สมจิต หนุเจริญกุล

1. สมจิต หนุเจริญกุล RN., Ph.D.
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ภาค
วิชาพยาบาลศาสตร์
คณะแพทยศาสตร์โรง
พยาบาลรามาธิบดี
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

2. เป้าหมายของการปฏิรูประบบ
ความเสมอภาค ภาพ
บริการสุข(equity) ดร.นพ. พรเทพ ศิริวนารังส
ความเสมอภาคในการเข้าถึงบริการ
ได้รับบริการสุขภาพตามความจำาเป็นในด้าน
สุขภาพของแต่บุคคลได้
โดยไม่มีปัจจัยทางด้านภูมิศาสตร์ ฐานะทาง
เศรษฐกิจสังคม เชื้อชาติ เพศ ฯลฯ
เป็นอุปสรรค
ประสิทธิภาพ (efficiency)
ระบบใช้จายทรัพยากรน้อยที่สุด เกิดผลตอบแทน
่
ทางด้านสุขภาพสูงสุด
คุณภาพ (quality)
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

3. Paradigm shift
 The way we look at the
world, and the way we think
about it have changed and
continue to change
Kuhn, 1978
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

4. Paradigm Shift
Biomedical Model
Holistic Model
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

5. Spiritual
Health
Social Health
Psychological
Health
Physical Health
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul
(Prawes Wasri, 2000)

6. Paradigm Shift
cute care philosophy
Primary Care, Community Setting
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

7. Acute care setting
Acute care philosophy
Disease & Pathology
Cure
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

8. Traditional Practice Model
Physician
Registered Nurses
Auxiliary Personnel
Patients/Family
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

9. ary care / community se
Self-care philosophy
Patient participatory philosophy
Health & Quality of Life (Holism)
Maximize internal & external resources
for health, healing and peaceful dead
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

10. Collaborative Practice Model
Physician
Registered Auxiliary
Nurse Personnel
Patients/
Family
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

11. 5th Reform(2001-present) Impact
ernment 2001 Universal h
insuranc
(30 baht policy)
g health care capitation
ector reform
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552
Structural
Somchit Hanucharurnkul

12. Hospital
Support System Referral System
Holistic
Primary Care Integration
Continuity
Proactive
service Home Care Health Network
Self Care
Health Care System
สุรเกียรติ 2551
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

13. ปัญหาที่ท้าทายการ
บริการสุขภาพ
๑. ค่าใช้จ่ายในการบริการ
สุขภาพที่เพิ่มขึ้น
๒. แหล่งประโยชน์ทั้งเงิน
และกำาลังคนมีจำากัด
๓. ปัญหาสุขภาพที่ท้าทาย
มากขึ้น การเพิ่มจำานวน
โรคเรื้อรังเป็นอย่างมาก
โรคระบาด โรคอุบติใหม่
ั
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

14. ปัญหาที่ท้าทายการ
บริการสุขภาพ
๖. การเปลี่ยนแปลงลักษณะของ
ประชากร การเพิ่มประชากรผู้
สูงอายุ พ.ศ. ๒๕๖๓ คาดว่าจะ
สูง ถึง ๑๕.๓ ล้านคน
๗. การเกิดภัยพิบติ ทั้งจาก
ั
ธรรมชาติ และ จากมนุษย์
๘. ความจำาเป็นในการเน้นบริการ
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul
ICN 2007

15. พยาบาลและ
ผดุงครรภ์ : กำาลัง
หลักในระบบสุขภาพ
ทั่วโลก
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

16. วิชาชีพการพยาบาลและการ
ผดุงครรภ์เป็นกระดูกสันหลัง
ของระบบสุขภาพของทุก
ประเทศทั่วโลก และได้รับการเต
รียมมาอย่างดีระดับหนึ่ง จึง
ถือว่าเป็นกลุ่มที่มีพลังอำานาจ
มากที่สุดที่จะก่อให้เกิดความ
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

17. และเป็นผูที่จะทำาให้เป้าหมายใน
้
การพัฒนามนุษย์ 10 ปีข้างหน้า
ประสบความสำาเร็จ ดังนัน ถ้าหาก
้
ทุกประเทศต้องการปรับปรุงหรือ
ปฏิรูปสุขภาพ สิ่งที่จะต้องกระทำา
อย่างเร่งด่วน คือ การขจัดอุปสรรค
และปัญหาต่างๆทีไม่ให้ความสำาคัญ
่
กับบริการการพยาบาลและการ
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

18. WHA 59.27 Strengthening
Nursing and Midwifery
 To achieve Millennium Health
Development Goals (MDGs)
 Maximized Nursing and Midwifery
contribution to MDGs
 Involved Nurse and Midwifery in
every level of health policy and
programs
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

19. วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

20.  ระบบสุขภาพใหม่
สอดคล้องกับแนวคิดของ
วิชาชีพการพยาบาล
 บทบาทและคุณค่าของ
พยาบาลชัดเจนขึ้น
 เพิ่มความต้องการพยาบาล
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

21. Demands for nurses
 18% growth in the population
 Increasing complexity of health care
needs/chronic illness/conditions
 A larger number of the elderly
 Expanded the scope of nursing practice-
primary care
 Medical and technology advancement
 Alternative jobs opportunity
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

22. Shortage of nurses:
Global problem
Limited supply
Poor
management
system:
utilization,
deployment ,
motivation,
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Yang,
Somchit Hanucharurnkul 2005

23. ขยายขอบเขต
ของการปฏิบติการ
ั
พยาบาล
1. เพื่อขจัดอุปสรรคที่ขัดขวาง
การเข้าถึงบริการสุขภาพ
2. การเพิ่มความต้องการบริการ
พยาบาลที่เชี่ยวชาญเฉพาะ
ด้าน
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

24. ความจำาเป็นของการขยาย
ขอบเขต
ของการปฏิบัตการ
ิ
พยาบาล
3.ความต้องการการพยาบาลที่
บ้านซึ่งผู้ป่วยต้องการการดูแล
ที่ซับซ้อนขึ้น
4. ความต้องการความก้าวหน้า
ในวิชาชีพ
5. อัตราการเกิดโรคต่างๆ ของ
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

25. การแก้ปัญหาการ
ขาดแคลนเจ้าหน้าที่
สุขภาพ
 การจัดทีมสุขภาพวิธีใหม่
 ต้องแก้ไขจารีตประเพณี
ที่แต่ละวิชาชีพปิด
ขอบเขตของการปฏิบติ ั
ของวิชาชีพมากเกินไป
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

26. การแก้ปัญหาการ
ขาดแคลนเจ้าหน้าที่
สุขภาพ
 Task shift
 ทักษะบางอย่างที่อยู่ภาย
ใต้ขอบเขตของวิชาชีพ
แพทย์ อาจเป็นสิ่งที่
วิชาชีพการพยาบาลและ
การผดุงครรภ์ปฏิบัตอยู่
ิ
แล้วเป็นประจำา
 บทบาทบางอย่างของ
วิชาชีพการพยาบาลอาจ
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

27. เป้าหมายของการวางแผนกำาลัง
คนทางด้านพยาบาล
 เพื่อให้มั่นใจได้วามี
่
พยาบาลที่มีความรู้และ
ทักษะตรงกับปัญหาและ
ความต้องการของผู้ใช้
บริการในสถานบริการ
ต่างๆ และพยาบาลเหล่า
นั้นต้องมีเอกสิทธิ์และได้
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

28. : เส้นทางการพัฒนาศักยภาพ
พยาบาล
คุณวุฒการศึกษา
ิ การพัฒนาศักยภาพ สมรรถนะ
จบการปริญญาเอก
พยาบาล
ทางการพยาบาลหรือสาขาเกี่ยวข้อง สูงทางการพยาบาล
นักวิจัยขัน ้ สร้างและใช้งาน
วิจัยเพื่อพัฒนา
ได้รับวุฒิบัตรผู้ปฏิบผูิขั้นสูงAPN ั้นสูงทางการพยาบาลขั้นสูง การ
ัต ้ปฏิบัตข ิ ระบบบริ
สมรรถนะ ของ
(APN) APN พัฒนางาน
อบรม ประจำา
เฉพาะเรื่อง เฉพาะเรื่อง CNEU ดูแลเฉพาะกลุัย
โดยใช้การวิจ ่ม
ประชากร
อบรมพยาบาล
หลักสูตรเฉพาะทาง พยาบาลเฉพาะทาง ชำานาญการ
พยาบาลทั่วไป
พยาบาลวิชาชีพ (RN)
ลักสูตรพยาบาลศาสตรบัSomchit Hanucharurnkul
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 ณฑิต

29. Skill Mixed Team ของ
พยาบาล
• พยาบาลทั่วไป
• พยาบาลเฉพาะทาง
• ผู้ปฏิบติการพยาบาลขั้น
ั
สูง
CNS ตามกลุ่มผู้ปวยที่
่
ซับซ้อน
วิสญญีพยาบาล
ั
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

30. Skill Mixed Team ของ
พยาบาล
• พยาบาลเวชปฏิบัติ
ทั่วไป (เฉพาะทาง)
ชุมชน (APN)
• ผู้ช่วยพยาบาล
• ผู้ช่วยเหลือดูแล
• ผู้บริหารจัดการทางการ
พยาบาล
• อาจารย์พยาบาล/นักวิจัย
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

31. กุญแจสำาคัญของ
การมี APN
 บทบาท ของ APN จะ
ต้องยืนอยู่บนฐาน ของ
ปรัชญา การให้คุณค่า
ความรู้ ทฤษฎี และการ
ปฏิบติการพยาบาล และ
ั
เป็นบทบาทที่เสริม เติม
เต็มในระบบบริการ
สุขภาพที่ยังขาด ให้มี
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

32. กุญแจสำาคัญของ
การมี APN
 บทบาท ของ APN จะ
ต้องแก้ปญหาของระบบ
ั
สุขภาพทีเป็นอยู่ โดยการ
่
ปรับปรุงการเข้าถึง
บริการสุขภาพ ที่ได้
คุณภาพของประชาชน
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

33. Mandate of all APN roles
 Maximize
patient health through
innovation in nursing
 Maintain practice and in the
delivery of health
services
 Restore
Canadian Nurses Association, 2008
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

34. Evidence based ผลลัพธ์
ของพยาบาลเวชปฏิบติ
ั
 ปัญหาสุขภาพของประชาชน
ร้อยละ 80-90 สามารถดูแลได้
โดย NP และคุณภาพดีเท่าหรือ
ดีกว่าการดูแลโดยแพทย์ในโรง
พยาบาล
 ค่าใช้จ่ายตำ่ากว่า
 Under utilization of
nurse practitioners in
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

35. Evidence based in Thailand
 Many practice model : Ayuthaya,
Lomsak, etc.
 APN success stories
 Pathway to success of NP
(Hanuchaurnkul et. Al., 2007)
 Cost-effectiveness of nurses’ private
clinic (Hanuchaurnkul et. Al., 2002)
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

36. จุดยืนของ APN ของ
ประเทศไทย
 พยาบาลผู้ปฏิบัติการ
พยาบาลขั้นสูง มีการศึกษา
ความเชี่ยวชาญทางคลินิก/
ชุมชน มีทักษะของความเป็น
ผู้นำาและการตัดสินใจ และมี
ความเข้าใจในโครงสร้าง
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

37.  เป็นผู้สร้างความรู้ในการ
ปฏิบติการพยาบาล
ั
 ทำาให้วิชาชีพการพยาบาล
ก้าวหน้า
 เป็นผู้มีสวนที่ทำาให้ระบบ
่
สุขภาพมีประสิทธิภาพอย่าง
ยั่งยืน
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul


38. APN จะต้องเป็นผู้นำาในการจัด
ระบบการดูแลระยะยาว
 APN- เป็นผู้นำาในการ
ปรับปรุงผลลัพธ์ของการ
บริการสุขภาพ
 APN- มีประสิทธิภาพในการ
สอนและการจัดการให้ผู้ปวย
่
ครอบครัวมีศักยภาพในการ
ดูแลตนเอง
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

39. ความหม่นหมองของ
วิชาชีพพยาบาล
1. ความก้าวหน้าของ
วิชาชีพการพยาบาลไม่
เท่าเทียมกับวิชาชีพ
สุขภาพข้างเคียง
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

40. ค. สถานการณ์ความก้าวหน้าของ
พยาบาลวิชาชีพในโรงพยาบาลของ
กระทรวงสาธารณสุข
ประเภท จำานวน จำานว พยาบาล พยาบาล
โรง โรง น ระดับ 8 ระดับ 9
พยาบา พยาบ พยาบ
ล
รพ.ชุม าล 32,24าล 360
724 ยังไม่มี
ชน 8 (1.2%) 20
รพ.ทั่วไ 22,96 520
69 (0.09%
ป 1 (2.3%)
รพ.ศูน 15,38 415 )
38
25
ย์ 4 (2.7%) (0.2%)
70,59 1,295 58
รวมวันพฤหัสบดีที่ 16818 2552 Somchit Hanucharurnkul
กรกฎาคม
3 (1.8%) (0.8%)

41. 2. ค่าตอบแทนของ
พยาบาล มีความแตก
ต่างจากวิชาชีพข้าง
เคียง
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

42. ค่า พื้นที่ พื้นที่ พื้นที่
ตอบแ ทุรกันดาร ทุรกันดาร ปกติ
ทน และ 2และ
10,000
ขาดแคล 10,000
ขาดแคลน 5,000
แพทย์ บาท/เดื1
นระดับ อ บาท/เดือ
ระดับ 2 บาท/เดื
น
10,000 น2
20,000 อน
5,000
ทันตแ บาท/เดือ บาท/เดือ บาท/เดื
พทย์ น น อน
เภสัชก 5,000 10,000 2,500
ร บาท/เดือ บาท/เดือ บาท/เดื
พยาบา น
1,000 น
2,000 อน
ล บาท/เดือ บาท/เดือ ไม่ได้รบ ั
วิชาชี น น
พ
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

43. อุดมการณ์ให้พยาบาล
ตระหนักในคุณค่าของ
วิชาชีพ
แพทย์ และ สังคม มองบทบาท
ที่พยาบาลขยายขอบเขต เป็น
การ
“การทำาแทน”
“พยาบาลช่วยแพทย์ได้มาก”
“ในระดับปฐมภูมิ ในระยะต้น
หรือระยะเปลี่ยนผ่าน อาจต้อง
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

44. 4. พยาบาลไม่ได้มีส่วนใน
การกำาหนดนโยบาย
สุขภาพของประเทศใน
ทุกระดับ ทำาให้การ
พัฒนาและการใช้
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul

45. Thank you for your kind attention
วันพฤหัสบดีที่ 16 กรกฎาคม 2552 Somchit Hanucharurnkul