GLOBAL VERGİ ÖNERİSİ

1. Bu Sunum Aşağıdaki Kaynaktan Yararlanılarak Hazırlanmıştır.
Coşkun Can Aktan, Yeni İktisat Okulları ve İktisadi Düşünce: Ankara: Seçkin Yayınları
Sunumu Hazırlayan: Derya Usta
Prof.Dr. Coşkun Can Aktan

2. çevre sorunları
global bir boyut
kazanmıştır

3. Sadece birkaç
ülkenin mücadelesi
ile çevresel
sorunların üstesinden
gelinemeyeceği
anlaşılmıştır. Bu
nedenle bugünkü ve
gelecek nesillerin
ihtiyaçlarını
karşılamak amacı ile
sürdürülebilir
ekosistem ve çevre
için çeşitli global
çevre vergileri
önerilmiştir.

4. Global ısınmaya neden olan
petrol, doğalgaz vb fosil
yakıtların yanması sonucu
karbondioksit emisyonunu
(CO2) azaltmak amacıyla
alınması önerilen global
vergidir
Karbon vergisi, miktar
esaslı (spesifik) ve
dolaylı bir vergi
özelliğine sahiptir
Karbon vergisinin mükellefi,
CO2 salınımında bulunan
işletmeler ve hane halkları
olmaktadır
Karbon vergisini uygulayan
Avrupa’da İsveç, İzlanda, İrlanda,
Norveç,Güney ve Orta Amerika’da
Kolombiya, Şili ve Meksika,
Asya’da ise sadece iki ülke
bulunmaktadır: Hindistan ve
Japonya

5. Global Resources
Dividend (GRD) adı
verilen bir kuruluş doğal
kaynakların yeryüzüne
çıkarılması konusunda
bir vergi alınabileceğini
önermiştir.
BM, 2002’de yayınladığı raporda
herhangi bir ülkenin 100 mil
sınırları ötesinde bir deniz altı
zenginliklerinin çıkarılması
girişimleri üzerinden “Global
Denizaltı Kaynakları Vergisi” adı
altında bir bedel alınması
görüşünü savunmuştur
“Global Denizaltı Kaynakları
Vergisi” (Global Undersea
Resource Royalty) bu konuda
önerilen bir başka global
vergidir

7. .
Tüm bu negatif dışsallıkların
içselleştirilmesi için global
ölçekte “global havacılık
vergisi” uçak yakıtı vergisi”
“uluslararası hava taşımacılığı
vergisi” adı altında vergi
önerilerinde bulunulmuştur

8. Her seyahat başına yolcular
tarafından ödenecek bir seyahat
vergisi
Yolcu biletleri ve kargo taşımacılık
faturaları üzerinden alınacak
advalorem esaslı bir bilet vergisi
Uçak yakıtları üzerinden galon
başına alınacak satış vergisi

9. Bu ihtiyaç,
-spekülatif döviz hareketlerini kontrol altına
almak
-finansal işleme konu olan menkul
kıymetlerin değerini korumaktan doğmaktadır.
Bazı uluslararası organizasyonlar ve
iktisatçılara göre finansal piyasalarda
istikrarın sağlanması için global
düzeyde finansal faaliyetler üzerinden
bir vergi alınmalıdır.
Başlıca finansal istikrar vergileri tobin vergisi
ve finansal işlemler vergisidir.

10. Finansal İşlem Vergisi
Finansal işlem vergisi hisse
senetleri, tahviller, menkul
kıymetler ve türev piyasa
işlemlerin alım ve satımı
gibi parasal işlem türleri
üzerine konulması
düşünülen bölgesel ve/veya
global bir vergi önerisidir.

11. Verginin mükellefleri mali
işlemleri yöneten finansal
kurumlar, hisse senedi alım
satımında bulunan özel hane
halkları, brokerler, bankalar,
sigorta şirketleri, yatırım firmaları
ve bankalar olmaktadır.

12. Avrupa Birliği Komisyonu finansal işlem vergisinin
uygulanmasının gerekçelerini şu şekilde açıklamaktadır:
I.AMAÇ
• üye ülkelerin mali konsolidasyonun sırasında finans
sektörü arasında adil dağılımı sağlamaktır. Ekonomik
krizlerin merkezinde finans sektörü rol almıştır. Finans
sektörünün kurtarılmasını desteklerken Hükümetler ve
Avrupa vatandaşları vergileriyle ağır yükü taşımak
durumunda kalmışlardır.
II.AMAÇ
• AB seviyesinde koordineli bir çerçeve AB tek
pazarının güçlenmesine de yardımcı olabilecektir

13. TOBİN VERGİSİ
Tobin vergisi, döviz işlemleri
üzerinde yapılan manipülasyon ve
spekülasyon hareketlerini
engelleme ve finansal
istikrarsızlıklarla mücadele
amacına yönelik bir vergi olarak
düşünülmüştür
Tobin vergisi ile gelir elde
edilmesi ve bu gelirin global
kamusal mal ve hizmetlerin
finansmanında kullanılması da
bir diğer amaç olarak
düşünülmüştür.
Ayrıca istenmeyen dışsallıkları
düzeltmeye yönelik olan Pigou
vergileri gibi işlev görmesi de
Tobin vergisinin amaçları
arasında sayılmaktadır.

14. BİT VERGİSİ global telekomünikasyon vb vasıtasıyla her türlü ses, görüntü, metin
paylaşımı ve video gibi işlemler üzerinden alınması öngörülen bir vergidir.
DİJİTAL HİZMETLER VERGİSİAvrupa Komisyonu öne sürmüştür.Buna göre dünya
çapında bilgi ve iletişim sektöründe faaliyet gösteren ve yıllık GSH750 Milyon Avroyu,
AB alanı içerisinde ise yıllık GSH’sı50 Milyon Avroyu aşan şirketler gayrisafi gelirleri
üzerinden %3 dhv ödeyebilirler.
E-TİCARET VERGİSİ ticaretin ortaya çıkmasıyla birlikte uluslararası ekonomik
faaliyetler, çok uluslu şirketler ile birlikte KOBİ ölçeğindeki şirketler tarafından da
gerçekleştirilebilir hale gelmiştir. Böylelikle e-ticaretin hızla yaygınlaşması,bu
verginin alınması gündeme gelmiştir.

16. Uluslararası Silahsızlanmanın
Sağlanmasına Yönelik Global Vergi
Önerisi

17. December 19, 2008 17
“Beyin göçü vergisi” söz konusu beyin göçü
sorunun çözümüne yönelik ilginç bir öneri olarak
sunulmuştur. Amerikalı iktisatçı Jagdish Bhagwati
konuyu ilk dile getiren ve daha sonra bu alanda
kapsamlı kitap ve makaleler yayınlayan bir
iktisatçıdır.

18. December 19, 2008 18
Az gelişmiş ülkelerin ise kendilerine
aktarılan paraları ancak belirli kalkınma
amaçları doğrultusunda kullanmaları talep
edilmelidir.
Verginin mükellefi sadece profesyonel
göçmen olarak ifade edilebilecek olan
kişilerdir.
Profesyonel göçmenin bir yıl içinde elde
etiği kazanç ve iratlardan giderler
düşüldükten sonra kalan vergiye tabi geliri
üzerinden yüzde 15 dolayında bir beyin göçü
vergisi alınması öngörülmektedir.

19. December 19, 2008 19
‘’Global Servet Vergisi’’ ya da
‘’Milyarder Vergisi’’ olarak global vergi
alınması ve bu verginin yoksul
ülkelerin kalkınmalarına tahsis
edilmesi yönünde bazı öneriler
getirilmektedir.
Bu tür vergi önerileri bugüne değin
ciddi ve kapsamlı bir bilimsel
araştırmaya konuş olmuş değildir.
Ayrıca saygın iktisatçıların
gündeminde hiçbir zaman olmamıştır.

20. December 19, 2008 20
Dünyada yaklaşık sayıları 2000 dolayında olan
milyarderlerden bu oranda bir vergi alınarak 70 milyar dolar
bir kaynak oluşturabilir ve elde edilecek gelir yoksul
ülkelerin ihtiyaçlarına harcanabilir.
Oxfam adındaki bir hükümet dışı organizasyonda görevli
iktisatçı Didler Jacobs’a göre net serveti belirli bir miktarın
üzerinde olan milyarderlerden yıllık yüzde 1.5 oranında bir
global servet vergisi alınabilir.