition Sheetha,Snigdha guna dravyas should be used. • In hemantha rutu there is predominance of sheetha,ruksha guna here Ushna,snigdha guna dravyas should be used. 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 50
  • 51. GURVADI GUNA IN VIKARA PRASHAMANA Gurvadi gunas are used in treatment of disease like :- • In dhatukshaya conditions samana gunayukta dravyas should be given • For eg-In mamsa dhatukshaya picchila,guru guna dravyas are to be given. • In Asthibhaghna condition picchila guna dravyas are to be given as it facilitates bhaghna sandhana • In the conditions of doshavruddi vipareetha or viruddha guna dravyas are to given • Eg-In vata vruddi - guru snigdha guna dravyas should be given In kapha vruddi - ushna,laghu guna dravyas are to be given In pitta vruddi - sheetha,drava guna dravyas are to be given 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 51
  • 52. RELATION BETWEEN KARMAAND GUNA किथ गुण दीपन उष्ण, लघु, ीक्ष्ण प िन लघु, रुक्ष, उष्ण ग्र िी उष्ण, रुक्ष, लघु छे दन उष्ण, रुक्ष, ीक्ष्ण लेखन रुक्ष, उष्ण, लघु प्रर् हि रुक्ष, उष्ण, लघु, ीक्ष्ण सिंध न हपस्िल, हिग्ध, गुरु शूलप्रशर्न उष्ण, ीक्ष्ण, सूक्ष्म, लघु ृस्िघ्न उष्ण, ीक्ष्ण, लघु, रुक्ष रस र्न हिग्ध, शी , हपस्िल, गुरु हिद िी उष्ण, ीक्ष्ण, गुरु, हिग्ध हििम्भ गुरु, रुक्ष, शी अहभष्यन्द गुरु, हपस्िल, हिग्ध 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 52
  • 53. GURVADI GUNA PRAYOJANA • Gurvadi gunas are known as shareerika gunas • According to Acharya Sushrutha • गुण र् उक्त द्रव्येषु शरीरेश्वहप े ि ।थि नव्रुहिक्षर्स्तस्म ् देहिन िं द्रव्य िे ुक ाः॥(सु.सू.४१।१२) • Gurvadi gunas present in Shareera and also in aushadha dravyas so if there is imbalance like vruddi,kshaya of Dhatus we can treat by using corresponding Dravyas according to Samanya vishesha siddantha. 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 53
  • 54. 5/1/2023 CONCEPT of gurvadi guna 54