Ergen anne babalarına yardımcı olmak üzere hazırlanmış bir iletişim semineridir.

1. ERGENLER İLE İLETİŞİM
CĠHANGĠR ACAR
MEV KOLEJĠ REHBERLĠK SERVĠSĠ

2. Ergenlik dönemi, biyolojik,
psikolojik, zihinsel ve
sosyal açıdan bir gelişme
ve olgunlaşmanın yer aldığı
çocukluktan erişkinliğe
geçiş dönemidir.

3. ERGENLIK NE ZAMAN BAŞLAR ?
Kızlarda 8-13 yaş
arasında (ortalama
11-11,5 yaş),
Erkeklerde 9-14 yaş
arasında (ortalama 11,512 yaş) başlar.

4. FİZİKSEL GELİŞİM
Boy ve kilo artışı hızlıdır,
Yüzde sivilceler ortaya çıkar, kıllanma olur
Terleme artar, cinsiyet özellikleri belirginleşir
Vücut direncinde azalma olur,
İştahta artış gözlenir,abur cubur yeme merakı artar,
El ve ayaklarda hızlı büyüme olur (Bu durumda çocuk vücudunu tam
olarak kontrol edemez. Örn: sakarlık )
Bedensel değişimin artması çocuklarda bir takım fizyolojik
rahatsızlıklara neden olabiliyor.(bel ağrıları, bacak ağrıları....)

5. AİLE İLİŞKİLERİ
Ergenlerin bu dönemde ailelerine olan bağımlılıkları
azalır.
Hiçbir Ģey beğenmez, sürekli Ģikayet edecek bir Ģeyler
bulurlar.
Eve istediği zaman girip çıkmak ister.
Ailesinin en ufak bir eleĢtirisine
büyük tepkiler verir. Kendine yöneltilen
eleĢtirileri kabul etmez, sürekli
eleĢtirmeyi sever.

6. AİLE İLİŞKİLERİ
Anne babasının beğenileriyle alay eder.
Boş vermişlik içindedir.
Anne babasının düşüncelerini eskimiş bulur.
Onlardan öğrenecek hiçbir şeyi kalmamış sanır.
Aileyle fikir bazında çatışma , isyankar tutum bu
dönemde artar.
Bu dönemde aileye büyük bir görev düşer. Aile
bu davranışların bir süre sonra geçeceğini
bilmeli ve sabırlı davranmalıdır.

7. SOSYAL GELIŞIM
Ergen, toplumda saygınlık kazanmaya ve
statü sahibi olmaya gereksinme duyar.
Toplumsal uyum geniĢ ölçüde bu
gereksinimin karĢılanmasına bağlıdır.
Toplumsal uyum zamanla kazanılmaktadır.
Bu evrede birey kendi cinsinden oluĢturduğu
grup içinde faaliyetlerini düzenlemeye çalıĢır

8. SOSYAL GELIŞIM
ArkadaĢlarının kendisi için ne düĢündüğü çok
önemlidir.
Bu dönemde ergenler kendi aralarında
arkadaĢ grupları oluĢtururlar.
Bu grupların kendi aralarında yazısız
kuralları vardır. Kurallarına uyan kiĢileri
gruplarına alırlar.

9. SOSYAL GELIŞIM
Erkeklerin kurdukları gruplar daha
kalabalıktır, iliĢkiler yüzeyseldir.
Kızlardan oluĢan gruplar daha küçüktür,
iliĢkiler ise daha sıkıdır.
Ailesi içinde geçimsizlik ve dengesizlik olan
ergenlerde, bir baskı hakim ise masum
arkadaĢ grupları yerine çeteye yönelir.

10. DUYGUSAL DURUMLAR
Karamsarlık, duygu durumunda
Kolay değişiklikler
Ufacık bir nedenle ağlamalar,
Alınganlık, huzursuzluklar artabilir,içe kapanma
Erkekler kızlara göre sinirlidirler. Duygularını
bağırarak, ağlayarak, el - kol hareketleri
yaparak belli eder.
Küçük bir kırıklık ergeni kimse tarafından
sevilmiyor inancına götürür.

11. KAYGILAR
Sağlıkla ilgili kaygılar:
Yeterli uyuyamamak, gevĢeyip rahatlayamamak, sakarlık,
bedensel görünüm, gerginlik, güzel ya da yakıĢıklı
olamadığını düĢünmek, kısa boylu olmak...
Kişilik ile ilgili kaygılar:
Kendini aĢağı görme, kendisine güveni olmamak, kendisini
yetersiz görmek, sık sık öfkeye kapılmak, küçük Ģeylere
üzülmek, olayları çok ciddiye almak....
Aile ve ev yaşamına ilişkin kaygılar:
Kendisine ait bir odasının olmaması, cinsel sorunlarını ailesi
ile paylaĢamaması, arkadaĢları ile dıĢarı çıkamaması,
çocuk yerine konmak, ailesinin arkadaĢ
çevresine,tercihlerine, isteklerine karıĢması,
özgürlüğünün kısıtlanması....

12. KAYGILAR
Sosyal ilişkilerine yönelik kaygılar:
Yeni tanıĢtığı insanlarla nasıl konuĢacağını bilememe, yeterince arkadaĢ
edinememek....
Din ahlak konularındaki kaygıları:
Ölüm korkusu, din konusunda daha fazla bilgi istemek, neyin doğru neyin
yanlıĢ olduğunu bilememek...
Okulla ilgili kaygıları:
Dikkatini toplayamama, çalıĢma yöntemini bilememe, çalıĢırken hayal
kurma, derse kendisini verememe, çalıĢmak isteyip de çalıĢamama,
kendisini derste ifade edememe, etkili bir programının olmaması, not
kaygısı, sınav kaygısı, uzun bir süre kendisini TV’den alamama, zaman
kaybı....
Meslek seçimi ile ilgili kaygılar:
Hangi mesleği seçeceğini bilememek, yeteneklerinin ilgilerinin ne olduğunu
bilememek, ailesinin meslek seçimine karıĢması....

19. İLETİŞİM
Kişiler arası iletişim; kişilerin birbirlerine bilinçli veya
bilinçsiz olarak iletmek istedikleri duygu ve
düşüncelerini aktardıkları bir süreçtir.

20. İLETİŞİM
Kim
Kaynak
Ne Söyledi
Hangi Yolla
Mesaj
Kanal
Ne Etkisi Oldu
Geri Bildirim
Kime
Alıcı

22. Sivas Rehberlik ve AraĢtırma Merkezi

23. APATİK OLMAK
Ġlgisizlik, duyarsızlık, hiçbir Ģeye ilgi
göstermeme, duygusuz olma.
AĢırı biçimi insanı depresyona götürebilir.

24. SEMPATİK OLMA
Diğer insanların duyguları ile aĢırı ilgilenmektir.
Bazı insanlar sempatik olabilmek için kendi
duygularını önemsemezler. BaĢkaları için yaĢarlar.
BaĢkalarına karĢı aĢırı ilgilidirler. Oldukça kırılgan
olurlar.

25. EMPATİK OLMA
Apatiklik kavramı ile sempati arasında bir duygudur.
KiĢiyi sahiplenmeksizin ilgi gösterir.Onun dünyasına
bakıĢ açısına karıĢmaksızın kimliğini
kaybetmeksizin yaĢamaktır. Onun duygularını
hisseder ama onun duyguları ile yaĢamaz.

26. EMPATİK OLMA

27. İLETİŞİMİ KOLAYLAŞTIRAN ETKENLER
Edilgin Sessizlik
Kapı Aralayıcılar Ve KonuĢmaya Çağrı
Etkin Dinleme

28. EDİLGEN SESSİZLİK
Sessizlik, karĢımızdaki kiĢiye gerçekten kabul edildiğini
duyumsatan ve bizimle duygularını daha fazla paylaĢması
için onu yüreklendiren, çok güçlü sözsüz bir iletidir.
Duraklamalarda, gerçekten dinlediğimizi göstermek için
sözlü ya da sözsüz belirtiler vermekte yarar olabilir.
Kabul tepkileri (baĢ sallamak, gülümsemek, kaĢ çatmak,
vb.) uygun zamanda kullanılırsa, anlatanı gerçekten
duyduğumuz mesajını verirler.

29. KAPI ARALAYICILAR
Bazı insanlar konuĢmayı sürdürmek için
yüreklendirilmeye gereksinim duyabilir. Bu tür bir
destekleme için verilen mesajlara, kapı
aralayıcılar denir;
"Bu konuda daha fazla bir Ģey söylemek ister
misin?“
"Ġlginç, devam etmek ister misin?"....gibi mesajlar,
doğru kullanıldığında iletiĢimin sürmesine
yardımcı olabilir

30. ETKİN DİNLEME
KonuĢmaktan çok konuĢturmaya yöneltmek.
KarĢılıklı-dengeli söz almak.
Aktif dinlemenin sonucunda özetleme yapılır.
Bu kiĢiye ilgilenildiği hissini verir.

31. ETKİN DİNLEME
Baba bak
ben ne
yaptım!
Devam
et canım
seni
dinliyoru
m

33. Kırgınlık
“Sen” dili, karĢıdaki tarafından kendi kiĢiliğine
saldırı olarak algılanır ve kırıcıdır. ĠletiliĢimde
araya engeller koyar ve iliĢkiye zarar verir.

34. Kırgınlık
“Ben” dili, hislerinizi genç çocuğunuzu
suçlamadan ya da ilişkinize zarar vermeden
boĢaltmanıza yardımcı olur.

35. ERGEN İLE İLETİŞİM
Birey olarak kabul
gördüğünü, fikrinin
önemsendiğini hisseden
ergenle iletişim kurmak
son derece kolaydır.
Duygu ve düĢüncelerini
rahatça ifade edebilmesine
izin verin.
Duygularını paylaĢın
Onunla ve sorunuyla
ilgilendiğinizi gösterin.
Kendi duygunuzu onunla
paylaĢın

36. ERGEN İLE İLETİŞİM
O andaki soruna yardımcı
olmayı gerçekten istemelisiniz.
Duyguları ne olursa olsun, sizin
duygularınızdan ne denli farklı
olursa olsun onun duygularını
gerçekten kabul etmelisiniz.
Çocuğun duygularını
tanıdığına, onlarla baş
edebileceğine
ve sorunlarına çözüm bulma
yeteneğine tam olarak
güvenmelisiniz.

37. ERGEN İLE İLETİŞİM
Duyguların sürekli değil, geçici olduğunu
unutmayın.
Çocuğunuzu diğerlerinden farklı ayrı bir birey
olarak algılamalısınız. Bu “ayrılık” çocuğun
kendi duygularının olmasına, nesneleri
kendisine göre algılamasına “izin” vermenize
destek olur.
Çocuğun sorunları olduğunda onun yanında
olmalı ancak karışmamalısınız.

38. ERGEN İLE İLETİŞİM
Ben dilini kullanın
Örneğin dışarı çıkmak
için direnen bir çocuğa:
“Hayır, hemen odana git,
sokağa çıkamazsın”
(Sen dili) demek yerine,
“hava karardığı için sokağa çıkman
beni endişelendiriyor. Bu yüzden gitmeni
istemiyorum ama, yarın erken saatte
arkadaşlarınla birlikte olmana izin
verebilirim.” (Ben dili) demeliyiz.

39. ERGEN İLE İLETİŞİM
Ergenin gelişim özelliklerinin
yansıması sonucu oluşan yeni
davranışları karşısında serin kanlı
olun. Sert ve yıkıcı davranışlarda
bulunmayın.
Çok konuşup çok bağırmayın.
Çünkü onlar yüksek sesle
konuşulanları pek duymazlar.
Yumuşak ve kesin sözler,
onlarda daha iyi iz bırakır.

40. ERGEN İLE İLETİŞİM
Çocuğunuza sürekli nasihat
vermeyin. Onlar nasihatinizden
daha çok davranışlarınızdan
etkilenirler. “Ben senin yaşında
iken....” vb. sözlerle asla kulak
asmazlar.
Birbirinize karşı saygı ve sevgiyi
koruyun. Aranızda saygı ve
sevginin azaldığını görmek onları
yaralar ve sürekli tedirgin eder.

41. Ergen potansiyel suçlu değildir.
Ona inandığınız ve
güvendiğinizi gösterin.
Yanlışlar konusunda hemen
suçlayıcı olmayın.
Yanlış davranışları üzerinde
durarak düzeltin.
Ceza vermeden önce mutlaka
onu dinleyin.
Suçunu aşan cezalar vermeyin.
Kendinizle kıyaslamayın. Onları
olduğu gibi kabul edin. Yanılma
payı bırakın. Küçük yanılgılarını
büyük suçmuş gibi başına
kakmayın.

42. ERGEN İLE İLETİŞİM
Yıldırma, korkutma ve
sindirme yoluyla
davranışları kontrol
altına almaya
çalışmayın.
Yanlışların büyük boyutlara gelmesini
beklemeden müdahale edin. Ergene sınır koyma
zorluğu bilincinde olun. Kuralların içeriği,
uygulanabilirliği ve kuralların değişebilirliği
üzerinde ona yardımcı olmaya çalışın

43. Davranışlarını kardeş ya
da arkadaşlarıyla
kıyaslamayın. Çocukların
ruh sağlıklarında kalıcı
olumsuz etkiler meydana
getiren önemli
yanlışlarımızdan birisi de
kıyaslamaktır.
Eleştirileriniz acımasız
olmamalı, yapıcı olmalıdır.
Tenkitten çok taktir etmek
konusunda cömert olmak
zorundayız. Eleştirmek
gerektiğinde ise, eleştirimizi
onun kişiliğine değil, yaptığı
davranışa yöneltmek gerekir.

44. ERGEN İLE İLETİŞİM
Ergene karşı davranışlarınızda kararlı ve tutarlı olun.
Kararlı olun; Yani bir şeye hayır demişseniz, ergenin
ısrarlarına dayanamayarak evet demeyin.
Tutarlı olun; Yani aynı davranış karşısında her zaman,
her koşulda aynı tepkiyi verin. Denetleme, engelleme ya
da ödül verme konusunda da kararlılık ve tutarlılık
ilkesini göz önünde bulundurun.

45. ERGEN İLE İLETİŞİM
Çocuklarınızın kendi
sorumluluklarını üzerinize
almayın. Unutmayın
sorumluluklarını ne kadar önce
üstlenirse o derecede sorumlu
bireyler yetiştirebilirsiniz.
Yerine getirmek istemediği
davranışları, hoşnut olmadığı
sorumlulukları gerçekleştirebilmesi
için seçenekler sunun.
Unutmayın!
Kişilerin kendi seçeneklerine
katlanması çok daha kolaydır.

46. ERGEN İLE İLETİŞİM
Bitmek bilmeyen istekleri karşısında
önce bütçeniz hakkında bilgi verin, ona
bir bütçe ayırın ve onu dilediği gibi
kullanmasına izin verin
Çocuğunuzun
durumunda normalden
sapan, süregelen ve
yerleşen davranışları
fark edin.

47. ERGEN İLE İLETİŞİM
Ergen ile ilgili konularda (giyimi,
aksesuarları, süsü vb.) onun
düşünce ve görüşlerini göz önünde
bulundurun.
Problemlerinizi “ayak
üstü” çözmeye
kalkışmayın. Problemleri
çözmek için özel bir yer
ve zaman ayırın.

48. ERGEN İLE İLETİŞİM
Ailevi konularda; ergeni
karara katıp en azından
fikrinin alınmasını sağlayın.
Toplantılarda başlangıçta
çocukların sorunlarının ele
alınmasında fayda vardır.
Dinlenildiğini ve anlaşıldığını
gören çocuklar yetişkinleri
dinleme ve anlamada daha
istekli olurlar.

49. ERGEN İLE İLETİŞİM
Sizlerle ilişkileri zayıflayacağı
endişesiyle arkadaş
ilişkilerini engellemeyin.
Arkadaşın vereceği olumsuz
etkileri en aza indirgemek
için çocuğunuzun arkadaşını
tanımaya çalışın ve kontrolü
tamamen onlara bırakmayın.
Arkadaşlarıyla dışarı çıkmak istiyorlarsa
gideceği yer konusunda mutlaka bilgi
alın ve kaç saat dışarıda kalabileceğini
önceden birlikte belirleyin.

50. ERGEN İLE İLETİŞİM
Cinsellik konusundaki merakını anlayıĢla
karĢılayın ve onu bu konuda bilgilendirin.
Siz konuĢmazsanız o konuĢacak birilerini
mutlaka bulacaktır.

52. ERGEN İLE İLETİŞİM
Ergenlik Dönemi sigara, alkol, uyuĢturucu gibi
kötü alıĢkanlıklara baĢlama tehlikesinin en
yüksek olduğu dönemdir. Bu konuda mutlaka
takipçi olun. Onu kötü alıĢkanlıkların zararları
hakkında bilgilendirin.
UNUTMAYIN!
Ergenin kötü alıĢkanlıklara yönelmesinin en
büyük nedenlerinden biri aile desteğini
yeterince alamayıp ihtiyacı olan kabulü ve
desteği dıĢarıda aramasıdır.

53. ERGEN İLE İLETİŞİM

Öfkeliyken, üzgünken
iletişimi dondurun ve
onu rahat bırakın. Daha
sonra bunun üzerine
konuşun.
Onunla kaliteli zaman
geçirin. Güzel anlar
paylaşın, sohbet edin,
eğlenin.

54. ERGEN İLE İLETİŞİM
“SENİ SEVİYORUM” ve” İYİKİ VARSIN”
sözlerini korkmadan ve cömertçe kullanın.

55. NE YAPMAMALI












ONLAR ĠÇĠN ÇOK FAZLA
ġEY YAPMA
ONLAR ĠÇĠN ÇOK FAZLA
ġEY VERME
SINIRSIZ ÖZGÜRLÜK
AġIRI
KORUMA/KURTARMA
ONLAR ADINA KARAR
VERME
AġIRI ELEġTĠRĠ
AġIRI HIRS
AġIRI HOġGÖRÜ
FĠZĠKSEL CEZALAR
DUYGUSAL CEZALAR
AZARLAMA
KIYASLAMA
NE YAPMALI










ETKĠN DĠNLEME
DUYGUSAL DESTEK
GÜVENĠLDĠĞĠNĠ
HĠSSETTĠRMEK
KARAR VERMEDEN ÖNCE
ONAY ALMAK
AĠLE TOPLANTILARI
PROBLEMLERĠ BĠRLĠKTE
ÇÖZME/UZLAġMA
KENDĠ YETENEKLERĠNĠ
TANIMASINA FIRSAT VERME
AĞIRBAġLILIK VE NEZAKET
DÜġÜNCE VE DUYGULARI
PAYLAġMA
SORUNLARA SOĞUKKANLI
YAKLAġIM

56. Aile
Öğrenci
Okul
İyi bir eğitim ancak eğitim kurumu ile ailenin etkin
işbirliği ile gerçekleşir. Çocuğunuzun eğitim
gördüğü kurumları sıklıkla ziyaret ediniz ve
öğretmenleriyle görüşünüz..

58. Ğ
Ġ
ġ
Ġ

CİHANGİR ACAR
MEV KOLEJİ
OCAK 2013
acarcihangir@hotmail.com
TEL: 05053879419