Gra terenowa przygotowana w ramach XIII Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego (2011).

1. OLKUSZ2
gra terenowa

2. 2

3. 3
Zasady Gry
1. Gra jest rozgrywana na terenie olkuskiej starówki.
2. Uczestnicy mogą grać indywidualnie lub zespołowo, przy czym zespół może liczyć nie więcej niż
5 osób.
3. Każdy uczestnik Gry lub zespół otrzymuje „Instrukcję” do Gry. „Instrukcja” zawiera zadania, które
należy wykonać, oraz schematyczną mapę, którą należy uzupełnić informacjami.
4. Uczestnicy rozwiązują zadania – zdobywają informacje, zamieszczone na tablicach lub odczytywane
z terenu.
5. Uczestnicy Gry muszą odwiedzać punkty Gry w określonej kolejności – następujące po sobie zadania
wynikają z poprzednich.
6. Uczestnicy są zobowiązani oddać uzupełnioną „Instrukcję” do Gry oraz zdobyte fanty na mecie.
7. Zwycięzcą zostaje każdy uczestnik Gry lub zespół, który poprawnie wykona wszystkie zadania,
uzupełniając „Instrukcję”.
8. Czas potrzebny na rozegranie gry to ok. 1,5–2 godziny.

4. 4
Bazylika kolegiacka pw. św. Andrzeja
[ul. Szpitalna 1]
ZADANIE 1
Zanim wejdziesz do kościoła
drzwiami w południowym murze,
porozglądaj się dokoła,
potem skieruj wzrok ku górze.
Gmerku, co tam wbudowany,
nie dostrzegą tylko gapy.
Ty przerysuj go ze ściany
na kółeczko swojej mapy.
ZADANIE 2
Z krwi i kości był Polakiem,
gwarkiem olkuskim pierwszej wody.
Maciej Słowak nie był Słowakiem,
to rzecz pewna, oczywista.
Na to są dowody
w bazylice św. Andrzeja,
gdzie epitafium z gmerkiem
jest tegoż dobrodzieja.
Ty, w zapale swego talentu
przerysuj gmerk na mapę,
żeby mocy nabrał
ważnego dokumentu.
GMERK – znak osobisty i
rodzinny polskich
mieszczan, stempel
wytwórczy na wyrobach
rękodzieła, rzemiosła,
budowlach, będący
znakiem rozpoznawczym
EPITAFIUM – napis
nagrobkowy; płyta,
tablica z napisem ku czci
zmarłego

5. 5
ZADANIE 3
Poliptykowi poświęć chwilę,
cenny zabytek wart jest tego.
Policz i zapisz potem, ile
obrazów składa się na niego.
Dzwonnica
[obok bazyliki]
ZADANIE 1
Dawniej większość budowli wznoszono z kamienia,
ale rodzaj kamienia nie jest bez znaczenia.
Z piaskowca olkuskiego dzwonnica wzniesiona,
ma on też inną nazwę – zapisz, jak brzmi ona.
(Jeśli pragniesz, to krótką podpowiedź dostarczę:
nazwa jego pochodzi od dawnej wsi – Parcze).

6. 6
ZADANIE 2
Piaskowiec ten, z którego są mury dzwonnicy,
napotkać można również w bliskiej okolicy.
Stawiano zeń filary, mury i portale,
szukaj, gdzie występuje – nietrudne to wcale.
NOTATKI:
1.
2.
3.
Kaplica św. Jana Kantego
[obok bazyliki]
ZADANIE
Oto kaplicy ściana frontowa.
Wejście uczelni herb wieńczy ładnie.
Tam i Jan Kanty profesorował.
Zapisz jej nazwę, jeśli odgadniesz.

7. 7
Baszta i mury obronne
[ul. Basztowa]
ZADANIE
Baszta z parczewskich kamieni,
niczym panna młoda,
ciągle się rumieni.
To nic, że po liftingu –
uroda sprzed wieków
robi wrażenie
na każdym człowieku.
Musisz teraz śmiało
zerknąć w spód tej panny,
po łapach dostanie
kto będzie zachłanny.
Baszta,
kiedyś wieża bramna,
miała pewną tajemnicę,
jak to panna.
Wreszcie ktoś pojętny
odkrył sekret –
jej nieskromne fundamenty.
Teraz nam prorokuj,
w którym to się stało roku.

8. 8
Muzeum Afrykanistyczne im. dr. Bogdana Szczygła
[ul. Szpitalna 32]
ZADANIE 1
„Błękitni jeźdźcy” – plemię nomadów z Sahary –
przemierzają pustyni niezmierne obszary.
Naród jest to rycerski, dumny, tajemniczy,
historia jego wiele tysięcy lat liczy.
W muzeum poznać możesz życie tego ludu,
więc zapisz jego nazwę. Zgadniesz ją bez trudu.
ZADANIE 2
Nie wiem, czy słyszeli o Olkuszu,
jedno jest pewne,
w jednym, czarnym palcu
mają wiedzę o Syriuszu.
Inne gwiazdy
to też pikuś mały, nie mówiąc już o tym,
że dorobek trwały
mają artystyczny.
Stroje, rzeźby
i maski tajemne,
na to wszystko
spojrzeć jest przyjemnie
w olkuskim muzeum.
Dla tych, co wytrwali,
jedno więc pytanie:
jakie czarne plemię
zamieszkuje Mali?

9. 9
ZADANIE 3
Nie jest z Rio, brawo
że wiedziałeś.
Nie wenecka
ani teatralna.
Zwykła maska z Mali
z niezwykłą twarzą.
O takiej twarzy
niektórzy marzą.
Spełnij marzenie
bez żadnych warunków
i maskę kanaga
dokończ na mapie, na rysunku.
Muzeum Twórczości Władysława Wołkowskiego – Dworek Machnickich
[ul. Szpitalna 32]
ZADANIE
Wiklina, sznurek, drewno – zwykłe materiały,
a artysta potrafi stworzyć z nich świat cały.
Szumią husarskie skrzydła, fale łódź kołyszą,
a oprócz rzeźb z wikliny nieopodal wiszą
ze sznura konopnego na drewnianej ramie
kompozycje przedziwne – uwierzcie, nie kłamię.
Tak piękne, że człek oka oderwać nie może:
tu bije dzwon Zygmunta, tam znów szumi zboże.
Napisz, jak twórca nazwał te niezwykłe dzieła.
Przepięknie stroją ściany – stąd się nazwa wzięła.

10. 10
Rzeźba rycerza
[ul. Krakowska]
ZADANIE
W miejscu, gdzie ponoć dawniej była miejska brama,
stoi rycerz, o jakim marzy każda dama.
Na tarczy jest oparty, halabarda w dłoni –
tak przed atakiem wroga miasto swoje chroni.
Uważnie patrz wokoło – oto trudność cała –
I zapisz nazwę bramy, co tu ongiś stała.
Panorama miasta z przełomu XVI w.
[róg ul. Augustiańskiej i Kościuszki]
ZADANIE
Stara panorama Srebrnego Olkusza
dziwnie fascynuje, trochę nawet wzrusza.
Widać na niej farę, kościół Augustianów,
kamienice, rynek. Teraz się zastanów,
którego z istotnych dla miasta budynków
od lat prawie dwustu nie ma już na rynku.
Nim uronisz łezkę za zabytkiem rzadkim,
to wpisz jego nazwę w odpowiednie kratki.

11. 11
Nieistniejący klasztor Augustianów
[ul. Augustiańska]
ZADANIE
Proszę Pań i Panów,
pod jakim był wezwaniem
kościół Augustianów?
Muzeum Pożarnictwa Ziemi Olkuskiej
[ul. Floriańska 5]
ZADANIE
Zawsze z pomocą śpieszyć gotowa.
Kto? Straż pożarna, czyli ogniowa.
A chlubi się tym dziś strażak chwat,
że ta olkuska ma 500 lat.
Wiesz, jakie kiedyś nosiła miano?
Zapisz – w muzeum nazwę podano.

12. 12
„Kamienica z aniołkiem”
[Rynek 29]
ZADANIE
Złożył się na to powodów szereg,
że to, co było w rynku parterem,
jest już piwnicą, częścią podziemi.
I ze zdumienia stajemy niemi,
słysząc, że chodził po rynku gwarek
niżej niż my dziś o metrów parę.
Czy wiesz, o ile? Zapisz koniecznie.
I wiedz – w podziemiach nie jest bezpiecznie!
„Błękitna kamienica”
[Rynek 25]
ZADANIE
W zasadzie
gmerk znajdziesz
na fasadzie
olkuskiego budynku.
Wyciągnij pióro,
notes oprzyj na tynku
i będąc tak historii blisko,
spisz właściciela imię i nazwisko.
I to wszystko.

13. 13
Muzeum Regionalne PTTK
[Rynek 20]
ZADANIE 1
To, co Wam opowiem – prawda, nie legenda,
żył ongi w Olkuszu Stanisław Amenda;
Był to żupnik* sławny w całej okolicy,
mieszczanin bogaty, fundator kaplicy.
Gmerk jego w muzeum odnaleźć – nie sztuka.
Gdzie go już widziałeś? Na mapie poszukaj.
ZADANIE 2
Wiedzą o tym w Olkuszu nawet małe dzieci,
że w czasie, gdy panował nam król Zygmunt III,
działała w naszym mieście królewska mennica.
Sprawdź, w jakich latach – o tym powie Ci tablica,
co o historii miasta pięknie opowiada.
Daty zapisz na mapie – oto moja rada.

14. 14
ZADANIE 3
W narożniku rynku stoi kamienica,
której przywrócono piękny polski dach.
Ponoć, goszcząc tutaj, król się nią zachwycał
i zawołał głośno na jej widok „ach!”.
Podziwiamy piękno kamieniczki wciąż,
tak jak (zapisz który) wielki władca nasz,
z obcej ziemi Anny Jagiellonki mąż,
a jego nazwisko bardzo dobrze znasz.
ZADANIE 4
W muzeum zatrzymaj się chwilę w zadumie,
jak różnie się wiodło kopalniom i miastu.
A potem przerysuj na mapkę – jak umiesz –
herb tego Olkusza sprzed lat stu trzynastu.

15. 15
Kamienica „Pod wisielcem”
[Rynek 16]
ZADANIE 1
To kolejne zadanie – ciekawe jest wielce.
Dotyczy kamienicy zwanej Pod wisielcem.
Skąd ta nazwa ponura, dociekać nie mamy,
bo nas interesuje tylko portal bramy
zdobiący kamienicę. Z jakiego kamienia?
Napisz. Nie po raz pierwszy (lub po raz kolejny) masz z nim do czynienia.
ZADANIE 2
Ten portal przeniesiono (nie wiemy o tym wiele)
z bliskiego kamienicy klasztoru przy kościele.
Niestety te obiekty przed laty rozebrano.
Zapisać trzeba, jakie ów klasztor nosił miano.
ZADANIE 3
Znawca i laik – każdy docenia
gotyckie dzieło sztuki z kamienia,
podziwu godne w każdziutkim calu.
Przenieś na mapkę wzory z portalu.

16. 16
Dawny budynek starostwa / miejsce Mennicy Królewskiej
[róg Rynku i ul. Basztowej]
ZADANIE
No i proszę,
kiedyś w Olkuszu
BITO szelągi, trojaki,
talary i grosze.
W tym akcie przemocy
wybito dwóch królów,
obyło się to jednak
bez zbytniego bólu.
Któryż to władca
miał szczęście,
tuż przy Ratuszu
BITY być w Olkuszu?
1.
2.

17. 17
Urząd Stanu Cywilnego
[Rynek 2]
ZADANIE
A to ci fortel uczynił niezwykły,
mieszczanin olkuski
do wesołości przywykły
być może.
Cóż on ma z tego,
że tak przylgnął
do Urzędu Stanu Cywilnego?!
Jego gmerk z urzędowej ściany
wrysuj do mapy.
Gdy to uczynisz –
Amor Cię nie przegapi.

18. 18
Magistrat
[Rynek 1]
ZADANIE
Czym się różnią dwa herby, niech zagadką będzie.
Pierwszy znajdziesz w muzeum, drugi na Urzędzie
Miasta i Gminy Olkusz. Patrz uważnie,
zapisuj te różnice – ponoć są aż trzy.
RÓŻNICE:
1.
2.
3.

19. 19

20. 20
Projekt Twarze Małopolski. XIII Dni Dziedzictwa Kulturowego realizowany przez Małopolski Instytut Kultury jest
współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata
2007–2013 oraz ze środków Województwa Małopolskiego.
współpraca:
teksty:
Barbara Sudoł – Bazylika kolegiacka pw. św. Andrzeja, zad. 1, zad. 3, Kaplica św. Jana Kantego, Panorama
miasta z przełomu XVI w., Muzeum Pożarnictwa Ziemi Olkuskiej, „Kamienica z aniołkiem”, Muzeum Regionalne
PTTK, zad. 3, zad. 4, Kamienica „Pod wisielcem”, zad. 2, zad. 3;
Ewa Pogan – Dzwonnica, zad.1, zad. 2, Muzeum Afrykanistyczne im. dr. B. Szczygła, zad. 1, Muzeum Twórczości
W. Wołkowskiego, Rzeźba rycerza, Muzeum Regionalne PTTK, zad. 1, zad. 2, Kamienica „Pod wisielcem”, zad. 1,
Magistrat;
Jacek Majcherkiewicz – Bazylika kolegiacka pw. św. Andrzeja, zad. 2, Baszta i mury obronne, Muzeum
Afrykanistyczne im. dr. B. Szczygła, zad. 2, zad. 3, Nieistniejący klasztor Augustianów, „Błękitna kamienica”,
Dawny budynek starostwa / miejsce Mennicy Królewskiej, Urząd Stanu Cywilnego.
opieka merytoryczna: Karolina Fidyk
koncepcja graficzna projektu Twarze Małopolski. XIII Dni Dziedzictwa Kulturowego: Agnieszka Buława-Orłowska
© by MIK, Kraków 2011