สื่อการเรียนการสอน เรื่อง โปรแกรมเชิงวัตถุ โดยคุณ Kan http://learners.in.th/file/zniperlll

1. 344-202 Introduction to Object-Oriented Programming
การโปรแกรมเชิงวัตถุ
5. Methods
Faculty of Technology and Environment
Prince of Songkla University, Phuket Campus
2/2551

2. Contents
 Method overview
 Call stack
 Method signature
 Static method & Instance method
 Constructor
 Overload method
 Information hiding
 get-set methods
Object-Oriented Programming 2/2551 2

3. Method overview
 ปกติโปรแกรมจะทางานตามลาดับคาสั่งที่เขียนในโปรแกรม
 การใช้เมธอดช่วยให้สามารถแบ่งการทางานของโปรแกรมเป็นส่วน ๆ
 แต่ละเมธอดจะมีคาสั่งในการดาเนินการที่เกี่ยวข้องกัน
 เมื่อมีการเรียกเมธอด (invoked / called) ก็จะมีการย้ายไปทางานที่
เมธอดนั้นจนเสร็จแล้วจึงกลับมาทางานต่อที่คาสั่งถัดไปหลังการเรียก
เมธอด
 เมธอดที่กาลังทางานจะได้รับ control ไป ซึ่งหากมีการเรียกใช้เมธอดอื่น
ก็จะย้าย control ไปยังเมธอดที่ถูกเรียก เมื่อทาเสร็จแล้ว control ก็จะ
กลับมายังเมธอดที่เรียกใช้ เรียกว่า Flow of control
Object-Oriented Programming 2/2551 3

4. Method
 เมธอดแรกที่ถูกเรียกใช้ให้ทางานในจาวาคือ main() ซึ่งจะเรียกโดย JVM
 JVM จะจดจาเมธอดที่เรียกใช้ได้วาเมธอดใดเรียกเมธอดใดโดยใช้
่
โครงสร้างที่เรียกว่า call stack
 เมธอดที่ถูกเรียกใช้งานจะถูกใส่ไว้ใน call stack
 เมื่อเมธอดนั้นทางานเสร็จก็จะถูกเอาออกจาก call stack
 หาก main() มีการเรียกใช้เมธอดดังนี้
Object-Oriented Programming 2/2551 4

5. แสดงการทางานของ call stack
Object-Oriented Programming 2/2551 5

6. method signature
 โครงสร้างเมธอด
access_modifier return_type methodName(parameter_list) { … }
 Access_modifier (public/private)
 Return_type (ชนิดข้อมูลที่ส่งกลับไปให้คลาสที่เรียกใช้เมธอดนี้)
 methodName (ชื่อเมธอด)
 Parameter_list (ชนิดข้อมูลที่ต้องส่งให้กับเมธอด)
Object-Oriented Programming 2/2551 6

7. Static method VS instance method
 ในจาวามีเมธอด 2 แบบคือ
 Static method
 Instance method
 static method
• เป็นเมธอดที่มีคาว่า static อยู่หน้าชื่อเมธอด
public static void main(String[] args) { }
• ตัวแปรหรือเมธอดที่เป็น static จะถูกจองพื้นที่ในขณะคอมไพล์โปรแกรม
• สามารถเรียกใช้ได้ทันทีโดยไม่ต้องสร้าง object มาเรียกใช้งาน
Object-Oriented Programming 2/2551 7

8. Static method
 เมธอดที่เป็น static จะเรียกใช้เมธอดและตัวแปรที่เป็น static โดยตรงได้
 หากต้องการเรียกใช้เมธอดที่ไม่ใช่ static จะต้องสร้าง object มาเรียกใช้งาน
Object-Oriented Programming 2/2551 8

9. Static method
 หากโปรแกรมนี้เมธอด sayHello() ไม่มีคาว่า static จะเกิดข้อผิดพลาด
ขณะคอมไพล์
Object-Oriented Programming 2/2551 9

10. Instance method
 Instance method
 เป็น method ภายในคลาสที่เป็นต้นแบบของวัตถุ ไม่ระบุคาว่า static
 การเรียกใช้งานต้องสร้าง object ของคลาสขึ้นมาก่อน แล้วจึงเรียกใช้งานเมธอด
ของ object
.
objectName methodName();
 การจองพื้นที่ตัวแปรในเมธอดจะเกิดขณะรันโปรแกรม
Object-Oriented Programming 2/2551 10

11. Instance method
 ตัวอย่างการใช้งาน instance method
Object-Oriented Programming 2/2551 11

12. Method with/without return type
 เมธอดที่ไม่มการคืนค่า ให้กาหนด return_type เป็น void
ี
public void mailCheck() { … }
การเรียกใช้ o.mailCheck();
 เมธอดที่มีการคืนค่า ให้ระบุชนิดข้อมูลที่จะคืนค่า และใส่ค่าที่จะ return
ในเมธอด
public double calculateArea() { …
return area; }
การเรียกใช้ System.out.println(x.calculateArea());
Object-Oriented Programming 2/2551 12

13. Method with/without return type
 ชนิดข้อมูลของ Return type อาจเป็น primitive data types หรือชนิด
ข้อมูลที่เป็น class เช่น String
 หากเป็น method ที่มีการคืนค่า ต้องมีการระบุคาสั่ง return ไว้ใน method
นั้นด้วยว่าตัวแปรที่จะส่งคืนคืออะไร
 ชนิดข้อมูลของตัวแปรที่ส่งคืน ต้องเป็นชนิดเดียวกันกับ return-type
Object-Oriented Programming 2/2551 13

14. Method with/without parameter
เมธอดที่ประกาศในคลาส Test
class Test {
// เมธอดที่ไม่มีการรับ parameter การเรียกใช้เมธอดใน main()
…
public void printHello() { Test t = new Test();
System.out.println(“Hello”); t.printHello();
} t.multiply(5,9);
//เมธอดที่มีการรับ parameter …
public void multiply(int x, int y) {
System.out.println(x*y);
} เรียกว่า argument คือค่าที่ส่งให้เมธอด
}
Object-Oriented Programming 2/2551 14

15. Passing parameter to a method
 การส่งค่าให้แก่เมธอดทาได้ 2 แบบ
 Pass-by-value ส่งเฉพาะข้อมูล คือการส่งค่า primitive data type
 Pass-by-reference ส่งค่าแบบอ้างอิง คือการส่ง address ซึ่งใช้ในการส่ง object
Object-Oriented Programming 2/2551 15

16. Declare method with parameter
Object-Oriented Programming 2/2551 16

17. Constructor
 Constructor คือ เมธอดทีมีชื่อเหมือนคลาส และไม่มการระบุ return type
่ ี
หรือ void
 หน้าที่หลักคือ กาหนดค่าเริ่มต้นให้กบ attribute ในคลาส
ั
 เมื่อเราสร้างวัตถุด้วยคาสั่ง new จะเป็นการเรียกใช้ Constructor method
เช่น
Circle a = new Circle(); // default constructor
 ปกติแล้ว ทุกคลาสจะมี default constructor คือ constructor ที่ไม่มีการส่ง
parameter ใดๆ
 เราไม่ต้องประกาศ default constructor แต่จาวาจะสร้างให้เอง
Object-Oriented Programming 2/2551 17

18. Constructor
 Class Circle มี default constructor method คือ Circle(){ }
จาวาจะสร้างให้เองในระหว่างการคอมไพล์
Object-Oriented Programming 2/2551 18

19. Constructor
radius 0
a
area 0.0
 เมื่อเราสร้าง object ด้วยคาสั่ง Circle a = new Circle();
จะเป็นการเรียก constructor method Circle() ซึ่งไม่ได้ทาการกาหนดค่า
ใดๆให้ attribute ของ Circle ดังนั้น radius จึงยังมีค่าตาม default คือ 0
Object-Oriented Programming 2/2551 19

20. Constructor
 เรามักใช้ Constructor กาหนดค่าเริ่มต้นแก่ attribute ตอนสร้าง object
radius 5
a
area 0.0
Object-Oriented Programming 2/2551 20

21. Constructor
 เราสามารถส่ง parameter ให้แก่ Constructor ได้
Object-Oriented Programming 2/2551 21

22. Overloaded methods
 ภายในคลาสสามารถมีเมธอดชื่อเดียวกันได้หลายเมธอด
 แต่เมธอดเหล่านี้ต้องมีชนิดหรือจานวนของ parameter ไม่เหมือนกัน
 เมื่อมีการเรียกใช้ จาวาจะตรวจสอบชนิดหรือจานวนของ argument ที่ส่ง
มาว่าตรงกับเมธอดตัวใด ก็จะให้เมธอดตัวนั้นทางาน
 เมธอดที่มีชื่อเดียวกันเหล่านี้เรียกว่า overloaded methods
Object-Oriented Programming 2/2551 22

23. Overloaded methods
Multiply int * int
20
Multiply double * double
20.0
Object-Oriented Programming 2/2551 23

24. OO concept – Information Hiding
 ในการพัฒนาตามแนวทาง OOP จะมีการใช้งานคลาสที่ได้พฒนาไว้แล้วั
 จากนั้นเขียนโปรแกรมเพื่อสร้าง object จากคลาสนั้นมาใช้งาน เรียก
โปรแกรมนี้ว่า client program
 ผู้พัฒนา client program ต้องรู้ว่าคลาสที่จะใช้งาน มีตัวแปรและเมธอด
อะไรให้ใช้ แต่ไม่จาเป็นต้องรู้ว่าเมธอดนั้นมีการทางานอย่างไร
 ตัวแปรหรือเมธอดของคลาสบางตัวไม่ต้องการให้มีการแก้ไขได้จากคลาส
หรือโปรแกรมอื่นโดยตรง
Object-Oriented Programming 2/2551 24

25. Why encapsulation?
 เนื่องจาก object อาจถูกเรียกใช้จากหลายคลาสพร้อม ๆ กันได้ จึงอาจ
ต้องซ่อนตัวแปรหรือเมธอดไว้ไม่ให้ถูกแก้ไขคุณสมบัติบางอย่างที่อาจ
ส่งผลกระทบต่อคลาสอื่น
 การปกป้องเมธอดหรือตัวแปร ทาได้โดยการกาหนดระดับการเข้าถึงตัว
แปรและเมธอด (access modifier)
Object-Oriented Programming 2/2551 25

26. Access modifier
 Access modifier บอกระดับการ
เข้าถึงของตัวแปรและเมธอด
 public - คลาสอื่นสามารถ
เรียกใช้ตัวแปรหรือกาหนดค่าให้
ตัวแปรได้โดยตรง
• เช่น c.radius = 5;
 private - ตัวแปรหรือเมธอดที่เป็น
private ไม่สามารถถูกเข้าถึงหรือ
เรียกใช้จาก method อื่นได้
โดยตรง
Object-Oriented Programming 2/2551 26

27. การประกาศ Get-set method
 การเข้าถึงตัวแปร private จะทาผ่านเมธอดที่เป็น public
 เมธอดที่ใช้เข้าถึงตัวแปร private ประกอบด้วย
 set method ใช้กาหนดค่าให้ตัวแปรคลาส
 get method ใช้รับค่าจากตัวแปรคลาส
Object-Oriented Programming 2/2551 27

28. EX. Get-set method of id
Object-Oriented Programming 2/2551 28

29. แบบฝึกหัด
 สร้างคลาสชือ Account
่
 ประกาศตัวแปร name และ balance เป็น private
 สร้าง get-set method ของตัวแปรที่เป็น private
 เขียนโปรแกรม AccountDemo
 กาหนดค่า name = “Harry Potter”
 กาหนดค่า balance = 10000
 เรียก get-set method แสดงค่า name, balance
Object-Oriented Programming 2/2551 29