0

1. คลื่น
ปรากฏการณคลื่น
ชนิดของคลื่น
คลื่น เปนพลังงานรูปหนึ่งที่เปนปรากฎการณที่เกี่ยวกับการ
เคลื่อนที่รูปแบบหนึ่ง คลื่นสามารถจําแนกตามลักษณะตาง ๆได
ดังนี้
1. จําแนกตามลักษณะการอาศัยตัวกลาง
1.1 คลื่นกล (Mechanical wave) เปนคลื่นที่เคลื่อนที่โดยอาศัย
ตัวกลางซึ่งอาจเปนของแข็ง ของเหลว หรือกาซก็ได ตัวอยางของ
คลื่นกลไดแก คลื่นเสียง คลื่นที่ผิวน้ํา คลื่นในเสนเชือก เปนตน
1.2 คลื่นแมเหล็กไฟฟา (Electromagnetic waves) เปนคลื่นที่
เคลื่อนที่โดยไมอาศัยตัวกลาง สามารถเคลื่อนที่ในสุญญากาศได
เชน คลื่นแสง คลื่นวิทยุและโทรทัศน คลื่นไมโครเวฟ รังสีเอกซ
รังสีแกมมา เปนตน

2. 2. จําแนกตามลักษณะการเคลื่อนที่
2.1 คลื่นตามขวาง (Transverse wave) เปนคลื่นที่อนุภาคของ
ตัวกลางเคลื่อนที่ในทิศตั้งฉากกับทิศการเคลื่อนที่ของคลื่น
ตัวอยางของคลื่นตามขวางไดแก คลื่นแมเหล็กไฟฟา
2.2 คลื่นตามยาว (Longitudinal wave) เปนคลื่นที่อนุภาคของ
ตัวกลางเคลื่อนที่ไปมาในแนวเดียวกับทิศการเคลื่อนที่ของคลื่น
ตัวอยางของคลื่นตามยาวไดแก คลื่นเสียง
3. จําแนกตามลักษณะการเกิดคลื่น
3.1 คลื่นดล (Pulse wave) เปนคลื่นที่เกิดจากแหลงกําเนิดถูก
รบกวนเพียงครั้งเดียว
3.2 คลื่นตอเนื่อง (Continuous wave) เปนคลื่นที่เกิดจาก
แหลงกําเนิดถูกรบกวนเปนจังหวะตอเนื่อง

3. สวนประกอบของคลื่น
สันคลื่น (Crest) เปนตําแหนงสูงสุดของคลื่น หรือเปนตําแหนงที่มี
การกระจัดสูงสุดในทางบวก
ทองคลื่น (Crest) เปนตําแหนงต่ําสุดของคลื่น หรือเปนตําแหนงที่
มีการกระจัดสูงสุดในทางลบ
แอมพลิจูด (Amplitude) เปนระยะการกระจัดมากสุด ทั้งคาบวก
และคาลบ
ความยาวคลื่น (wavelength) เปนความยาวของคลื่นหนึ่งลูกมีคา
เทากับระยะระหวางสันคลื่นหรือทองคลื่นที่อยูถัดกัน ความยาว
คลื่นแทนดวยสัญลักษณ มีหนวยเปนเมตร (m)
ความถี่ (frequency) หมายถึง จํานวนลูกคลื่นที่เคลื่อนที่ผาน
ตําแหนงใด ๆ ในหนึ่งหนวยเวลา แทนดวยสัญลักษณ มีหนวยเปน
รอบตอวินาที (s-1
) หรือ เฮิรตซ (Hz)
คาบ (period) หมายถึง ชวงเวลาที่คลื่นเคลื่อนที่ผานตําแหนงใด ๆ
ครบหนึ่งลูกคลื่น แทนดวยสัญลักษณ มีหนวยเปนวินาทีตอรอบ
(s)
อัตราเร็วของคลื่น (wave speed) หมายถึงระยะทางที่คลื่นเคลื่อนที่
ไดในหนึ่งหนวยเวลา หาไดจากผลคูณระหวางความยาวคลื่นและ
ความถี่ หรือ ระยะทางตอเวลา

4. สมบัติของคลื่น (wave properties)
คลื่นทุกชนิดแสดงสมบัติ 4 อยาง คือการสะทอน การหักเห การ
แทรกสอด และการเลี้ยวเบน
การสะทอน (reflection) เกิดจากคลื่นเคลื่อนที่ไปกระทบสิ่งกีด
ขวาง แลวเปลี่ยนทิศทางกลับสูตัวกลางเดิม
การหักเห (refraction) เกิดจากคลื่นเคลื่อนที่ผานตัวกลางที่ตางกัน
แลวทําใหอัตราเร็วเปลี่ยนไป
การเลี้ยวเบน (diffraction) เกิดจากคลื่นเคลื่อนที่ไปพบสิ่งกีดขวาง
ทําใหคลื่นสวนหนึ่งออมบริเวณของสิ่งกีดขวางแผไปทางดานหลัง
ของสิ่งกีดขวางนั้น
การแทรกสอด (interference) เกิดจากคลื่นสองขบวนที่เหมือนกัน
ทุกประการเคลื่อนที่มาพบกัน แลวเกิดการซอนทับกัน ถาเปนคลื่น
แสงจะเห็นแถบมืดและแถบสวางสลับกัน สวนคลื่นเสียงจะไดยิน
เสียงดังเสียงคอยสลับกัน