Λεξικό όρων της αειφορίας και της απασχόλησης

1. O αγροτουρισμός είναι μορφή ήπιου τουρισμού κατά την οποία οι επισκέπτες
μένουν σε αγρόκτημα και συμμετέχουν σε αγροτικές εργασίες. Σημείο αναφοράς
των διακοπών σε ένα αγρόκτημα-ξενώνα είναι η άμεση επαφή του επισκέπτη με την
αγροτική ζωή, τις καλλιέργειες, με την φύση, τη χλωρίδα και την πανίδα, κάτι το
ιδιαίτερο για το μεγαλύτερο ποσοστό του σύγχρονου Ευρωπαίου πολίτη, κατοίκου
αστικής περιοχής. Πέρα από την υποδοχή και τη φιλοξενία του επισκέπτη σε ένα
περιβάλλον λιτό με τοπικό χαρακτήρα και όλες τις απαραίτητες ανέσεις,
προβλέπεται και η ενεργή συμμετοχή του τουρίστα σε ένα σύνολο δραστηριοτήτων.
Ενδεικτικές από αυτές είναι:
 αγροτικές δραστηριότητες (συμμετοχή στις εργασίες),
 παρατήρηση οικοσυστήματος (πουλιών, πανίδας, χλωρίδας, επισκέψεις
υγροβιότοπων, κ.λ.π)
 αθλήματα περιπέτειας (π.χ ράφτινγκ, πεζοπορία κ.λ.π),
 πολιτιστικές περιηγήσεις (π.χ επισκέψεις σε μοναστήρια, εκκλησίες,
λαογραφία μουσεία, κ.ά., παραδοσιακούς οικισμούς, αρχαιολογικούς
χώρους).
 διάφορα μαθήματα (π.χ μαθήματα αργαλειού, ελληνικών χορών,
γαστρονομίας - ελληνικής κουζίνας, γευσιγνωσία, οινοποιεία, τοπικά
προϊόντα, κ.λ.π)
Η βασική ιδιαιτερότητα της πρακτικής αυτής της μορφής τουρισμού στις
ανεπτυγμένες αγροτουριστικά χώρες (Ισπανία, Γερμανία, Γαλλία) είναι πως
βασίζεται σε διαμονή σε φάρμες στο ύπαιθρο, κάτι το οποίο δεν υπάρχει στον
αντίστοιχο βαθμό στην Ελλάδα, αν και διαθέτει μεγάλο αξιοποιήσιμο κεφάλαιο
προς αξιοποίηση (λαϊκός και πολιτιστικός πλούτος, γεωφυσικά στοιχεία, κ.τ.λ.) και
με τις κατάλληλες προσαρμογές στα δεδομένα του Ελληνικού τοπίου, ο Ελληνικός
Αγροτουρισμός μπορεί να βρεθεί σε ανταγωνιστική θέση συμβάλλοντας έτσι στην
προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς, ενώ
παράλληλα ενισχύει το εισ όδημα των κατοίκων στις περιοχές-προορισμούς.
Παράδειγμα αγροτουριστικής μονάδας το αγρόκτημα «Ευμέλια» στο χωριό Γούβες
(Σκάλα) Λακωνίας.

5. Αειφορία θηλυκό, χωρίς πληθυντικό
 η εσκεμμένη παραγωγή ενός αγαθού από ένα δάσος με τέτοιο τρόπο, ώστε
να μην μειώνεται, αλλά να βελτιώνεται η παραγωγική ικανότητα και να μην
επηρεάζονται οι περιβαλλοντικές σχέσεις του
 η χρήση των φυσικών οικοσυστημάτων και των πηγών ενέργειας, ώστε να
εξασφαλίζεται η μελλοντική ποιότητα και ισορροπία
 (συνεκδοχικά) άνθηση, πρόοδος, ανάπτυξη
Αειφόρος ανάπτυξη
Η αειφόρος ανάπτυξη ή βιώσιμη ανάπτυξη αναφέρεται στην οικονομική ανάπτυξη
που σχεδιάζεται και υλοποιείται λαμβάνοντας υπόψη την προστασία του
περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα.Γνώμονας της αειφορίας είναι η μέγιστη δυνατή
απολαβή αγαθών από τοπεριβάλλον , χωρίς όμως να διακόπτεται η φυσική
παραγωγή αυτών των προϊόντων σε ικανοποιητική ποσότητα και στο μέλλον. Η
βιώσιμη ανάπτυξη προϋποθέτει ανάπτυξη των παραγωγικών δομών της οικονομίας
παράλληλα με τη δημιουργία υποδομών για μία ευαίσθητη στάση απέναντι στο
φυσικό περιβάλλον και στα οικολογικά προβλήματα (όπως ορίζουν παραδοσιακές
επιστήμες σαν τη γεωγραφία). Η βιωσιμότητα υπονοεί ότι οι φυσικοί πόροι
υφίστανται εκμετάλλευση με ρυθμό μικρότερο από αυτόν με τον οποίον
ανανεώνονται, διαφορετικά λαμβάνει χώρα περιβαλλοντική υποβάθμιση.
Θεωρητικά, το μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα της περιβαλλοντικής υποβάθμισης
είναι η ανικανότητα του γήινου οικοσυστήματος να υποστηρίξει την ανθρώπινη ζωή
(οικολογική κρίση).

6. «Αειφόρος ανάπτυξη είναι η ανάπτυξη που ικανοποιεί τις ανάγκες της παρούσας
γενιάς χωρίς να υπονομεύει τη δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να
ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες» (United Nations, 1987, σ. 49)
Η Συνάντηση Κορυφής της Γης το 1992 στο Ρίο ντε Τζανέιρο παγίωσε αυτό το σχήμα
διακηρύσσοντας την ανάγκη για ενσωμάτωση της αρχής της αειφορίας στις
δημόσιες πολιτικές που αφορούν τους τρεις πυλώνες της κοινωνικής ισότητας, της
περιβαλλοντικής ισορροπίας και της οικονομικής ανάπτυξης (United Nations, 1992),
ενώ το 1998 στη Στοκχόλμη, η Διακυβερνητική Διάσκεψη για τις Πολιτιστικές
Πολιτικές για την Ανάπτυξη προχωρεί ένα βήμα παραπέρα διακηρύσσοντας ότι «η
αειφόρος ανάπτυξη και η άνθηση των πολιτισμών είναι αλληλοεξαρτώμενες»
(UNESCO, 1998, σ. 2) χαρακτηρίζοντας το σεβασμό των πολιτισμικών ταυτοτήτων,
την κοινωνικο-οικονομική ισότητα και την ανεκτικότητα απέναντι σε πολιτισμικές
διαφορές ως προϋποθέσεις για την ειρήνη και την ανάπτυξη (UNESCO, 1998).
Αειφορία πολιτισμική
Με το πέρασμα στον 21ο αιώνα, διατυπώθηκε το αίτημα να αναγνωρισθεί ο
πολιτισμός ως παράγοντας για την αειφόρο ανάπτυξη, ως συνεκτικός κρίκος των
άλλων τριών πυλώνων, καθώς, σύμφωνα με τον διευρυμένο ορισμό του, αφορά
κάθε πτυχή της ανθρώπινης συμπεριφοράς (Hawkes, 2001, σ. 3). Το επιχείρημα για
την ένταξη του πολιτισμού στο μοντέλο της αειφορίας αναπτύσσεται μέσα από μια
εργαλειακή προσέγγιση το 2001 από τον Jon Hawkes, στη μελέτη του για τους
τρόπους με τους οποίους ο πολιτισμός μπορεί να συμβάλει στην υλοποίηση και
αξιολόγηση δράσεων και υπηρεσιών που εκκινούνται από την τοπική κυβέρνηση
στην πολιτεία Βικτώρια της Αυστραλίας. Ονομάζει την πολιτισμική αειφορία
«τέταρτο πυλώνα», τον οποίο θεωρεί τόσο «απαραίτητο σε μια υγιή και βιώσιμη
κοινωνία όσο και την κοινωνική ισότητα, την περιβαλλοντική συνείδηση και την
οικονομική επάρκεια» (Hawkes, 2001, σ. 23-24). Συσχετίζοντας άμεσα τον πολιτισμό
με την αειφόρο ανάπτυξη, υποστηρίζει ότι για έναν αποτελεσματικό στρατηγικό
σχεδιασμό στη δημόσια σφαίρα θα πρέπει να προβλεφθούν δείκτες που
αξιολογούν και τον πολιτισμικό αντίκτυπο των παρεχόμενων υπηρεσιών πέρα από
τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις τους.

7. ΑΕΙΦΟΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: Όλοι νοιαζόμαστε, όλοι συμμετέχουμε αποτελεί
ένα οραματικό σχολείο που λειτουργεί ως Κοινότητα. Στην καθημερινή σχολική ζωή
δίνει ευκαιρίες να ασχοληθούν όλοι (μαθητές, εκπαιδευτικοί, διοίκηση, γονείς,
τοπική κοινότητα) με τα κοινά και τη διαχείρισή τους μέσα σε πνεύμα ομαδικό και
συνεργασίας. Είναι ένα σχολείο που υπηρετεί τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα
δικαιώματα, προάγει την αειφορία και τον πολιτισμό και διαμορφώνει ενεργούς και
δημιουργικούς πολίτες.
Ακτιβισμός
Ο ακτιβισμός ως έννοια ανήκει γενικά στη ρεαλιστική σκέψη και στον εθελοντισμό.
Με τον όρο αυτό δηλώνεται χαρακτηριστικά όχι τόσο η θεωρητική αντίληψη του
ανθρώπου περί του κόσμου γύρω του, όσο η θέλησή του να τον διαμορφώσει
ανάλογα με τις επιθυμίες του «επί τω βέλτιστω», με την ανάλογη δράση του.
Η ρεαλιστική αυτή αντίληψη είναι γεγονός ότι παρέχει μία κάποια αλήθεια και
αυτός είναι ο λόγος που συνοδεύεται σχεδόν πάντα με μια εσωτερική ηθική
παρόρμηση εθελοντισμού για εφαρμογή με ανάλογες πράξεις (δράσεις). Τις
περισσότερες όμως φορές συμβαίνει να δίνεται μια υπερβολική έμφαση στις
αντίστοιχες δράσεις με συνέπεια έτσι να μειώνεται η θεωρητική θεμελίωση της
κάθε επ΄ αυτού εκδηλούμενης δράσης. Αυτός τελικά είναι και ο κύριος λόγος που
συνηθέστερα τέτοιες εκδηλώσεις εμφανίζονται κατά πρώτον σε καθεστώτα με
πολλούς πολιτικούς περιορισμούς. Οι μεγαλύτερες σήμερα εκδηλώσεις
(δραστηριότητες) ακτιβισμού αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη προστασία
τουπεριβάλλοντος, τηςεργασίας, της μόρφωσης κτλ. που παρουσιάζονται με
διάφορες μορφές δράσης, όπως υπαίθριες συναυλίες, πορείες, απεργίες,
κινητοποιήσεις καθαρισμού, αναδάσωσης κ.λπ.
Αμίαντος
Αμίαντος (αγγλ. asbestos) είναι ομάδα διαφορετικών πυριτικών ορυκτών με κοινό
χαρακτηριστικό την ινώδη μορφή τους. Ο αμίαντος έχει χρήσιμες φυσικές και
χημικές ιδιότητες και για το λόγο αυτό χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα στο παρελθόν
σε ποικιλία εφαρμογών, αν και σήμερα η χρήση του έχει απαγορευθεί λόγω του ότι

8. η εισπνοή του προκαλεί καρκίνο στους πνεύμονες.
Από άποψη χημικής σύστασης πρόκειται για ένυδρα πυριτικά άλατα του
μαγνησίου, τα οποία περιέχουν και ασβέστιο, σίδηρο, νάτριο σε διαφορετικούς
χημικούς τύπους, καθώς και ελεύθερο πυρίτιο. Κοινές μορφές αμίαντου είναι: ο
λευκός αμίαντος που αποτελεί παραλλαγή του ορυκτού σερπεντίνης, ο κυανός
αμίαντος και ο καφέ αμίαντος, που ανήκουν στην ομάδα ορυκτών που ονομάζονται
αμφίβολοι. Σε κάποιες μορφές του είναι τοξικός καθώς η εισπνοή μικρο-ινών
αμίαντου μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παθήσεις (μεσοθηλίωμα, καρκίνο του
πνεύμονα, πνευμονοκονίαση). Η χρήση του έχει πλέον απαγορευτεί πλήρως στην
Ελλάδα (Οδηγία 1999/77/ΕΚ και Οδηγία 2003/18/ΕΚ) και σε πολλές άλλες χώρες.
Ανακύκλωση
Ανακύκλωση απορριμάτων είναι η διαδικασία με την οποία επαναχρησιμοποιείται
εν μέρει ή ολικά ο,τιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα αποτέλεσμα της ανθρώπινης
δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που είναι δεν αποτελεί πλέον αγαθό για
τον άνθρωπο. Στην διαδικασία αυτή συνήθως τα απορρίμματα μετατρέπονται σε
πρώτες ύλες από τις οποίες παράγονται νέα αγαθά.

9. Μέρος της διαδικασίας της ανακύκλωσης είναι και η μετατροπή βλαβερών για το
περιβάλλον υλικών σε λιγότερο ή και καθόλου βλαβερά. Με τον τρόπο αυτό γίνεται
ομαλότερα η επανένταξή τους στο φυσικό περιβάλλον το οποίο ουσιαστικά
ολοκληρώνει την διαδικασία της ανακύκλωσης με φυσικό τρόπο. Παράδειγμα μιας
τέτοιας περίπτωσης είναι η μετατροπή οικιακών λυμάτων σε τέτοια μορφή ώστε να
είναι λιγότερο βλαβερά σε αντίθεση με την κατευθείαν εναπόθεσή τους π.χ. στη
θάλασσα.
Ανακυκλώσιμα υλικά
 Γυαλί
 Χαρτί
 Αλουμίνιο
 Ελαστικά
 Πλαστικό
 Αυτοκίνητα
 ΟικοδομικάΥλικά
 Ορυκτέλαια
 Μπαταρίες

10. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
Οι ανανεώσιμες μορφές ενέργειας (ΑΠΕ) ή ήπιες μορφές ενέργειας , ή νέες πηγές
ενέργειας, ή πράσινη ενέργεια είναι μορφές εκμεταλλεύσιμης ενέργειας που
προέρχονται από διάφορες φυσικές διαδικασίες, όπως ο άνεμος, η γεωθερμία, η
κυκλοφορία του νερού και άλλες. Συγκεκριμένα σύμφωνα με την οδηγία
2009/28/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ως ενέργεια από ανανεώσιμες μη
ορυκτές πηγές θεωρείται η αιολική, ηλιακή, αεροθερμική, γεωθερμική,
υδροθερμική και ενέργεια των ωκεανών, υδροηλεκτρική, από βιομάζα, από τα
εκλυόμενα στους χώρους υγειονομικής ταφής αέρια, από αέρια μονάδων
επεξεργασίας λυμάτων και από βιοαέρια. Ο όρος «ήπιες» αναφέρεται σε δυο
βασικά χαρακτηριστικά τους. Καταρχάς, για την εκμετάλλευσή τους δεν απαιτείται
κάποια ενεργητική παρέμβαση, όπως εξόρυξη, άντληση ή καύση, όπως με τις μέχρι
τώρα χρησιμοποιούμενες πηγές ενέργειας, αλλά απλώς η εκμετάλλευση της ήδη
υπάρχουσας ροής ενέργειας στη φύση. Δεύτερον, πρόκειται για «καθαρές» μορφές
ενέργειας, πολύ «φιλικές» στο περιβάλλον, που δεν αποδεσμεύουν
υδρογονάνθρακες, διοξείδιο του άνθρακα ή τοξικά και ραδιενεργά απόβλητα, όπως
οι υπόλοιπες πηγές ενέργειας που χρησιμοποιούνται σε μεγάλη κλίμακα. Έτσι

11. θεωρούνται από πολλούς μία αφετηρία για την επίλυση των οικολογικών
προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Γη.
Ως «ανανεώσιμες πηγές» θεωρούνται γενικά οι εναλλακτικές των παραδοσιακών
πηγών ενέργειας (π.χ. του πετρελαίου ή του άνθρακα), όπως η ηλιακή και η αιολική.
Ο χαρακτηρισμός «ανανεώσιμες» είναι κάπως καταχρηστικός, αφού ορισμένες από
αυτές τις πηγές, όπως η γεωθερμική ενέργεια, δεν ανανεώνονται σε κλίμακα
χιλιετιών. Σε κάθε περίπτωση οι ΑΠΕ έχουν μελετηθεί ως λύση στο πρόβλημα της
αναμενόμενης εξάντλησης των (μη ανανεώσιμων) αποθεμάτων ορυκτών καυσίμων.
Τελευταία, από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και από πολλά μεμονωμένα κράτη,
υιοθετούνται νέες πολιτικές για τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που
προάγουν τέτοιες εσωτερικές πολιτικές και για τα κράτη μέλη. Οι ΑΠΕ αποτελούν τη
βάση του μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης της πράσινηςοικονομίαςκαι κεντρικό
σημείο εστίασης της σχολής των οικολογικών οικονομικών, η οποία έχει κάποια
επιρροή στοοικολογικόκίνημα.
‘Ηπιες μορφές ενέργειας
 Αιολική ενέργεια. Χρησιμοποιήθηκε παλιότερα για την άντληση νερού από
πηγάδια καθώς και για μηχανικές εφαρμογές (π.χ. την άλεση στους
ανεμόμυλους). Έχει αρχίσει να χρησιμοποιείται ευρέως για
ηλεκτροπαραγωγή.
 Ηλιακή ενέργεια. Χρησιμοποιείται περισσότερο για θερμικές εφαρμογές
(ηλιακοί θερμοσίφωνες και φούρνοι) ενώ η χρήση της για την παραγωγή
ηλεκτρισμού έχει αρχίσει να κερδίζει έδαφος, με την βοήθεια της πολιτικής
προώθησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας από το ελληνικό κράτος και
την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Υβριδικό αυτόνομο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας, αποτελούμενο από
φωτοβολταϊκή συστοιχία, ανεμογεννήτρια, εφεδρικό Η/Ζ και συσσωρευτές

12.  Υδραυλική ενέργεια. Είναι τα γνωστά υδροηλεκτρικά έργα, που στο πεδίο
των ήπιων μορφών ενέργειας εξειδικεύονται περισσότερο στα μικρά
υδροηλεκτρικά. Είναι η πιο διαδεδομένη μορφή ανανεώσιμης ενέργειας.
 Βιομάζα. Χρησιμοποιεί τους υδατάνθρακες των φυτών (κυρίως αποβλήτων
της βιομηχανίας ξύλου, τροφίμων και ζωοτροφών και της βιομηχανίας
ζάχαρης) με σκοπό την αποδέσμευση της ενέργειας που δεσμεύτηκε από το
φυτό με τη φωτοσύνθεση. Ακόμα μπορούν να χρησιμοποιηθούν αστικά
απόβλητα και απορρίμματα. Μπορεί να δώσει βιοαιθανόλη και βιοαέριο,
που είναι καύσιμα πιο φιλικά προς το περιβάλλον από τα παραδοσιακά.
Είναι μια πηγή ενέργειας με πολλές δυνατότητες και εφαρμογές, που θα
χρησιμοποιηθεί πλατιά στο μέλλον.
 Γεωθερμική ενέργεια. Προέρχεται από τη θερμότητα που παράγεται από τη
ραδιενεργό αποσύνθεση των πετρωμάτων της γης. Είναι εκμεταλλεύσιμη
εκεί όπου η θερμότητα αυτή ανεβαίνει με φυσικό τρόπο στην επιφάνεια,
π.χ. στους θερμοπίδακες ή στις πηγές ζεστού νερού. Μπορεί να
χρησιμοποιηθεί είτε απευθείας για θερμικές εφαρμογές, είτε για την
παραγωγή ηλεκτρισμού. Η Ισλανδία καλύπτει το 80-90% των ενεργειακών της
αναγκών, όσον αφορά τη θέρμανση, και το 20%, όσον αφορά τον
ηλεκτρισμό, με γεωθερμική ενέργεια.
 Ενέργεια από τη θάλασσα
o Ενέργεια από παλίρροιες. Εκμεταλλεύεται τη βαρύτητα του Ήλιου και
της Σελήνης, που προκαλεί ανύψωση της στάθμης του νερού. Το νερό
αποθηκεύεται καθώς ανεβαίνει και για να ξανακατέβει αναγκάζεται
να περάσει μέσα από μια τουρμπίνα, παράγοντας ηλεκτρισμό. Έχει
εφαρμοστεί στην Αγγλία, τη Γαλλία, τη Ρωσία και αλλού.
o Ενέργεια από κύματα. Εκμεταλλεύεται την κινητική ενέργεια των
κυμάτων της θάλασσας.
o Ενέργεια από τους ωκεανούς. Εκμεταλλεύεται τη διαφορά
θερμοκρασίας ανάμεσα στα στρώματα του ωκεανού, κάνοντας χρήση
θερμικών κύκλων. Βρίσκεται στο στάδιο της έρευνας.

13.  Ωσμωτική ενέργεια. Η ανάμειξη γλυκού και θαλασσινού νερού
απελευθερώνει μεγάλες ποσότητες ενέργειας, όπως συμβαίνει όταν ένα
ποτάμι εκβάλει στον ωκεανό. Η ενέργεια αυτή ονομάζεται ωσμωτική
ενέργεια (ή γαλάζια ενέργεια) και ανακτάται όταν το νερό του ποταμού και
το θαλασσινό νερό είναι διαχωρισμένα από μια ημι-διαπερατή μεμβράνη
και το γλυκό νερό περνάει μέσω αυτής.

14. Ανεμογεννήτρια
Η ανεμογεννήτρια είναι αιολική μηχανή που παράγει ρεύμα από την αιολική
ενέργεια και μπορεί να τροφοδοτήσει με ρεύμα κατοικημένες περιοχές όπως πόλεις,
κωμοπόλεις ή χωριά. Πολλές ανεμογεννήτριες μαζί αποτελούν ένα αιολικό πάρκο.
Όμως υπάρχει μεγάλο κόστος για να κατασκευαστεί και να τοποθετηθεί μία
ανεμογεννήτρια και ακόμη μεγαλύτεροκόστοςγια να κατασκευαστείένα αιολικόπάρκο.

15. Απόβλητα
Ως απορρίμματα ή απόβλητα ορίζονται υπολείμματα τροφών και αντικείμενα τα
οποία έχουν παύσει να εξυπηρετούν τον σκοπό για τον οποίο έχουν κατασκευαστεί.
Τα απορρίμματα διακρίνονται σε στερεά απόβλητα και υγρά απόβλητα (ή λύματα).
Ιδιαίτερα επικίνδυνα για τους βιολογικούς οργανισμούς είναι τα τοξικά απόβλητα
και τα πυρηνικά απόβλητα.
Για τη μείωση της ρύπανσης του περιβάλλοντος και για τηνοικονομική αξιοποίηση
των απορριμάτων, εφαρμόζεται η ανακύκλωση. Για τα υγρά απόβλητα
εφαρμόζεται η βιολογική επεξεργασία λυμάτων, και για τα στερεά απόβλητα η
συγκομιδή, διαλογή και αξιοποίηση των ανακυκλώσιμων υλικών.
Βιολογική Γεωργία-Κτηνοτροφία
Η Βιολογική Καλλιέργεια είναι μια μέθοδος καλλιέργειας η οποία ελαχιστοποιεί ή
αποφεύγει πλήρως τη χρήση συνθετικών λιπασμάτων και ζιζανιοκτόνων, ρυθμιστών

16. ανάπτυξης των φυτών, ορμονών καθώς και πρόσθετων ουσιών στις ζωοτροφές. Οι
βιολογικοί καλλιεργητές βασίζονται σε αμειψισπορά (εναλλαγή φυτών για
συγκομιδή), υπολείμματα συγκομιδών, αγρανάπαυση, ζωικά λιπάσματα (κοπριά)
και μηχανική καλλιέργεια για τη διατήρηση της παραγωγικότητας του χώματος, τον
εμπλουτισμό του με θρεπτικές ουσίες για τα φυτά καθώς και για τον έλεγχο των
ζιζανίων, εντόμων και παράσιτων.
Η Βιολογική Καλλιέργεια συχνά συνδέεται με την υποστήριξη αρχών πέρα από την
καλλιέργεια, όπως το Δίκαιο Εμπόριο (Fair Trade) και τη διαχείριση του
περιβάλλοντος.Στον κοινωνικό τομέα αναγνωρίζεται ο διττός ρόλος της βιολογικής
γεωργίας ως ασφαλής μέθοδος παραγωγής τροφίμων που ανταποκρίνεται στις
ανησυχίες του καταναλωτή και ως υπεύθυνης για την προώθηση της βιώσιμης
ανάπτυξης και για την προστασία του περιβάλλοντος και των ζώων τόσο σε τοπικό
όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.
Στα είδη, στις περιοχές και στις δραστηριότητες όπου είναι εφικτή η παραγωγή
βιολογικών προϊόντων, η βιοκαλλιέργεια και η βιολογική κτηνοτροφία είναι ο
στόχος που πρέπει να πετύχουμε στο άμεσο μέλλον.
Οι στόχοι της Βιολογικής Γεωργίας και Κτηνοτροφίας είναι:
 Παραγωγή προϊόντων και τροφίμων υψηλής διατροφικής αξίας, ασφαλή για
τον καταναλωτή χωρίς υπολείμματα φυτοφαρμάκων, αντιβιοτικών και
χημικών λιπασμάτων.
 Προστασία του περιβάλλοντος (προστασία του εδάφους και του υδροφόρου
ορίζοντα, αειφορική διαχείριση φυσικών πόρων, εξασφάλιση της
βιοποικιλότητας)
 Μη χρήση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ) ή/και προϊόντων
που παράγονται από αυτούς.
 Προστασία της υγείας των αγροτών από την έκθεσή τους σε βλαβερές
χημικές ουσίες.
 Η φυσική διαβίωση των ζώων και η εξασφάλιση της ευζωίας τους.
 Χρήση ζωοτροφών που έχουν παραχθεί με βιολογικό τρόπο και χωρίς τη
χρήση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ) ή/και προϊόντων που
παράγονται από αυτούς.

17. Βιομάζα
Με τον όρο βιομάζα αποκαλείται οποιοδήποτε υλικό που παράγεται από
ζωντανούς οργανισμούς (όπως είναι το ξύλο και άλλα προϊόντα του δάσους,
υπολείμματα καλλιεργειών, κτηνοτροφικά απόβλητα, απόβλητα βιομηχανιών
τροφίμων κ.λπ.) και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο για παραγωγή
ενέργειας. Το καύσιμο βιομάζας είναι γνωστό στην Ελλάδα κι ως πέλετ.
Μια μορφή βιομάζας: pellets (συσσωματώματα) τα οποία προκύπτουν από τη
μηχανική συμπίεση πριονιδιού, χωρίς την προσθήκη χημικών ή συγκολλητικών
ουσιών
Η ενέργεια που είναι δεσμευμένη στις φυτικές ουσίες προέρχεται από τον ήλιο. Με
τη διαδικασία τηςφωτοσύνθεσης, τα φυτά μετασχηματίζουν την ηλιακή ενέργεια σε
βιομάζα. Οι ζωικοί οργανισμοί αυτή την ενέργεια την προσλαμβάνουν με την τροφή
τους και αποθηκεύουν ένα μέρος της. Αυτή την ενέργεια αποδίδει τελικά η βιομάζα,
μετά την επεξεργασία και τη χρήση της. Είναι μια ανανεώσιμη πηγή ενέργειας γιατί
στην πραγματικότητα είναι αποθηκευμένη ηλιακή ενέργεια που δεσμεύτηκε από τα
φυτά κατά τη φωτοσύνθεση.
Η βιομάζα είναι η πιο παλιά και διαδεδομένη ανανεώσιμη πηγή ενέργειας. Ο
πρωτόγονος άνθρωπος, για να ζεσταθεί και να μαγειρέψει, χρησιμοποίησε την
ενέργεια (θερμότητα) που προερχόταν από την καύση των ξύλων, που είναι ένα
είδος βιομάζας.Αλλά και μέχρι σήμερα, κυρίως οι αγροτικοί πληθυσμοί, τόσο
τηςΑφρικής, της Ινδίας και της Λατινικής Αμερικής, όσο και της Ευρώπης, για να
ζεσταθούν, να μαγειρέψουν και να φωτιστούν χρησιμοποιούν ξύλα, φυτικά
υπολείμματα (άχυρα, πριονίδια, άχρηστους καρπούς ή κουκούτσια κ.ά.) και ζωικά
απόβλητα (κοπριά, λίπος ζώων, άχρηστα αλιεύματα κ.ά.).
Όλα τα παραπάνω υλικά, που άμεσα ή έμμεσα προέρχονται από το φυτικό κόσμο,
αλλά και τα υγρά απόβλητα και το μεγαλύτερο μέρος από τα αστικά απορρίμματα
(υπολείμματα τροφών, χαρτί κ.ά.) των πόλεων και των βιομηχανιών, μπορούμε να
τα μετατρέψουμε σε ενέργεια.
Σύμφωνα με το ΦΕΚ 1450/2013 "βιομάζα" είναι οποιοδήποτε από τα ακόλουθα:

18. A) προϊόντα που αποτελούνται από οποιαδήποτε φυτική ύλη, προερχόμενη από τη
γεωργία ή τη δασοκομία, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο
προκειμένου να ανακτηθεί το ενεργειακό της περιεχόμενο,
B) τα εξής απόβλητα:
 φυτικά απόβλητα της γεωργίας ή της δασοκομίας,
 φυτικά απόβλητα της βιομηχανίας τροφίμων, εφόσον ανακτάται η
εκλυόμενη θερμότητα,
 ινώδη φυτικά απόβλητα από την παραγωγή παρθένου χαρτοπολτού και την
παραγωγή χαρτιού από χαρτοπολτό, εφόσον για τα απόβλητα αυτά
εφαρμόζεται διαδικασία συν-αποτέφρωσης στον τόπο παραγωγής και
ανακτάται η εκλυόμενη θερμότητα,
 απόβλητα φελλού, και
 απόβλητα ξύλου εκτός από τα απόβλητα ξύλου που ενδέχεται να περιέχουν
αλογονούχες οργανικές ενώσεις ή βαρέα μέταλλα ως αποτέλεσμα
επεξεργασίας με συντηρητικά ξύλου ή επίστρωσης, και τα οποία
περιλαμβάνουν ιδίως απόβλητα ξύλου προερχόμενα από οικοδομές και
κατεδαφίσεις
Πλεονεκτήματα
1. Η καύση της βιομάζας έχει μηδενικό ισοζύγιο διοξειδίου του άνθρακα (CO2)
δεν συνεισφέρει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου - επειδή οι ποσότητες του
διοξειδίου του άνθρακα (CO2) που απελευθερώνονται κατά την καύση της
βιομάζας δεσμεύονται πάλι από τα φυτά για τη δημιουργία της βιομάζας.
2. Η μηδαμινή ύπαρξη του θείου στη βιομάζα συμβάλλει σημαντικά στον
περιορισμό των εκπομπών του διοξειδίου του θείου (SO2) που είναι
υπεύθυνο για την όξινη βροχή.
3. Εφόσον η βιομάζα είναι εγχώρια πηγή ενέργειας, η αξιοποίησή της σε
ενέργεια συμβάλλει σημαντικά στη μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενα
καύσιμα και βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου, στην εξασφάλιση του
ενεργειακού εφοδιασμού και στην εξοικονόμηση του συναλλάγματος.
4. Η ενεργειακή αξιοποίηση της βιομάζας σε μια περιοχή, αυξάνει την
απασχόληση στις αγροτικές περιοχές με τη χρήση εναλλακτικών
καλλιεργειών (διάφορα είδη ελαιοκράμβης, σόργο, καλάμι, κενάφ) τη
δημιουργία εναλλακτικών αγορών για τις παραδοσιακές καλλιέργειες
(ηλίανθος κ.ά.), και τη συγκράτηση του πληθυσμού στις εστίες τους,
συμβάλλοντας έτσι στη κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η παραγωγή υγρών βιοκαυσίμων έχει θετικά
αποτελέσματα στον τομέα της απασχόλησης τόσο στον αγροτικό όσο και στο
βιομηχανικό χώρο.
5. Είναι ανανεώσιμη πηγή ενέργειας

19. Μειονεκτήματα
1. Ο αυξημένος όγκος και η μεγάλη περιεκτικότητα σε υγρασία, σε σχέση με τα
ορυκτά καύσιμα δυσχεραίνουν την ενεργειακή αξιοποίηση της βιομάζας.
2. Η μεγάλη διασπορά και η εποχιακή παραγωγή της βιομάζας δυσκολεύουν
την συνεχή τροφοδοσία με πρώτη ύλη των μονάδων ενεργειακής
αξιοποίησης της βιομάζας.
3. Βάσει των παραπάνω παρουσιάζονται δυσκολίες κατά τη συλλογή,
μεταφορά, και αποθήκευση της βιομάζας που αυξάνουν το κόστος της
ενεργειακής αξιοποίησης.
4. Οι σύγχρονες και βελτιωμένες τεχνολογίες μετατροπής της βιομάζας
απαιτούν υψηλό κόστος εξοπλισμού, συγκρινόμενες με αυτό των
συμβατικών καυσίμων.
Στην Ελλάδα υπάρχει μεγάλη διαθεσιμότητα pellets βιομάζας καθόσον λειτουργούν
5 εργοστάσια παραγωγής πελλετών, ενώ εντός του 2010 αρχίσε παραγωγή και ένα
έκτο στο Νευροκόπι που είναι και το μεγαλύτερο στη χώρα.
Βιοποικιλότητα
Βιοποικιλότητα, ή βιολογική ποικιλότητα, ονομάζεται κυρίως το σύνολο των
γονιδίων των βιολογικών ειδών, και των οικοσυστημάτων μιας περιοχής. Ο μεγάλος
αριθμός και η ποικιλομορφία των σύγχρονων μορφώνζωής στη γη είναι το
αποτέλεσμα εκατοντάδων εκατομμυρίων χρόνων εξελικτικής ιστορίας. Σύμφωνα με
την Ελληνική Νομοθεσία: "Βιολογική ποικιλότητα ή βιοποικιλότητα είναι η ποικιλία
των ζώντων οργανισμών πάσης προελεύσεως, περιλαμβανομένων, μεταξύ άλλων,
των χερσαίων, θαλασσίων και άλλων υδατικών οικοσυστημάτων και οικολογικών
συμπλεγμάτων, των οποίων αποτελούν μέρος. Επίσης, περιλαμβάνεται η
ποικιλότητα εντός των ειδών, μεταξύ ειδών και οικοσυστημάτων (άρθρο 2 του ν.
2204/1994, ΦΕΚ 59 Α΄). Στη βιολογική ποικιλότητα περιλαμβάνεται, τέλος, η
ποικιλότητα των γονιδίων μέσα και μεταξύ των ειδών."
Σήμερα παρατηρείται μείωση της βιοποικιλότητας στον πλανήτη, γεγονός που
οφείλεται σε μια σειρά απόαιτίες όπως η ρύπανση του περιβάλλοντος, η
καταστροφή των δασών, η ερημοποίηση των εδαφών, η μόλυνση των υδάτων και η

20. αυξημένη θήρευση.Η μείωση της βιοποικιλότητας και η εξαφάνιση ειδών που δεν
έχουν ανακαλυφθεί ακόμη μειώνει τη σταθερότητα των οικοσυστημάτων, αλλά και
στερεί τον άνθρωπο από ουσίες που πιθανώς να αποδειχθούν πολύτιμες για την
προστασία της υγείας του, όπως φάρμακα για την αντιμετώπιση σπάνιων
ασθενειών.
Βιώσιμη ανάπτυξη είναι η βελτίωση της ποιότητας της ζωής μέσα στα πλαίσια της
φέρουσας ικανότητας των υποστηρικτικών οικοσυστημάτων (IUCN, UNEP και WWF,
1991).
Βιώσιμη είναι η κοινωνία που μπορεί να υπάρχει για γενεές και γενεές, που μπορεί
να βλέπει αρκετά μακριά, που είναι αρκετά ευέλικτη και σοφή, ώστε να μην
υπονομεύει ούτε τα φυσικά, ούτε τα κοινωνικά της υποστηρικτικά συστήματα
(Meadows et al., 1995).
Βιώσιμη ανάπτυξη σημαίνει να βασίζονται οι αναπτυξιακές και περιβαλλοντικές
πολιτικές σε μία ανάλυση κόστους-οφέλους και σε μία προσεκτική οικονομική
ανάλυση που θα ενδυναμώνει την περιβαλλοντική προστασία και θα οδηγεί σε
αυξανόμενα και διατηρήσιμα επίπεδα ευημερίας. (World Bank, 1992).
Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα
(Αγγλικά: GM foods και GMO foods) ονομάζονται τα τρόφιμα που παράγονται από
γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Οι τελευταίοι έχουν υποστεί
συγκεκριμένες αλλαγές που εισήλθαν στο γενετικό τους υλικό μέσω μεθόδων της
γενετικής μηχανικής. Αυτές είναι κατά πολύ πιο ακριβείς από τη μεταλλαξιογένεση
όπου ένας οργανισμός εκτίθεται σε ραδιενέργεια ή χημικά ώστε να δημιουργηθεί
μία μη συγκεκριμένη αλλά μόνιμη αλλαγή. Άλλες τεχνικές μέσω των οποίων οι
άνθρωποι τροποποιούν οργανισμούς που παράγουν τρόφιμα είναι η εκλεκτική
αναπαραγωγή, οι γενετικές βελτίωσεις στη γεωργία και την κτηνοτροφία καθώς και
η σωματοκλωνική παραλλαγή.

21. Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα εισήλθαν στην αγορά για πρώτη φορά το
1996. Συνήθως τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα είναι προϊόντα διαγονιδιακών
φυτών: σόγια, καλαμπόκι, ρύζι ,ντομάτα και βαμβακέλαιο. Ζωικά προϊόντα έχουν
επίσης αναπτυχθεί, αν και κανένα από αυτά δεν κυκλοφορεί προς το παρόν στην
αγορά.
Τα τρόφιμα που παράγονται με αυτό τον τρόπο έχουν αντιμετωπίσει κριτική με
διάφορες αιτιολογίες, που σχετίζονται με την ασφάλεια, την οικολογία και
οικονομικά ζητήματα που εγείρει το γεγονός πως οι οργανισμοί αυτοί υπόκεινται στη

22. νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Η «δημιουργική βιομηχανία» (creative industry) καταγράφεται ως μια ιδιαίτερα
δυναμική και αναπτυσσόμενη συνιστώσα της οικονομίας των πόλεων και των
xωρών και ως τέτοια, βρίσκεται, τα τελευταία χρόνια, στο επίκεντρο των διεθνών
και των ευρωπαϊκών στρατηγικών ανάπτυξης. Η αποκαλούμενη «δημιουργική
βιομηχανία» – παρά το γεγονός ότι ο όρος «βιομηχανία» χρησιμοποιείται εδώ
καταχρηστικά – αναφέρεται σε μια παραγωγική διαδικασία έντασης γνώσης και
ταλέντου που «έχει τις ρίζες της στην ατομική δημιουργικότητα, τις ικανότητες και
το ταλέντο και παρουσιάζει σημαντική δυναμική για ανάπτυξη και δημιουργία
θέσεων εργασίας μέσα από την παραγωγή και εκμετάλλευση πνευματικής
εργασίας» (ορισμός που δόθηκε από το UK Government Department for Culture,
Media and Sport –DCMS, το 2001, και είναι σήμερα ευρύτερα αποδεκτός).

23. Επίσης διαχωρίζεται ο όρος «πολιτιστική βιομηχανία», ως υποκατηγορία της
«δημιουργικής βιομηχανίας» η οποία ορίζεται από την UNESCO ως «η βιομηχανία
που συνδυάζει τη δημιουργία, την παραγωγή και την εμπορευματοποίηση άυλης
εργασίας, πολιτιστικής φύσης, το αντικείμενο της οποίας συνήθως προστατεύεται
από κανόνες πνευματικών δικαιωμάτων και μπορεί να πάρει τη μορφή αγαθού ή
υπηρεσίας.»
Κατ’ επέκταση, ως δημιουργικά ορίζονται τα επαγγέλματα που σχετίζονται με το
σύνολο της πολιτιστικής και δημιουργικής βιομηχανίας όπως οι εικαστικές τέχνες
(ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία κλπ), οι παραστατικές τέχνες (θέατρο, χορός,
μουσική κλπ), εφαρμοσμένες τέχνες (γραφιστική, product design, web design κλπ),
η αρχιτεκτονική, η λογοτεχνία αλλά και ό,τι σχετίζεται με την αναπαραγωγή τους
όπως εκδόσεις, περιοδικά, εφημερίδες, ραδιόφωνο, τηλεόραση, διαφήμιση κ.ά
Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη 2014-2020»
Πολλές πόλεις και περιοχές, διεθνώς, έχουν αξιοποιήσει το ανθρώπινο δημιουργικό
τους κεφάλαιο επενδύοντας σε στρατηγικές και πολιτικές που προάγουν ισχυρές
ταυτότητες στα διάφορα μεγάλα πεδία της δημιουργικής οικονομίας: μουσική,
κινηματογράφος, λογοτεχνία, εφαρμοσμένες και καλές τέχνες. Στην Ελλάδα δεν έχει
ανοίξει ένας ουσιαστικός διάλογος γύρω από την αξιοποίηση του σημαντικού αυτού
κεφαλαίου που διαθέτουν οι πόλεις και οι περιοχές της και ως συνέπεια δεν έχουν
ενεργοποιηθεί αντίστοιχες πολιτικές.
Εδαφοβελτιωτικό
Διάφορες ουσίες και μείγματα που λειτουργούν ως λίπασμα. Βλέπε παρακάτω
«κομποστοποίηση»
Επάγγελμα
Ο όροςεπάγγελμα στη γενικότερηαντίληψηχαρακτηρίζειτην κατά κλάδοήαντικείμενο
συνήθηασκούμενηβιοποριστικήενασχόληση,(εργασία),τουκοινωνικούανθρώπου.Κατά
τηνέννοια της κοινωνιολογίαςαποτελείέλλογησυμπεριφορά τουκοινωνικούανθρώπου

24. σταθερά προσαρμοσμένηστηνεξεύρεσηκαιεξασφάλισηπρόσφορων τρόπων αλλά και
μέσων προςδιαρκήικανοποίηση,εξ υποκειμένου,των σεχρήμα αποτιμημένων αναγκαίων
του.Καθεαυτού ο όρος στις κοινωνικές επιστήμες είναι απογραφικός. Από τη μελέτη
της αγοράς εργασίας η έννοια του επαγγέλματος ακολουθεί τις κοινές σημασίες
που προσλαμβάνει στη καθημερινή χρήση του, όπως π.χ. απασχόληση, εργασία,
ένταξη, αποστολή, λειτουργία, κίνηση κ.λπ. Έτσι απλούστερα, αλλά και σύμφωνα με
τον ορισμό που έχει δοθεί από το Διεθνές Γραφείο Εργασίας, επάγγελμα
χαρακτηρίζεται το "είδος της βιοποριστικής εργασίας", ανεξάρτητα από τον κλάδο
παραγωγής μέσα στον οποίο συντελείται ή παρέχεται αυτή (η εργασία) και
ανεξάρτητα από τη θέση που κατέχει το άτομο σ΄ αυτή.
Όμως ο παραπάνω γενικός αυτός ορισμός δεν ισχύει κυρίως ως προς το δεύτερο
προσδιοριστικό σκέλος σε όλα τα κράτη όπως σημειώνεται στο Πολύγλωσσο
Δημογραφικό Λεξικό του ΟΗΕ, όπου η ταξινόμηση του οικονομικά ενεργού
πληθυσμού "κατά θέση εις το επάγγελμα" ή "θέση στην απασχόληση"
προσδιορίζεται από πολλούς διαφορετικούς απογραφικούς όρους, στις διάφορες
χώρες.Για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι σε ανυψωτικά μέσα, γερανούς, σε
ναυπηγεία, εργοστάσια, οικοδομές, λατομεία κ.λπ. αποτελούν ενιαίο επάγγελμα
αυτό των γερανιστών, περίπτωση συμφωνίας με το πρώτο προσδιοριστικό σκέλος
του ορισμού του. Αντίθετα οι εργαζόμενοι σε μία βιομηχανική επιχείρηση
διακρίνονται, "κατά θέση απασχόλησης", σε διευθυντές και ανώτερα στελέχη,
υπάλληλοι γραφείων, τεχνίτες και εργάτες, περίπτωση ασυμφωνίας με το δεύτερο
σκέλος του ορισμού ΔΟΕ (Διεθνής Οργάνωση Εργασίας)

25. Στη βρετανική απογραφή του 1951, στην απογραφική ταξινόμηση των
επαγγελμάτων, ο όρος επάγγελμα προσδιοριζόταν ως εξής:
"Το επάγγελμα οποιουδήποτε προσώπου είναι το είδος της εργασίας που το
πρόσωπο αυτό, άρρεν ή θήλυ, επιτελεί, λαμβανομένων υπόψη των
συνθηκών υπό των οποίων επιτελείται η εργασία, όπου μόνο οι συνθήκες
αυτές προσδιορίζουν την ιδιαίτερη ομάδα της ταξινόμησης των
επαγγελμάτων, στην οποία εντάσσεται το άτομο."
Ο παραπάνω ορισμός κρίνεται πληρέστερος ως προς την εφαρμογή της
ταξινόμησης των επαγγελμάτων ανά τον κόσμο.
Η ταξινόμηση των επαγγελμάτων, που δεν θα πρέπει να συγχέεται με την
επαγγελματική διάρθρωση, γίνεται είτε κατά χώρα με σύστημα που προβλέπει η
εσωτερική νομοθεσία, είτε ακολουθώντας κάποια διεθνή "πρότυπα συστημάτων
ταξινόμησης επαγγελμάτων", προκειμένου να καλύπτονται ανάγκες ομοιομορφίας
και αντιστοιχίας με προεκτάσεις ενιαίας αναγνώρισης, πιστοποιητικών, αμοιβών
κ.λπ.Τέτοια πρότυπα ταξινόμησης επαγγελμάτων έχουν εκπονηθεί και

26. χρησιμοποιούνται σε πολλές χώρες όπως Αγγλία, ΗΠΑ, Καναδά, Ισπανία αλλά και σε
χώρες της Ασίας όπως Σιγκαπούρη κ.ά. Σύμφωνα με αυτά τα πρότυπα τα διάφορα
επαγγέλματα κατατάσσονται σε βασικές - γενικές κατηγορίες των οποίων
αποτελούν μέρη.Η ταξινόμηση των βασικών κατηγοριών και η επιμέρους σ΄ αυτές
κατάταξη των διαφόρων επαγγελμάτων είναι ιδιαίτερα σημαντική δεδομένου ότι με
τον τρόπο αυτό παρέχεται η δυνατότητα της άμεσης παρακολούθησης, μελέτης και
εξαγωγής συγκρίσιμων δεδομένων που αφορούν ιδιαίτερα την αγορά εργασίας, τις
εργασιακές σχέσεις, προγράμματα εκπαίδευσης και σταδιοδρομίας, δημιουργία
νέων επαγγελμάτων, καθώς και πολλά άλλα θέματα που αφορούν ασφάλεια,
σύνταξη κ.λπ.
Η αναγνώριση και ταξινόμηση των επαγγελμάτων λόγω του οικονομικού χαρακτήρα
γίνεται από το υπουργείο Οικονομικών σε συνεργασία με αρμόδια υπουργεία κατά
αντικείμενο, Εργασίας, Γεωργίας, Εμπορίου, Βιομηχανίας, Ναυτιλίας, Παιδείας κ.λπ.
Καινοτομία
Με τον όρο καινοτομία εννοείται η νέα και πρωτοποριακή ιδέα για την υλοποίηση
κάποιου πράγματος ή η νέα διαδικασία αυτής της υλοποίησης, καθώς επίσης και η
εφαρμογή νέων εφευρέσεων ή ανακαλύψεων για την πραγματοποίηση κάποιου
αποτελέσματος. Συχνά ο όρος χρησιμοποιείται σε
οικονομικό/επιχειρηματικό/εμπορικό πλαίσιο.

27. Σύμφωνα με τον ορισμό της καινοτομίας, που προτείνει ο ΟΟΣΑ στο «εγχειρίδιο
Frascati», πρόκειται για την μετατροπή μιας ιδέας σε εμπορεύσιμο προϊόν ή
υπηρεσία, λειτουργική μέθοδο παραγωγής ή διανομής - νέα ή βελτιωμένη - ή ακόμα
σε νέα μέθοδο παροχής κοινωνικής υπηρεσίας. Με τον τρόπο αυτόν ο όρος
αναφέρεται στην διαδικασία. Από την άλλη μεριά, όταν με τη λέξη «καινοτομία»
υποδηλώνεται ένα νέο ή βελτιωμένο προϊόν, εξοπλισμός, η υπηρεσία που διαχέεται
επιτυχώς στην αγορά, η έμφαση δίνεται στο αποτέλεσμα της διαδικασίας.
Συνδέεται με την έρευνα και την ανάπτυξη, ειδικά στο χώρο των επιχειρήσεων, με
τα αντίστοιχα τμήματα (R&D, Research and Development). Στην Ευρωπαϊκή Ένωση,
η καινοτομία είναι επιτεύξιμος στόχος μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων
συνεργασίας μεταξύ διακρατικών εταίρων. Η καινοτομία στην Ε.Ε. μετράται με το
Innovation Scorecard, που ξεκίνησε σαν θεσμός το 2006. Η καινοτομία μετράται με
δείκτες, οι οποίοι συσταδοποιούνται σε κατηγορίες. Συνάφεια με εμπειρία, μάθηση
και ανάπτυξη.
Είναι σηµαντικό να γίνει διάκριση µεταξύ της τεχνολογικής καινοτομίας προϊόντων
και διαδικασιών και της μη τεχνολογικής καινοτομίας (οργάνωσης και εµπορίας).
Για παράδειγμα, τα πιστοποιητικά ISO ή η εισαγωγή συστημάτων διαχείρισης και
ελέγχου ποιότητας είναι τεχνολογική καινοτομία µόνο όταν συνδέονται άµεσα µε
την εισαγωγή νέων ή σηµαντικά βελτιωµένων διαδικασιών. Η δημιουργία μίας
απλής ιστοσελίδας µε πληροφορίες, χωρίς on-line νέες και πρωτότυπες υπηρεσίες
δεν αποτελεί καινοτομία. Αν υπάρχουν οι πρωτότυπες υπηρεσίες τότε αποτελεί
παράδειγμα μη τεχνολογικής καινοτομίας. Επίσης, οι οργανωτικές καινοτομίες
θεωρούνται τεχνολογικές µόνο στην περίπτωση που βασίζονται σε νέες
τεχνολογικές εφαρμογές και επιφέρουν μετρήσιμες αλλαγές στην απόδοση, για
παράδειγμα αύξηση στην παραγωγικότητα ή στις πωλήσεις.
Ένα σηµαντικό κριτήριο για όλα τα είδη καινοτομίας είναι ότι πρέπει να περιέχουν
µία σηµαντική αλλαγή / διαφοροποίηση στα υπάρχοντα προϊόντα (αγαθά ή
υπηρεσίες), τις διαδικασίες, τις µεθόδους εµπορίας ή τις οργανωτικές δοµές και
πρακτικές της επιχείρησης. ∆εν είναι λοιπόν καινοτομία αλλαγές, οι οποίες έχουν
µικρή σηµασία ή εμβέλεια ή δεν επιφέρουν ικανό βαθµό νεωτερισμού στην
επιχείρηση, όπως διακοπή χρήσης µίας διαδικασίας, µεθόδου εµπορίας ή
εµπορικής εκμετάλλευσης ενός προϊόντος, αλλαγές προερχόμενες αποκλειστικά
από µεταβολές των τιµών των παραγωγικών συντελεστών, απλή αντικατάσταση ή

28. αναβάθμιση ενός προϊόντος ή διαδικασίας ή συσκευασίας, παραγωγή επί
παραγγελία, εποχιακές και άλλες κυκλικές μεταβολές.
Κλιματική αλλαγή
Με τον όρο κλιματική αλλαγή αναφερόμαστε στη μεταβολή του παγκοσμίου
κλίματος και ειδικότερα σε μεταβολές των μετεωρολογικών συνθηκών που
εκτείνονται σε μεγάλη χρονική κλίμακα. Τέτοιου τύπου μεταβολές περιλαμβάνουν
στατιστικά σημαντικές διακυμάνσεις ως προς τη μέση κατάσταση του κλίματος ή τη
μεταβλητότητά του, που εκτείνονται σε βάθος χρόνου δεκαετιών ή περισσότερων
ακόμα ετών. Οι κλιματικές αλλαγές οφείλονται σε φυσικές διαδικασίες, καθώς και
σε ανθρώπινες δραστηριότητες με επιπτώσεις στο κλίμα, όπως η τροποποίηση της
σύνθεσης της ατμόσφαιρας. Στη Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τις
Κλιματικές Μεταβολές (UNFCC), η κλιματική αλλαγή ορίζεται ειδικότερα ως η
μεταβολή στο κλίμα που οφείλεται άμεσα ή έμμεσα σε ανθρώπινες
δραστηριότητες, διακρίνοντας τον όρο από την κλιματική μεταβλητότητα που έχει
φυσικά αίτια.
Τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της υπερκατανάλωσης προϊόντων του πρωτογενή
τομέα, της αλόγιστης υπερκατανάλωσης των φυσικών πόρων και την αύξηση του
πληθυσμού της γης υποβαθμίστηκε το φυσικό περιβάλλον με αποτέλεσμα να
υπάρχει μια ανισορροπία μεταξύ των χωρών του ανεπτυγμένου και
αναπτυσσόμενου κόσμου. Παγκόσμιος σκοπός των κρατών, φορέων και συλλόγων
είναι η συνεργασία μεταξύ τους για την αειφόρο ανάπτυξη σε όλα τα γεωγραφικά
επίπεδα και την καταπολέμηση της ανισότητας σε διεθνές επίπεδο. Ταυτόχρονα,
είναι χαρακτηριστικό ότι έχει αναπτυχεί ένα παγκόσμιο κίνημα που ζητά την
ισοκατανομή των περιβαλλοντικών βαρών και την κλιματική δικαιοσύνη.
Κομποστοποίηση

29. Η κομποστοποίηση είναι μια φυσική διαδικασία η οποία μετατρέπει τα οργανικά
υλικά σε μια πλούσια σκούρα ουσία. Αυτή η ουσία λέγεται κομπόστ ή χούμους ή
εδαφοβελτιωτικό.
Η κομποστοποίηση είναι ένας πολύ άμεσος και σημαντικός τρόπος πρόληψης και
ανακύκλωσης. Έχει υπολογιστεί ότι το 35% των οικιακών απορριμμάτων μπορούν
να κομποστοποιηθούν. Η Ελληνική πολιτεία έχει μεριμνήσει για την εκπόνηση
μελέτης που αφόρα οδηγό εφαρμογής προγραμμάτων Διαλογή στη Πηγή &
συστημάτων διαχείρισης των βιοαποβλήτων.
Ως κομποστοποίηση ορίζεται η αερόβια βιολογική (οξειδωτική) διαδικασία
αποικοδόμησης και σταθεροποίησης των οργανικών υλικών, που πραγματοποιείται
υπό τις φυσικές και χημικές εκείνες συνθήκες που ευνοούν τη διαδοχή
συγκεκριμένων θερμόφιλων, θερμοανθεκτικών και μεσόφιλων μικροβιακών
πληθυσμών (Gray et al., 1971; Haug, 1996).Η διαχείριση του οργανικού κλάσματος
με κομποστοποίηση πρέπει να προτιμάται από κάθε άλλη μέθοδο και να έχει την
ακόλουθη ιεράρχηση: 1. Κομποστοποίηση στην πηγή (οικιακή και στις
εγκαταστάσεις μεγάλων παραγωγών) 2. Κομποστοποίηση σε πράσινα σημεία σε
κάθε γειτονιά 3. Δημοτική κομποστοποίηση 4. Περιφερειακή κομποστοποίηση
Διαδικασία κομποστοποίησης
Τα βακτήρια, οι μύκητες και άλλα μικρόβια είναι οι "εργάτες" της
κομποστοποίησης. Αυτοί υποβοηθούνται κι από πολλούς άλλους μεγαλύτερους
οργανισμούς. Κατά τη διάρκεια της κομποστοποίησης, αυτά τα μικρόβια παράγουν
διοξείδιο του άνθρακα (CO2), θερμότητα και νερό καθώς αποικοδομούν τα
οργανικά υλικά του σωρού. Το τελικό αποτέλεσμα είναι το κομπόστ (πλούσιο,
σκούρο, θριφτό και άοσμο), τέλειο λίπασμα για τον κήπο. Για την αποτελεσματική
κομποστοποίηση χρειάζονται:
1. Οργανικό μίγμα υλικών (σε σωστές αναλογίες)
2. Αερισμός
3. Ελεγχόμενη μέγιστη δυνατή σχετική υγρασία
4. Μικρό μέγεθος υλικών
Κομποστοποιήσιμα απορρίμματα
Ενώ ο,τιδήποτε ήταν κάποτε ζωντανό μπορεί να κομποστοποιηθεί, κάποια υλικά
είναι καλύτερα να μείνουν μακριά από τον οικιακό κομποστοποιητή του κήπου.
Όταν λοιπόν επιλέγετε τα υλικά της κομποστοποίησης σας, καλό είναι να
αποφεύγονται:
 Απορρίμματα που προσελκύουν ενοχλητικά ζωύφια
 Άρρωστα ή μολυσμένα από έντομα φυτά
Τα λιπαρά φαγητά, όπως το κρέας και τα τυροκομικά, πρέπει να αποφεύγονται
επειδή προσελκύουν τρωκτικά, σκυλιά, γάτες, μύγες κ.α.. Τα απορρίμματα των

30. σκύλων και των γατών δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται γιατί μπορούν να
μεταδώσουν ασθένειες. Μπορείτε επίσης να αποφύγετε την προσθήκη άρρωστων
φυτών ή φυτών που έχουν προσβληθεί έντονα από έντομα, εκτός αν είστε σίγουροι
για την υψηλή θερμοκρασία του κομποστοποιητή, οπότε αν μείνουν για μεγάλο
χρονικό διάστημα θα διασπαστούν τελείως και δεν θα υπάρξει κάποιο πρόβλημα.
Αυτό ισχύει και για τα αναπαραγωγικά μέρη των φυτών όπως οι ρίζες και οι σπόροι,
τα οποία καλό είναι να αποφεύγονται, εκτός αν η θερμοκρασία του
κομποστοποιητή είναι υψηλή οπότε θα διασπαστούν.
Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τι επιτρέπεται να απορρίπτεται μέσα στον κάδο
κομποστοποίησης και τι όχι.
Πράσινα (πολύ άζωτο)
Καφετιά (πολύς
άνθρακας)
Υπό προϋποθέσεις Όχι
γκαζόν χαρτί κουζίνας Ξύλα κόκκαλα
κλαδέματα, ξερά φύλλα
φλούδες
κορμών
Λεμονόκουπες –
πορτοκαλόφλουδες
απορρίμματα
σκύλων/γατών
φρούτα και λαχανικά άχυρα λάδια
οικιακά φυτά πριονίδια λίπη
φύλλα ξεραμένη χλόη λιπαρές ουσίες
απορρίμματα κουζίνας
π.χ. τσόφλια αβγών,
υπολείμματα καφέ,
φίλτρα γαλλικού καφέ
χαρτοπετσέτες
υπολείμματα από
κρέατα/ψάρια
υπολείμματα από
αφέψημα
στέλεχος
καλαμποκιού
γαλακτοκομικά
φλούδες, κοτσάνια από
φρούτα και λαχανικά
στάχτες σπόρους ζιζανίων
κοπριά ( π.χ. από
αγελάδες, άλογα, κότες
ή κουνέλια)
ψωμί – ζυμαρικά
φύκια ξεπλυμένα από
τα άλατα με νερό|
άρρωστα φυτά
μεταλλικά

31. αντικείμενα
πλαστικά
γυάλινα υλικά
υπολείμματα
μαγειρεμένων
τροφών
Τα μόνα υλικά που απαιτούνται για την παραγωγή οικιακού κομπόστ συνοψίζονται
στα παρακάτω:
 Ειδικός κάδος κομποστοποίησης (με λίγους ή και καθόλου γαιοσκώληκες)
 Λίγο χώμα κήπου ή και καθόλου
 Εργαλεία (ειδικό εργαλείο για ανακάτεμα και αερισμό, σκαλιστήρι,
ποτιστήρι)
 Μικρό καδάκι κουζίνας για τη συλλογή των υλικών στην κουζίνα
Είναι μικροί οικιακοί χειροκίνητοι κομποστοποιητές διαφόρων μεγεθών, ανάλογα
τα άτομα, οι οποίοι πρέπει απαραίτητα να εξασφαλίζουν δυναμική ανάδευση
(Περιστρεφόμενοι), διαχωρισμό των υπολειμμάτων σε φάσεις (Δύο θαλάμων) και
να διαθέτουν μόνωση τουλάχιστον 4 cm ώστε να έχουν την δυνατότητα να
διατηρήσουν σε όλο τον όγκο του κομποστοποιούμενου υλικού θερμοκρασία
μεγαλύτερη των 50˚ C συνεχώς για τουλάχιστον 72 ώρες (Υγιεινοποίηση του
κομπόστ). Αυτοί βέβαια είναι λίγο ακριβότεροι από έναν απλό κάδο κήπου.
Ευρωπαϊκή πρακτική
Στην Ευρώπη υπάρχει ένα μεγάλο ρεύμα κατευθυνόμενο προς την οικιακή
κομποστοποίηση και σε αυτήν στα πράσινα σημεία ανακύκλωσης
/κομποστοποίησης στις γειτονιές, σε μικρούς αυτόματους μηχανικούς
κομποστοποιητές οι οποίοι θα πρέπει όμως να έχουν κατασκευαστικά και
τεχνολογικά την δυνατότητα παραγωγής έτοιμου κομπόστ, δηλαδή να διαθέτουν
σύστημα θρυμματισμού των απορριμμάτων, σύστημα δυναμικής ανάδευσης,
θάλαμο υγιεινοποίησης, θάλαμο ωρίμανσης. Αυτές οι μέθοδοι δεν έρχονται σε

32. αντίθεση με καμία άλλη μέθοδο που μπορεί ενδεχομένως να εφαρμόζει ο εκάστοτε
δήμος. Η Ελλάδα, με Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ 29407/3508/16-12-2002)
εναρμονίστηκε με την κοινοτική οδηγία θέτοντας ως ποσοτικούς στόχους τη μείωση
στα βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα κατά 25%, 50% και 65%, σε σχέση με το 1995,
μέχρι το 2010, το 2013 και το 2020 αντίστοιχα.
Μόλυνση
Γενικά ως μόλυνση χαρακτηρίζεται η οποιαδήποτε παρουσία παθογόνων μικροβίων
είτε σε αντικείμενα κοινής χρήσης είτε ειδικότερα στην επιφάνεια ενός ζωντανού
οργανισμού ή και την είσδυσή τους εντός αυτού.
Οικολογία-Οικολογικά προβλήματα
Οικολογικά προβλήματα ή περιβαλλοντικά προβλήματα ονομάζονται οι
διαταραχές στη γήινη βιόσφαιρα και στο φυσικό περιβάλλον οι οποίες συνηθίζεται
να αποδίδονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Στον βαθμό που τα οικολογικά
προβλήματα απειλούν την επιβίωση ενός πληθυσμού, οδηγούν σε μία οικολογική
κρίση.

33. Στα περιβαλλοντικά προβλήματα συγκαταλέγονται η περιβαλλοντική ρύπανση, η
κλιματική αλλαγή, η τρύπα του όζοντος, η αποδάσωση , η ερημοποίηση, η
εξαφάνιση βιολογικών ειδών, η όξινη βροχή κλπ. Τα οικολογικά προβλήματα άρχισαν
να εμφανίζονται κυρίως μετά τη βιομηχανική επανάσταση, ενώ υπάρχουν
διαφορετικές αντιλήψεις σχετικά με τα αίτια και τους τρόπους αντιμετώπισής τους.
Επιστημονικά διερευνώνται από την οικολογία και την περιβαλλοντολογία, αλλά
κατά τη δεκαετία του 1960 αναδύθηκε το πολύπλευρο οικολογικό κοινωνικό κίνημα
με στόχο την προσπάθεια για την επίλυση των οικολογικών προβλημάτων. Οι
μηχανικοί περιβάλλοντος προσπαθούν να αναπτύξουν τεχνολογικές λύσεις για τα
περιβαλλοντικά προβλήματα (π.χ. ηλεκτρικά αυτοκίνητα, καταλύτες αυτοκινήτου,
συσκευές καθαρισμού αερίων κλπ).
Τομείς Οικονομικής Δραστηριότητας
Τα αγαθά που κατακλύζουν σήμερα τις αγορές όλου του κόσμου προκύπτουν από
τρεις διαφορετικούς τύπους παραγωγής: την πρωτογενή, τη δευτερογενή και την
τριτογενή παραγωγή.
Η Πρωτογενής παραγωγή περιλαμβάνει όλες τις διαδικασίες λήψης διαφόρων
αγαθών από τη φύση στην κατάσταση και στη μορφή που βρίσκονται π.χ. προϊόντα
αλιείας, κυνηγίου και υλοτομίας. Επίσης, περιλαμβάνει και διάφορες διαδικασίες με
τις οποίες ο άνθρωπος παίρνει από τη φύση διάφορα προϊόντα για τη δημιουργία
των οποίων φρόντισε ο ίδιος, δηλαδή τη φυτική παραγωγή (γεωργία) και τη ζωϊκή
παραγωγή (κτηνοτροφία - πτηνοτροφία).
Ο τομέας αυτός της οικονομικής δραστηριότητας ονομάζεται πρωτογενής και είναι
αυτός με τον οποίο κατ' αρχήν και σχεδόν αποκλειστικά ασχολήθηκε ο άνθρωπος
μέχρι τη Βιομηχανική επανάσταση. Στον τομέα αυτό άρχισε ο άνθρωπος την πρώτη
παραγωγική του προσπάθεια με τη συλλογή καρπών, το κυνήγι και την καλλιέργεια
της γης.

34. Σήμερα ο τομέας αυτός της παραγωγής, αν και έχει μικρότερη ποσοστιαία
συμμετοχή στην απασχόληση και στη δημιουργία του Α.Ε.Π. στις ανεπτυγμένες
κυρίως χώρες, εντούτοις εξακολουθεί να είναι πολύ μεγάλης σημασίας, γιατί
προσφέρει βασικά οικονομικά αγαθά που είναι απαραίτητα για τη φυσική-βιολογική
ύπαρξη του ανθρώπου. Σε ορισμένες υπανάπτυκτες χώρες αποτελεί ακόμη τον κύριο
τομέα παραγωγής και απασχολεί το μεγαλύτερο μέρος του εργατικού δυναμικού.
Στην Ελλάδα ο πρωτογενής τομέας παραγωγής εξακολουθεί να έχει μεγάλη σημασία,
παρόλο που η συμμετοχή του στην απασχόληση και στο Α.Ε.Π. μειώνεται σταδιακά
όσο αναπτύσσεται οικονομικά η χώρα.
Δευτερογενής τομέας
Η Δευτερογενής παραγωγή περιλαμβάνει, όλες τις δραστηριότητες του ανθρώπου
με τις οποίες μετασχηματίζει και μετατρέπει τα προϊόντα του πρωτογενούς τομέα με
τεχνητό τρόπο (χρήση τεχνολογίας) σε άλλα διαφορετικής φύσης προϊόντα π.χ.
σιτάρι » αλεύρι » ψωμί, αργό πετρέλαιο » βενζίνες κ.λ.π.
Η δευτερογενής παραγωγή έχει αναπτυχθεί και εξειδικευτεί τόσο πολύ ώστε να μη
χρησιμοποιεί μόνο αυτούσια προϊόντα του πρωτογενούς τομέα (ανεπεξέργαστες
ύλες) αλλά και ημικατεργασμένα ή έτοιμα προϊόντα (όπως εξαρτήματα μηχανών,
υλικά οικοδομών κ.λ.π.) άλλων μονάδων του δευτερογενούς τομέα, στα οποία δίνει
την τελική τους μορφή.
Η δευτερογενής παραγωγή, που ονομάζεται και δευτερογενής τομέας της οικονο-
μίας, περιλαμβάνει τέσσερις μεγάλες ομάδες δραστηριοτήτων:
α) τα ορυχεία, τα μεταλλεία, τα λατομεία, τις αλυκές (δηλ. την εξόρυξη του ορυκτού
πλούτου),
β) τη μεταποίηση,
γ) την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τη διανομή νερού, φυσικού αερίου κ.λ.π.
δ) τις κατασκευές (κατοικίες, τεχνικά έργα κ.ά.).
Στη δευτερογενή παραγωγή συμπεριλαμβάνονται (όπως φαίνεται πιο πάνω) και τα
προϊόντα της εξόρυξης, παρόλο που αυτά τα παίρνουμε από τη φύση και θα μπορού-
σαν να συμπεριληφθούν στα προϊόντα του πρωτογενούς τομέα.
Κατά γενική ομολογία η δευτερογενής παραγωγή αποτελεί τον πιο δυναμικό τομέα
μιας οικονομίας, από την ανάπτυξη του οποίου εξαρτάται η συνολική οικονομική
ανάπτυξη μιας χώρας. Στις πολύ ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες των λεγόμενων
μετα- βιομηχανικών οικονομιών ο δευτερογενής τομέας χάνει την πρώτη θέση ως
προς τη συμμετοχή του στο ΑΕΠ από τον τριτογενή τομέα, δηλ. τις υπηρεσίες γενικά,
των οποίων η ζήτηση αυξάνεται σε βάρος των προϊόντων του πρωτογενούς και του

35. δευτερογενούς τομέα.
Τριτογενής τομέας
Η Τριτογενής παραγωγή περιλαμβάνει τις διάφορες υπηρεσίες, ιδιωτικές και
κρατικές, που χρησιμοποιούνται από τους τελικούς καταναλωτές ή βοηθούν στην
παραγωγή των προϊόντων των δύο άλλων τομέων της οικονομίας. Σε αυτό τον
τομέα οικονομικής δραστηριότητας ανήκουν οι μεταφορές, το εμπόριο, οι τράπεζες,
οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις, οι ελεύθεροι επαγγελματίες (δικηγόροι, γιατροί,
μηχανικοί), οι απασχολούμενοι στον κλάδο αναψυχής (ηθοποιοί, τραγουδιστές) και
στον τουρισμό.
Επίσης, οι κρατικές υπηρεσίες του τριτογενούς τομέα παρέχουν εκπαίδευση, υγεία,
δικαιοσύνη, εσωτερική ασφάλεια, εθνική άμυνα κ.λ,π. δημιουργώντας τα ασφαλή
πλαίσια για τη δραστηριοποίηση όλων των τομέων της οικονομίας και προσφέρουν
διάφορες υπηρεσίες στον πολίτη (υπουργεία, ληξιαρχεία, δημοτικά καταστήματα
κ.λ.π.).
Η συμβολή του τριτογενούς τομέα ποικίλλει ανάλογα με το επίπεδο της οικονομικής
ανάπτυξης μιας χώρας. Όσο αναπτύσσεται μια οικονομία, τόσο αυξάνεται η
συμμετοχή του τριτογενούς τομέα στην απασχόληση και στην παραγωγή.
ΤεταρτογενήςΤομέας
Τομέας των υπηρεσιών πνευματικού χαρακτήρα, όπως διδασκαλία, παροχή
συμβουλών και πληροφοριών,έρευνα.Ο τομέας αυτός είναι σχετικά νέος τύπος της
γνωστικής βιομηχανίας που εστιάζει στην τεχνολογική έρευνα, σχεδιασμό και
εξέλιξη, όπως ο προγραμματισμός ή η βιοχημεία
Επίσης έχει προταθεί και ένας πεμπτογενής τομέας που θα περιλαμβάνει τις μη
κερδοσκοπικές δραστηριότητες.
Οικονομία Κοινωνική
Κοινωνική οικονομία είναι μια αλληλέγγυα οικονομία, είναι ένας άλλος χώρος
οικονομικής δραστηριότητας, πέρα από την ανταγωνιστική οικονομία και μπορεί να
λειτουργήσει συμπληρωματικά για το εισόδημα και την απασχόληση, για την
αντιμετώπιση της ανεργίας, της δυσπραγίας και της φτώχειας.Ως κοινωνική, δεν
αναφέρεται στον κρατισμό και τις υπηρεσίες του κράτους πρόνοιας. Δεν είναι οι
κρατικές επιχειρήσεις. Κοινωνική οικονομία είναι η αλληλέγγυα οικονομία με μη
χρηματικές ανταλλαγές καθώς και οι κοινωνικές επιχειρήσεις κοινωφελούς σκοπού.

36. Η ουσία της κοινωνικής οικονομίας επικεντρώνεται στις υπαρκτές ανάγκες του
παρόντος, ιδιαίτερα όσον αφορά την απασχόληση έχοντας ως αποστολή να
καλύψει τούτες τις ανάγκες όπου κι αν εμφανίζονται επιστρατεύοντας μέσα όπως η
αλληλεγγύη, ο εθελοντισμός και οι δωρεές.
Η άτυπη παραδοσιακή κοινωνική οικονομία της αλληλεγγύης είναι εκείνη των μη
χρηματικών ανταλλαγών. Στις παραδοσιακές αγροτικές οικονομίες υπήρχε πάντοτε
μία άτυπη μορφή ανταλλαγών σε είδος, εργασία και μέσα παραγωγής, που
διευκόλυνε τους χωρικούς στις ανταλλαγές τους που είχαν αντικειμενικά πολύ
περιορισμένα χρήματα. Αντάλλαζαν, έτσι, όχι μόνο προϊόντα, αλλά και χρόνο
εργασίας μεταξύ τους.
Με άλλα λόγια, αναφερόμαστε στον -υπό ευρεία έννοια- τρίτο τομέα της
οικονομίας με τα όρια μεταξύ αυτών να μην είναι πάντοτε ευδιάκριτα. Ο πρώτος
τομέας αφορά στην ιδιωτική εμπορευματική οικονομία, δηλαδή τις επιχειρήσεις
που λειτουργούν με σκοπό το κέρδος. Ο δεύτερος τομέας αφορά στη δημόσια ή
κρατική οικονομία, που το κράτος ή άλλες μονάδες προσφέρουν αγαθά και
υπηρεσίες με αναδιανεμητικό χαρακτήρα.
Ο τρίτος τομέας αφορά στο ευρύ πεδίο της αλληλέγγυας οικονομίας. Είναι μια
οικονομική δραστηριότητα που ξεκινάει «από κάτω». Πρόκειται κατά κύριο λόγο
για μια πρωτοβουλία των πολιτών («οικονομία των πολιτών», δηλαδή από τους
πολίτες και για τις ανάγκες αυτών) που δεν αποσκοπεί στο κέρδος. Πρόκειται με
άλλα λόγια για μια «οικονομία των πραγματικών αναγκών».
Ορισμένα χαρακτηριστικά της τα οποία θα μπορούσαν να αναφερθούν είναι:
α. η εκούσια συμμετοχή των ατόμων και η δημοκρατική έκφρασή τους και
β. η αλληλεγγύη, η οποία αναδεικνύεται από τη λειτουργία στο πλαίσιο της
κοινωνίας και της κάλυψης των αναγκών των πολιτών.
Η κοινωνική οικονομία είναι πολλαπλασιαστής της κοινωνικής υπευθυνότητας,
απέναντι στον κοινωνικό και οικονομικό αποκλεισμό και την υποβάθμιση του
περιβάλλοντος διότι λειτουργεί ως ταμιευτήρας της αλληλεγγύης και των πόρων
που προέρχονται από τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, για να γίνουν επενδύσεις σε
τομείς που είναι κοινωνικά αναγκαίοι, αλλά δεν προσφέρουν ισχυρό κίνητρο
κέρδους για να προσελκύσουν ιδιωτικές επενδύσεις.
Στόχος της κοινωνικής οικονομίας δεν είναι η κατανάλωση ως αυτοσκοπός, αλλά η
κάλυψη καταρχήν βασικών αναγκών μέσω ισοδίκαιης κατανομής των πόρων και
σχέσεων αλληλεγγύης.
Ο ορισμός αυτός καλύπτει ένα ευρύ φάσμα οικονομικών δραστηριοτήτων, από τους
συνεταιρισμούς μέχρι και τα δίκτυα ανταλλαγής. Σήμερα, υπάρχει η θεσμική
κοινωνική οικονομία της αλληλεγγύης μέσω των κοινωνικών επιχειρήσεων του μη
κερδοσκοπικού τομέα που δημιουργεί διαρκή απασχόληση και εισοδήματα για τους
εργαζομένους ή τους συνεταιριζόμενους.
Οργανισμοί Κοινωνικής Οικονομίας

37. Πηγή: socialactivism.gr
Συνεταιρισμοί(Αγροτικοί, Παραγωγικοί κ.τ.λ.π.)
Αλληλοβοηθητικά ταμεία
Εταιρείες λαϊκής βάσης
Σωματεία
Ιδρύματα
Ενώσεις προσώπων άλλων μορφών

38. Πράσινη Ανάπτυξη-Πράσινη Απασχόληση
Η πράσινη ανάπτυξη αναγνωρίζεται σήμερα παγκόσμια, σαν βασική προϋπόθεση
για την αειφορία και τη βιώσιμη ανάπτυξη, μπροστά στην απειλή της οικολογικής
κατάρρευσης του πλανήτη από τις ρυπογόνες δραστηριότητες του ανθρώπου και το
φαινόμενο του θερμοκηπίου. Θεωρείται μάλιστα ως η μόνη λύση για την ριζική
αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που στοχεύει στην πρόληψη, πριν είναι
αργά για την «θεραπεία». Είναι το κλειδί για το μέλλον της οικονομίας, καθώς
συνδυάζει το τερπνόν της οικοπροστασίας, μετά του ωφελίμου της οικονομίας και
της δημιουργίας εκατομμυρίων θέσεων εργασίας.
Σύμμαχος στην πράσινη ανάπτυξη είναι η υψηλή πράσινη τεχνολογία και
τεχνογνωσία που διεισδύει σε όλους τους τομείς της ενέργειας, της παραγωγής
προϊόντων και της παροχής υπηρεσιών. Η πράσινη ανάπτυξη συνδέεται άρρηκτα με
την πράσινη ζήτηση, σε υγιεινά και ωφέλιμα προϊόντα και υπηρεσίες, με την
ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την οικοδιαχείριση του νερού, με
τα βιοκληματικά κτίρια και την εξοικονόμηση ενέργειας, με την πολιτική για τα
πράσινα έργα, για τις πράσινες πόλεις και την ανακύκλωση, με την οικοπροστασία
των δασών και της θάλασσας, με την αξίωση για καθαρό περιβάλλον και υγεία.
Το παγκόσμιο ρεύμα της «πράσινης ζήτησης», ενισχύει σήμερα όσο ποτέ την
«πράσινη επιχειρηματικότητα» και φυσικά την «πράσινη απασχόληση». Το παλαιό
μοντέλο ανάπτυξης υποχωρεί και μαζί του εξαφανίζει εκατομμύρια θέσεις
εργασίας, οδηγώντας αντίστοιχα εκατομμύρια ανθρώπους στην ανεργία και στην
απαξίωση των γνώσεων και δεξιοτήτων τους. Η πράσινη ανάπτυξη αποτελεί τώρα
το κλειδί για την απασχόληση.
ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΙ ΤΟΜΕΙΣ
Τα «πράσινα επαγγέλματα» που αναδεικνύει η πράσινη ανάπτυξη, σχετίζονται με
τους τομείς:
 της ενέργειας: ηλεκτρικές συσκευές και λαμπτήρες εξοικονόμησης
ενέργειας, βιοκλιματικά κτίρια, ηλιακός ηλεκτρισμός, γεωθερμία, βιομάζα,
φυσικό αέριο, φωτοβολταϊκά, κ.α.

39.  της κατοικίας: φυσικά ανακυκλώσιμα υλικά, φιλικά προς το περιβάλλον,
οικολογική δόμηση, αξιοποίηση οικιακών απορριμμάτων, πράσινες στέγες,
πράσινοι ακάλυπτοι χώροι, μικρές αυτόνομες μονάδες βιολογικού
καθαρισμού, κ.α.
 της διατροφής: βιολογικά προϊόντα με σήμανση, περιορισμό κρεατοφαγίας,
αντικατάσταση πολυσυντηρημένων τροφών με φρεσκότερες.
 της υγείας: πρόληψη μέσω διατροφής, αντικατάσταση χημικών φαρμάκων
και φυτοφαρμάκων, χρήση οικοθεραπευτικών μεθόδων και σκευασμάτων,
ολιστικές θεραπείες, κ.α.
 της συσκευασίας: αντικατάσταση πλαστικών συσκευασιών με συσκευασίες
βιολογικής σύνθεσης και ανακυκλώσιμες συσκευασίες.
 της ανακύκλωσης: συγκέντρωση απορριμμάτων σε ειδικούς κάδους,
κομποστοποίηση.
 του τουρισμού: επιλογή προορισμών με οικοτουριστική φυσιογνωμία, με
τοπικά βιολογικά προϊόντα, με ξενοδοχεία και καταστήματα πράσινων
προδιαγραφών, με περιβαλλοντική προστασία.
Η αναδυόμενη πράσινη οικονομία και η προσπάθεια περιορισμού των κλιματικών
αλλαγών, δημιουργούν βαθμιαία μια τεράστια μελλοντική προσφορά
εκατομμυρίων πράσινων θέσεων εργασίας, όπως αναφέρει η πρόσφατη έκθεση του
ΟΗΕ για την πράσινη απασχόληση. Στην ίδια έκθεση αναφέρονται μεταξύ άλλων και
τα εξής: η παγκόσμια αγορά για περιβαλλοντικά προϊόντα και υπηρεσίες
προβλέπεται να διπλασιαστεί από τα 1,37 τρις δολάρια κατ' έτος που είναι τώρα,
στα 2,47 τρις, μέχρι το 2020. Τα μισά από τα παραπάνω προϊόντα και υπηρεσίες
είναι στον τομέα της ενέργειας, ενώ τα υπόλοιπα στα μεταφορικά μέσα, στην
προμήθεια νερού, στην υγιεινή και στη διαχείριση αποβλήτων. Οι τομείς που θα
αποκτήσουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην πράσινη ανάπτυξη είναι οι ανανεώσιμες
πηγές ενέργειας, ο κατασκευαστικός κλάδος, οι μεταφορές και συγκοινωνίες, οι
βασικές βιομηχανίες, η γεωργία και η δασοκομία.
Πολιτικές Προστασίας Περιβάλλοντος
Οι νέες ευκαιρίες που δημιουργούνται στη λεγόμενη «πράσινη οικονομία»,
συμβαδίζουν με τις πολιτικές για την προστασία του περιβάλλοντος και την
ορθολογικότερη χρήση των φυσικών πόρων, τόσο στην Ευρώπη, όσο και στη χώρα
μας. Η πολιτική για το περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη, βρίσκεται στο
επίκεντρο της γενικότερης ανάπτυξης στην Ε.Ε. και βεβαίως αποτελεί βασική
διάσταση της στρατηγικής για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση. Η απόφαση του
Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το 2007 για τη μείωση κατά 20% των εκπομπών διοξειδίου
του άνθρακα και την ισόποση ποσοστιαία αύξηση των ανανεώσιμων πηγών
ενέργειας ως το 2020, αποδεικνύουν και την απόφαση, η Ευρώπη να ηγηθεί στην
καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, στην αντιμετώπιση της πρόκλησης για
ασφαλή, αειφόρο και ανταγωνιστική ενέργεια. Αυτή η κορυφαία πολιτική επιλογή,
αλλάζει σταδιακά το παραγωγικό και αναπτυξιακό μοντέλο και φυσικά και τις
αγορές εργασίας, όλων των χωρών – μελών της Ε.Ε.
Πρότυπο Αναπτυξιακό