www.mientayvn.com Tải thêm các tài liệu sinh học khác tại địa chỉ: https://drive.google.com/folderview?id=0Bw5sTGnTS7NhUk01a3RYQV9TUjJ4blJDUDcyekp6UQ&usp=sharing

1. 3/29/2010
Nguyễn Bá Mùi 1
ChCh­¬­¬ngng 1.1. CCơơ -- ThThầầnn kinhkinh
I. H­ng phÊn
1. K/niÖm: k/n ®¸p øng cña tæ chøc sèng víi c¸c kÝch thÝch
(c¬ thÓ sèng, T§C), gióp c¬ thÓ thÝch øng víi §KS
BiÓu hiÖn cña HF: c¬ co, tuyÕn tiÕt, TK ph¸t xung ®éng…
• TÝnh HF: c¬ v©n > c¬ tim > c¬ tr¬n
• Qua 2 g®:
- TiÕp nhËn KT (thô quan)
- §¸p øng: biÕn KT à d¹ng E ®Æc tr­ng
2. KÝch thÝch? t¸c nh©n t¸c ®éng lªn c¬ thÓ (ngoµi, trong)
l Ngoµi: C¬ giíi, T0, ®é Èm, a/s, ®iÖn, ho¸ chÊt ....
l Trong: pH m¸u, ASTT h.t­¬ng, [] c¸c chÊt m¸u, ®­êng huyÕt
l VÒ mÆt sinh häc: 2 lo¹i
- ThÝch hîp: g©y HF cho tæ chøc tù nhiªn, quen thuéc (thô quan
t/ø) VD: a/s à m¾t, ©m thanh à tai , TA à l­ìi
- Kh«ng thÝch hîp: KT kh«ng g©y HF trong §K tù nhiªn, tæ
chøc kh«ng cã thô quan t­¬ng øng, nh­ng ë c­êng ®é nhÊt ®Þnh
cã thÓ g©y HF. VD: T¸t m¹nh à ....... NhiÖt ®é qu¸ cao, qu¸
thÊp
3. §K g©y HF: c­êng ®é vµ thêi gian nhÊt ®Þnh
v C­êng ®é: (4 møc)
- D­íi ng­ìng: yÕu, kh«ng HF
- Ng­ìng: ®ñ g©y HF (min)
- Trªn ng­ìng: > ng­ìng (KT-à HF-) ®Õn khi
HF kh«ng t¨ng n÷a (ch­a tæn th­¬ng)à KTmax
- Qu¸ giíi h¹n: >KTmax, HF gi¶m, tæn th­¬ng (¸c
tÝnh)
v Thêi gian (T):
- T qu¸ ng¾n à kh«ng HF
- TÝnh HF phÊn tû lÖ nghÞch víi T (HF cµng caoà T
cµng ng¾n)
KÐo dµi KTà thÝch nghi à mÊt k/n ®¸p øng VD: ngöi formon

2. 3/29/2010
Nguyễn Bá Mùi 2
l T vµ c­êng ®é t­¬ng quan chÆt chÏ à ®o tÝnh HF
tæ chøc - “thêi trÞ” (Lapied)
0 0.5 1.0 1.5 2.0 t(ms)
Thêi trÞ
ng­ìng
C­êng®é
Thêi trÞ = T tèi thiÓu ®Ó KT cã c­êng ®é=2 lÇn ng­ìng g©y
®­îc HF. VD: C¬ v©n ng­êi = 0.1 – 0.7 ms
- Tæ chøc HF cµng cao à thêi trÞ cµng bÐ
II. HiÖn t­îng ®iÖn sinh vËt
l §iÖn SV? = HF. T/chøc HF àsinh ®iÖn
l Cuèi TK 17 Galvani: thÊy c¬ ®ïi Õch treo mãc ®ång
co giËt
l Mét n¨m sau Volta cho r»ng: c¬ chØ co khi cã giã, do
2 mãc s¾t ch¹m vµo ®ång à sinh ®iÖn
® Tranh luËn à KÕt qu¶ c¶ 2 th¾ng (pin & ®iÖn SV)
l 3 lo¹i ®iÖn sinh vËt
1. §iÖn tæn th­¬ng
Ø TN Galvani:
C¬ 2
C¬ 1
Nguyªn vÑn
Tæn th­¬ng
à KÕt qu¶: C¬ 2 co
Ø KiÓm chøng: vi ®iÖn kÕ ®o
اiÖn tæn th­¬ng? -
+
Tæn th­¬ng

3. 3/29/2010
Nguyễn Bá Mùi 3
C¬ 2
2.2. §§iiÖÖnn hoho¹¹tt ®®ééngng
** TNTN MateucciMateucci::
C¬ 1
KT
C¶ 2 c¬ ®Òu co
* TN trªn tim Õch:
C¬ 2
T©m thÊt
• TN co tr­íc àHF (-),
TT yªn tÜnh (+) à ®iÖn
ho¹t ®éng à c¬ 2 co
T©m nhÜ
ØT/chøc HF (h/®) t¹i ®ã (-), yªn tÜnh (+)à 2 vïng
chÖnh lÖch ®iÖn thÕ à ®iÖn ho¹t ®éng
à C¬ co
- §iÖn thÕ mµng TB TK khi kh«ng
HF, kh«ng tæn th­¬ng = ®iÖn N¬ron
.3. Dßng ®iÖn tÜnh (®iÖn thÕ mµng)
à T/chøc yªn tÜnh, trong vµ ngoµi mµng tæ chøc sèng cã
chªnh lÖch ®iÖn thÕ (ngoµi +; trong -) t¹o dßng ®iÖn gäi
lµ dßng ®iÖn tÜnh
-
Vi ®iÖn cùc
àC¸ch ®o: - Chän n¬ron sîi trôc to
- Vi ®iÖn cùc bÐ (Æ £ 0.5mm)
4. C¬ chÕ ph¸t sinh: T×m ra cÊu tróc mµng, 2 thuyÕt
* ThuyÕt biÕn chÊt
Vïng tæn th­¬ng hay h/® à T§C sinh nhiÒu chÊt ®iÖn
gi¶i (H2CO3 à H+ + HCO3
- )
• H+ bÐ à kh/t¸n nhanh ®Õn vïng nguyªn vÑn (y/tÜnh)à (+)
• HCO3- lín à kh/t¸n chËm, t¹i vïng tæn th­¬ng (h/®)à (-)
* ThuyÕt mµng (ion mµng): Bernostein, Hogkin, Huxley, Katz
dùa trªn tÝnh thÊm chän läc mµng
- Lç mµng F= 4A0
- Qua mµng = bÞ & chñ ®éng
protein
protein
photpholipit70-80 A0

4. 3/29/2010
Nguyễn Bá Mùi 4
v Gi¶i thÝch 1: ph©n cùc t¹i mµng do ngoµi nhiÒu ion+
(Na+), trong nhiÒu ion- (protein, HCO3
-, Cl-) Î:
- KÝch th­íc: FNa+=1.9A0, FK+=2.6A0
F Na+.8H2O > K+.4H2Oà K+ dÔ qua mµng h¬n
- Chªnh lÖch nång ®é (trong so víi ngoµi mµng)
50mol/kgH2O
[Na+] = = 1/8
440mol/kgH2O
400mol/kgH2O
[K+] = = 20/1
20mol/kgH2O
Nh­ vËy: [Na+] ngoµi > 8 lÇn trong mµng
[K+] trong > 20 lÇn ngoµi mµng
àK+ trong ra nhanh, m¹nh h¬n Na+ ngoµi vµo (b¬m Na, K qua
vËt t¶i) à K+ t¹o lùc hót víi ion – (Cl-, OH-) trong mµng do ®ã
dßng ®iÖn tÜnh àngoµi +, trong -
v Gi¶i thÝch 2: tæn th­¬ng àthay ®æi tÝnh thÊm mµng, mµng
bÞ r¸ch à mét sè ion - ra ngoµi trung hoµ bít K+(vïng tæn
th­¬ng ©m h¬n) à ®iÖn tæn th­¬ng cã E<®iÖn thÕ mµng
v Gi¶i thÝch 3: h/® (xung TK ®iÓm A)à thay ®æi tÝnh thÊm
àNa+ vµo rÊt nhanh (500-700 lÇn b×nh th­êng), lóc ®Çu trung
hoµ bít ion- à khö cùc à ®¶o cùc (ngoµi + trong -)
A B C
- - - +++ ......
+++ - - -
K/qu¶: A HF (-) à chªnh lÖch, phÝa trong tõ A à B, phÝa
ngoµi B à A àt¹i B x¶y ra khö, ®¶o cùc à ®iÖn h/®éng
4.4. øøngng dôngdông ®®iiÖÖnn sinhsinh vvËËtt
-- §§iiÖÖnn tt©©mm ®å®å
-- §§iiÖÖnn nn··oo ®å®å
-- §§iÒuiÒu tratra xÐtxÐt hhááii
-- §§oo ®®iiÖÖnn thÕthÕ ®®ÜÜaa phph««ii giagia ccÇÇmm
-- PhPh¸¸tt hihiÖÖnn ®®ééngng dôcdôc bbßß == chÊtchÊt ddÎÎoo,, hh××nhnh trôtrô =25x12.5mm=25x12.5mm
E=10E=10--30mV30mV ttèètt,,
E< 10mV loE< 10mV lo¹¹ii

5. 3/29/2010
Nguyễn Bá Mùi 5
IIIIII.. CƠ QUAN PHCƠ QUAN PHÁÁT ĐIT ĐIỆỆNN ỞỞ CCÁÁ
ll 1,1, CCấấuu ttạạoo cơcơ quanquan phpháátt điđiệệnn
ll Cơ quan phCơ quan pháát đit điệệnn ởở ccáá do tdo tổổ chchứức cơ đã bic cơ đã biếếnn
ddạạng, lng, lààm chm chúúng mng mấất kht khảả năng co giãnnăng co giãn, n, nhưng lhưng lạạii
vvẫẫn gin giữữ chchứức năng phc năng pháát xung đt xung độộng đing điệện.n.
ll MMỗỗi cơ quan phi cơ quan pháát đit điệện do nhin do nhiềều tu tấấm đim điệện tn tạạoo
ththàành, do cnh, do cáác mô liên kc mô liên kếết ht hìình thnh thàành cnh cáác ngăn nhc ngăn nhỏỏ..
MMỗỗi ti tấấm đim điệện đưn đượợc ngâm trong mc ngâm trong mộột cht chấất keot keo ởở
ngongoàài ti tếế bbàào, co, cóó ththầần kinh vn kinh vàà mmạạch mch mááu phân bu phân bổổ
đđếến cn cáác ngăn nhc ngăn nhỏỏ nnàày.y.
ll Thân kinh chThân kinh chỉỉ phân bphân bổổ đđếến mn mộột mt mặặt ct củủa ta tấấm đim điệện,n,
còn mcòn mạạch mch mááu thu thìì phân bphân bốố đđếến trong ln trong lớớp chp chấất keot keo
hhìình thnh thàành mnh mạạng lưng lướới mi mạạch mch mááuu
l Các loài cá khác nhau, cơ quan phát điện là khác
nhau.
l Ví dụ cá đuối điện có cơ quan phát điện hình tròn
ở hai bên, nằm ở rìa trong vây ngực, phần vai và
phần sau của đầu
l Gồm nhiều tổ chức sợi ngăn thành nhiều ống hình
trụ Electroplax. Mỗi bên có khoảng 600 ống.
Trong ống chứa chất keo không màu. Mỗi ống lại
được chia thành nhiều ngăn nhỏ, mỗi ngăn nhỏ có
tấm điện hình dẹt.
l Mỗi tấm điện có thể phát sinh một điện thế hoạt
động là 0,14 mv. Do các tấm điện được xếp chồng
lên nhau (mắc nối tiếp), làm cho điện áp tích tụ lại
và tạo thành điện áp cao
l Ở trạng thái nghỉ bên trong tấm điện tích điện âm,
bên ngoài tíchđiện dương, giống như điện thế
màng của tổ chức sống nói chung.
l Khi phát điện chỉ phát sinh đảo cực ở mặt tấm
điện có thần kinh chi phối
2, Nguyên nhân phát điện
l Là do hai bên dìa tấm điện có tính phân cực bán
vĩnh cửu, bên trong tích điện âm và sự chênh lệch
về nồng độ ion các chất điện giải giữa trong và
ngoài màng tế bào,
l T/dụng thẩm thấu chọn lọc của mặt tấm điện có
thần kinh phân bố bị “giải thể” do đó sinh ra phát
điện. Ở cá những cơ quan phát điện thường rất lớn.
Chúng chiếm 1/4-1/3 khối lượng cơ thể cá

6. 3/29/2010
Nguyễn Bá Mùi 6
l Xung động thần kinh kèm theo luồng điện sẽ làm
các cơ co và khởi động cho cơ quan phát điện.
l Khi xung động chạy đến cuối sợi thần kinh đi vào
cơ, tại đây sẽ tiết ra một chất môi giới làm cho các
tế bào cơ co kèm theo sự xuất hiện các luồng điện.
3, Cơ chế phát sinh điện
l Xung điện trong các tấm của cơ quan phát điện về
bản chất không khác sự phát điện trong dây thần
kinh của tấm tận cùng hoặc trong sợi cơ.
l Song nhờ các tấm của cá chình điện được xếp
thành cột, mỗi cột có 6-10 ngàn tấm cho nên điện
thế tổng hợp của chúng có thể đạt tới 600 von.
l Cơ quan phát điện của cá chịu sự chi phối
khống chế của hệ thống thân kinh.
l Bằng thực nghiệm cho thấy khi làm cho đầu
của cá đuối điện bị lạnh hoặc toàn thân cá bị
lạnh, hiệu quả phát điện của nó cũng bị
giảm.
l Thần kinh lưỡi hầu và thần kinh phế vị đều
xuất phát từ thuỳ phát điện của não cùng và
phân bố đến mỗi tấm điện.
l Dòng điện do cá đuối điện phát ra đạt tới
77-80 vol. Cá chình điện hoạt động về đêm.
Chúng chỉ săn mồi khi trời đã tối
l Sức mạnh cuả những cú đánh điện của cá
chình lớn đến nỗi làm choáng váng những
con thú lớn.
l Những động vật nhỏ thì chết ngay tức khắc.
l Những người da đỏ ở Nam Mỹ biết rất rõ về
loại cá nguy hiểm này và họ không bao giờ
dám mạo hiểm đi qua khúc sông mà cá
chình thường sống ở đó. Một hôm đội quân
của Tây Ban Nha đi đến bờ đầm rộng lớn,
lúc đó đang là mùa khô và nước trong đầm
lầy gần như cạn hết

7. 3/29/2010
Nguyễn Bá Mùi 7
l Cá trê điện sống ở các sông châu Phi có thể
phát ra dòng điện mạnh tới 360 vol.
l Cá phát điện chủ yếu là do tác dụng của bộ
phận phát điện, hoàn toàn chịu sự điều
khiển chủ động của bộ phận thần kinh.
l Mục đích của việc phát điện dùng vào
phòng chống địch hại và bắt mồi. Sau nhiều
lần phát điện dòng điện phát ra sẽ yếu dần,
cần có thòi gian nghỉ ngơi để khôi phục
điện lực.
IV.IV. ddÉÉnn truyÒntruyÒn hh­­ngng phÊnphÊn
Sîi trôc
Th©n TB
Sîi nh¸nh
TB
Schwann
Vá
miªlin
Eo Ranviª
Synap
HF
-S.trôc truyÒn HF tõ th©n ra (v/®)
-S.nh¸nh truyÒn vÒ th©n (c¶m gi¸c)
- C¸c sîi trôc kÕt l¹i = d©y TK
- 2 lo¹i sîi TK (trÇn & vá bäc)
- TB Schwann chøa miªlin (photphatit) c¸ch
®iÖn, mµu tr¾ng quÊn nhiÒu líp quanh sîi trôc
t¹o thµnh líp vá miªlin
- Eo Ranviª cã vai trß trong T§C sîi trôc vµ
dÉn truyÒn HF (v× bÞ gi¸n ®o¹n bëi miªlin)
1.1. TrTrªªnn ssîîii TKTK
a.a. CÊuCÊu tt¹¹o TB TKo TB TK ((§§VÞVÞ ccññaa hhÖÖ TK)TK)
CÊuCÊu tt¹¹oo ssîîii cãcã vváá mielinmielin

8. 3/29/2010
Nguyễn Bá Mùi 8
b. §Æc ®iÓm slý cña sîi TK
+ Hoµn chØnh, liªn tôc vÒ mÆt slý (Ðp, buéc, kÑp, phong bÕ
àmÊt k/n¨ng dÉn truyÒn)
+ TruyÒn HF t¸ch biÖt (kh«ng lan sang bªn c¹nh à chÝnh
x¸c)
+ DÉn truyÒn HF 2 chiÒu, nh­ng trong c¬ thÓ chØ 1 chiÒu do
synap quyÕt ®Þnh
+ TÝnh HF cao, sîi cã vá bäc > sîi trÇn
+ TÝnh linh ho¹t chøc n¨ng sîi cã vá bäc > sîi trÇn
c. C¬ chÕ dÉn truyÒn HF qua sîi trÇn
Lan truyÒn ®iÖn h/® tõ ®Çu àcuèi sîi do chªnh lÖch ®iÖn thÕ 2
vïng (HF vµ yªn tÜnh trªn sîi)
HF àthay ®æi tÝnh thÊmàkhö cùc ஶo cùc àHF ®iÓm bªn
Yªn tÜnh
+++
- - -
HF
- - -
+++
- - -
+++
+++
- - -
A
Yªn tÜnh
+++
- - -
- - -
+++
B
Th©n
n¬ron
KÕt qu¶: HF truyÒn tõ ®Çu sîi ®Õn cuèi sîi
Ø Trong sîi AàB, ngoµi B nh¶y vÒ A nh­ng A cßn HF, t¹m
thêi tr¬ àHF ë B truyÒn sang C vµ nh¶y hÕt sîi trôc
ànhanh, tiÕt kiÖm E (v× dÞch chuyÓn Na+, K+ chØ x¶y ra ë c¸c eo)
d. C¬ chÕ dÉn truyÒn HF qua sîi cã vá bäc (nh¶y bËc)
- Miªlin c¸ch ®iÖn nªn HF nh¶y tõ eo nµy sang eo kÕ tiÕp
Sîi trôc
Miªlin
Eo A HF
-
+
+
-
Yªn TÜnh
+
-
-
+
B Y/TÜnh
+
-
-
+

9. 3/29/2010
Nguyễn Bá Mùi 9
So s¸nh sù dÉn truyÒn gi÷a hai sîi TK
l Sîi trÇn
l Tèc ®é chËm
l Tiªu tèn nhiều n¨ng
l­îng
l TÝnh chÝnh x¸c kh«ng
cao
Sîi cã vá Mielin
Tèc ®é nhanh h¬n
Tiªu tèn Ýt n¨ng l­îng
TÝnh chÝnh x¸c cao h¬n
e. §Æc ®iÓm cña dßng ®iÖn dÉn truyÒn trªn sîi TK
ü t­¬ng ®èi æn ®Þnh, cã gi¶m nh­ng chËm
üTèc ®é Î: - Lo¹i sîi (Vcã vá = 60-120m/s > Vsîi trÇn = 2m/s)
- f sîi, To (tû lÖ thuËn víi V)
- Loµi (Vsîi v/® Õch < g/s)
2. DÉn truyÒn HF qua synap
a. CÊu tróc synap: 2 lo¹i
• N¬ron-N¬ron: tËn cïng sîi trôc n¬ron tr­íc víi th©n hay
nh¸nh n¬ron sau (khe synap »150A0)
• N¬ron - C¬, tuyÕn: sîi trôc víi c¬ quan ®/ø (khe »500A0)
sîitrôc
Ty thÓ
Tói chÊt
m«i giíi
ho¸ häc
Enzym
Axetyl-colinesteraza
Mµng tr­íc
Mµng sau
1 synap
Mµng tr­íc (ph×nh to t¹o bao nô
chøa Axªtylcolin or Adrenalin )
Mµng sau(Receptor)
Khe synap (r·nh)
b. §Æc ®iÓm dÉn truyÒn HF qua synap
- 1 chiÒu (mµng tr­íc àmµng sau)
- V bÞ chËm l¹i
- Sù mái x¶y ra ë synap ®Çu tiªn
- Synap dÔ bÞ c¸c chÊt ho¸ häc t¸c ®éng

10. 3/29/2010
Nguyễn Bá Mùi 10
c. C¬ chÕ dÉn truyÒn HF qua synap (3 c¬ chÕ)
* VËt lý (thuyÕt ®iÖn häc): nhê ®iÖn h/®. HF ®Õn tËn cïng sîi
trôc t¹o dßng ®iÖn c­êng ®é ®ñ lín cã k/n v­ît khe synap
àKT mµng sau HF àHF ®­îc truyÒn ®i
l Nh. ®iÓm: Kh«ng gi¶i thÝch ®­îc tÝnh 1 chiÒu, chËm l¹i, sù mái
l MÆt kh¸c: theo Kats ®iÖn h/® sau khi qua synap chØ cßn 0.01 mV,
®iÖn cÇn thiÕt g©y HF mµng sau ph¶i lµ 20- 40 mV
* C¬ chÕ ho¸ häc
TN:- Buéc nèi 2 tim t¸ch rêi víi nhau = èng th«ng chøa d2 Slý
- KT phã g/c tim 1à c¶ 2 ®Ëp chËm yÕu
- KT g/c tim 1à c¶ 2 ®Ëp nhanh, m¹nh
à do TK phã g/c tiÕt Axªtylcolin (ø/c), g/c tiÕt Adrenalin (t/c­êng)
H­ng phÊn qua synap nhê chÊt ho¸ häc
l Sîi phã g/c tiÕt: Axetylcolin
l Sîi g/c tiÕt: Adrenalin
l ThÇn kinh trung ­¬ng, n·o tiÕt:
+ Serotonin
+ Glutamat
+ Dopamin
* C¬ chÕ §iÖn-Ho¸-§iÖn
T/d mµng sau
Thay ®æi tÝnh thÊm
®¶o cùcp/sinh ®iÖn
h/®éng
tin ®iÖnXung TK tiÕp tôc
®­îc truyÒn ®i
Mµng tr­íc
g/phãng chÊt
m«i giíi
Xung TK tin ®iÖn
tin ho¸
TN: b¬m 10-15mol Axªtylcolin vµo khe synap à ®iÖn h/® xuÊt
hiÖn ngay n¬ron sau
• T¹i mµng sau Axªtylcolin Axªtylcolinesteraza Axªtat + Colin
Khi hÕt àtÝnh thÊm kh«i phôc à kÕt thóc HF

11. 3/29/2010
Nguyễn Bá Mùi 11
Gi¶i thÝch c¸c ®Æc ®iÓm dÉn truyÒn
l Mét chiÒu: chÊt m/giíi chØ cã ë mµng tr­íc
l V chËm l¹i: do chuyÓn tin ®iÖn à ho¸, ho¸
à®iÖn
l Nhanh mái: hÕt chÊt m«i giíi dÉn truyÒn
l DÔ bÞ t¸c ®éng bëi c¸c chÊt h/h: chÊt m/giíi
lµ chÊt ho¸ häc nªn chÞu t¸c dông cña c¸c
chÊt kh¸c
3. øng dông:
- TÈy giun s¸n lîn: Dipterex ph¸ huû men Axªtylcolinesteraza à
Axªtylcolin tô ë mµng sau à HF liªn tôc à co tetanos
MÆt kh¸c: c¬ tr¬n ruét lîn t¨ng c­êng co bãp
- Atropin phong bÕ mµng sauàmÊt k/n nhËn c¶m víi Axªtylcolin
à h¹n chÕ HF à gi¶m co th¾t àgi¶m ®au
- Thuèc an thÇn aminazin t/d t­¬ng tù aminoxydaza ph©n gi¶i
Adrenalin gi¶m bít l­îng th«ng tin vÒ n·o
- Ng­îc l¹i c¸c chÊt KT nh­ caffe, nicotin, strychnin .. øc chÕ
aminoxydaza àAdrenalin ph¸t huy t¸c dông, t¨ng c­êng l­îng
th«ng tin vÒ n·oàHF TWTK.
V. TÝnh linh ho¹t chøc n¨ng & cËn sinh
1. TLHCN? = sè lÇn HF tèi ®a/1 ®v thêi gian
VD: Õch 500 lÇn/s, §V cã vó 1000 lÇn/s
- ®¬n vÞ ®¸nh gi¸ k/n HF: Î c­êng ®é, tÇn sè, tr¹ng th¸i c¬ thÓ
2. Tr¹ng th¸i cËn sinh? = tr¹ng th¸i TLHCN h¹ thÊp qu¸ møc
TN Vedenski
KT
B«ng tÈm Novocain
à ghi ®å thÞ à 3 giai ®o¹n

12. 3/29/2010
Nguyễn Bá Mùi 12
- Håi phôc: bá b«ng, röa d©y TK, tiÕp tôc KT à ng­îc l¹i
KT m¹nh KT yÕu KT m¹nh
-Th¨ng b»ng
- M©u thuÉn
- øc chÕ
KT m¹nh KT yÕu KT m¹nh
KT m¹nh KT yÕu KT m¹nh
VD: Ng¸i ngñ (giai ®o¹n?)
à chØ 1 KT nhÑ àp/­ m¹nh
l Gi¶i thÝch
ü C©n b»ng: Novocain lµm TK biÕn chÊtàgi¶m k/n HF à1 KT
yÕu cã thÓ qua. KT m¹nh chØ ®/ø 1 phÇn à p/ø nh­ nhau
VÝ nh­ èng n­íc kh«ng cã k/n ®µn håi
ü M©u thuÉn: Novocain ngÊm s©u à k/n HF rÊt thÊp à KT yÕu
phï hîp à®/øng m¹nh. KT m¹nh trë thµnh ¸c tÝnh à ®/ø yÕu
ü øc chÕ: TK hoµn toµn biÕn chÊt à mÊt tÝnh HF, TK vµ c¬
kh«ng ®/øng (cËn sinh)
ü Phôc håi: Khi bá b«ng, röa àtÝnh HF phôc håi.
ü Nh­ vËy HF Ûøc chÕ
3. ý nghÜa häc thuyÕt cËn sinh
- X¸c nhËn quan hÖ HF & ø/c: ®èi lËp, thèng nhÊt vÒ
nguån gèc vµ b¶n chÊt.
- HF Û ¦/chÕ
- HF à­/c tr¶i qua c¸c giai ®o¹n tr¹ng th¸i cËn sinh
- Nguyªn nh©n cËn sinh lµ do TLHCN gi¶m qu¸
thÊp
- Trong tù nhiªn c¸c g/® nµy rÊt ng¾n. NÕu cã yÕu
tè g©y biÕn chÊt th× kÐo dµi

13. 3/29/2010
Nguyễn Bá Mùi 13
4.4. øøngng dôngdông
l G©y tª: lµ ®­a TK ngo¹i biªn vÒ cËn sinh
à chÝch nhät, chÊp m¾t
l Phong bÕ tuû sèng: lµ ®­a TKTU cÊp
thÊp vÒ cËn sinh à ®iÒu trÞ bÖnh s¶n
khoa
l G©y mª: lµ ®­a vá n·o vÒ cËn sinh à mæ
d¹ dµy, tim, thËn…
l
VI. SVI. SINH LÝ CƠINH LÝ CƠ
• C¬ v©n (c¬ x­¬ng): b¸m vµo x­¬ng, V/® chñ ®éng
• C¬ tr¬n (c¬ t¹ng): néi t¹ng, c/n néi t¹ng
• C¬ tim: cÊu t¹o gièng c¶ c¬ v©n vµ c¬ tr¬n
1. §Æc tÝnh cña c¬
1.1 TÝnh ®µn håi: cã thÓ kÐo dµi, hÕt t/d trë l¹i gÇn ban ®Çu
c¬ tr¬n > c¬ v©n > c¬ tim
1.2. TÝnh HF: tÝnh HF tõ xung TK ®Õn (cã tÝnh tù ®éng nh­ng
yÕu). V = 3-4 m/s (Õch); 12-13 m/s (§v cã vó). HF: c¬ v©n > c¬
tim > c¬ tr¬n
1.3. TÝnh co rót: k/n gi¶m rót chiÒu dµi
ü C¬ v©n: cã thÓ rót 40%, nhanh m¹nh nh ­ng nhanh mái
ü C¬ tr¬n (70% chiÒu dµi), k/n gi·n m¹nh (3-4 lÇn) nh­ng
chËm, yÕu, thêi gian co cã thÓ kÐo dµi (cã thÓ co suèt 24h)
ü 2 lo¹i co c¬:
- Co ®¼ng tr­¬ng: tr­¬ng lùc kh«ng ®æi khi c¬ ng¾n l¹i
VD: c¬ l­ìi, c¬ hµm
- Co ®¼ng tr­êng: ®é dµi kh«ng ®æi, tr­¬ng lùc thay ®æi
VD: cö t¹, x¸ch nÆng

14. 3/29/2010
Nguyễn Bá Mùi 14
2.2. PhPh©©nn tÝchtÝch co cco c¬¬
Co cCo c¬¬ dodo cc¸¸cc ®¬®¬nn vÞvÞ v/v/®® (1d(1d©©y TK +y TK + ssîîii cc¬¬))
11 ssîîii TK chiTK chi phphèèii 1010--30003000 ssîîii cc¬¬
sîi c¬
sîitrôcn¬ron
v/®éng
Tói chøa
axetylcolin
Mµng tr­í
Mµng sau
Nh©n
TB c¬
Synap
n¬ron - c¬
§V vËn
®éng
CÊu tróc tÊm vËn
®éng c¬ -n¬ron
2.1.2.1. CoCo ®¬®¬nn: KT: KT ®¬®¬nn ààcoco ®¬®¬nn (3(3 kkúú))
KT
tiÒm phôc kú co kú gi·n
søcc¨ng
Trong TN. Trong c¬ thÓ kh«ng
xuÊt hiÖn v× xung TK ®Õn liªn tôc
2.2. Co l¾p
KT
Muèn g©y co l¾p:
k/c 2 KT > kú tiÒm phôc
& < thêi gian co ®¬n
2.3. Co Tetanos
Kh«ng hoµn toµn
KT nhanh võa
Hoµn toµn
KT cùc nhanh
3. C¬ chÕ co c¬
3.1. CÊu t¹o c¬ v©n
ü KÝnh hiÓn vi th­êng
• 1 sîi c¬ nh­ 1 chång ®Üa xÕp xen
kÏ (®Üa tèi A - ®Üa s¸ng I) …
§Üa s¸ng I §Üa tèi A §Üa s¸ng I
TÊm Z TÊm Z
• B×nh th­êng c¸c sîi
c¬ xÕp s¸t nhau nh­ 1
bã ®òa c¸c vïng tèi
s¸ng ngang nhau

15. 3/29/2010
Nguyễn Bá Mùi 15
ü HiÓn vi ®iÖn tö: C¬ cã nhiÒu sîi t¬ b/c lµ protein
C¸c xo¾n peptit, xÕp cµi r¨ng l ­îc khi co kÐo actin tr­ît trªn miozin
ActinMiozin
f=10nm
l=1.5mm
f=5nm
l=2mm
l CÇu xo¾n c¨ng do: lùc ®Èy OH-(sîi actin) vµ PO4
---
(sîi miozin), t/d ®Èy actin xa miozin
l YÕu tè gi·n c¬: ATP-Mg øc chÕ ATPaza, ATP
kh«ng ®­îc ph©n gi¶i
l Trong c¸c t¬ c¬ cßn cã Ca++
3.2. C¬ chÕ co c¬
ü Khi co c¬ sîi c¬ kh«ng ng¾n l¹i mµ chØ sîi
actin tr­ît trªn miozin. Actin lång vµo miozin
à Sarcomere ng¾n l¹i
ü Actin liªn kÕt víi miozin = cÇu xo¾n (polypeptit
cña miozin)
ü Xung TK ®Õn mµng à gi¶i phãng Ca2+ tõ c¬ t­¬ng vµo
t¬ c¬, 3 t/d:
+ ø/c yÕu tè gi·n c¬
+ Ho¹t ho¸ miozin à ph©n gi¶i ATP cho Q
+ Trung hoµ P04
3- à mÊt lùc ®Èy ë ®Çu & ch©n cÇu à cÇu
protein co l¹i vµ kÐo miozin tr­ît trªn actin lµm c¬ ng¾n l¹i

16. 3/29/2010
Nguyễn Bá Mùi 16
VÞ trÝ sîi miozin vµ sîi actin ë tr¹ng th¸i
gi·n vµ co
3.3. BiÕn ®æi ho¸ sinh trong c¬: oxy ho¸ (yÕm & hiÕu khÝ)
a. Oxy ho¸ yÕm khÝ (kh«ng cã oxy)
ü Hexose + H3PO4
YÕm khÝ Hexophotphat (photphoryl ho¸)
(glucose, lactose)
Lactic + H3PO4 + Q
ü Creatin photphat YÕm khÝ C + P + Q (hoµn nguyªn ATP)
(D¹ng LK cao n¨ng dù tr÷)
ü Glycogen YÕm khÝ Lactic + Q
à S¶n phÈm trung gian lµ Lactic
b. Oxy ho¸ hiÕu khÝ (cã oxy)
à Lý thuyÕt ATP, C~P kh«ng ®æi, thùc chÊt glycogen¯
Ø 1/5 A.lactic + O2 C02 + H20 + Q
(dïng tæng hîp glycogen,
hoµn nguyªn ATP, Creatin photphat)
Ø 4/5 AxÝt lactic Q Glycogen
Ø Qu¸ tr×nh phôc håi:
- C ~P + ADP Creatinkinaza (Q) Creatin + ATP
- 2ADP Miokinaza (Q) ATP + AMP

17. 3/29/2010
Nguyễn Bá Mùi 17
4. Sù mái
ü C¬ quan, tæ chøc lµm viÖc 1 thêi gian à c¸c
chÊt cung cÊp E tiªu hao, tÝch nhiÒu A.lactic
à gi¶m sót k/n à sù mÖt mái
ü Thùc nghiÖm
- Dïng TB C¬-TK, KT d©y TK ®Õn ngõng co
- KT trùc tiÕp vµo c¬ à vÉn co à c¬ ch­a mái
- Dïng m¸y kiÓm tra k/n dÉn truyÒn d©y TK
vÉn cßn à d©y còng ch­a mái
Ø Trong c¬ thÓ sù mái tr­íc hÕt ë TKTW
Ø MÖt mái kÌm theo tÝnh mÉn c¶m c¸c thô quan gi¶m
Ø Sù HF vá n·o cã t/d lo¹i trõ mÖt mái
Ø VD: h« hµo, cæ vò à KT vá n·o HF à TK g/c à t¨ng
T§C à gi¶m mÖt mái
üThùc tËp: sù mái ®Çu tiªn ë xinap
c¬ 1
®Õn khi ngõng co
c¬
1
K
0co
KT
c¬ 1
KT
c¬ co
Nguyªn nh©n sù mái
l Do hÕt n¨ng l­îng, khi l­îng glycogen cßn 50%
so víi ban ®Çu
l Do tÝch tô nhiÒu A.lactic lµm qu¸nh protein
l Sù mái x¶y ra ë xynap, hÕt chÊt m«i giíi thÇn
kinh