2. Eduardo María González-Pondal e Abente, naceu en Ponteceso, o 8 de
febrero de 1835, nunha familia de orixe fidalga, enriquecida coa emigración a
América. E morre na Coruña no 1917.
En 1848 instalouse en Santiago de Compostela, onde estudiou a carreira de
Medicina. De estudiante frecuentaba as tertulias do Liceo San Agustín e
coñeceu ao tamén poeta Aurelio Aguirre.
En 1862, tras rematar a carreira, exerceu como médico, pero pronto
abandoaría definitivamente o exercicio da medicina. Retirouse á casa paterna,
dende a que viaxaba frecuentemente a Santiago de Compostela, onde
participaba en tertulias, xunto con Manuel Murguía, Florencio Vaamonde,
Urbano Lugrís e otros. A través de Murguía, coñeceu os poemas ossiánicos de
James Macpherson. Dende entón, Pondal asumiu o rol de bardo da nación
galega.
3. Eduardo Pondal é o máximo representante da literatura do
rexionalismo galego. Na súa obra idealiza o pasado celtico de Galicia,
que el imaxina libre e independente.
Algúns dos temas preferidos das súas poesías son a natureza , as
paisaxes da sua terra natal ( a comarca de Bergantiños) , a melancolía, a
defensa do idioma e a figura da muller que moitas veces idealiza como
fada.
Pondal publica as obras: A Campana do Anllóns ( 1858), Rumores dos
pinos (1877) con poemas en galego e castelán, Queixumes dos pinos
(1886), O Dolmen de Dombate (1895). Publicou tamén numerosos
poemas na prensa periódica, ou pequenas coleccións como A fada dos
montes (1882) ou Grandeiras (1884). O longo da sua vida traballou na
composición Os Eoas, obra estensa e inconclusa que inspirada en
poemas épicos quere narrar o descubrimento de América
4. Eduardo Pondal e a
comarca de
Bergantiños
Imos recoller a continuación
algúns dos poemas de Pondal
que nos describen as terras
da comarca de Bergantiños
5. Poema adicado a terra de
Bergantiños
Ouh terra de Bergantiños,
roxa ao arar, nobre e testa,
doce á vista desde lonxe
donde vin a luz primeira.
(…..)
Aquela é a ponte Dona,
Zreo, Xaviña e Valencia
Corcoesto e Santa Baia,
Todas, todas, boa terra:
a carballeira de Verdes,
ben preto do río, é aquela;
aquela é a torre de Traba,
que desde lonxe branquea;
os verdes de Coristanco
e altos pinos de Bértoa;
6. Poema adicado a Ponteceso.
Eu nacín en agreste soedade,
Eu nacín cabo dun agreste outeiro,
por onde o Anllóns con nobre
maxestade
camiña ao seu destino derradeiro.
eu non nacín en vila nin cidade
máis lonxedo seu ruido lisonxeiro;
eu nacín cabo de pinal espeso
eu nacín na pequena Ponteceso
7. Poema de Pondal adicado ao
Dolmen de Dombate
Deixando Fonte Fría
cara o lado de Laxe,
e levando o camiño
de san Simón de Nande,
polo chan de Borneiro
de cativos pinales,
cuase pasaba a rentes
do Dolmen de Dombate…….
8. Poema de Pondal adicado ao
Monte Branco
Monte Branco, Monte Branco,
cando te vexo de lonxe
verto a soas triste pranto.
pois as nosas alegrías
aos dous nos fono fallando,
a ti das túas areas
os ventos te despoxano,
a min, tamén me fallecen
aqueles gustos pasados,
¡ ti negreas i eu teño a cabeza
chea de cabelos brancos!
9. Poema de Pondal adicado ao rio
Anllóns
E ti campana de Anllóns,
que vagamente tocando
derramas nos corazóns
un bálsamo triste e brando,
de pasadas ilusións.
Alá nos pasados ventos
primeiros da miña vida,
oio os teus vagos concertos,
reló dos tristes momentos
da miña patria querida.