2. • Jörðin er mjög athyglisverð reikisstjarna.
• Hún hefur breyst rosalega mikið síðan hún myndaðist og í dag fóstrar
hún dásamlegt og stórmerkilegt fyrirbæri, lífið sjálft!
• Öll efni sem eru á jörðinni hafa verið þar síðan hún myndaðist fyrir
utan einstaka loftsteina sem hafa rekist á jörðina á leið sinni um
geiminn
• Tunglið okkar hefur fylgt okkur nánast frá upphafi.
3. • Jörðin er ekki kyrr
• Hún ferðast á sporbaug í kringum sólina og fer 30
kílómetra á sekúndu!!
•Jörðin fer einn hring um sólina á 365,256 dögum
eða 1 ári.
4.
5. • Jörðin snýst líka
um sjálfa sig en
það tekur 24 klst
fyrir hana að fara
einn hring.
• Þess vegna höfum
við dag og nótt,
það er dagur á
hliðinni sem snýr
að sólinni en nótt
á hliðinni sem snýr
frá henni.
6. • Við miðbaug er jörðinni
skipt í norður- og
suðurhvel.
• Jörðin snýst um sjálfan
sig um ímyndaðan öxul
sem er kallaður
jarðmöndull.
• Möndulinn hallar um
23° lóðrétt og hann er
því kallaður möldulhalli
jarðar.
7. • Möndulhalli jarðarinnar veldur því að geislar sólar falla ýmist meira á
norðurhvel eða suðurhvel jarðarinnar eftir því hvar jörðin er á
sporbaug sínum hverju sinni.
• Þannig verða árstíðarnar til, á því hveli sem hallar meira að sólu er
sumar en vetur á hinu.
8.
9. • Þegar norðurhvel jarðar hallast mest að sólu er sumar á Íslandi.
• Þá er bjart allan sólarhringinn.
• Nær norðurpólnum sest sólin ekki einu sinni yfir hásumarið.
• Við miðbaug, þar sem sólin er alltaf hátt á lofti yfir daginn, er mjög lítill
munur á árstíðunum.
• Lengsti dagur ársins heitir sumarsólstöður
• Stysti dagur ársins heitir vetrarsólstöður
• Vorjafndægur og haustjafndægur eru mitt á milli sólstöðudaganna, þá eru
dagur og nótt nánast jafn löng.
10. Tunglið
• Tunglið er
næsti nágranni
okkar í
sólkerfinu.
• Það er 384.000
km frá
jörðinni.
• Tunglið snýr
alltaf sömu
hliðinni að
jörðinni.
11. • Tunglið fer einn hring um sólina á mánuði.
• Tunglið sjálft lýsir ekki heldur sjáum við tunglið skína af því að sólin lýsir
það upp.
• Sólin lýsir aðeins upp þann hluta af tunglinu sem snýr að henni.
• Þess vegna er tunglið ekki alltaf eins!
12.
13. Sólmyrkvi. Þegar tunglið er milli sólarinnar og
jarðarinnar og skuggi tunglsins fellur á jörðina. Á
þeim bletti sjá menn ekki alla sólina.
• Almyrkvi. Þegar tunglið skyggir alveg á sólina. Þá getur orðið myrkur
um miðjan dag.
• Hringmyrkvi. Þegar tunglið fer fyrir miðja sólina en nær ekki að skyggja
á hana alla. Þá sést rönd af sólinni umhverfis tunglið.
• Deildarmyrkvi. Þegar tunglið skyggir á hluta sólarinnar.
• Sólmyrkvar sjást á hverju ári, einhversstaðar á jörðinni.
14. Verkefni
• Hvernig lítur sólin út í þessum þrem tegundum af sólmyrkva?
• Teiknaðu mynd og sýndu þessar þrjár gerðir
• Almyrkva. Þegar tunglið skyggir alveg á sólina. Þá getur orðið myrkur
um miðjan dag.
• Hringmyrkva. Þegar tunglið fer fyrir miðja sólina en nær ekki að skyggja
á hana alla. Þá sést rönd af sólinni umhverfis tunglið.
• Deildarmyrkva. Þegar tunglið skyggir á hluta sólarinnar.
15. Tunglmyrkvi
• Þegar sólin, jörðin og tunglið eru í beinni línu.
• Þá fellur skuggi jarðar á tunglið í smá stund og það myrkvast.
• Sum ár verða allt að þrír tunglmyrkvar en önnur ár enginn.
