2. Τη δεκαετία του 1960 αρχίζει να αναπτύσσεται η
Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Στόχος της είναι να
ευαισθητοποιήσει τους πολίτες σε ζητήματα που έχουν
σχέση με το περιβάλλον και να αγωνιστεί για την ανατροπή
των παγιωμένων αντιλήψεων, που θεωρούσαν τον άνθρωπο
κυρίαρχο και εξουσιαστή της φύσεως.
3. Η προσέγγιση των πτυχών της κρίσης στη σχέση του ανθρώπου με το
φυσικό περιβάλλον φαίνεται ότι στις μέρες μας απασχολεί όλο και
περισσότερο το σύγχρονο κόσμο.
Εκδηλώθηκαν οι αρνητικές συνέπειες : μόλυνση των θαλασσών,
εκτεταμένη ρύπανση της ατμόσφαιρας, ανάδυση του φαινομένου του
θερμοκηπίου, πυρηνικά προϊόντα και κατάλοιπα, σημαντική μείωση
των υδάτινων πηγών και σημαντική καταστροφή των δασών,
καταδεικνύουν το μέγεθος της οξύτατης οικολογικής κρίσης, για την
οποία ωστόσο εκφράζεται έντονη ανησυχία από διεθνείς
οργανισμούς και οικολογικές οργανώσεις.
Αποτέλεσμα των προβλημάτων είναι η σε παγκόσμιας κλίμακας
εκστρατεία ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης για διάσωση του
φυσικού περιβάλλοντος.
4. Στην πρωτοπορία τούτων των κινητοποιήσεων βρέθηκαν
από την πρώτη στιγμή όλες οι θρησκείες. Οι δραματικές
εκκλήσεις πολλών αρχηγών Εκκλησιών - «Η Μαύρη
Θάλασσα σε κίνδυνο», που έγινε υπό την αιγίδα του
Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου στις 20-28
Σεπτεμβρίου 1997 - είδαν την καταστροφή του φυσικού
περιβάλλοντος υπό τη σκοπιά της πνευματικής και
υπαρξιακής αλλοτρίωσης της ανθρώπινης εικόνας.
5. Στη διάσταση αυτή, η ορθόδοξη απάντηση κλείνει μέσα της τη
μοναδική δυνατότητα για απεμπλοκή από το αδιέξοδο του
οικολογικού προβλήματος. Είναι ιδιαιτέρως παράδοξο ότι, ενώ
βρισκόμαστε μπροστά σε φαινόμενα «βιασμού του ανθρώπου
και της φύσης», σε μέγιστο βαθμό, αρκετές οικολογικές
οργανώσεις προσπερνούν επιδεικτικά τη συμβολή της
Θεολογίας. Κι αυτό, βέβαια, οφείλεται σε λανθασμένες
ερμηνείες κυρίως βιβλικών κειμένων. Κατά καιρούς ορθά έχει
υποστηριχθεί ότι στις εν λόγω οργανώσεις, τις περισσότερες
φορές δεν υπάρχει η παραμικρή υποψία ότι η κρίση δεν είναι
μόνο επιστημονική, αλλά πρωτίστως και προπάντων
πνευματική.
6.
7. Σ’ ό,τι αφορά στο περιβάλλον και το οικολογικό
πρόβλημα, η Ορθοδοξία διαθέτει δύο βασικά γνωρίσματα,
τα οποία απουσιάζουν απ’ όλες τις άλλες οικολογικές
θεωρήσεις.
Πρώτον, βλέπει το περιβάλλον ως «θεϊκό δημιούργημα»,
γι’ αυτό χαίρεται το παραμικρό και ασήμαντο ζούδι του.
Και δεύτερον, η αναφορά της σ’ αυτό γίνεται με θέματα
δανεισμένα από την ίδια τη φύση και τις λειτουργίες της.
Αυτή η υψηλή αντίληψη για έναν τρόπο «κατά φύσιν»
ζωής, κατά κανόνα συνιστά την ευχαριστιακή θέαση του
περιβάλλοντος, με έντονο το λειτουργικό της χαρακτήρα
8. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της κατανόησης αυτής
είναι ο υμνογραφικός και εικονογραφικός πλούτος της
Ορθόδοξης Θεολογίας.
Αν ανατρέξει κανείς σ’ αυτόν, θα διαπιστώσει ότι πολλοί
υμνωδοί εξυμνούν το περιβάλλον με τέτοιο τρόπο, όπου
ακόμη και η ευφορία του να συνεπάγεται τη διάσωση της
κτίσης, τη διατήρηση της αρμονίας σ’ ολόκληρο τον
κόσμο.
9. Κατά βάθος, λοιπόν, χρειάζεται πρώτα
εξανθρωπισμός του ανθρώπου, και αυτός είναι
αδύνατος αν δεν περνάει μέσα από την
ενεργοποίηση της σχέσης του με το Θεό. Μια
τέτοια προσέγγιση θα απαλύνει την αγριότητα της
πεπτωκυίας φύσεως και θα μεταβάλει τον άνθρωπο
από δυνάστη της δημιουργίας, σε προνοητή και
συνδημιουργό του Θεού. Κύριο χαρακτηριστικό της
σχέσης αυτής είναι η αγάπη του Θεού για τον
άνθρωπο. Αυτή αποτελεί την πεμπτουσία της
χριστιανικής ζωής και αυτή δίνει τον κανόνα για την
ορθή τοποθέτηση του ανθρώπου έναντι του κτίσης.
