Flexicurity - nowe wyzwanie dla pracodawców

1. Flexicurity –
nowe wyzwanie dla
pracodawców
Poznań
14 grudnia 2010
Dr hab. Jan FAZLAGIĆ
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

2. „Flexicurity” = flexibility (elastyczność)
oraz security (bezpieczeństwo)

3. Co to jest flexicurity?
„Flexicurity jest najlepszym sposobem zapewnienia obywatelom Europy
wysokiego bezpieczeństwa zatrudnienia, aby na każdym etapie życia
zawodowego mieli oni zarówno możliwość znalezienia dobrej pracy, jak i
nadzieję na korzystny rozwój kariery w szybko zmieniającym się środowisku
gospodarczym. Model ten wprowadza równowagę praw i obowiązków
pracowników i przedsiębiorstw, a także organów publicznych: każda z tych
stron jest zobowiązana działać na rzecz zatrudnienia, społeczeństwa i trwałego
wzrostu. Zamiast zwiększać bezpieczeństwo jednej grupy kosztem
bezpieczeństwa innej, model flexicurity wykorzystuje pozytywną interakcję
pomiędzy elastycznością a bezpieczeństwem. Obecnie potrzebujemy
współdziałania wszystkich stron, aby zapewnić powodzenie tego modelu i
jego korzystne skutki dla gospodarki, pracowników i przedsiębiorstw w
Europie.”
Vladimír Špidla, komisarz UE ds. zatrudnienia, spraw społecznych i równości
szans,

4. Elastyczne i przewidywalne porozumienia umowne
• Kompleksowe strategie uczenia się przez całe życie (Lifelong Learnig – LLL) -
działania w tym obszarze, polegają na procesie ustawicznego pomnażania
zasobów kapitału ludzkiego. Służą w ten sposób zwiększeniu poziomu
adaptacyjności pracowników do zmian zachodzących na rynku pracy a
jednocześnie sprzyjają samym przedsiębiorstwom oddziałując na ich pozycję
konkurencyjną.
• Skuteczna aktywna polityka rynku pracy (Active Labour Market Policy –
ALMP) - ukierunkowana jest na aktywizację i wsparcie osób, w szczególności
bezrobotnych.
• Nowoczesne systemy zabezpieczenia społecznego - działania w tym obszarze
powinny się skupiać na odpowiednim wsparciu dochodów, sprzyjającym
zatrudnieniu i mobilności na rynku pracy. Oznacza to, że same świadczenia
socjalne choć warunkują sprawność funkcjonowania rynku pracy, nie
powinny na trwałe zastępować dochodów osiąganych z tytułu wykonywania
pracy.

5. Flexicurity to:
• elastyczne i sumienne wywiązywanie się z
podjętych umów;
• aktywne polityki rynku pracy;
• nowatorskie systemy uczenia się przez całe
życie;
• nowoczesne sposoby ochrony socjalnej
zabezpieczające przed bezrobociem lub
łagodzące jego skutki dla pracownika.

6. Główne obszary (model) flexicurity:
• Usprawnienie wdrażania strategii Unii Europejskiej odnośnie wzrostu
gospodarczego.
• Wzmocnienie europejskiego modelu społecznego.
• Zrównoważenie praw i obowiązków pracodawców i pracobiorców.
• Adaptacja modelu flexicurity do różnych potrzeb i problemów państw
członkowskich.
• Zmniejszanie dysproporcji (rozbieżności) między pracownikami
zatrudnionymi w ramach umów stałych a pracującymi w oparciu o elastyczne
formy zatrudnienia.
• Ułatwianie pracownikom zmiany pracy (lub jej warunków), dokształcania się,
awansowania.
• Promocja równych szans i wspieranie równości płci.
• Dbałość o takie rozwiązania polityczne, które sprzyjają budowie klimatu
zaufania pomiędzy partnerami społecznymi i innymi.
• Zapewnienie sprawiedliwego podziału kosztów i korzyści wynikających z
wdrażania flexicurity.

7. Na czym polega ten pomysł?
• Pracownika jest bardzo łatwo zatrudnić i zwolnić, ale
państwo zapewnia daleko idącą ochronę socjalną w postaci
hojnych zasiłków, sięgających 90 proc. ostatniej pensji,
• Sprawne instytucje pośrednictwa pracy, które kojarzą
wolne etaty z poszukującymi zatrudnienia.
• Istnieje jedna centralna, ale obsługiwana lokalnie baza
ofert i kandydatów. Ludzie pracujący w tej agencji
przeprowadzają mnóstwo rozmów kwalifikacyjnych,
obiecują bezrobotnym, że po przejściu takiego czy innego
szkolenia będą mieli konkretną ofertę pracy. Oni
doskonale znają lokalny rynek, są więc w stanie dobrze
dopasować kandydata do oferty.

8. Rodzaje elastyczności
• Zewnętrzna elastyczność numeryczna
• Wewnętrzna elastyczność numeryczna
• Funkcjonalna elastyczność
• Elastyczność zarobków zatrudnionych
pracowników
• Zewnętrzna elastyczność funkcjonowania

9. Rodzaje bezpieczeństwa
• Pracy
• Zatrudnienia
• Zarobków
• Kombinacja różnych form bezpieczeństwa

10. Dlaczego Hiszpania ma wysokie
bezrobocie? (ok. 20%)
• W Hiszpanii 1/3 umów o pracę to umowy na czas
określony, które z definicji są najbardziej elastyczne >>
Hiszpanii nie brakuje elastyczności, bo pracodawca
zawsze może kogoś zatrudnić na czas określony.
• Kłopot polega na zbyt dużej różnicy uprawnień między
tymi, którzy pracują na czas określony i mogą być łatwo
zwolnieni, a „insiderami” chronionymi stałymi umowami,
które gwarantują im wielkie odprawy w razie zwolnienia.
Trzeba zmniejszyć tę przepaść i zredukować liczbę osób
zatrudnionych na czas określony.

11. Rozwiązania przyjęte
w Danii i w Holandii
• Niska ochronę przed zwolnieniami
• Ciągłe kształcenie
• Łatwość zwalniania w zamian za rozwój
publicznych świadczeń dla bezrobotnych,
• Wzmocniono pozycję zatrudnionych na
czas określony co spowodowało, że
pracownicy wybierają częściej zatrudnienie
na czas określony

12. Flexicurity a polskie realia (1)
• „Przeciętny Polak najchętniej zaraz po skończeniu szkoły
poszedłby do pracy; w jednej firmie przepracowałby całe
życie, aż do emerytury” (PKPP Lewiatan, H. Bochniarz)
• Polacy nie są przyzwyczajeni, że trzeba stale podnosić
swoje kwalifikacje, by być atrakcyjnym dla pracodawców.
• W USA przeciętny pracownik przez swoje zawodowe
życie zmienia miejsce pracy 11 razy, a zawód -
trzykrotnie.
• Tylko około 30 proc. Polaków postrzega zmianę pracy
jako pozytywne zjawisko i szansę na rozwój - w Danii
uważa tak 70 proc. pracowników.

13. Flexicurity a polskie realia (2)
• W Polsce brakuje aktywnej polityki rynku pracy. Urzędy
pracy nie współpracują z pracodawcami, żeby dostarczać
pracowników, jacy są akurat potrzebni. Nie ma też
indywidualnego podejścia do pracownika.
• Czy w Polsce bezrobotny jest traktowany jak klient urzędu
pracy? Czy dla każdego bezrobotnego przygotowuje się
indywidualny plan powrotu na rynek pracy?
• Obecnie popularny jest „dawanie pracy przez państwo”
(poprzez roboty publiczne i prace interwencyjne a także
przerosty zatrudnienia w lokalnych instytucjach
publicznych)
• Powinniśmy ewoluować w kierunku „employability”
(szkolenia, staże, praktyki w miejscu pracy itp..)

14. Dziękuję za uwagę!
Dr hab. Jan Fazlagić
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Kontakt: Jan.fazlagic@ue.poznan.pl
Fazlagic.pl