Impact of Climate change on agriculture (Sinhala)
•
0 likes•200 views
This lecture was delivered for the Agricultural Instructors working for Climate Smart Agriculture project in 11 districts in the dry zone of Sri Lanka. It includes climate change and climate variability, Relevance of global impacts of climate change. Green House Gas (GHG) emission, Reduction of GHG in the agriculture sector, targets for GHG reduction up to 2050, new agriculture concepts to reduce GHG and increase carbon sequestration
Recommended
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
More from Dr. P.B.Dharmasena
More from Dr. P.B.Dharmasena (20)
Impact of Climate change on agriculture (Sinhala)
- 1. ගගොවියොට දැගෙෙ ගදේශගුණ විපර්යොස ඉගැෙේවීඹ අරමුණු • ගදේශගුණ විපර්යොසය සහ විචල්‍යතොවය අතර ගවෙස පැහැදිළි කිරීම • ගදේශගුණ විපර්යොසය ගගොල්‍ීයව බල්‍පොෙ ආකොරයතේ ල්‍ංකොවට ඒවොගයේ අදොල්‍තේවයතේ විසේතර කිරීම • හරිතොගොර වොයු විගමෝචෙය ගහේතුගවෙේ ගදේශගුණික විපර්යොස ඇතිවෙ බැව් පැහැදිළි කිරීම • කෘෂිකර්ම ක්ගෂතරයට අදොල්‍ව හරිතොගොර වොයු විගමෝචෙය අඩුකර ගතහැකි ක්‍රම සොකඡඡො කිරීම • 2050 වෙවිට අපට කළහැකි දෑ පැහැදිළි කිරීම • ආහොර-වෙොෙේතර උදයොෙ සංකල්‍ේපගයේ වැදගතේකම සොකඡඡො කිරීම ආචොර්ය පී.බී. ධර්මගසේෙ/ අචොර්ය එසේ. එඹ. එඹ. ඉක්බොල්‍ේ
- 2. ගදේශගුණ විචල්‍යතොවය යෙු කුමක්ද? “ගදේශගුණ විචල්‍යතොවය ” යෙු වසරිෙේ වසරට අප දකිෙ ගදේශගුණගයේ ගවෙසේකඹය. ඉතො ඈත සිදුවෙ සොගර තතේවගයේ ගවෙසේකඹ ගදේශගුණයට ඇති කරෙ බල්‍පෑඹ ගමයට ගහේතු විය හැක (උදො - el Niño). ගදේශගුණ විචල්‍යතොවය සේවභොවික වෙ අතර එය ක්‍රමොෙුකූල්‍ පදෙමක් මත සිදුගව්. ගදේශගුණ විචල්‍යතොවය ගදේශගුණ විපර්යොසය ගදේශගුණ අෙේත
- 3. ගදේශගුණ විපර්යොසය සේවභොවික ගහෝ යෙිසේ ක්‍රියොකොරකඹ ගහේතුගවෙේ සිදු ගව්. ගදේශගුණ විපර්යොසය යෙු කුමක්ද? ගදේශගුණ විපර්යොසය යෙු යඹ කොල්‍ පරිඡගඡදයක් (වසර 10 – 100) තුල්‍ ඇතිවෙ සොමොෙය ගදේශගුණගයේ ඇතිවෙ ගවෙසයි.
- 4. ගදේශගුණය යෙු දීර්ඝ කොල්‍යක් තුල්‍ (සොමොෙයගයෙේ වසර 30ක් පමෙ) වසගර් යඹ කොල්‍යක යඹ තැගෙක පැවතුෙු සොමොෙය කොළගුණයයි. දිගෙෙේ දිෙ කොළගුණය ගබොගහෝ ගවෙසේ ගව් යයි අප බල්‍ොගපොගරොතේතු වුවද, ගදේශගුණය සොගපේක්ෂව ෙියතව පවතී යයි අප බල්‍ොගපොගරොතේතු ගවමු. එගසේ ගදේශගුණය ෙියතව ගෙොපවතී ෙඹ එවිට අප එය ගදේශගුණ විපර්යොසයක් යයි කියමු පරධොෙ පරශේණය වෙේගෙේ ඇතිවෙ ගවෙස අර්තොෙේවිතද යෙේෙයි. ගමය රඳොපවතිෙේගෙේ ගදේශගුණ විචල්‍යතො මට්ටම අෙුවය. වඩො තීරණොතේමක වෙේගෙේ ගදේශගුණ විපර්යොසය සහ ගදේශගුණ විචල්‍යතොවය අතර ගවෙස ගතේරුඹ ගැෙීමයි … ගදේශගුණ විපර්යොසය යෙු කුමක්ද?
- 5. සොමොෙය වයොපේතිය මධයෙයය ගවෙසේ සඹමත අපගමෙය සමොෙයි සොමොෙය වයොපේතිය මධයෙයය සමොෙයි සඹමත අපගමෙය ගවෙසේ
- 6. ගදේශශුණගයේ ෙිරීක්ෂිත ගවෙසේකඹ අෙේත උෂේණතේවගයේ බල්‍පෑම
- 7. Change of climate in the world ගගෝල්‍ීය උෂේණතේවය සහ CO2
- 8. සොගර ජල්‍ මට්ටම ඉහල්‍ යයි: සොගර ජල්‍ පරසොරෙය සහ ගේල්‍ැසියර දියවීම ගගෝල්‍ීය සොගර ජල්‍ මට්ටම 1993 සිට ය.ර. 37 කිෙේ ඉහල්‍ ගගොසේ ඇත. • ගමයිෙේ 60% ක් සොගර ජල්‍ පරසොරෙය ෙිසො • 40% ක් ගේල්‍ැසියර දියවීම ෙිසො
- 9. ශ්‍රීල්‍ංකොගව් ගදේශගුණ විපර්යොසය • වැසි දිෙ ගණෙ අඩුවිය (ෙුවර එළිය හැර) • ගබොගහෝ පරගදේශ වල්‍ මුෆ වර්ෂොපතෙය අඩු වී ෙැත • වොර්ශික වර්ෂොපතෙ විචල්‍යතොවය වැඩි වී ඇත • වොයුගගෝල්‍ උෂේණතේවගයේ වොර්ශික මධයෙයය වැඩවී ඇත • අෙේත සිදුවීඹ (ෙියං, ගංවතුර) සුල්‍බ විය හැක
- 10. Annual rainfall variability in Badulla -1000 -500 0 500 1000 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 year RF anomaly in mm (from 1961-1990) Annual rainfall variability in Ratnapure -1000 -500 0 500 1000 1500 2000 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 year RF anomaly in mm (from 1961-1990) වොර්ශික වර්ෂොපතෙ විචල්‍යතොවය - බදුල්‍ේල්‍ වොර්ශික වර්ෂොපතෙ විචල්‍යතොවය - රතේෙපුර
- 11. Fig. 1 September - December Rainfall (Mahailluppallama) 0 300 600 900 1200 1500 1800 1 9 0 5 1 9 1 0 1 9 1 5 1 9 2 0 1 9 2 5 1 9 3 0 1 9 3 5 1 9 4 0 1 9 4 5 1 9 5 0 1 9 5 5 1 9 6 0 1 9 6 5 1 9 7 0 1 9 7 5 1 9 8 0 1 9 8 5 1 9 9 0 1 9 9 5 2 0 0 0 Year Rainfall (mm) High Moderate Low සැපතැඹබර - ගදසැඹබර වර්ෂොපතෙය _ මහඉෆපේපල්‍ේල්‍ම
- 13. 550 600 650 700 750 800 850 1920 1940 1960 1980 2000 මහ කෙේෙගයේ වැසි අඩුවීගඹ පරවෙතොවයක් - මහඉෆපේපල්‍ේල්‍ම වර්ෂොපතෙය 75% සඹභොවිතොවගයෙේ (ය.ර.) වසර
- 14. මොෙව ක්‍රියො ගහේතුගවෙේ සිදුවෙ ගදේශගුණයට අදොල්‍ පොරිසරික ගවෙසේකඹ • භූයපරිහරෙගයේ ගවෙසේකඹ (වගොකිරීඹ, ෙගර ඉදිකිරීඹ) • ජල්‍ය ගබඩො කිරීම සහ භොවිතය (ගව්ළි, ජල්‍ොශ, වොරිමොර්ග) • ගපොසිල්‍ ඉෙේධෙ දහෙය – තොප ජෙෙය – අංශු දූෂෙය ඇතිකිරීම (දුඹුෆ, දුඹ) – වොය දූෂෙය ඇතිකිරීම - අංශු (SO2, N20 – SO-4, NO-3 ගල්‍ස ඔක්ෂිකරෙය ගව්. – කොබෙේඩගයොක්සයිඩ් පිට කරයි • ගවෙතේ හරිතොගොර වොයු මුදොහැරීම රගතේෙේ, ෙයිට්‍රසේ ඔක්සයිඩ්, ක්ගල්‍ෝගරෝ ෆේගල්‍ෝගරෝ කොබෙේ, ඕගසෝෙේ ගඹවො වොයුගගෝල්‍ගයේ සංයුතිය ගවෙසේ කරයි. විගශේෂගයෙේම දිගු ආයුකොල්‍යක් ඇති වොයු (CO2 > වසර 100)
- 15. ගමම හරිතොගොර වොයු ගදේශගුණ විපර්යොස ඇති කරෙ අතර වියළි පරගදේශ වඩොතේ වියළි වෙ අතර ගතතේ පරගදේශ වඩොතේ ගතතේගව්. ජල්‍ කළමෙොකරණය අෙොගතගයේදී අප මුහුෙ ගදෙ විශොල්‍ අභිගයෝගයක් වෙේගෙේ අතිරික්ත කොල්‍යට ජල්‍ය එක්රැසේ ගකොට වියළි කොල්‍යට භොවිතයට පරගව්ශඹ ගකොට තබොගැෙීමයි.
- 16. ඉදිරි වසර 30 තුල්‍ වැඩිවෙ අමතර බිල්‍ියෙ තුෙක ජෙතොවට ආහොර ල්‍බො දීමට ආහොර ෙිශේපොදෙය ගදගුෙ කළ යුතුය ගදේශගුණ විපර්යොස පුගරෝකතෙ අෙුව ෙිවර්තෙ සහ උපෙිවර්තෙ කළොපයෙේගගේ කෘෂිකොර්යක ඵල්‍දොයිතේවය පහල්‍ යෙු ඇත.
- 17. ගල්‍ෝකගයේ ජෙගහෙගයෙේ තුගෙෙේ එකක් තොමතේ භොවිතො කරෙේගෙේ දර ඉෙේධෙය. ඉදිරි වසර 50 තුල්‍ දර ඉල්‍ේලුම ගදගුෙ ගව්. වෙොෙේතර ඵල්‍දොයිතේවය වැඩිවෙ බැව් ගදේශගුණ විපර්යොස පුගරෝකතෙ මගිෙේ පරකොශවුවද ගිණිගැෙීඹ සහ පළිගබෝධ හොෙිවැඩිවෙ බැවිෙේ වෙොෙේතර කළමෙොකරණය ඉතො අසීරු කරැණක් වෙු ඇත.
- 18. Water Services ගල්‍ෝක ජෙගහෙගයෙේ තුගෙෙේ එකක් දැෙට ජල්‍ හිගයට මුහුෙ පො ඇත ඉදිරි වසර 30 තුල්‍දී ජල්‍ හිගයට මුහුෙ ගදෙ ජෙගහෙය ගල්‍ෝකගයේ ගදගුණ වෙු ඇත ගදේශගුණ විපර්යොස පුගරෝකතෙ අෙුව ශුෂේක සහ අර්ධ- ශුෂේක කළොපවල්‍ ජල්‍ය ක්‍රමගයෙේ අඩුවෙු ඇත.
- 19. ගදේශගුණ විපර්යොස ජජව විවිධතේව හොෙිය තීවු කරයි ඉදිරි30 වසර තුල්‍දී ගගෝල්‍ීය විගශේෂ වල්‍ිෙේ 10-15 % තුරෙේ වෙ බැව් තක්ගසේරු ගකොට ඇත සියෆම පරිසරොතේමක භොණ්ඩ හො ගසේවො පවතේගෙේ ජජව විවිධතේවය මතය
- 20. අභිගයෝගය: ෙිරතුරුවම ගවෙසේ වෙ පෘදවි ගගෝල්‍ගයේ කළහැකි තිරසර කළමෙොකරණය කුමක්ද?
- 21. ආහොර සහ තෙේතු ෙිශේපොදෙය පවිතර සහ පරමොණවතේ ජල්‍ය ජජව විවිධතේවය පවතේවො ගැෙීම මොෙව ගසෞක්‍රුයය පවතේවො ගැෙීම C, N සහ P ගබඩො කිරීම සහ චක්‍රීකරණය ගගොවි බිඹ ගවරළ කළොප වෙ බිඹ යරිදිය පදේධති ශුෂේක බිඹ සහ තණ බිඹ අතයොවශය පරිසරොතේමක භොණ්ඩ හො ගසේවො ල්‍බො දීගඹ හැකියොව පොරිසරික පදේධතිවල්‍ට අහිය කිරීමට ගදේශගුණ විපර්යොසවල්‍ට පුෆවෙ
- 23. අගපේ ඉරණම??? • යල්‍ියෙ 22 ක් පමෙ වූ ශ්‍රී ල්‍ොංකිකයිෙේගගෙේ අඩක් පමෙ ජීවතේවෙේගෙේ දිවයිගෙේ බටහිර, දකුණ සහ ෙිරිත දිග ගවරළබඩ පරගදේශවල්‍ බැවිෙේ අෙොගත මුහුදු මට්ටම ඉහල්‍ යෑගඹ අවදොෙමට ල්‍ක්ගව්. • ගදේශගුණ විපර්යොසගයේ තර්ජෙයට දිවයිගෙේ ජජව විවිධතේවය ල්‍ක්ගව්. විගශේෂගයෙේම මුහුදු පරිසර පදේධති හො ගවරළබඩ ගකොරල්‍ේපර පරිසර ගමයට ඇතුල්‍තේය. • ගංවතුර සහ ෙියග වැෙි සේවභොවික ආපදො කෘෂිකර්ම ඵල්‍දොයිතේවයට බල්‍පොෙ අතර වසංගත ගරෝග පැතිරීම මගිෙේ අවසෙ ජීවෙ මට්ටම පහත වැගටෙු ඇත. මුහුදු මට්ටම ඉහළ යෑම
- 24. කොළගුණ ගවෙසේවීඹ – වියළි පරගදේශ තවතේ වියළී යයි • වියළි වොර ගණෙ වැඩිගව් - ෙිරිතදිග ගමෝසම පමොවීම සහ එහි කොල්‍ය ගකටි වීම • වියළිකොල්‍ තීවුතොව වැඩිගව්. ගතතේ කෙේෙවල්‍ද දිගු වියළි කොල්‍ • කෙේෙ සහ වසර අතුල්‍ත වියළි කොල්‍වල්‍ සැල්‍කියයුතු වැඩිවීමක් වොශේපීකරෙ උතේසේගව්දෙය වැඩිවීම විවෘත ජල්‍ කොයයෙේගගේ ජල්‍හොෙිය අධික වීම – වියළි තතේවය ඉහල්‍යෑම • ශ්‍රී ල්‍ංකොගව් කුඩො වැව් එල්‍ේල්‍ංගො • ගෙොගැඹුරු ගහයිෙේ ඉක්මෙිෙේ වියළී යයි උෂේණතේවය ඉහල්‍ යෑගඹ බල්‍පෑඹ
- 25. ගවෙසේවෙ වර්ෂොපතෙගයේ බල්‍පෑඹ… කෙේෙ වර්ෂොපතෙගයේ අධික විචල්‍යතොවය – ගමෝසඹවල්‍ අධික විචල්‍යතොවය – පරබල්‍, කල්‍ේපවතිෙ, බහුල්‍ El Nino සිදුවීඹ – El Nino වසරවල්‍ ගදවෙ අෙේතර්ගමෝසගඹ (ඔක්.- ගෙොවැ.) සොමොෙයයට ඉහළ තීවු වර්ෂොපතෙය - බහුල්‍ව ඇතිවෙ ගංවතුර සහ ෙියගය – කෘෂි කර්මයට – ජල්‍ සඹපතේවල්‍ට සහ – යටිතල්‍ වුහයෙට තදිෙේ බල්‍පොයි
- 26. • පොංශු ක්‍රුොදෙය – දැඩි බෑවුඹ වඩො අෙතුරු දොයකය • ජල්‍ොශවල්‍ ගරොෙේමඩ පිරීම • ගපොල්‍ේගගොල්‍ේල්‍ - 44% (1988) දැෙේ වසරකට 2.8% ගව්ගගයෙේ • රංටැගේ - 54% වසරකට 4.3% ගව්ගගයෙේ • වික්ගටෝරියො - වසරකට 0.08% ගව්ගගයෙේ • කුඩො වැව් - 30% වසරකට 2.4% ගව්ගගයෙේ • භූය හොයෙය - ආෙේතික ඉඩඹ පොංශු ඵල්‍දොයිතේවය අඩුගව් - මැදරට ගතේ ඉඩඹ ඉහළ මහවැළිගයේ පොංශු ක්‍රුොදෙය - 115 mt/ha/yr ගවෙසේවෙ වර්ෂොපතෙගයේ බල්‍පෑඹ…
- 27. • අධික තීවු වැසි – ජදෙික වර්ෂොපතෙය ය.ර. 200 ට වඩො වැඩි විට ෙොය යෑගඹ ඉහළ සඹභොවිතොවයක් ඇත – NBRO තක්ගසේරුව • ගහක්ගටයොර 12,500 ෙොය යෑගඹ තර්ජෙයට ල්‍ක්ව ඇත ගවෙසේවෙ වර්ෂොපතෙගයේ බල්‍පෑඹ…
- 28. හරිතොගොර වොයු විගමෝචෙය ගහේතුගවෙේ ගදේශගුණික විපර්යොස කොබෙේ ඩගයොක්සයිඩ් (CO2 ) - ගෆොසිල්‍ ඉෙේධෙ දහෙය, කොර්යක ක්‍රියොවල්‍ීෙේ, වෙොෙේතර ගිණිතැබීඹ රගතේෙේ (CH4) - කෘෂිකොර්යක කටයුතු, අපද්‍රවය කළමෙොකරණය, ශක්ති භොවිතය, ජජව සේකෙේධ ගිණිතැබීඹ, ගව මහීෂොදී සතුෙේගගෙේ ෙයිට්‍රසේ ඔක්සයිඩ් (N2O) - කෘෂිකොර්යක කටයුතු, ගෆොසිල්‍ ඉෙේධෙ දහෙය ෆේගල්‍ෝරිගෙේටඩ් වොයු (F-gases) - කොර්යක ක්‍රියොවල්‍ීෙේ, විවිධ පොරිගභෝගික ෙිශේපොදෙ
- 29. හරිතොගොර වොයු විගමෝචෙය ගහේතුගවෙේ ගදේශගුණික විපර්යොස ඇතිගව් හරිතොගොර වොයු විගමෝචෙයට කෘෂිකර්මයද (සතේව ෙිශේපොදෙය අතුෆව) දොයකගව්. බල්‍ ශක්ති කෘෂිකර්මය අපද්‍රවය කළමෙොකරණය කොර්යක කටයුතු
- 30. ශ්‍රී ල්‍ංකොගව් කෘෂිකර්මගයෙේ සිදුවෙ හරිතොගොර වොයු පිටවීම ගපර ආමොශ පැසවීම (26.6%) ගපොගහොර කළමෙොකරණය (3.9 %) කොබෙික පගසේ වගොව (16.1 %) වී ගගොවිතැෙ (52.4 %) ගබෝග ගශේෂ දහෙය (1 %)
- 32. කෘෂිකර්මොෙේතගයේ පරධොෙ හරිතොගොර වොයු • ගපොගහොර - N2O සහ CH4. • වී ගගොවිතැෙ - CH4. • ගපර ආමොශ පැසවීම - CH4. • ගබෝග ගශේෂ දහෙය - CO2 සහ N2O • කොබෙික පගසේ වගොව - CH4
- 33. හරිතොගොර වොයු මුදොහැරීම අඩුකිරීගඹ ක්‍රම • ගපර ආමොශ පැසවීම – සතේව ආහොර වල්‍ ගුණොතේමය දියුණු කිරීම • ඉෙේධෙ අමුද්‍රවයයක් ගල්‍ස සහ කඩදොසි ෙිශේපොදෙගයේදී පිදුරු භොවිතො කිරීම • රසොයෙික ගපොගහොර සඳහො විකල්‍ේප භොවිතො කිරීම – පොරිසරික කෘෂිකර්මය – කොබෙික ගගොවිතැෙ – ජජව ගතික කෘෂිකර්මය • පරිසර හිතකොර කෘෂිකර්මය • සදොහරිත කෘෂි-පොරිසරික පදේධති සංකල්‍ේපය • පස දියුණුගකොට සරුකිරීම සඳහො ජජව අඟුරු භොවිතය • සංරක්ෂණ ගගොවිතැෙ - අවම සීසෑම, සගමෝඡඡ ගගොවිතැෙ, ගහල්‍ේමෆ ගගොවිතැෙ
- 34. පගසේ කොබෙේ ෙිධිගතවීම වැඩි කරගත හැකිද? • බිඹ සැකසුම අඩුකිරීම • හොයෙය වූ ඉඩඹ පරතිෂේඨොපෙය, තණබිඹ කළමෙොකරණය දියුණු කිරීම • පුරෙේ කොල්‍ය අඩුකිරීම • සතේව ගපොගහොර පසට එකතු කිරීම • ගබෝග ගශේෂ කළමෙොකරණය • ගබෝග මොරු ක්‍රමගයේදී රෙීල්‍ ගබෝල්‍ සහ තණ භොවිතො කිරීම • කෙේෙ ගබෝග වවෙ ආෙේතික ඉඩඹවල්‍ සේදර ගබෝග ගහෝ තෘණ වැවීම • ආවරෙ තීරු ගල්‍ස ගසේ/ පඳුරු සිටුවීම • ගතතේ බිඹ පරතිෂේඨොපෙය • ෙව සංකල්‍ේප භොවිතො කිරීම - සදොහරිත කෘෂි-පොරිසරික පදේධති, ආහොර-වෙොෙේතර උදයොෙ
- 35. ගගවතුවල්‍ කොබෙේ තැෙේපතේ පරමොණය වැඩිකිරීම සඳහො ඉළක්ක 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 2055 කොබෙේ යල්‍ි ය ෙ ගම.ගටො. වසර
- 36. කෘෂිකර්ම අංශය - පොදඹ පරක්ගෂේපෙය 2050 දක්වො ෙයිට්‍රසේ ඔක්සයිඩ් පිටවීම වී ගගොවිතැෙිෙේ රගතේෙේ පිටවීම ගපර ආමොශ පැසවීම - CH4
- 37. කෘෂිකොර්යක හරිතොගොර වොයු අඩුකිරීගඹ ඉළක්ක
- 38. Summary (graph) with C Seq කෘෂිකොර්යක හරිතොගොර වොයු අඩුකිරීගඹ ඉළක්ක පශු සඹපතේ කළමෙොකරණය ගයොදෙ උපොය මොර්ග අෙුව හරිතොගොර වොයු අඩුකිරීගඹ ඉළක්ක
- 39. ආහොර-වෙොෙේතර උදයොෙ සංකල්‍ේපය • ආහොර-වෙොෙේතරවල්‍ කොර්යභොරය වෙේගෙේ තිරසර පරිසරයක් ෙිර්මොණය ගකොට එහි යෙිසොට ගසොබොදහම සමග එකමුතුව ජීවතේ වීමට ඉඩ සැළැසේවීමයි. ඒ සඳහො පරමොණවතේ ආහොර, ආවරෙ හො ගවෙතේ අවශය සඹපතේ පදේධතිය තුල්‍ ෙිර්මොෙය ගව්. සේවභොවික ශොක සහ සතේව විගශේෂයෙේට හිතකර වොසසේථොෙ ඇතිකළ හැකි විවිධතේවගයෙේ යුතු පරිසර පදේධතියක් එහි ෙිර්මොණය ගව්.
- 40. ආහොර-වෙොෙේතර උදයොෙ • ල්‍ක්ෂණ – ගබෝග විවිධතේවය – වෙොෙේතර ආචරෙය – බහු සේථර වියෙ – ගසවණ කළමෙොකරණය – ගපෝෂක චක්‍රීයකරණය – පොංශු ගතතමෙය ගබදො ගැෙීම – ක්ෂුද්‍ර ගදේශගුණික පරිසරය – වොසසේථොෙ – පළිගබෝධ පොල්‍ෙය – පශු සඹපතේ සගමෝධොෙය – ගසෞෙේදර්ය අල්‍ංකොරය
- 41. විශොල්‍ වියෙ මධය වියෙ පහතේ වියෙ බිඹ සේථරය වැල්‍ේ භූය ආවරණය මුල්‍ේ සහ අල්‍ ආහොර-වෙොෙේතර උදයොෙයක සේථර
- 42. ගබල්‍ි, දිවුල්‍ේ, ගකොගහොඹ, අඹ.. ගපොල්‍ේ පැගපොල්‍ේ, මුරුංගො, කතුරු ගපේර, ගදෆඹ, කටු අගෙෝදො අඟුෙ, දඹල්‍, පැෂෙේ, මෑ, වැටගකොෆ ඉඟුරු, කහ, එළවෆ ගගොටුගකොළ, මුකුණුවැෙේෙ, කංකුෙේ අර්තොපල්‍ේ, බතල්‍, කැරට් ආහොර-වෙොෙේතර උදයොෙයක සේථර විශොල්‍ වියෙ මධය වියෙ පහතේ වියෙ බිඹ සේථරය වැල්‍ේ භූය ආවරණය මුල්‍ේ සහ අල්‍