SlideShare a Scribd company logo
1 of 36
Download to read offline
MNGT 3112
Theory 20 hrs, Practical 20 hrs.
Rajarata University of Sri Lanka
P.B. Dharmasena
0777-613234, 0717-613234
dharmasenapb@ymail.com, dharmasenapb@gmail.com
Rajarata University of Sri Lanka
P.B. Dharmasena
0777-613234, 0717-613234
dharmasenapb@ymail.com, dharmasenapb@gmail.com
https://independent.academia.edu/PunchiBandageDharmasena
https://www.researchgate.net/profile/Punchi_Bandage_Dharmasena/contributions
http://www.slideshare.net/DharmasenaPb
LESSON
TEN
wOHhkfha wruqKq
 o;a; tla/ia lsrSfï l%ufõofha oS PRA
Ndú;h iy tys jeo.;alu
 úúO wruqKq i|yd we;s PRA l%u y÷kd
.ekSu
 ksjeros f;dr;=re ,nd .ekSug PRA l%u
Ndú;d lrkafka flfiaoehs wjfndaO lr
.ekSu
Lesson-9
LESSON
TEN
iyNd.s;aj .eñ úuiqu
PARTICIPATORY RURAL APPRAISAL (PRA)
RURAL DEVELOPMENT MANAGEMENT
.dóh ixj¾Okh l<ukdlrKh
iyNd.s;aj .eñ úuiqu
Participatory Rural Appraisal
Lesson-9
úêu;a ióCIK" m%Yakud,d" úYaf,aIK
wdosfhka o;a; tla/ia lsrSu ixlSrAk
ls%hdoduhla nj idudkH u;hhs
fuys i;Hhla we;;a o;a; tla/ia
lsrSug fjk;a ir, l%u o we;' ñksiqka
iuÕ l;dny lsrSu" m%cdj w;rska .uka
lsrSu" ksrSCIK wdosh ta w;r fõ
o;a; tla/ia lsrSug fjk;a fndfyda
l%u we;
fuu mdvu fhduq lrkafka tu wúêu;a
l%u by; i|yka ixlSrAK l%ufõohka
;rñu fyda Bg;a jvd fyd| neú fmkajd
oSugh
iyNd.s;aj .eñ úuiqu ks¾jpkh lsßu
m%cdjg ;u Ôú;h iy tys iajNdjh ms<sn|j úYaf,aIKh
lsÍug;a" jgyd .ekSug;a" wka wh iuÕ fnodyod
.ekSug;a we;s yelshdj j¾Okh lsßug Wmfhda.S jk
iyNd.s;aj msúiqï yd l%ufõo iuQyhls'
tuÕska m%cdjg ;u ðú; iajNdjhg yd Ôjk mßirhg
wkqj ie,iqï f.dvke.Sug" l%shd;aul lsÍug" úmrï
lsÍug yd we.hSug yelsjk l%shdj,shlg fhduqùu
i|yd bvlv ie,fia'
b,lal.; lKavdhï idlÉPd
Focus Group Discussion (FGD)
 myiqldrlfhl= úiska yiqre jkq ,nk mqoa.,hska 6 -12 muK
iyNd.s jk lKavdhï idlõPdjls
 fuys oS ksYaÉ; ud;Dldjla hgf;a lKavdhï idudcslhska ksoyfia
wyUq f,i l:d lr;s
 fuu idlÉPdfõ wruqK jkafka lKavdhfï woyia wjfndaOh iy
ixl,am ms<sn| f;dr;=re .eUqrska ,nd .ekSuh
 .eg¿j iy thg fya;= jk idOl .eUqrska wOHhkh lsrSu
 úi÷ï iy Wmdh udrA. ms<sn| .%dóh ck;djf.a woyia ,nd .ekSu
 oekg o okakd kuq;a t;rï meye|s,s ke;s - m%cd oekqu" úYajdi"
wdl,am iy yeisrSï rgd ms<sn| f;dr;=re ,nd .ekSu
 l,ams; mrSCId lsrSug fyda mrAfhaIK fidhd .ekSï i|yd fyda
b,lal.; lKavdhï idlÉPd Ndú;d lsrSu jerosh
Lesson-9
myiqldrlf.a ldrAhNdrh
ldrKh iy wruqK meye|s,s lsrSu
idlÉPd lsrSu osrsu;a lsrSu
iyNd.s ùu osrsu;a lsrSu
fyd|ska weyqïlka foñka ud;Dldfjka ud;Dldjg idlÉPdjg
/f.k hEu" ld,h ukdj md,kh lrñka Wkkaÿj mj;ajd f.k
hEu
/iaùu wjidkfha idrxY lsrSu" tlÕ jQ oE ikd: lr .ekSu iy
ia;=;s lsrSu i|yd ld,h b;srs lr .; hq;=h
idudkHfhka myiqldrlfhl= ud;Dldj ms<sn| úfYaI{fhl=
f,i ls%hd fkdl< hq;=h' idlÉPdjg Woõ lsrSu iy fm<U
õu Tyqf.a ldrAhNdrhhs' Lesson-9
b,lal.; lKavdhï idlÉPd
Focus Group Discussion (FGD)
iudc is;shï lrKh Social Mapping
• iyNd.s;aj .eñ úuiqfïoS fndfyda õg lrkq ,nk
is;shïlrK wNHdihls
• fuys oS m%foaYh .ek fyd|ska okakd" is;shïlrKh
wjfndaO fldg.; yels iy thg iyNd.s ùug leu;s
lKavdhula m%cdj ;=<ska f;dard .kq ,efí
• mqyqKqj ,enQ myiqldrlfhl= úiska .ïudkfha o<
ie,iqula ms<sfh, lsrSug idudcslhska fhduq lrkq
lefí' tys wvx.= jkafka f.j,a" mj;sk há;,
jHQyhka" ,nd.; yels (available) fndfyda Ndõ;hg
.;yels (frequently useable) fyda Ndú;hg .;yels
(useable) iïm;a wdoshhs
• wruqKq wkqj ;SrKh l< fjk;a oEo tys wvx.=
flfrA
• fufia iudc is;shïlrKh fndfyda ldrKd i|yd
fhdod.; yels w;r fjkia ck lKavdhï i|yd
jeo.;a jk úia;r o fuys wka;rA.; fú
Lesson-9
Lesson-8
ft;sydisl me;slv Historical Profile
• jrA;udkfha mq¿,a f,i Ndú;d lrk úuiqï fuj,uls
• ld,dka;rhla ;siafia hï m%foaYhl ck fldgila uqyqK foñka isákd
.eg¿jl iDKd;aul n,mEu idlÉPd lsrSu i|yd mokula we;s lr
.ekSu fuys wruqKhs
• fuu wNHdih myiq lsrSu i|yd f;dr;=re olajk wdlD;shla ms<sfh,
l<hq;=h
ksoiqk - ksh.h fyda .xj;=r we;s jQ wjqreÿ" th mej;=k
osk .Kk" thska n,mE mqo.,hska $ mjq,a .Kk" fN!;sl
j;aalï j,g we;s jQ ydks" w;aolsk ,o .eg¿" .eg¿
msgqoelSug .;a ls%hdudrA." ueosy;a jQ mqoa.,hska fyda
wdh;k" wdOdr ,eîï
• iïm;a odhlhska f,i fuys oS .fuka f;dard .kq ,nkafka jeäysá"
w;aoelSï nyq," w;S;h fyd|ska wdjrAckh l<yels mqoa.,hskah
Lesson-8
iD;=uh igyk Seasonal Calendar
• úúO idOl j, WÉpdjpk rgd y÷kd
.ekSu
– jrAIdm;kh" iq,Õ" kshÕ" wdodhu" úhou"
Wm;a" urK" frda. wdosh
• jirlaa ;=, udislj isÿjk isÿùï
idlÉcd udrA.fhka i|yka lr.kq ,efí
• Tjqkaf.a mrsirhg" cSú; j,g is÷ ùfï
n,mEu ms<sn|j m%jK;d iy fjkia ùï
y÷kd .ekSu i|yd nqoaê l,ïNk wjia:d
,nd fokq ,efí
• fuys oS ,nd .; yels tla m%;sM,hla kï
is÷ùï ld,h ;=, Tjqka ,nd .;a
w;aoelSïh
– wvq wdodhu" frda." wdydr ys.;djh"
mdkSh c, ysÕh wdosh
• úfYaIfhka wêl wjodkï ld, ;=, ck
cSú;hg we;s jQ n,mEï fuys oS fy,sorjq
fõ
Lesson-8
j;alï jrA.SlrKh Wealth Ranking
• .ul ksjeishkaf.a wdrA:sl ,CIK
ksrAKh lsrSu i|yd fuu fuj,u
Ndú;d lrkq ,efí
• fuhska iefmaCI j;alï iy oshqKqj
ms<sn| f;dr;=re /ia flfrA
• .ul ÿmam;a lKavdhu y÷kd .ekSug
fuh bjy,a fú
• .ul l=gqïNhkaf.a iudc iy wdrA:sl
;;ajh ksrAKh lr.; yel
• jrA.SlrKh lrkafka .ïjdiSka
úiskauh
• ixjrAOk jHdmD;shla wdrïN lsrSug
m%:u ;;ajh y÷kd .ekSu muKla
fkdj ie,iqï lsrSu" ls%hd;aul lsrSu"
úurAYKh lsrSu iy we.ehSu i|yd
orAYl o y÷kd .; yel Lesson-8
PRAfjka igyk (Venn Diagram)
• hï .eg¿jla úioSu i|yd j.lSu iy ldrAhNdrh
ork úúO mqoa.,hska$ mdrAYjhka w;r we;s
iïnkaOh w.ehSu fuu fuj,fuka is÷ lrkq ,efí
• fuh fohdldrh' tlla mdrAYj lrejkaf.a fyda
wdh;k j, jeo.;alu ixikaOkh lsrSuh' wfkl
Tjqkaf.a fyda wdh;k j, fiajd iemhSfï .=Kd;auh
iei|Suh
• wod, .eg¿jg iïnkaO mdrAYj lrejka$ wdh;k
y÷kd.;a miq idlÉcdj fufyhjkafka Tjqkaf.a fyda
wdh;k j, tys,d we;s jeo.;alu$ jákdlu
jrA.SlrK lsrSugh
• jrA.SlrKfhka miq idlÉPdfõ fojk mshjr jkafka
ióm;djh iy thska fld;rï ck;dj ;Dma;su;a
jkafka o yd ldrK úNd. lsrSuhs' fufia jvd;a
iómj lghq;= lrk mdrAYj$ wdh;k jvd;a ,xj
isák fia i,l=Kq lrñka Tjqkaf.a fiajfhka we;s jk
;Dma;su;a nj w.ehSug ,la lrkq ,efí
Lesson-8
Lesson-8
mjq,a
fi!LH
fiaúld
f.dúck
flakaøh
nexl=j fmd,sish
lDIsl¾u
WmfoaYl
.u
mdie,
mxi,
.%du
ks<Odß
SWOT úYaf,aIKh SWOT Analysis
• .eg¿jlg úiÿï fyda l%shdl,dmhka ;SrKh lsrSug fmr ta i|yd oekg
mj;sk úl,am ms<sn| we.hSu i|yd fuu fuj,u Ndú;d lrkq ,efí
• S – Strengths – m%cdj i;= Yla;Ska iy yelshdjka
• W – Weaknesses – Tjqkaf.a ÿrAj,;d ilia lr .; yels yd fkdyels
• O – Opportunities – m%ia:djhka ^ndysrska ,efnk wjia:d&
• T – Threats - ;rAck ixjrAOkhg" oshqKqjg iy meje;aug ndysrska we;s
ndOl
• wjidkfha oS m%cdj uqyqK fok .eg¿j úiod .ekSu i|yd ls%hdjg kexúh
yels Wml%u iy Wmdh udrA. ms<sn|j iajhx mrdjrA;khla fuu
úYaf,aIKfha oS ,nd fohs
• tfiau SWOT úYaf,aIKfha oS wm Ndú;d lsrSug ;SrKh lrk
l%shdudrA.hkaf.a iDKd;aul n,mEu ms<sn|j o woyila ,nd .; yel
Lesson-8
l¿;r ño,k .xj;=r wdmod m¾fhaIK
jHdmD;sh ) 2008
Lesson-8
wdmod wjodku wju lsÍfï wdlD;sh
• wdmod wjodku wvq lr .ekSfï ls%hdj,sh ixialD;sfha
wkq.; jQ wx.hla úh hq;=h
• wdmod l<uKdlrK pl%fha ish¨u ixrpl ^iQodkï ùu"
uqyqK oSu" h:d ;;ajhg m;aùau" wju lsrSu& tl fia
jeo.;a fõ
• wdmod wjodku wju lr .ekSfï Wmdh ud¾. foaYSh
oekqu u; mokï úh hq;= w;r mj;akd ;;ajhg .e,fmk
fia jeä oshqKq úh hq;=h
• wdmod wjodku wju lr .ekSfï ls%hdj,sh m%cd uQ, fiau
m%cdj úiska yeisrúh hq;= w;r Tjqkaf.a Yla;sh Wmfhda.s
lr .ksñka ÿ¾j,;d ksjeros lr .ksñka ndysr
m%ia;djhka m%fhdackhg .ksñka wjodkï wju lr .ekSfï
ls%hdj,shla úh hq;=h
wfma m¾fhaIKhg mokï jQ ixl,am
wdmodjh
we;sùu
iQodkï ùu uqyqK §u m%;sm%dma;sh
,sys,a lsÍu
wdmod wjodku
wju lsÍfï wjia:d
mjq,
wdh;ksl rduqj
m%cdj
m%cdj
wdh;ksl rduqj
Yla;Ska iy
ÿ¾j,;djka
;¾ck
iy
m%ia:djhka
Lesson-8
mjq,
wdh;ksl rduqj
m%cdj
m%cdj
wdh;ksl rduqj
Lesson-8
wdlD;sh ixj¾Okh lsrSfï
wjia:djka
• .eg¿ úYaf,aIKh lsrSu
• wjYH;d y÷kd .ekSu
• wjYH;d ;lafiare lsrSu
• l%shdldrS jev ie,eiau
• ie,eiau ls%hd;aul lsrSu
• miq úmru iy we.hSu
.eg¿ úYaf,aIKh lsrSfï
wjia:dj
j¾;udk
;;ajh
Yla;Ska
ÿ¾j,;djhka
wjia:d
;¾ck
ÿIalr;d
wdh;ksl
ie,eiau
Yla;sh$
Odrs;dj
wd¾Óslh
miq.sh
w;aoelSï
n,mEuiy
úYd,;ajh
N+f.da,Sh
miq;,h
;sfnk
f;dr;=re
wjYH;d y÷kd .ekSfï wjia:dj
fhdackd
;¾ck
wjia:d
ÿ¾j,;djhka
Yla;Ska
j¾;udk
;;ajh
iQodkï ùu uqyqK §u m%;sm%dma;sh ,sys,a lsÍu
wjYH;d ;lafiare lsrSfï
wjia:dj
m%uqL;d.;
lsrSu
fN!;Sh
wdh;ksl
cSjfkdamdh
iudchSh
wd¾Ósl
mdrsirsl
ie,iqï ilia lsrSfï iy ixj¾Okh lsrSfï
wjia:djka
l%shdldrS jev
ie,eiau
ls%hd;aul lsrSu
fN!;Sh
wdh;ksl
cSjfkdamdh
iudchSh
wd¾Ósl
mdrsirsl
miq úmru iy
we.hSu
m%uqL;d.;
lsrSu
wjYH;d y÷kd .ekSfï wjia:dj
fhdackd
;¾ck
wjia:d
ÿ¾j,;djhka
Yla;Ska
j¾;udk
;;ajh
iQodkï ùu uqyqK §u m%;sm%dma;sh ,sys,a lsÍu
10 09 09 08
29
wjYH;d ;lafiare lsrSfï
wjia:dj
m%uqL;d.;
lsrSu
fN!;Sh
wdh;ksl
cSjfkdamdh
iudchSh
wd¾Ósl
mdrsirsl
1 6 3 9 4 6
wdh;ksl
cSjfkdamdh
iudchSh
wd¾Ósl
ie,iqï ilia lsrSfï iy ixj¾Okh
lsrSfï wjia:djka
l%shdldrS jev
ie,eiau
ie,eiau
ls%hd;aul lsrSu
fN!;Sh
wdh;ksl
cSjfkdamdh
iudchSh
wd¾Ósl
mdrsirsl
miq úmru iy
we.hSu
m%uqL;d.; lsrSu
1 6 3 9 4 6
Lesson-8
• we<nv wuqK ms<silr lsrSu
• cx.u ikSmdrCIl iy ffjoH fiajdjka imhd
.ekSu
• j.d pl%h ilid .ekSu
• Tre ,nd oSu
• yeä.,a, we< msrsisÿ lsrSu
• mdkSh c, l%uhla ilid .ekSu
• fndalal= m%udKh jeä lrñka m%Odk ud¾.h Wia
fldg iliaa lsrSu
• iïm;a yd fufyhqï uOHia:dkhla bos lsrSu
ño,k wdlD;sh
wd¾Ósl
cSjfkdamdh
wdh;ksl
fN!;Sh
we<nv wuqK ms<silr lsrSu
,sys,a
lsÍu
.x j;=frka ù j.djg jk ydksh wju
lr .ekSug j.d pl%h ilid .ekSu
w;=re mdrj,a hg jQ úg m%%Odk ud¾.hg
meñKSu ioyd Tre ,nd oSu
iïm;a yd fufyhqï uOHia:dkhla bos
lsrSu
.ug mdkSh c, l%uhla ilid .ekSu
,sys,a
lsÍu
iQodkï ùu
iQodkï ùu
,sys,a lsÍu
mdrsirsl
fndalal= m%udKh jeä lrñka m%Odk
ud¾.h Wia fldg iliaa lsrSu
yeä.,a, we< msrsisÿ lsrSu ,sys,a lsÍu
,sys,a lsÍu
iudchSh .x j;=r ld,hg .ug cx.u ikSmdrCIl
iy ffjoH fiajdjka imhd .ekSu
uqyqK §u
taldnoaOl%shdldrSjevie,eiau
n,mEï igyk Impact Diagram
• - fuf;la idlÉPd l< fuj,ï Ndú;d lrk ,oafoa
;;aj úYaf,aIK i|ydh' tajd mokï fldg f.k ck
cSú;h i|yd t,a, jk n,mEï ms<sn| wjfndaO lr
.ekSu n,mEï igyfka wruqKhs
• - fuys oS wm i,ld n,kakg iQodkï jk .eg¿j jvd
.eUqrg ú.%y lr .ekSula is÷ fõ' udkislj" fN!;slj"
wdrA:slj" iudchsl wdoS jYfhka m%cdjg is÷ jk n,mEu"
tjeks n,mEï j,g miqìï jk idol iy fya;= wdosh
fuys oS wjfndaO fldg .; yels fõ
• - úfgl .eg¿jg úiÿula fiùfï oS tys ióm;u
fya;=j oek .ekSu muKla iEfykafka ke;' thg miqìï
jk fjk;a fya;= y÷kd f.k tajd úioSu ;=,ska m%Odk
.eg¿j úiod .ekSfï udrA. ilid .; yel
Lesson-8
Lesson-8
isoaê wOHhkh Case Studies
• w;S; is÷ùula ^idudkHfhka is÷ fkdjk& úurAYk lsrSu isoaê wOHhkhhs'
m%cdj uqyqK ÿka hï is÷ ùula tys w;aoelSï ,;a wh iuÕ idlÉPd fldg
wjfndaO fldg .ekSu isoaê wOHhkhhs
• wdmodjla kï tjekakla ms<sn| mQrAjfhka y÷kd .;a ix{d fudkjd o"
tjekaklg uqyqK ÿkafka flfia o" ta u.ska we;s jqKq iudc" wdrA:sl yd
mrsird;aul fjkialï fudkjd o hkak idlÉPdjg Ndckh fõ
• jvd jeo.;a foh kï tu wdmodfõ ys;lr yd wys;lr foaj,a fudkjd o"
;;ajh oshqKq l< yels wdldr fudkjd o hk foa y÷kd .ekSfuka bosrsfha
oS tjka is÷ùulska is÷ jk n,mEu wju lr.; yels ùuhs
• flfia jqj o tjeks is÷ùï ld,h iuÕ fjkia jQjdkï ta fudkjd o hkak
oek .ekSfuka j;auka ;;ajhg th wod, lr .; yel
• lKavdhu f;dard .; hq;af;a tu is÷ùug uqyqK ÿka whf.ks' fuu
idlÉPdfõ oS jvd fmdÿ m%Yak jkqfha fudlla o@ fldfydu o@ ljqo @ iy
wehs hkakh Lesson-8
isoaê wOHhk - mshjrhka Case Studies - steps
• wrAO jHQy.; wdlD;sh ms<sfh, lr .ekSu
• idlÉPdfõ wruqKq ksjerosj y÷kajd oSu
• flá W;a;r j,g jvd úia;rd;aul m%ldYhka osrsu;a
lrkak
• wdmodjg fmr iudc ;;ajh úurAYkh lrkak
- N+ñ m%udK" ck.ykh" f.j,a wdosh
- lDIsldrAñl iy wdrA:sl ;;ajh
- fmdÿ myiqlï ^m%jdykh" fi!LHh" wOHdmkh
wdosh&
• wdmodj we;s ùug fya;=
• mrsird;aul idOl
• udkj l%shdldrs;ajhka
Lesson-8
• mQrAj wdmod ix{d
– wdmodj we;s ùug fmr meh$ osk
– wdmodj we;s ùug fudfyd;lg fmr
• wdmodjg iQodkñ ùu
– c,h" wdydr wdosh /ialr ;eîu
– T!IO tl;= lr .ekSu
– mQrAj wdmod ix{d j,g wjOdkh fhduq lsrSu
– ;djld,sl l=á" wjYH wdïmkak wdosh iQodkï lr .ekSu
• wdmodjg uqyqK oSu
– wdmod ;;ajhg ixúOdkh ùu iy uqyqK oSu
– n,mE mqoa.,hska wdrCIs; ;eka j,g /f.k hEu
• rcfhka iy fjk;a wdh;k j,ska wdOdr ,nd .ekSu
Lesson-8
isoaê wOHhk - mshjrhka Case Studies - steps
• wdmodjg miq ;;ajh
– mqKre;a:dmk lghq;=
– wdOdr iy iyK fiajd
• ydks h:d;;ajhg m;a lsrSu
– ydks
• fN!;sl ydks
• iudchsl ^mjq,a" ksjdi" cSú;" foam,&
• wdrA:sl ^lDIsldrAñl iy wdrA:sl ydks&
• fmdÿ foam, ydks ^f.dvke.s,s" udrA." we,j,a" md,ï wdosh&
– m%;sia:dmkhg .; jk ld,h
– weia;fïka;=
– .; l< ld,h
– m%;sia:dmkh l< m%udK
– m%;sia:dmkh fkdl< m%udK
• wdmod n,mEu wju lsrSug fhdackdLesson-8
isoaê wOHhk - mshjrhka Case Studies - steps

More Related Content

What's hot

Automobile | Bike Ignition System
Automobile | Bike Ignition SystemAutomobile | Bike Ignition System
Automobile | Bike Ignition SystemIsuru Gunasekara
 
මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනය
මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනයමෛත්‍රීපාල සිරිසේන ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනය
මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනයiamdasaya
 
Practicing paper grade11 sinhala | Mathematics Model Question Paper 2019
Practicing paper grade11 sinhala | Mathematics Model Question Paper 2019Practicing paper grade11 sinhala | Mathematics Model Question Paper 2019
Practicing paper grade11 sinhala | Mathematics Model Question Paper 2019lakinduDabare1
 
Quran in Sinhala (29)- අල්-කුර්ආන් - අර්ථකථනය - 29 ජුස්උව
Quran in Sinhala (29)- අල්-කුර්ආන් - අර්ථකථනය - 29 ජුස්උවQuran in Sinhala (29)- අල්-කුර්ආන් - අර්ථකථනය - 29 ජුස්උව
Quran in Sinhala (29)- අල්-කුර්ආන් - අර්ථකථනය - 29 ජුස්උවwamysl
 
Sitha_Sanasana_Amadaham
Sitha_Sanasana_AmadahamSitha_Sanasana_Amadaham
Sitha_Sanasana_Amadahamguest20a908e5
 
1st term grade 11 ict mcq
1st term grade 11 ict mcq1st term grade 11 ict mcq
1st term grade 11 ict mcqlakmal kuma
 
Sugar cane sinhala
Sugar cane sinhalaSugar cane sinhala
Sugar cane sinhalakmupananda
 
Assignment Writing Guideline @ BUSL
Assignment Writing Guideline @ BUSLAssignment Writing Guideline @ BUSL
Assignment Writing Guideline @ BUSLWewala Dhammaloka
 
Quran in Sinhala (28)- අල්-කුර්ආන් - අර්ථකථනය - 28 ජුස්උව
Quran in Sinhala (28)- අල්-කුර්ආන් - අර්ථකථනය - 28 ජුස්උවQuran in Sinhala (28)- අල්-කුර්ආන් - අර්ථකථනය - 28 ජුස්උව
Quran in Sinhala (28)- අල්-කුර්ආන් - අර්ථකථනය - 28 ජුස්උවwamysl
 
PSC procedural rules (Sinhala)
PSC procedural rules (Sinhala)PSC procedural rules (Sinhala)
PSC procedural rules (Sinhala)Ravi Kumudesh
 
Niwana wethatama 2
Niwana wethatama 2Niwana wethatama 2
Niwana wethatama 2teclanka
 
ලොව වැඩිම වස ප්‍රමාණයක් අඩංගු පලතුර
ලොව වැඩිම වස ප්‍රමාණයක් අඩංගු පලතුරලොව වැඩිම වස ප්‍රමාණයක් අඩංගු පලතුර
ලොව වැඩිම වස ප්‍රමාණයක් අඩංගු පලතුරCharitha Basnayake
 
Women in sinhala language
Women in sinhala languageWomen in sinhala language
Women in sinhala languagedipd
 

What's hot (18)

Automobile | Bike Ignition System
Automobile | Bike Ignition SystemAutomobile | Bike Ignition System
Automobile | Bike Ignition System
 
Wuzu aur science
Wuzu aur scienceWuzu aur science
Wuzu aur science
 
මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනය
මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනයමෛත්‍රීපාල සිරිසේන ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනය
මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනය
 
Practicing paper grade11 sinhala | Mathematics Model Question Paper 2019
Practicing paper grade11 sinhala | Mathematics Model Question Paper 2019Practicing paper grade11 sinhala | Mathematics Model Question Paper 2019
Practicing paper grade11 sinhala | Mathematics Model Question Paper 2019
 
Quran in Sinhala (29)- අල්-කුර්ආන් - අර්ථකථනය - 29 ජුස්උව
Quran in Sinhala (29)- අල්-කුර්ආන් - අර්ථකථනය - 29 ජුස්උවQuran in Sinhala (29)- අල්-කුර්ආන් - අර්ථකථනය - 29 ජුස්උව
Quran in Sinhala (29)- අල්-කුර්ආන් - අර්ථකථනය - 29 ජුස්උව
 
Sitha_Sanasana_Amadaham
Sitha_Sanasana_AmadahamSitha_Sanasana_Amadaham
Sitha_Sanasana_Amadaham
 
1st term grade 11 ict mcq
1st term grade 11 ict mcq1st term grade 11 ict mcq
1st term grade 11 ict mcq
 
Sugar cane sinhala
Sugar cane sinhalaSugar cane sinhala
Sugar cane sinhala
 
Assignment Writing Guideline @ BUSL
Assignment Writing Guideline @ BUSLAssignment Writing Guideline @ BUSL
Assignment Writing Guideline @ BUSL
 
Quran in Sinhala (28)- අල්-කුර්ආන් - අර්ථකථනය - 28 ජුස්උව
Quran in Sinhala (28)- අල්-කුර්ආන් - අර්ථකථනය - 28 ජුස්උවQuran in Sinhala (28)- අල්-කුර්ආන් - අර්ථකථනය - 28 ජුස්උව
Quran in Sinhala (28)- අල්-කුර්ආන් - අර්ථකථනය - 28 ජුස්උව
 
PSC procedural rules (Sinhala)
PSC procedural rules (Sinhala)PSC procedural rules (Sinhala)
PSC procedural rules (Sinhala)
 
Niwana wethatama 2
Niwana wethatama 2Niwana wethatama 2
Niwana wethatama 2
 
ලොව වැඩිම වස ප්‍රමාණයක් අඩංගු පලතුර
ලොව වැඩිම වස ප්‍රමාණයක් අඩංගු පලතුරලොව වැඩිම වස ප්‍රමාණයක් අඩංගු පලතුර
ලොව වැඩිම වස ප්‍රමාණයක් අඩංගු පලතුර
 
Ethics in sinhala
Ethics in sinhalaEthics in sinhala
Ethics in sinhala
 
G.C.E. O/L ICT(Lesson 1)
G.C.E. O/L ICT(Lesson 1)G.C.E. O/L ICT(Lesson 1)
G.C.E. O/L ICT(Lesson 1)
 
Quality circle
Quality  circleQuality  circle
Quality circle
 
Women in sinhala language
Women in sinhala languageWomen in sinhala language
Women in sinhala language
 
Ict 11
Ict 11Ict 11
Ict 11
 

More from Dr. P.B.Dharmasena

Sustainable Water Management in Cascade System: A model in Environmentally Se...
Sustainable Water Management in Cascade System: A model in Environmentally Se...Sustainable Water Management in Cascade System: A model in Environmentally Se...
Sustainable Water Management in Cascade System: A model in Environmentally Se...Dr. P.B.Dharmasena
 
Restoration of Tank Cascade Systems for Productivity and Sustainability
Restoration of Tank Cascade Systems for Productivity and SustainabilityRestoration of Tank Cascade Systems for Productivity and Sustainability
Restoration of Tank Cascade Systems for Productivity and SustainabilityDr. P.B.Dharmasena
 
හිතකර ගොවිතැනක් ඕනෑකර තිබේ
හිතකර ගොවිතැනක් ඕනෑකර තිබේ හිතකර ගොවිතැනක් ඕනෑකර තිබේ
හිතකර ගොවිතැනක් ඕනෑකර තිබේ Dr. P.B.Dharmasena
 
ශ්‍රී ලංකාවේ ග්‍රාමීය කෘෂිකර්මාන්තයේ වත්මන් අර්බුදය Present crisis of rural a...
ශ්‍රී ලංකාවේ ග්‍රාමීය කෘෂිකර්මාන්තයේ වත්මන් අර්බුදය Present crisis of rural a...ශ්‍රී ලංකාවේ ග්‍රාමීය කෘෂිකර්මාන්තයේ වත්මන් අර්බුදය Present crisis of rural a...
ශ්‍රී ලංකාවේ ග්‍රාමීය කෘෂිකර්මාන්තයේ වත්මන් අර්බුදය Present crisis of rural a...Dr. P.B.Dharmasena
 
Cascade Tank Village System and identification of novel post graduate researc...
Cascade Tank Village System and identification of novel post graduate researc...Cascade Tank Village System and identification of novel post graduate researc...
Cascade Tank Village System and identification of novel post graduate researc...Dr. P.B.Dharmasena
 
Carbon Net Zero Concept in Sri Lankan Agriculture
Carbon Net Zero Concept in Sri Lankan AgricultureCarbon Net Zero Concept in Sri Lankan Agriculture
Carbon Net Zero Concept in Sri Lankan AgricultureDr. P.B.Dharmasena
 
ත්‍රිකුණාමලය, අම්පාර සහ මඩකළපුව දිස්ත්‍රික්ක ගැන කෙටියෙන්
ත්‍රිකුණාමලය, අම්පාර සහ මඩකළපුව  දිස්ත්‍රික්ක ගැන කෙටියෙන්ත්‍රිකුණාමලය, අම්පාර සහ මඩකළපුව  දිස්ත්‍රික්ක ගැන කෙටියෙන්
ත්‍රිකුණාමලය, අම්පාර සහ මඩකළපුව දිස්ත්‍රික්ක ගැන කෙටියෙන්Dr. P.B.Dharmasena
 
මොණරාගල, හම්බන්තොට සහ අම්පාර දිස්ත්‍රික්ක ගැන කෙටියෙන්
මොණරාගල, හම්බන්තොට සහ අම්පාර දිස්ත්‍රික්ක ගැන කෙටියෙන්මොණරාගල, හම්බන්තොට සහ අම්පාර දිස්ත්‍රික්ක ගැන කෙටියෙන්
මොණරාගල, හම්බන්තොට සහ අම්පාර දිස්ත්‍රික්ක ගැන කෙටියෙන්Dr. P.B.Dharmasena
 
පුත්තලම දිස්ත්‍රික්කය ගැන කෙටියෙන්
පුත්තලම දිස්ත්‍රික්කය ගැන කෙටියෙන්පුත්තලම දිස්ත්‍රික්කය ගැන කෙටියෙන්
පුත්තලම දිස්ත්‍රික්කය ගැන කෙටියෙන්Dr. P.B.Dharmasena
 
Impact of Climate change on agriculture (Sinhala)
Impact of Climate change on agriculture (Sinhala)Impact of Climate change on agriculture (Sinhala)
Impact of Climate change on agriculture (Sinhala)Dr. P.B.Dharmasena
 
Management of Soils in the dry zone of Sri Lanka (Sinhala).pdf
Management of Soils in the dry zone of Sri Lanka (Sinhala).pdfManagement of Soils in the dry zone of Sri Lanka (Sinhala).pdf
Management of Soils in the dry zone of Sri Lanka (Sinhala).pdfDr. P.B.Dharmasena
 
Description of the Climate in Sri Lanka (Sinhala)
Description of the Climate in Sri Lanka (Sinhala)Description of the Climate in Sri Lanka (Sinhala)
Description of the Climate in Sri Lanka (Sinhala)Dr. P.B.Dharmasena
 
Progress of Improving System Efficiencies and Water Productivity (ISEWP): A C...
Progress of Improving System Efficiencies and Water Productivity (ISEWP): A C...Progress of Improving System Efficiencies and Water Productivity (ISEWP): A C...
Progress of Improving System Efficiencies and Water Productivity (ISEWP): A C...Dr. P.B.Dharmasena
 
Lesson Four - Indigenous Village Irrigation Systems, traditional small scale ...
Lesson Four - Indigenous Village Irrigation Systems, traditional small scale ...Lesson Four - Indigenous Village Irrigation Systems, traditional small scale ...
Lesson Four - Indigenous Village Irrigation Systems, traditional small scale ...Dr. P.B.Dharmasena
 
ISEWP rice field agro-ecosystem.pdf
ISEWP rice field agro-ecosystem.pdfISEWP rice field agro-ecosystem.pdf
ISEWP rice field agro-ecosystem.pdfDr. P.B.Dharmasena
 
Lessons adoptable from ancient water management of Sri Lanka
Lessons adoptable from ancient water management of Sri LankaLessons adoptable from ancient water management of Sri Lanka
Lessons adoptable from ancient water management of Sri LankaDr. P.B.Dharmasena
 
Environment and water security
Environment and water securityEnvironment and water security
Environment and water securityDr. P.B.Dharmasena
 
The importance of maintaining the ecological balance within tank cascades
The importance of maintaining the ecological balance within tank cascades The importance of maintaining the ecological balance within tank cascades
The importance of maintaining the ecological balance within tank cascades Dr. P.B.Dharmasena
 

More from Dr. P.B.Dharmasena (20)

Sustainable Water Management in Cascade System: A model in Environmentally Se...
Sustainable Water Management in Cascade System: A model in Environmentally Se...Sustainable Water Management in Cascade System: A model in Environmentally Se...
Sustainable Water Management in Cascade System: A model in Environmentally Se...
 
Restoration of Tank Cascade Systems for Productivity and Sustainability
Restoration of Tank Cascade Systems for Productivity and SustainabilityRestoration of Tank Cascade Systems for Productivity and Sustainability
Restoration of Tank Cascade Systems for Productivity and Sustainability
 
හිතකර ගොවිතැනක් ඕනෑකර තිබේ
හිතකර ගොවිතැනක් ඕනෑකර තිබේ හිතකර ගොවිතැනක් ඕනෑකර තිබේ
හිතකර ගොවිතැනක් ඕනෑකර තිබේ
 
ශ්‍රී ලංකාවේ ග්‍රාමීය කෘෂිකර්මාන්තයේ වත්මන් අර්බුදය Present crisis of rural a...
ශ්‍රී ලංකාවේ ග්‍රාමීය කෘෂිකර්මාන්තයේ වත්මන් අර්බුදය Present crisis of rural a...ශ්‍රී ලංකාවේ ග්‍රාමීය කෘෂිකර්මාන්තයේ වත්මන් අර්බුදය Present crisis of rural a...
ශ්‍රී ලංකාවේ ග්‍රාමීය කෘෂිකර්මාන්තයේ වත්මන් අර්බුදය Present crisis of rural a...
 
Cascade Tank Village System and identification of novel post graduate researc...
Cascade Tank Village System and identification of novel post graduate researc...Cascade Tank Village System and identification of novel post graduate researc...
Cascade Tank Village System and identification of novel post graduate researc...
 
Carbon Net Zero Concept in Sri Lankan Agriculture
Carbon Net Zero Concept in Sri Lankan AgricultureCarbon Net Zero Concept in Sri Lankan Agriculture
Carbon Net Zero Concept in Sri Lankan Agriculture
 
ත්‍රිකුණාමලය, අම්පාර සහ මඩකළපුව දිස්ත්‍රික්ක ගැන කෙටියෙන්
ත්‍රිකුණාමලය, අම්පාර සහ මඩකළපුව  දිස්ත්‍රික්ක ගැන කෙටියෙන්ත්‍රිකුණාමලය, අම්පාර සහ මඩකළපුව  දිස්ත්‍රික්ක ගැන කෙටියෙන්
ත්‍රිකුණාමලය, අම්පාර සහ මඩකළපුව දිස්ත්‍රික්ක ගැන කෙටියෙන්
 
මොණරාගල, හම්බන්තොට සහ අම්පාර දිස්ත්‍රික්ක ගැන කෙටියෙන්
මොණරාගල, හම්බන්තොට සහ අම්පාර දිස්ත්‍රික්ක ගැන කෙටියෙන්මොණරාගල, හම්බන්තොට සහ අම්පාර දිස්ත්‍රික්ක ගැන කෙටියෙන්
මොණරාගල, හම්බන්තොට සහ අම්පාර දිස්ත්‍රික්ක ගැන කෙටියෙන්
 
පුත්තලම දිස්ත්‍රික්කය ගැන කෙටියෙන්
පුත්තලම දිස්ත්‍රික්කය ගැන කෙටියෙන්පුත්තලම දිස්ත්‍රික්කය ගැන කෙටියෙන්
පුත්තලම දිස්ත්‍රික්කය ගැන කෙටියෙන්
 
Kurunegala district in brief
Kurunegala district in briefKurunegala district in brief
Kurunegala district in brief
 
Climate Smart Agriculture.pdf
Climate Smart Agriculture.pdfClimate Smart Agriculture.pdf
Climate Smart Agriculture.pdf
 
Impact of Climate change on agriculture (Sinhala)
Impact of Climate change on agriculture (Sinhala)Impact of Climate change on agriculture (Sinhala)
Impact of Climate change on agriculture (Sinhala)
 
Management of Soils in the dry zone of Sri Lanka (Sinhala).pdf
Management of Soils in the dry zone of Sri Lanka (Sinhala).pdfManagement of Soils in the dry zone of Sri Lanka (Sinhala).pdf
Management of Soils in the dry zone of Sri Lanka (Sinhala).pdf
 
Description of the Climate in Sri Lanka (Sinhala)
Description of the Climate in Sri Lanka (Sinhala)Description of the Climate in Sri Lanka (Sinhala)
Description of the Climate in Sri Lanka (Sinhala)
 
Progress of Improving System Efficiencies and Water Productivity (ISEWP): A C...
Progress of Improving System Efficiencies and Water Productivity (ISEWP): A C...Progress of Improving System Efficiencies and Water Productivity (ISEWP): A C...
Progress of Improving System Efficiencies and Water Productivity (ISEWP): A C...
 
Lesson Four - Indigenous Village Irrigation Systems, traditional small scale ...
Lesson Four - Indigenous Village Irrigation Systems, traditional small scale ...Lesson Four - Indigenous Village Irrigation Systems, traditional small scale ...
Lesson Four - Indigenous Village Irrigation Systems, traditional small scale ...
 
ISEWP rice field agro-ecosystem.pdf
ISEWP rice field agro-ecosystem.pdfISEWP rice field agro-ecosystem.pdf
ISEWP rice field agro-ecosystem.pdf
 
Lessons adoptable from ancient water management of Sri Lanka
Lessons adoptable from ancient water management of Sri LankaLessons adoptable from ancient water management of Sri Lanka
Lessons adoptable from ancient water management of Sri Lanka
 
Environment and water security
Environment and water securityEnvironment and water security
Environment and water security
 
The importance of maintaining the ecological balance within tank cascades
The importance of maintaining the ecological balance within tank cascades The importance of maintaining the ecological balance within tank cascades
The importance of maintaining the ecological balance within tank cascades
 

Lesson 10 Participatory Rural Appraisal

  • 1. MNGT 3112 Theory 20 hrs, Practical 20 hrs. Rajarata University of Sri Lanka P.B. Dharmasena 0777-613234, 0717-613234 dharmasenapb@ymail.com, dharmasenapb@gmail.com Rajarata University of Sri Lanka P.B. Dharmasena 0777-613234, 0717-613234 dharmasenapb@ymail.com, dharmasenapb@gmail.com https://independent.academia.edu/PunchiBandageDharmasena https://www.researchgate.net/profile/Punchi_Bandage_Dharmasena/contributions http://www.slideshare.net/DharmasenaPb LESSON TEN
  • 2. wOHhkfha wruqKq  o;a; tla/ia lsrSfï l%ufõofha oS PRA Ndú;h iy tys jeo.;alu  úúO wruqKq i|yd we;s PRA l%u y÷kd .ekSu  ksjeros f;dr;=re ,nd .ekSug PRA l%u Ndú;d lrkafka flfiaoehs wjfndaO lr .ekSu Lesson-9 LESSON TEN iyNd.s;aj .eñ úuiqu PARTICIPATORY RURAL APPRAISAL (PRA) RURAL DEVELOPMENT MANAGEMENT .dóh ixj¾Okh l<ukdlrKh
  • 3. iyNd.s;aj .eñ úuiqu Participatory Rural Appraisal Lesson-9 úêu;a ióCIK" m%Yakud,d" úYaf,aIK wdosfhka o;a; tla/ia lsrSu ixlSrAk ls%hdoduhla nj idudkH u;hhs fuys i;Hhla we;;a o;a; tla/ia lsrSug fjk;a ir, l%u o we;' ñksiqka iuÕ l;dny lsrSu" m%cdj w;rska .uka lsrSu" ksrSCIK wdosh ta w;r fõ o;a; tla/ia lsrSug fjk;a fndfyda l%u we; fuu mdvu fhduq lrkafka tu wúêu;a l%u by; i|yka ixlSrAK l%ufõohka ;rñu fyda Bg;a jvd fyd| neú fmkajd oSugh
  • 4. iyNd.s;aj .eñ úuiqu ks¾jpkh lsßu m%cdjg ;u Ôú;h iy tys iajNdjh ms<sn|j úYaf,aIKh lsÍug;a" jgyd .ekSug;a" wka wh iuÕ fnodyod .ekSug;a we;s yelshdj j¾Okh lsßug Wmfhda.S jk iyNd.s;aj msúiqï yd l%ufõo iuQyhls' tuÕska m%cdjg ;u ðú; iajNdjhg yd Ôjk mßirhg wkqj ie,iqï f.dvke.Sug" l%shd;aul lsÍug" úmrï lsÍug yd we.hSug yelsjk l%shdj,shlg fhduqùu i|yd bvlv ie,fia'
  • 5. b,lal.; lKavdhï idlÉPd Focus Group Discussion (FGD)  myiqldrlfhl= úiska yiqre jkq ,nk mqoa.,hska 6 -12 muK iyNd.s jk lKavdhï idlõPdjls  fuys oS ksYaÉ; ud;Dldjla hgf;a lKavdhï idudcslhska ksoyfia wyUq f,i l:d lr;s  fuu idlÉPdfõ wruqK jkafka lKavdhfï woyia wjfndaOh iy ixl,am ms<sn| f;dr;=re .eUqrska ,nd .ekSuh  .eg¿j iy thg fya;= jk idOl .eUqrska wOHhkh lsrSu  úi÷ï iy Wmdh udrA. ms<sn| .%dóh ck;djf.a woyia ,nd .ekSu  oekg o okakd kuq;a t;rï meye|s,s ke;s - m%cd oekqu" úYajdi" wdl,am iy yeisrSï rgd ms<sn| f;dr;=re ,nd .ekSu  l,ams; mrSCId lsrSug fyda mrAfhaIK fidhd .ekSï i|yd fyda b,lal.; lKavdhï idlÉPd Ndú;d lsrSu jerosh Lesson-9
  • 6. myiqldrlf.a ldrAhNdrh ldrKh iy wruqK meye|s,s lsrSu idlÉPd lsrSu osrsu;a lsrSu iyNd.s ùu osrsu;a lsrSu fyd|ska weyqïlka foñka ud;Dldfjka ud;Dldjg idlÉPdjg /f.k hEu" ld,h ukdj md,kh lrñka Wkkaÿj mj;ajd f.k hEu /iaùu wjidkfha idrxY lsrSu" tlÕ jQ oE ikd: lr .ekSu iy ia;=;s lsrSu i|yd ld,h b;srs lr .; hq;=h idudkHfhka myiqldrlfhl= ud;Dldj ms<sn| úfYaI{fhl= f,i ls%hd fkdl< hq;=h' idlÉPdjg Woõ lsrSu iy fm<U õu Tyqf.a ldrAhNdrhhs' Lesson-9 b,lal.; lKavdhï idlÉPd Focus Group Discussion (FGD)
  • 7. iudc is;shï lrKh Social Mapping • iyNd.s;aj .eñ úuiqfïoS fndfyda õg lrkq ,nk is;shïlrK wNHdihls • fuys oS m%foaYh .ek fyd|ska okakd" is;shïlrKh wjfndaO fldg.; yels iy thg iyNd.s ùug leu;s lKavdhula m%cdj ;=<ska f;dard .kq ,efí • mqyqKqj ,enQ myiqldrlfhl= úiska .ïudkfha o< ie,iqula ms<sfh, lsrSug idudcslhska fhduq lrkq lefí' tys wvx.= jkafka f.j,a" mj;sk há;, jHQyhka" ,nd.; yels (available) fndfyda Ndõ;hg .;yels (frequently useable) fyda Ndú;hg .;yels (useable) iïm;a wdoshhs • wruqKq wkqj ;SrKh l< fjk;a oEo tys wvx.= flfrA • fufia iudc is;shïlrKh fndfyda ldrKd i|yd fhdod.; yels w;r fjkia ck lKavdhï i|yd jeo.;a jk úia;r o fuys wka;rA.; fú Lesson-9
  • 9. ft;sydisl me;slv Historical Profile • jrA;udkfha mq¿,a f,i Ndú;d lrk úuiqï fuj,uls • ld,dka;rhla ;siafia hï m%foaYhl ck fldgila uqyqK foñka isákd .eg¿jl iDKd;aul n,mEu idlÉPd lsrSu i|yd mokula we;s lr .ekSu fuys wruqKhs • fuu wNHdih myiq lsrSu i|yd f;dr;=re olajk wdlD;shla ms<sfh, l<hq;=h ksoiqk - ksh.h fyda .xj;=r we;s jQ wjqreÿ" th mej;=k osk .Kk" thska n,mE mqo.,hska $ mjq,a .Kk" fN!;sl j;aalï j,g we;s jQ ydks" w;aolsk ,o .eg¿" .eg¿ msgqoelSug .;a ls%hdudrA." ueosy;a jQ mqoa.,hska fyda wdh;k" wdOdr ,eîï • iïm;a odhlhska f,i fuys oS .fuka f;dard .kq ,nkafka jeäysá" w;aoelSï nyq," w;S;h fyd|ska wdjrAckh l<yels mqoa.,hskah Lesson-8
  • 10. iD;=uh igyk Seasonal Calendar • úúO idOl j, WÉpdjpk rgd y÷kd .ekSu – jrAIdm;kh" iq,Õ" kshÕ" wdodhu" úhou" Wm;a" urK" frda. wdosh • jirlaa ;=, udislj isÿjk isÿùï idlÉcd udrA.fhka i|yka lr.kq ,efí • Tjqkaf.a mrsirhg" cSú; j,g is÷ ùfï n,mEu ms<sn|j m%jK;d iy fjkia ùï y÷kd .ekSu i|yd nqoaê l,ïNk wjia:d ,nd fokq ,efí • fuys oS ,nd .; yels tla m%;sM,hla kï is÷ùï ld,h ;=, Tjqka ,nd .;a w;aoelSïh – wvq wdodhu" frda." wdydr ys.;djh" mdkSh c, ysÕh wdosh • úfYaIfhka wêl wjodkï ld, ;=, ck cSú;hg we;s jQ n,mEï fuys oS fy,sorjq fõ Lesson-8
  • 11. j;alï jrA.SlrKh Wealth Ranking • .ul ksjeishkaf.a wdrA:sl ,CIK ksrAKh lsrSu i|yd fuu fuj,u Ndú;d lrkq ,efí • fuhska iefmaCI j;alï iy oshqKqj ms<sn| f;dr;=re /ia flfrA • .ul ÿmam;a lKavdhu y÷kd .ekSug fuh bjy,a fú • .ul l=gqïNhkaf.a iudc iy wdrA:sl ;;ajh ksrAKh lr.; yel • jrA.SlrKh lrkafka .ïjdiSka úiskauh • ixjrAOk jHdmD;shla wdrïN lsrSug m%:u ;;ajh y÷kd .ekSu muKla fkdj ie,iqï lsrSu" ls%hd;aul lsrSu" úurAYKh lsrSu iy we.ehSu i|yd orAYl o y÷kd .; yel Lesson-8
  • 12. PRAfjka igyk (Venn Diagram) • hï .eg¿jla úioSu i|yd j.lSu iy ldrAhNdrh ork úúO mqoa.,hska$ mdrAYjhka w;r we;s iïnkaOh w.ehSu fuu fuj,fuka is÷ lrkq ,efí • fuh fohdldrh' tlla mdrAYj lrejkaf.a fyda wdh;k j, jeo.;alu ixikaOkh lsrSuh' wfkl Tjqkaf.a fyda wdh;k j, fiajd iemhSfï .=Kd;auh iei|Suh • wod, .eg¿jg iïnkaO mdrAYj lrejka$ wdh;k y÷kd.;a miq idlÉcdj fufyhjkafka Tjqkaf.a fyda wdh;k j, tys,d we;s jeo.;alu$ jákdlu jrA.SlrK lsrSugh • jrA.SlrKfhka miq idlÉPdfõ fojk mshjr jkafka ióm;djh iy thska fld;rï ck;dj ;Dma;su;a jkafka o yd ldrK úNd. lsrSuhs' fufia jvd;a iómj lghq;= lrk mdrAYj$ wdh;k jvd;a ,xj isák fia i,l=Kq lrñka Tjqkaf.a fiajfhka we;s jk ;Dma;su;a nj w.ehSug ,la lrkq ,efí Lesson-8
  • 14. SWOT úYaf,aIKh SWOT Analysis • .eg¿jlg úiÿï fyda l%shdl,dmhka ;SrKh lsrSug fmr ta i|yd oekg mj;sk úl,am ms<sn| we.hSu i|yd fuu fuj,u Ndú;d lrkq ,efí • S – Strengths – m%cdj i;= Yla;Ska iy yelshdjka • W – Weaknesses – Tjqkaf.a ÿrAj,;d ilia lr .; yels yd fkdyels • O – Opportunities – m%ia:djhka ^ndysrska ,efnk wjia:d& • T – Threats - ;rAck ixjrAOkhg" oshqKqjg iy meje;aug ndysrska we;s ndOl • wjidkfha oS m%cdj uqyqK fok .eg¿j úiod .ekSu i|yd ls%hdjg kexúh yels Wml%u iy Wmdh udrA. ms<sn|j iajhx mrdjrA;khla fuu úYaf,aIKfha oS ,nd fohs • tfiau SWOT úYaf,aIKfha oS wm Ndú;d lsrSug ;SrKh lrk l%shdudrA.hkaf.a iDKd;aul n,mEu ms<sn|j o woyila ,nd .; yel Lesson-8
  • 15. l¿;r ño,k .xj;=r wdmod m¾fhaIK jHdmD;sh ) 2008 Lesson-8
  • 16. wdmod wjodku wju lsÍfï wdlD;sh
  • 17. • wdmod wjodku wvq lr .ekSfï ls%hdj,sh ixialD;sfha wkq.; jQ wx.hla úh hq;=h • wdmod l<uKdlrK pl%fha ish¨u ixrpl ^iQodkï ùu" uqyqK oSu" h:d ;;ajhg m;aùau" wju lsrSu& tl fia jeo.;a fõ • wdmod wjodku wju lr .ekSfï Wmdh ud¾. foaYSh oekqu u; mokï úh hq;= w;r mj;akd ;;ajhg .e,fmk fia jeä oshqKq úh hq;=h • wdmod wjodku wju lr .ekSfï ls%hdj,sh m%cd uQ, fiau m%cdj úiska yeisrúh hq;= w;r Tjqkaf.a Yla;sh Wmfhda.s lr .ksñka ÿ¾j,;d ksjeros lr .ksñka ndysr m%ia;djhka m%fhdackhg .ksñka wjodkï wju lr .ekSfï ls%hdj,shla úh hq;=h wfma m¾fhaIKhg mokï jQ ixl,am
  • 18. wdmodjh we;sùu iQodkï ùu uqyqK §u m%;sm%dma;sh ,sys,a lsÍu wdmod wjodku wju lsÍfï wjia:d
  • 19. mjq, wdh;ksl rduqj m%cdj m%cdj wdh;ksl rduqj Yla;Ska iy ÿ¾j,;djka ;¾ck iy m%ia:djhka Lesson-8
  • 21. wdlD;sh ixj¾Okh lsrSfï wjia:djka • .eg¿ úYaf,aIKh lsrSu • wjYH;d y÷kd .ekSu • wjYH;d ;lafiare lsrSu • l%shdldrS jev ie,eiau • ie,eiau ls%hd;aul lsrSu • miq úmru iy we.hSu
  • 23. wjYH;d y÷kd .ekSfï wjia:dj fhdackd ;¾ck wjia:d ÿ¾j,;djhka Yla;Ska j¾;udk ;;ajh iQodkï ùu uqyqK §u m%;sm%dma;sh ,sys,a lsÍu
  • 25. ie,iqï ilia lsrSfï iy ixj¾Okh lsrSfï wjia:djka l%shdldrS jev ie,eiau ls%hd;aul lsrSu fN!;Sh wdh;ksl cSjfkdamdh iudchSh wd¾Ósl mdrsirsl miq úmru iy we.hSu m%uqL;d.; lsrSu
  • 26. wjYH;d y÷kd .ekSfï wjia:dj fhdackd ;¾ck wjia:d ÿ¾j,;djhka Yla;Ska j¾;udk ;;ajh iQodkï ùu uqyqK §u m%;sm%dma;sh ,sys,a lsÍu 10 09 09 08 29
  • 28. ie,iqï ilia lsrSfï iy ixj¾Okh lsrSfï wjia:djka l%shdldrS jev ie,eiau ie,eiau ls%hd;aul lsrSu fN!;Sh wdh;ksl cSjfkdamdh iudchSh wd¾Ósl mdrsirsl miq úmru iy we.hSu m%uqL;d.; lsrSu 1 6 3 9 4 6
  • 29. Lesson-8 • we<nv wuqK ms<silr lsrSu • cx.u ikSmdrCIl iy ffjoH fiajdjka imhd .ekSu • j.d pl%h ilid .ekSu • Tre ,nd oSu • yeä.,a, we< msrsisÿ lsrSu • mdkSh c, l%uhla ilid .ekSu • fndalal= m%udKh jeä lrñka m%Odk ud¾.h Wia fldg iliaa lsrSu • iïm;a yd fufyhqï uOHia:dkhla bos lsrSu
  • 30. ño,k wdlD;sh wd¾Ósl cSjfkdamdh wdh;ksl fN!;Sh we<nv wuqK ms<silr lsrSu ,sys,a lsÍu .x j;=frka ù j.djg jk ydksh wju lr .ekSug j.d pl%h ilid .ekSu w;=re mdrj,a hg jQ úg m%%Odk ud¾.hg meñKSu ioyd Tre ,nd oSu iïm;a yd fufyhqï uOHia:dkhla bos lsrSu .ug mdkSh c, l%uhla ilid .ekSu ,sys,a lsÍu iQodkï ùu iQodkï ùu ,sys,a lsÍu mdrsirsl fndalal= m%udKh jeä lrñka m%Odk ud¾.h Wia fldg iliaa lsrSu yeä.,a, we< msrsisÿ lsrSu ,sys,a lsÍu ,sys,a lsÍu iudchSh .x j;=r ld,hg .ug cx.u ikSmdrCIl iy ffjoH fiajdjka imhd .ekSu uqyqK §u taldnoaOl%shdldrSjevie,eiau
  • 31. n,mEï igyk Impact Diagram • - fuf;la idlÉPd l< fuj,ï Ndú;d lrk ,oafoa ;;aj úYaf,aIK i|ydh' tajd mokï fldg f.k ck cSú;h i|yd t,a, jk n,mEï ms<sn| wjfndaO lr .ekSu n,mEï igyfka wruqKhs • - fuys oS wm i,ld n,kakg iQodkï jk .eg¿j jvd .eUqrg ú.%y lr .ekSula is÷ fõ' udkislj" fN!;slj" wdrA:slj" iudchsl wdoS jYfhka m%cdjg is÷ jk n,mEu" tjeks n,mEï j,g miqìï jk idol iy fya;= wdosh fuys oS wjfndaO fldg .; yels fõ • - úfgl .eg¿jg úiÿula fiùfï oS tys ióm;u fya;=j oek .ekSu muKla iEfykafka ke;' thg miqìï jk fjk;a fya;= y÷kd f.k tajd úioSu ;=,ska m%Odk .eg¿j úiod .ekSfï udrA. ilid .; yel Lesson-8
  • 33. isoaê wOHhkh Case Studies • w;S; is÷ùula ^idudkHfhka is÷ fkdjk& úurAYk lsrSu isoaê wOHhkhhs' m%cdj uqyqK ÿka hï is÷ ùula tys w;aoelSï ,;a wh iuÕ idlÉPd fldg wjfndaO fldg .ekSu isoaê wOHhkhhs • wdmodjla kï tjekakla ms<sn| mQrAjfhka y÷kd .;a ix{d fudkjd o" tjekaklg uqyqK ÿkafka flfia o" ta u.ska we;s jqKq iudc" wdrA:sl yd mrsird;aul fjkialï fudkjd o hkak idlÉPdjg Ndckh fõ • jvd jeo.;a foh kï tu wdmodfõ ys;lr yd wys;lr foaj,a fudkjd o" ;;ajh oshqKq l< yels wdldr fudkjd o hk foa y÷kd .ekSfuka bosrsfha oS tjka is÷ùulska is÷ jk n,mEu wju lr.; yels ùuhs • flfia jqj o tjeks is÷ùï ld,h iuÕ fjkia jQjdkï ta fudkjd o hkak oek .ekSfuka j;auka ;;ajhg th wod, lr .; yel • lKavdhu f;dard .; hq;af;a tu is÷ùug uqyqK ÿka whf.ks' fuu idlÉPdfõ oS jvd fmdÿ m%Yak jkqfha fudlla o@ fldfydu o@ ljqo @ iy wehs hkakh Lesson-8
  • 34. isoaê wOHhk - mshjrhka Case Studies - steps • wrAO jHQy.; wdlD;sh ms<sfh, lr .ekSu • idlÉPdfõ wruqKq ksjerosj y÷kajd oSu • flá W;a;r j,g jvd úia;rd;aul m%ldYhka osrsu;a lrkak • wdmodjg fmr iudc ;;ajh úurAYkh lrkak - N+ñ m%udK" ck.ykh" f.j,a wdosh - lDIsldrAñl iy wdrA:sl ;;ajh - fmdÿ myiqlï ^m%jdykh" fi!LHh" wOHdmkh wdosh& • wdmodj we;s ùug fya;= • mrsird;aul idOl • udkj l%shdldrs;ajhka Lesson-8
  • 35. • mQrAj wdmod ix{d – wdmodj we;s ùug fmr meh$ osk – wdmodj we;s ùug fudfyd;lg fmr • wdmodjg iQodkñ ùu – c,h" wdydr wdosh /ialr ;eîu – T!IO tl;= lr .ekSu – mQrAj wdmod ix{d j,g wjOdkh fhduq lsrSu – ;djld,sl l=á" wjYH wdïmkak wdosh iQodkï lr .ekSu • wdmodjg uqyqK oSu – wdmod ;;ajhg ixúOdkh ùu iy uqyqK oSu – n,mE mqoa.,hska wdrCIs; ;eka j,g /f.k hEu • rcfhka iy fjk;a wdh;k j,ska wdOdr ,nd .ekSu Lesson-8 isoaê wOHhk - mshjrhka Case Studies - steps
  • 36. • wdmodjg miq ;;ajh – mqKre;a:dmk lghq;= – wdOdr iy iyK fiajd • ydks h:d;;ajhg m;a lsrSu – ydks • fN!;sl ydks • iudchsl ^mjq,a" ksjdi" cSú;" foam,& • wdrA:sl ^lDIsldrAñl iy wdrA:sl ydks& • fmdÿ foam, ydks ^f.dvke.s,s" udrA." we,j,a" md,ï wdosh& – m%;sia:dmkhg .; jk ld,h – weia;fïka;= – .; l< ld,h – m%;sia:dmkh l< m%udK – m%;sia:dmkh fkdl< m%udK • wdmod n,mEu wju lsrSug fhdackdLesson-8 isoaê wOHhk - mshjrhka Case Studies - steps