სოლიტერი (Cyclophyllidea) — თასმისებური ჭიების რიგი. პარაზიტობენ ხერხემლიანების (თევზების გარდა) ნაწლავებში; ზოგი — ადამიანში (ძირითადი მასპინძელია). სოლიტერებს შორის აღსანიშნავია ღორის ანუ შეიარაღებული სოლიტერი (Taenia solium), რომელიც პარაზიტობს ადამიანის ნაწლავებში; მისი სიგრძე 2-3, ზოგჯერ 8 მ აღწევს. მატლი-ონკოსფერა გამოიყოფა გარეთ მასპინძლის ექსკრემენტთან ერთად, ხვდება შორისული მასპინძლის (ღორი, ძაღლი, კატა) კუჭში, საიდანაც გადის სისხლძარღვებში. სისხლის ნაკადს მიაქვს კუნთში, სადაც წარმოქმნის ფინას. ადამიანი ავადდება თერმულად კარგად დაუმუშავებელი ფინოზური ხორცით; ხარის ანუ შეუიარაღებელი სოლიტერი (Taeniarynchus saginatus) 10 მ-მდე სიგრძისაა. მისი შორისული მასპინძელია მსხვილი რქოსანი საქონელი, ძირითადად — ადამიანი. ადამიანის საშიში პარაზიტებია აგრეთვე ჯუჯა სოლიტერი (Hymenolepis nana) და ექინოკოკი.

1. ღორის სოლიტერი
& ხარის სოლიტერი
თსსუ-ს სტუდენტი: თამარ ფარჯიანი

2. ღორის სოლიტერი
ღორის სოლოტერი (ლათ. Taenia solium) პარაზიტული ჭიებიდან ერთ-
ერთი ყველაზე გავრცელებული პარაზიტია, რომელიც ბრტყელი ჭიების
ტიპს მიეკუთვნება. ზრდასრული ჭიის სიგრძე 180-400 სმ-ია და შედგება
800-900 პროგლოტიდისგან. სკოლექსს გააჩნია კაუჭების 2 გვირგვინი 22-
32 კაუჭი.

4. სასიცოცხლო ციკლი
 კვერცხებით სავს 5-6 პროგლოტიდი ყოველდღე გამოდის მასპინძელი
ადამიანის ორგანიზმიდან.
 როდესაც ღორი გადაყლაპავს კვერცხებს ონკოსფეროები თავიანთი
კაუჭების და ჯირკვლების სეკრეტების საშუალებით გადის ნაწლავურ
კედელში. აქედან ვრცელდებიან მთელს სხეულში, ორგანოებში და
ვითარდება ცისტიცერკები. თითოეული ცისტიცერკა შეიცავს
ინვაგინირებულ სკოლექსს. ადამიანის მიერ ინფიცირებული ღორის
ხორცის მიღებისას სკოლექსი ამოიზნიქება და ემაგრება მლივი
ნაწლავის კედელს და სქესმწიფობას აღწევს 2-3 თვეში.

6. ეპიდემიოლოგია
 ადამიანებში ღორის სოლიტერის გვრცელება რეგიონების მიხედვით
იცვლება. აფრიკის სხვა ნაწილებში, ინდოეთში, ჩინეთში, სამხრეთ და
ცენტრალური ამერიკის რამდენიმე ქვეყანაში ინფიცირება ხშირია.

7. სიმპტომატოლოგია და დიაგნოზი
 ინფიცირებულ ადამიანში აღინიშნება მხოლოდერთი ზრდასრული ჭია.
 ყველაზე დიდი ზიანის მიყენება ადამიანის ორგანიზმისთვის შეუძლია
ცისტიცერკით ინფიცირებას, რომელიც იწვევს ადამიანის
ცისტიცერკოზს.
 დიაგნოზის დასმის ყველა უტყუარი მეთოდია პროგლოტიდების
იდენტიფიკაცია ფეკალიებში.

9. ხარის სოლოტერი
ბრტყელ ჭიებს შორის ხარის სოლიტერი ყველაზე გავრცელებულია
ადამიანის ორგანიზმში.ზრდასრული ჭია მორფოლოგიურად ჰგავს ღორის
სოლოტერს და მისი ზომა 35-60 სმ-ია სტრობილა შედგება 1000
პროგლოტიდისგაჯ და არ გააჩნია კაუჭები. კვერცხებით სავსე
მომწიფებულ საშვილოსნოს ხარის სოლოტერში გააჩნია დამატებით 12
ძირითადი გვერდითი განშტოებები.

10. სასიცოცხლო ციკლი
 ხარის სოლოტერის სასიცოცხლო ციკლი ძლიერ ჰგავს ღორისას. ორივე
სახეობის ზრდასრული ჭია სახლობს ადამიანის მლივ ნაწლავში,
პროგლოტიდები სათითაოს სწყდება სტრობილას და გამოდის გარეთ
ფეკალიებთან ერთად.
 სოლოტერის კვერცხები პირის გზით ხვდებიან შუალედურ
მასპინძელში, გადის ნაწლავის კედელში და ხვდება კუნთების
შემაერთებელ ქსოვილში.
 შემაერთებელ ქსოვილში იგი ვითარდება ცისტიცერკად, რომელიც
ცნობილია Cysticercus bovis სახელწოდებით.

13. ეპიდემიოლოგია
 ხარის სოლიტერი გავრცელებულია მთელს მსოფლიოში. მსხვილფეხა
რქოსანი პირუტყვი Cysticercus bovis-ს ღებულობსადამიანის
ფეკალიებით დაბინძურებულ ბალახს ან აგრეთვე შესაძლებელია
ადამიანის ფეკალიები გამოყენებულ იქნას სასუქად.
 აგრეთვე, საძოვრების დატბორვა ადამიანის ფეკალიებით
დაბინძურებული მდინარის მდინარის ან სხვა წყლის მეშვეობით.

15. სიმპტომატოლოგია და დიაგნოზი
 ტენიოზი ადამიანებში ხშირად ხასიათდება ისეთისიმპტომებით
როგორიცაა მუცლის ტკივილი, ძლიერი უმადობა, წონის კლება. ცუდი
კვების ან სხვა დაავადების გამო დასუსტებულ პაციენტებში
ესსიმპტომები უფრო მეტადაა გამოხატული. ხარის სოლიტერის
შემთხვევაში იშვიათად ვითარდება ცისტიცერკოზი,პროგნოზიც,
ძირითადად კარგია.
 დიაგნოსტიკური პროცედურები იგივეა, რაც ღორის სოლოტერის
შემთხვევაში.

16. Fin