1. 1
Przewodnik – Obserwacje Uczestniczące
Projekt: Usługi kulturalne a praktyki kulturowe. Badania lokalnych obiegów kultury
Obszary Wymiary
Instytucje kultury: jak się prezentują jako
potencjalnie ważne przestrzenie kultury, jaki
komunikat wysyłają swoim wyglądem,
stroną internetową, traktowaniem
“klientów”, tekstami wyprodukowanymi
[wśród nich b. ważny kościół
rzymskokatolicki]
1. Jakiego typu ośrodku kultury mieszczą się na terenie
miasta/gminy?
2. Czym się zajmują instytucje kultury znajdujące się na terenie
miasta/gminy? Jaki jest ich profil działalności? Jakiego typu
‘produkty kulturowe’ wytwarzają?
3. Gdzie usytuowana jest siedziba(y) instytucji (Czy jest to
centrum miasta/peryferie), jak wygląda ich dostępność dla
ludzi z okolicy (możliwość dostania się z różnych części
miasta/gminy)?
4. Czy instytucja jest elementem szlaku kulturowego lub częścią
jakiejś większej całości?
5. W jaki sposób instytucja informuje o swojej
aktywności/przedsięwzięciach?
•••• Czy w obrębie lokalizacji lub w samym budynku znajdują
się informacje o aktywności ośrodka? Na ile informacje te są
aktualne?
•••• Czy instytucja posiada stronę internetową? Czy jest ona
aktualizowana na bieżąco? Czy strona jest cyfrową formą
tablicy informacyjnej czy jest platformą interaktywną
umożliwiającą interakcje/kontakt/uczestnictwo/ingerencję
w treści zawarte a stronie?
6. Jak wygląda dostępność instytucji dla lokalnej ludności
(godziny otwarcia, wstęp, możliwość korzystania z oferty,
infrastruktury)? Czy instytucja posiada stałą, codzienną ofertę
dla mieszkańców, czy otwiera się na społeczność tylko przy
okazji jakiegoś wydarzenia, imprezy itp.?
7. Czy jest specjalny system ulg dla osób starszych,
niepełnosprawnych, dzieci i młodzieży…?
8. Czy i jakie organizacje o charakterze wyznaniowym prowadzą
działalność na terenie gminy?
Nieformalne lub słabo sformalizowane
obiegi kultury – jakie można zauważyć, na
czym polegają, kto w nich uczestniczy
1. Czy w mieście/gminie odnaleźć można wydarzenia/działania o
charakterze kulturowym/kontrkulturowym, które są
inicjowane przez niesformalizowane grupy, pojedynczych
aktywistów?
• Co to za wydarzenia?
• Kto je organizuje? Czy są to pojedyncze osoby, czy jakieś
grupy? Czym się charakteryzują? Czy są skupieni wokół
jakiejś przewodniej idei (ekologia, polityka, subkultura,
hobby)?
• Na ile te działania są powszechnie znane wśród
mieszkańców? Jaki jest stosunek mieszkańców do tych
działań? Czy mieszkańcy włączają się w te działania?
• Czy działania te są wspierane/zwalczane przez oficjalne
instytucje kulturalne/władze?
• Czy miejsca te są przystosowane do użytku dla osób
niepełnosprawnych, starszych?
2. Kto uczestniczy w tych działaniach?
3. Czy są one promowane? W jaki sposób?
4. Czy te nieformalne działania/grupy/obiegi kultury dążą do
formalizacji, instytucjonalizacji?

2. 2
Miejsca zgromadzeń “kulturalnych” i
wydarzenia kulturalne, jak je widać, jak je
się ocenia, kto uczestniczy
1. Gdzie w mieście/gminie istnieją miejsca, w których najczęściej
odbywają się wydarzenia kulturalne/najczęściej spotykają się i
przebywają ludzie/występują lokalne biznesy kulturowe
(galerie, artyści uliczni, sklepy z lokalnymi wyrobami itp.)?
• Co to za miejsca? Czy występują w nich jakieś
charakterystyczne punkty? Jaka jest ich specyfika
architektoniczna/przestrzenna?
• W jakim miejscu na terenie gminy/miasta się one znajdują?
2. Jak mieszkańcy oceniają te miejsca? Czy akceptują je jako
miejsce wydarzeń kulturalnych, zgromadzeń itp.?
3. Kto ma dostęp do tych miejsc? Jakie
grupy/instytucje/jednostki mają możliwość korzystania z tych
miejsc, organizować wydarzenia, korzystać z przestrzeni?
4. Czy w mieście/gminie występują konflikty dotyczące tych
miejsc, ich przeznaczenia i sposobu zagospodarowania?
5. Czy istnieją jakieś lokalne media? (charakterystyka)
Biznesy kulturalne/organizacje
pozarządowe – co można o nich stwierdzić,
są dla lokalnej społeczności, czy oferta na
przyjezdnego, klienta zewnętrznego
1. Czy na terenie miasta/gminy istnieją osoby/formy prowadzące
komercyjną działalność kulturową?
• Co to za osoby/firmy? Jaki jest profil działalności?
• Czy działalność wiąże się z kulturą lokalną? Z jaką
sferą/częścią kultury lokalnej się wiąże?
• Do jakiej estetyki odwołuje się działalność (kultura
ludowa/kultura formalna[‘wyższa’]/kultura popularna)?
• Czy osoba/firma działa tylko na rynku lokalnym, czy szerzej?
• Do kogo skierowana jest oferta? Czy odbiorcami są
członkowie społeczności lokalnej? Czy biznes nastawiony
jest na turystów? Które nastawienie jest dominujące?
2. Czy na terenie miasta/gminy funkcjonują organizacje
pozarządowe (fundacje, stowarzyszenia, organizacja powstałą
na mocy umowy Państwo-Kościół)?
• Ile jest organizacji pozarządowych?
• Jakie jest ich główny obszar działania?
• Czy któreś z nich działają w obszarze kultury? Które?
• Czy działania organizacji są nastawione na potrzeby
społeczności lokalnej? Czy odbiorcami są również ludzie
spoza regionu? Co to za grupy?
• Na ile informacja o działalności tych organizacji jest
dostępna dla społeczności lokalnej?
• Czy organizacje pozarządowe są aktorami kultury? Czy
inicjują, organizują, wspierają działania kulturalne? Na
jakich polach, z kim współpracują?
• Jaki jest udział NGOsów stricte lokalnych, a jaki filii
organizacji o większym zasięgu?
Miejsca-symbole organizujące przestrzeń,
będące odniesieniem, żywą legendą,
miejscem odrywania lokalności bądź
tożsamości, w tym miejsca pamięci
1. Czy na terenie miasta/gminy istnieją miejsca szczególnie
istotne dla społeczności lokalnej/konkretnych grup
mieszkańców?
2. Co to za miejsca? Dlaczego są istotne? Do czego się odwołują
(historia, lokalna kultura/tradycja/specyficzne obiekty? Dla
kogo i dlaczego są one ważne?
3. Co symbolizują, jakie wywołują skojarzenia? Z jakimi
wydarzeniami można je powiązać?
4. Jakie są cechy charakterystyczne tych lokalizacji (architektura,
układ przestrzenny, dostępność)?
5. Kto korzysta z tych przestrzeni?
6. Jakie rytuały odbywają się wokół których z powyższych
miejsc?
7. Czy miejsca pamięci wpisane są w lokalną

3. 3
tradycję/kulturę/sztukę? Czy ich symbolikę można odnaleźć w
architekturze/logo instytucji lokalnych/organizacji?
Jak naturę przetwarza się w kulturę: ofertę
turystyczną bądź symbolikę lokalną
1. Czy w mieście/gminie wykorzystuje się obiekty/walory
przyrodnicze do promowania regionu?
2. Jakiego typu są to obiekty (przyroda ożywiona/nieożywiona)?
3. Czy są to obiekty zorganizowane/’przetworzone’ czy
naturalne?
4. W jaki sposób wykorzystuje się te walory/obiekty?
5. Czy walory/obiekty przyrodnicze stanowi produkt/część oferty
turystycznej/rozrywkowej?
6. Czy obiekty/walory przyrody wpisane są w lokalną
tradycję/kulturę/sztukę? Czy ich symbolikę można odnaleźć w
architekturze/logo instytucji lokalych/organizacji?