2. Burimet e rrymës alternative sigurojnë dy forma energjie:
Energji “Aktive”, e cila matet në kilowatt orë (kwh) e cila
konvertohet në punë mekanike, nxehtësi, ndriçim etj.
Energji “Reactive” e cila matet me kvar dhe kjo ndahet në
dy forma.
Energy “Reaktive” që kërkojnë qarqet induktive
(transformatorët, motorët)
Energji “Reaktive” që ushqehet (sigurohet) nga qarqet
kapacitive (kapaciteti i kabllove, kondesatorët e fuqisë
etj)
ENERGJIA NË QARQET ALTERNATIVE
Burimet e rrymës alternative sigurojnë dy forma energjie:
Energji “Aktive”, e cila matet në kilowatt orë (kwh) e cila
konvertohet në punë mekanike, nxehtësi, ndriçim etj.
Energji “Reactive” e cila matet me kvar dhe kjo ndahet në
dy forma.
Energy “Reaktive” që kërkojnë qarqet induktive
(transformatorët, motorët)
Energji “Reaktive” që ushqehet (sigurohet) nga qarqet
kapacitive (kapaciteti i kabllove, kondesatorët e fuqisë
etj)
4. PËRCAKTIMI I FAKTORIT TË FUQISË
Faktori i fuqisë është i barabartë me raportin e
fuqisë aktive P (kW) me fuqinë e plotë S (kVA)
PF = P /S
Faktori i fuqisë është i barabartë me raportin e
fuqisë aktive P (kW) me fuqinë e plotë S (kVA)
PF = P /S
5. SHEMBUJ PËR LLOGARITJEN E
FUQIVE
S 3UIP 3UIcosQ 3UIsin
Tipi i qarkut
Fuqia e plote
S (kVA)
Fuqia aktive P
(kW)
Fuqia reaktive
Q (kvar)
Një fazor (fazë-neutër) S = UI P = UI cosϕ Q = UI sin ϕ
Trefazor me tre ose
katër përcjellës
S = 3UI P = 3UI cosϕ Q = 3UI sin ϕ
Pn=5kW me cosϕ=0,5 10 kVA 5 kW 8.7 kvar
Pn =51kW, cosφ= 0.86
η = 0.91
65 kVA 56 kW 33 kVAr
6. LLLOGARITJA FAKTIKE E FAKTORI
TË FUQISË
Llogaritja e fuqive për qarkun trefazore të dhënë në tab.
1. Pn fuqia e dobishme në boshtin e motorit 51 kW
2. P1 fuqia aktive që merr motori nga rrjeti
3. Fuqia e plotë
4. Fuqia reactive
n
1
P 51
P 56kW
0,91
Llogaritja e fuqive për qarkun trefazore të dhënë në tab.
1. Pn fuqia e dobishme në boshtin e motorit 51 kW
2. P1 fuqia aktive që merr motori nga rrjeti
3. Fuqia e plotë
4. Fuqia reactive
n
1
P 51
P 56kW
0,91
P 56
S 65kVA
cos 0,86
2 2 2 2
Q S P = 65 56 33 kvar
8. PSE DUHET TË PËRMISOHET FAKTORI
I FUQISË PF
Reduktimi i kostos së energjisë
9. PSE DUHET TË PËRMISOHET FAKTORI
I FUQISË PF
Reduktimi i kostos së energjisë
Reduktimi i madhësisë së kabllit
10. PSE DUHET TË PËRMISOHET FAKTORI
I FUQISË PF
Reduktimi i kostos së energjisë
Reduktimi i madhësisë së kabllit
Reduktimi i humbjeve (P, kW) në kabëll ( përcjellës)
Reduktimi i kostos së energjisë
Reduktimi i madhësisë së kabllit
Reduktimi i humbjeve (P, kW) në kabëll ( përcjellës)
11. PSE DUHET TË PËRMISOHET FAKTORI
I FUQISË PF
Reduktimi i kostos së energjisë
Reduktimi i madhësisë së kabllit
Reduktimi i humbjeve (P, kW) në kabëll ( përcjellës)
Reduktimi i rënies së tensionit
Reduktimi i kostos së energjisë
Reduktimi i madhësisë së kabllit
Reduktimi i humbjeve (P, kW) në kabëll ( përcjellës)
Reduktimi i rënies së tensionit
12. PSE DUHET TË PËRMISOHET FAKTORI
I FUQISË PF
Reduktimi i kostos së energjisë
Reduktimi i madhësisë së kabllit
Reduktimi i humbjeve (P, kW) në kabëll ( përcjellës)
Reduktimi i rënies së tensionit
Rritja e kapacitetit të transformatorëve, linjave etj
Reduktimi i kostos së energjisë
Reduktimi i madhësisë së kabllit
Reduktimi i humbjeve (P, kW) në kabëll ( përcjellës)
Reduktimi i rënies së tensionit
Rritja e kapacitetit të transformatorëve, linjave etj
13. SI MUND TA PËRMISOJMË FAKTORIN
E FUQISË?
Në sistemin me tension të ulët kompesimi mund të sigurohet
nga:
Kondesatorë me kapacitet të kostant
14. SI MUND TA PËRMISOJMË FAKTORIN
E FUQISË?
Në sistemin me tension të ulët kompesimi mund të sigurohet
nga:
Kondesatorë me kapacitet të kostant
Bateri kondesatorësh e cila rregullon në mënyrë
automatike kërkesën për energji reactive d.m.th
ndryshimin automatic i kapacitetit.
Në sistemin me tension të ulët kompesimi mund të sigurohet
nga:
Kondesatorë me kapacitet të kostant
Bateri kondesatorësh e cila rregullon në mënyrë
automatike kërkesën për energji reactive d.m.th
ndryshimin automatic i kapacitetit.
15. SI MUND TA PËRMISOJMË FAKTORIN
E FUQISË?
Në sistemin me tension të ulët kompesimi mund të sigurohet
nga:
Kondesatorë me kapacitet të kostant
Bateri kondesatorësh e cila rregullon në mënyrë
automatike kërkesën për energji reactive d.m.th
ndryshimin automatic i kapacitetit.
Kur fuqia reactive e kërkuar për kompensim i kalon 800
kvar, dhe ngarkesa është e vazhdueshme dhe stabëll, më
ekonomike është instalimi i bankës së kondesatorëve në
nivelin me tension të mesëm të tyre.
Në sistemin me tension të ulët kompesimi mund të sigurohet
nga:
Kondesatorë me kapacitet të kostant
Bateri kondesatorësh e cila rregullon në mënyrë
automatike kërkesën për energji reactive d.m.th
ndryshimin automatic i kapacitetit.
Kur fuqia reactive e kërkuar për kompensim i kalon 800
kvar, dhe ngarkesa është e vazhdueshme dhe stabëll, më
ekonomike është instalimi i bankës së kondesatorëve në
nivelin me tension të mesëm të tyre.
20. INSTALIMI I KONDESATORËVE ME
KAPACITET KOSTANT
Kjo mënyrë kompensimi realizon lidhjen e një ose disa
kondesatorëve në system me kapacitet kostant.
Kontrolli ose lidhja e tyre mund të realizohet:
1. Manualisht: me automat ose çelësa
2. Gjysëm –automatik: nga kontaktorët
3. Lidhet direkt me paisjen dhe kyçet e çkyçet bashkë me të
Këto kondesatorë aplikohen:
Në bornat e paisjes induktive (motorët dhe
transformatorët)
Në zbarat që ushqejnë një numër të vogël motorësh dhe
paisje induktive ku kompensimi individual është i
kushtueshëm
Kjo mënyrë kompensimi realizon lidhjen e një ose disa
kondesatorëve në system me kapacitet kostant.
Kontrolli ose lidhja e tyre mund të realizohet:
1. Manualisht: me automat ose çelësa
2. Gjysëm –automatik: nga kontaktorët
3. Lidhet direkt me paisjen dhe kyçet e çkyçet bashkë me të
Këto kondesatorë aplikohen:
Në bornat e paisjes induktive (motorët dhe
transformatorët)
Në zbarat që ushqejnë një numër të vogël motorësh dhe
paisje induktive ku kompensimi individual është i
kushtueshëm
21. BATERIA E KONDESATORËVE
AUTOMATIKE
Këto lloj paisjesh sigurojnë një kontroll automatik të
kompensimit në mënyrë që të mbajmë faktorin e fuqisë në
nivelin e përcaktuar. Paisje të tilla instalohen në nyjet e
sistemit ku fuqia aktive dhe ajo reaktive ndryshojnë në
kufinj të gjerë, si për shembull:
Te zbarat e një boxi kryesor të shpërndarjes
Në terminalin e një kablli i cili ushqen një ngarkesë me
fuqi relativisht të madhe
Këto lloj paisjesh sigurojnë një kontroll automatik të
kompensimit në mënyrë që të mbajmë faktorin e fuqisë në
nivelin e përcaktuar. Paisje të tilla instalohen në nyjet e
sistemit ku fuqia aktive dhe ajo reaktive ndryshojnë në
kufinj të gjerë, si për shembull:
Te zbarat e një boxi kryesor të shpërndarjes
Në terminalin e një kablli i cili ushqen një ngarkesë me
fuqi relativisht të madhe
23. ZGJEDHJA E MËNYRËS SË KOMPENSIMIT
Mënyrat e kompensimit mund të jenë:
Kompensim i përgjithshëm (në pikën fillestare të gjithë
instalimit)
Mënyrat e kompensimit mund të jenë:
Kompensim i përgjithshëm (në pikën fillestare të gjithë
instalimit)
24. Mënyrat e kompensimit mund të jenë:
Kompensim i përgjithshëm (në pikën fillestare të gjithë
instalimit)
Kompensimi pjesor (për çdo sektor)
ZGJEDHJA E MËNYRËS SË KOMPENSIMIT
Mënyrat e kompensimit mund të jenë:
Kompensim i përgjithshëm (në pikën fillestare të gjithë
instalimit)
Kompensimi pjesor (për çdo sektor)
25. Mënyrat e kompensimit mund të jenë:
Kompensim i përgjithshëm (në pikën fillestare të gjithë
instalimit)
Kompensimi pjesor (për çdo sector)
Kompensim lokal (kompensim për çdo paisje të instaluar).
ZGJEDHJA E MËNYRËS SË KOMPENSIMIT
Mënyrat e kompensimit mund të jenë:
Kompensim i përgjithshëm (në pikën fillestare të gjithë
instalimit)
Kompensimi pjesor (për çdo sector)
Kompensim lokal (kompensim për çdo paisje të instaluar).
26. Mënyrat e kompensimit mund të jenë:
Kompensim i përgjithshëm (në pikën fillestare të gjithë
instalimit)
Kompensimi pjesor (për çdo sector)
Kompensim local (kompensim për çdo paisje të instaluar).
Kombinimi i tyre.
ZGJEDHJA E MËNYRËS SË KOMPENSIMIT
Mënyrat e kompensimit mund të jenë:
Kompensim i përgjithshëm (në pikën fillestare të gjithë
instalimit)
Kompensimi pjesor (për çdo sector)
Kompensim local (kompensim për çdo paisje të instaluar).
Kombinimi i tyre.
27. KU DUHET TË INSTALOHEN
BATERITË E KONDESATORËVE
Kompensimi i përgjithshëm
29. KOMPENSIMI I PËRGJITHSHËM
Avantazhet:
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e
konsumimit të fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
30. KOMPENSIMI I PËRGJITHSHËM
Avantazhet:
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e
konsumimit të fuqisë reaktive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Transformatori i fuqisë është i aftë të përballojë një
ngarkesë më të madhe nëse është e nevojshme.
Avantazhet:
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e
konsumimit të fuqisë reaktive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Transformatori i fuqisë është i aftë të përballojë një
ngarkesë më të madhe nëse është e nevojshme.
31. KOMPENSIMI I PËRGJITHSHËM
Avantazhet:
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e
konsumimit të fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Transformatori i fuqisë është i aftë të përballojë një
ngarkesë më të madhe nëse është e nevojshme.
Komente:
Komponentja reaktive e rrymës do të vazhdojë të
qarkullojë në të gjithë gjatësinë e përcjellësit që nga LV
Avantazhet:
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e
konsumimit të fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Transformatori i fuqisë është i aftë të përballojë një
ngarkesë më të madhe nëse është e nevojshme.
Komente:
Komponentja reaktive e rrymës do të vazhdojë të
qarkullojë në të gjithë gjatësinë e përcjellësit që nga LV
32. KOMPENSIMI I PËRGJITHSHËM
Avantazhet:
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e
konsumimit të fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Transformatori i fuqisë është i aftë të përballojë një
ngarkesë më të madhe nëse është e nevojshme.
Komente:
Komponentja reactive e rrymës do të vazhdojë të
qarkullojë në të gjithë gjatësinë e përcjellësit që nga LV
Për këtë arsye madhësia e kabllove dhe humbjet e fuqisë
nuk përmisohen në mënyrën e kompensimit global
Avantazhet:
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e
konsumimit të fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Transformatori i fuqisë është i aftë të përballojë një
ngarkesë më të madhe nëse është e nevojshme.
Komente:
Komponentja reactive e rrymës do të vazhdojë të
qarkullojë në të gjithë gjatësinë e përcjellësit që nga LV
Për këtë arsye madhësia e kabllove dhe humbjet e fuqisë
nuk përmisohen në mënyrën e kompensimit global
34. Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e konsumimit të
fuqisë reactive kvars
KOMPENSIMI ME SECTOR
35. Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e konsumimit të
fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
KOMPENSIMI ME SECTOR
36. Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e konsumimit të
fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Rritet kapaciteti i Transformatori i fuqisë
KOMPENSIMI ME SECTOR
37. Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e konsumimit të
fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Rritet kapaciteti i Transformatori i fuqisë
Madhësia e kabllit kryesor zvogëlohet.
KOMPENSIMI ME SECTOR
Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e konsumimit të
fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Rritet kapaciteti i Transformatori i fuqisë
Madhësia e kabllit kryesor zvogëlohet.
38. Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e konsumimit të
fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Rritet kapaciteti i Transformatori i fuqisë
Madhësia e kabllit kryesor zvogëlohet.
Humbjet në të njëjtin kabëll reduktohen.
KOMPENSIMI ME SECTOR
Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e konsumimit të
fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Rritet kapaciteti i Transformatori i fuqisë
Madhësia e kabllit kryesor zvogëlohet.
Humbjet në të njëjtin kabëll reduktohen.
39. Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e konsumimit të
fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Rritet kapaciteti i Transformatori i fuqisë
Madhësia e kabllit kryesor zvogëlohet.
Humbjet në të njëjtin kabëll reduktohen.
Komente
Komponentja reactive e rrymës në të gjithë kabllot e furnizimit të
seksioneve të veçanta nuk ndryshon.
KOMPENSIMI ME SECTOR
Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e konsumimit të
fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Rritet kapaciteti i Transformatori i fuqisë
Madhësia e kabllit kryesor zvogëlohet.
Humbjet në të njëjtin kabëll reduktohen.
Komente
Komponentja reactive e rrymës në të gjithë kabllot e furnizimit të
seksioneve të veçanta nuk ndryshon.
40. Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e konsumimit të
fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Rritet kapaciteti i Transformatori i fuqisë
Madhësia e kabllit kryesor zvogëlohet.
Humbjet në të njëjtin kabëll reduktohen.
Komente
Komponentja reactive e rrymës në të gjithë kabllot e furnizimit të
seksioneve të veçanta nuk ndryshon.
Madhësia e kabllit dhe humbjet në të njëjtin kabëll nuk përmisohen.
KOMPENSIMI ME SECTOR
Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e konsumimit të
fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Rritet kapaciteti i Transformatori i fuqisë
Madhësia e kabllit kryesor zvogëlohet.
Humbjet në të njëjtin kabëll reduktohen.
Komente
Komponentja reactive e rrymës në të gjithë kabllot e furnizimit të
seksioneve të veçanta nuk ndryshon.
Madhësia e kabllit dhe humbjet në të njëjtin kabëll nuk përmisohen.
41. Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e konsumimit të
fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Rritet kapaciteti i Transformatori i fuqisë
Madhësia e kabllit kryesor zvogëlohet.
Humbjet në të njëjtin kabëll reduktohen.
Komente
Komponentja reactive e rrymës në të gjithë kabllot e furnizimit të
seksioneve të veçanta nuk ndryshon.
Madhësia e kabllit dhe humbjet në të njëjtin kabëll nuk përmisohen.
Në rast se do të kemi një ndryshim të madh të ngarkesës gjithmonë
ekziston një risk i mbikompensimit si dhe do të shkaktojë
mbitensione.
KOMPENSIMI ME SECTOR
Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e konsumimit të
fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Rritet kapaciteti i Transformatori i fuqisë
Madhësia e kabllit kryesor zvogëlohet.
Humbjet në të njëjtin kabëll reduktohen.
Komente
Komponentja reactive e rrymës në të gjithë kabllot e furnizimit të
seksioneve të veçanta nuk ndryshon.
Madhësia e kabllit dhe humbjet në të njëjtin kabëll nuk përmisohen.
Në rast se do të kemi një ndryshim të madh të ngarkesës gjithmonë
ekziston një risk i mbikompensimit si dhe do të shkaktojë
mbitensione.
42. Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e konsumimit të
fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Rritet kapaciteti i Transformatori i fuqisë
Madhësia e kabllit kryesor zvogëlohet.
Humbjet në të njëjtin kabëll reduktohen.
Komente
Komponentja reactive e rrymës në të gjithë kabllot e furnizimit të
seksioneve të veçanta nuk ndryshon.
Madhësia e kabllit dhe humbjet në të njëjtin kabëll nuk përmisohen.
Në rast se do të kemi një ndryshim të madh të ngarkesës gjithmonë
ekziston një risk i mbikompensimit si dhe do të shkaktojë
mbitensione.
Kompensimi sektorial rekomandohet kur instalimet kanë një
shtrirje si dhe në rastin kur ngarkesat në sektorët e
ndryshme ndryshojnë shumë
KOMPENSIMI ME SECTOR
Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e konsumimit të
fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Rritet kapaciteti i Transformatori i fuqisë
Madhësia e kabllit kryesor zvogëlohet.
Humbjet në të njëjtin kabëll reduktohen.
Komente
Komponentja reactive e rrymës në të gjithë kabllot e furnizimit të
seksioneve të veçanta nuk ndryshon.
Madhësia e kabllit dhe humbjet në të njëjtin kabëll nuk përmisohen.
Në rast se do të kemi një ndryshim të madh të ngarkesës gjithmonë
ekziston një risk i mbikompensimit si dhe do të shkaktojë
mbitensione.
Kompensimi sektorial rekomandohet kur instalimet kanë një
shtrirje si dhe në rastin kur ngarkesat në sektorët e
ndryshme ndryshojnë shumë
44. Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e
konsumimit të fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
KOMENSIMI INDIVIDUAL
Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e
konsumimit të fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
45. Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e
konsumimit të fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Humbjet në të gjithë linjat e fuqisë reduktohen
KOMENSIMI INDIVIDUAL
Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e
konsumimit të fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Humbjet në të gjithë linjat e fuqisë reduktohen
46. Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e
konsumimit të fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Humbjet në të gjithë linjat e fuqisë reduktohen
Komente
Rryma reaktive në system zvogëlohet në mënyrë të theksuar
në instalimin elektrik
KOMENSIMI INDIVIDUAL
Avantazhet
Zvogëlimin e tarifave të penaliteteve për rritjen e
konsumimit të fuqisë reactive kvars
Zvogëlon fuqinë e plotë të ngarkesës kVA
Humbjet në të gjithë linjat e fuqisë reduktohen
Komente
Rryma reaktive në system zvogëlohet në mënyrë të theksuar
në instalimin elektrik
47. SI MUND TË PËRCAKTOJMË NIVELIN
OPTIMAL TË KOMPENSIMIT?
Metoda e thjeshtë
Metoda e bazuar në shmangien e
penaliteteve
Metoda e bazuar në reduktimin e
fuqisë maksimale të plotë të
kërkuar (kVA).
Metoda e thjeshtë
Metoda e bazuar në shmangien e
penaliteteve
Metoda e bazuar në reduktimin e
fuqisë maksimale të plotë të
kërkuar (kVA).