Адиабаттық процесс

1. 1.Изопроцестер дегеніміз не?
А.Параметрлерінің біреуінің мәні өзгермей қалған
кездегі процестер
В.Газдың бір параметрінің мәні тағайындалып қалған екі
мәндер арасындағы сандық тәуелділік
С.Газдың екі параметрлерінің мәні тұрақты болған
кездегі процестер
2.Бір атомды идеал газдың ішкі энергиясын анықтайтын
формула
А. ΔU=A+Q
В. U=RT
С. U=3m RT /2M

2. 3.Термодинамика ғылымы нені зерттейді?
А.Жұмыс атқармай энергияның бір денеден екінші
денеге берілу процессі
В.Жылу құбылыстарына арналған энергияның
сақталу заңы
С.Денелердің молекулалық құрылымы ескерілмейтін
жылулық процестер теориясы
4.Ішкі энергия дегеніміз не?
А.Барлық молекулалардың кинетикалық энергиясымен
осы бөлшектердің өзара әсерлесуін потенциялдық
энергиясының қосындысына тең
В.Жылу алмасу (жылу беру) кезінде дене алатын не
жоғалтатын энергия
С.Механикалық жұмыс жасау кезінде дененің
энергия бөлуі

3. 5.Менделеев-Клапейрон теңдеуі:
А. P=nKT
В. P1V1=P2V2
С. PV=m RT /M
6.Молекула жылдамдығын алғаш өлшеген ғалым
А.Штерн
В.Шарль
С.Гей-Люссак
7.Бойль-Мариотт заңының жазылуы:
А. P=nKT
В. P1V1=P2V2
С. PV=m RT /M
8.Термодинамиканың 1-ші заңының математикалық өрнегі:
А. Q = ΔU+А
В. ΔU= А
С. А′ > 0
9.Термодинамиканың бірінші заңы
А.Денелердің молекулалық құрылымы ескерілмейтін жылулық
процестер теориясы
В.Жылу құбылыстарына арналған энергияның сақталу заңы
С.Ішкі энергияның механикалық түрге айналу процесін көрсететін заң

4. 1А
2С
3С
4А
5 С
6А
7 В
8 А
9В

5. ПРОЦЕСС Қандай параметр
тұрақты
формуласы

6. Изопроцесс Қандай
параметр
тұрақты
формуласы
Изотерма Т-const p₁v₁=p₂v₂
Изобара p-const v₁T₂=v₂T₁
Изохора V-const p₁T₂=p₂T₁

7. 1-топ Презентация түрінде
2-топ Практикалық материалдар арқылы
3топ Реферат түрінде

9. Адиабаталық процесс — қоршаған ортамен жылу
алмаспайтын физикалық жүйеде өтетін
термодинамикалық процесс. Адиабаталық процесс жылу
өткізбейтін (адиабаталық) қабықшалармен қоршалған
жүйелерде өтеді деп есептелінеді.
Q=0
А = - ΔU
А = Δ U

10. • Адиабаталық процестің диаграммасы - адиабата.
Ол (P,V) координатасында гипербола болып
сипатталынады. Адиабата ( PV = const )
изотермаға (PV = const )қарағанда қарағанда
тіктеу болып келеді.Ол адиабаталық процесс
кезінде 1 – 3 аралығында газ қысымының ұлғаюы –
көлемнің азаюымен қатар температураның
көтерілуімен түсіндіріледі.

11. 𝒉 𝟏
𝒉 𝟐
𝑭
𝑭ˊ
∆𝒉
𝑨ˊ = 𝑭ˊ ∙ ∆𝒉 = 𝒑𝑺 𝒉 𝟐 − 𝒉 𝟏 =
𝒑 𝑺𝒉 𝟐 − 𝑺𝒉 𝟏 = 𝒑 𝑽 𝟐 − 𝑽 𝟏 =
𝒑∆𝑽
𝑨ˊ = 𝒑∆𝑽 > 𝟎 т.к. 𝑽 𝟐 > 𝑽 𝟏
𝒑
𝑽
0 𝑽 𝟏 𝑽 𝟐
𝒑 𝟏
𝒑 𝟐
изотерма
адиабата
∆𝑼 = −𝑨ˊ
< 𝟎
𝑸 = 𝟎
∆𝑼 + 𝑨ˊ = 𝟎
∆𝑼 = −𝑨ˊ
∆𝑼~∆𝑻; ∆𝑻 < 𝟎; 𝑻 𝟐 < 𝑻 𝟏
газ температурасы төмендейді

12. 𝒉 𝟏
𝒉 𝟐
𝑭
𝑭ˊ
∆𝒉
𝑨ˊ
= 𝑭ˊ
∙ ∆𝒉 = 𝒑𝑺 𝒉 𝟐 − 𝒉 𝟏 =
𝒑 𝑺𝒉 𝟐 − 𝑺𝒉 𝟏 = 𝒑 𝑽 𝟐 − 𝑽 𝟏 =
𝒑∆𝑽
𝑨ˊ = 𝒑∆𝑽 < 𝟎 т.к. 𝑽 𝟐 < 𝑽 𝟏
𝒑
𝑽
0
𝑽 𝟏𝑽 𝟐
𝒑 𝟏
𝒑 𝟐
изотерма
адиабата
∆𝑼 = −𝑨ˊ
> 𝟎
𝑸 = 𝟎
∆𝑼 + 𝑨ˊ = 𝟎
∆𝑼 = −𝑨ˊ
∆𝑼~∆𝑻; ∆𝑻 > 𝟎; 𝑻 𝟐 > 𝑻 𝟏
газ температурасы артады

13. Жер атмосферасында өтеді.
Жер бетіндегі су
айналымын тудырады.
Қызған ауа жоғары көтеріледі де ұлғаяды,себебі жоғарылаған
сайын қысым азаяды.Осындай ұлғаю қатты салқындаумен
қатар жүреді.Осының нәтижесінде атмосферадағы су булары
конденсацияланады және бұлт пайда болады.

14. Дизель қозғалтқыштарында
ауаның адиабаттық сығылуы
температураны
жоғарылатып,жандыру
жүйесінсіз сорылған сұйық
отын жанады.

15. Баллондағы
көмірқышқыл
газының
температурасын 80⁰с-
қа дейін
төмендетеді,сонда
көмірқышқыл газы
сұйық фазаны аттап
,бірден қатты күйге
өтеді.

16. • Адиабаталық процесс - атмосферада адиабаталық процесс —
қоршаған ортамен жылу алмасуынсыз болып тұратын (жер
бетімен, ғарышпен, жанасатын ауа массасымен) ауаның
термосерпіндік өзгерісі. Шуақты күні Жерден қызған ауа
қабаттары жылдам көтеріледі.Тығыз емес қабаттарда олар
ұлғаяды да,салқындайды,түйдек бұлттар пайда болады.
Айнымалы жұлдыздардың жарқырау периодының өзгерісі
олардың сыртқы қабатарының адиабаталық ұлғаюы иен
сығылуының қайталанатын процестріне байланысты.Бұл
процесстер айнымалы жұлдыздар-цефеидтерде дәлме -дәл
белгілі уақыт аралығында қайталанады.Цефеидтің қабығы
ұлғайғанда,оның атемпературасы мен қысымы тез
төмендейді.Қабықшаны сыққанда,ондағы газдың
температурасы мен қысымы бастапқы шамасына дейін
артады.Әрі қарай бұл процесстер қайталана береді. Мұндай
процестердің ұзақтығы,процесстің аумағына байланысты.

17. Жылу алмасудың келесі жағдайында жасалатын
жұмыс кезіндегі газдың ішкі энергиясының
өзгерістерін табыңдар.
1-топ а)Газға 6∙10⁷ Дж жылу мөлшері берілді.
2-топ б)Газ сығылғанда 4∙10⁷ Дж жұмыс
жасалды.
3-топ в)Газды сығу үшін 4∙10⁷ Дж жұмыс
жасады және 4∙10⁷Дж жылу мөлшері берілді.

18. Жаттығу – 1
Шегені ағашқа қаққанда, оның басы толық кіріп болмайынша
қызбайды. Шеге ағашқа толық кіріп болғаннан кейін, оның
басы неліктен қызып кетеді?
Жаттығу – 2
Автомобильдің қозғалтқыш энергиясының бір бөлігі ауаның
кедергісін жеңу үшін жұмсалады. Бұл жағдайда ол энергияның
қандай түріне айналады?
Жаттығу – 3
Шақпақ тасты болатқа ұрғанда неге ұшқын шығады? Неліктен
дөңгелек қайрақ айналып тұрғанда, оған болатты кигізсек
ұшқындар шашырайды?
Жаттығу – 4
Оқ салмай зеңбіректі атқанда оның ұңғысы тез қызады. Неге?

19. §5.10 §5.11 12ж -13—16 аралығы
Рефлексия