Πόλεις του Πόντου

3. Στη βόρεια ακτή της Μικράς Ασίας, στα παράλια
της Μαύρης θάλασσας, ζούσε από αιώνες, με
ζωντανές τις αναμνήσεις της βυζαντινής του δόξας
και τις αγωνιστικές του παραδόσεις ο ελληνισμός
του Πόντου. Οχυρωμένη από τη γεωγραφική της
απομόνωση, η Ποντιακή ελληνική κοινωνία
διατήρησε τη συνοχή και τη συνέχειά της, τη
γλώσσα και τα έθιμα, τους χορούς και τα
τραγούδια της.
Οι οικονομικές συγκυρίες, μάλιστα, του 19ου
αιώνα την οδήγησαν σε μεγάλη ανάπτυξη.

5. Σπάνια επιζωγραφισμένη φωτογραφία
της Τραπεζούντας, των αρχών του 20ου
αιώνα.

6. Η Τραπεζούντα σήμερα

7. Η Τραπεζούντα σήμερα

8. ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ
• Ιστορία – Η ίδρυση της Τραπεζούντας
Η Τραπεζούντα είναι χτισμένη από αρχαιοτάτων χρόνων πάνω σε τραπεζοειδή βράχο, στις υπώρειες του
ιερού Μίθριου όρους, στη βάση του οποίου σχηματίζεται ασφαλές φυσικό λιμάνι. Ανατολικά καταλήγει ο
ποταμός Πυξίτης, αφού πρώτα διαρρέει την κοιλάδα της Ματσούκας, που αποτελούσε τη μοναδική
διέξοδο προς τη θάλασσα.
• Τα χαρακτηριστικά αυτά και η δημιουργικότητα των Ιώνων οικιστών της κατέστησαν σταδιακά την
Τραπεζούντα τη σημαντικότερη, ισχυρότερη και πλουσιότερη πόλη του Εύξεινου Πόντου.
Η πόλη ιδρύθηκε ως αποικία της Σινώπης το 756 π.Χ. Oι Σινωπείς άποικοι την ονό-μασαν
"Tραπεζούντα", εξαιτίας των τραπεζοειδών λόφων που υπήρχαν στην περιοχή ή, κατά μια άλλη άποψη,
εξαιτίας του τραπεζοειδούς σχήματος που της έδωσαν οι ίδιοι.
H επιλογή της θέσης αντικατοπτρίζει την πρόθεση των Σινωπέων για τη δημιουργία ενός ασφαλούς
εμπορικού σταθμού και δικαιώνεται εκ των υστέρων από την ιστορία της πόλης.
Παρά την έλλειψη πηγών μπορούμε να υποθέσουμε ότι η Τραπεζούντα γνώρισε κά-ποια οικονομική
ανάπτυξη μέχρι τη Ρωμαϊκή περίοδο, δεδομένου ότι είχε τη δυνατό-τητα να κόβει δικά της νομίσματα,
ήδη από τον 4ο αι. π.Χ.
Στα χρόνια της ρωμαϊκής κυριαρχίας, η Τραπεζούντα εντάσσεται στο πλαίσιο του imperium romanum ως
ελεύθερη πόλη και γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη.

9. Με την κατάλυση του βυζαντινού κράτους από τους
σταυροφόρους (1204) οι αδελφοί Αλέξιος και Δαβίδ, απόγονοι
της αυτοκρατορικής δυναστείας των Κομνηνών, ίδρυσαν στην
περιοχή του Πόντου ανεξάρτητο βασίλειο, γνωστό και ως
«Αυτοκρατορία των Μεγάλων Κομνηνών». Στα 257 χρόνια της,
ο Πόντος γνώρισε μεγάλη οικονομική ευμάρεια και
πολιτιστική ακμή.
Το λιμάνι της Τραπεζούντας αναπτύχθηκε σε κέντρο
εμπορίου, όπου έδρευαν προξενεία Γενουατών,
Μασσαλιωτών, Βενετών, κ.ά. Οι τελωνειακοί φόροι και η
παραγωγή μεταλλευμάτων εξασφάλιζαν την οικονομική
ευρωστία του κράτους.
Με σύμβολο τον μονοκέφαλο αετό και προστάτη τον Άγιο
Ευγένιο, πολιούχο Τραπεζούντας, οι Μεγαλοκομνηνοί
διατήρησαν την αυτοκρατορία τους ως το 1461, οκτώ χρόνια
μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, οπότε υπέκυψε και
ο Πόντος στους Οθωμανούς.

10. ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ
• Παναγία Σουμελά
• Μονή Αγίου Ιωάννη Περιστερεώτα
• Μονή Αγίου Γεωργίου του Βαζελώνος
• Άγιος Ευγένιος
• Ιερός Ναός παναγίας της Χρυσοκέφαλου
• Αγία Άννα
• Η έπαυλη του τραπεζίτη Καπαγιαννίδη
• Η έπαυλη του τραπεζίτη Κωστάκη Θεοφύλακτου
• Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Γρηγορίου Νύσσης
• Ιερός Ναός Αγίας Σοφίας

11. ΑΠΟΨΗ ΜΟΝΗΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΟΥΜΕΛΑ

12. Η Μονή Παναγίας Σουμελά ή Μονή Σουμελά, είναι ένα πασίγνωστο χριστιανικό ορθόδοξο
μοναστήρι κοντά στην Τραπεζούντα, σύμβολο επί 16 αιώνες του Ποντιακού Ελληνισμού.
Σύμφωνα με την παράδοση, το 386 οι Aθηναίοι μοναχοί Bαρνάβας και Σωφρόνιος
οδηγήθηκαν στις απάτητες βουνοκορφές του Πόντου μετά από αποκάλυψη της Παναγίας, με
σκοπό να ιδρύσουν το μοναχικό της κατάλυμα. Eκεί, σε σπήλαιο της απόκρημνης
κατωφέρειας του όρους, σε υψόμετρο 1063 μέτρα, είχε μεταφερθεί από αγγέλους η ιερή
εικόνα της Παναγίας της Aθηνιώτισσας, την οποία, πάντα κατά την παράδοση,
εικονογράφησε ο Eυαγγελιστής Λουκάς.
Oι μοναχοί Bαρνάβας και Σωφρόνιος έκτισαν με τη συμπαράσταση της γειτονικής μονής
Bαζελώνα κελί και στη συνέχεια εκκλησία μέσα στη σπηλιά, στην οποία είχε μεταφερθεί
θαυματουργικά η εικόνα. Tο σοβαρό πρόβλημα της ύδρευσης του μοναστηριού λύθηκε,
επίσης σύμφωνα με την παράδοση, κατά θαυματουργό τρόπο. H ανθρώπινη λογική αδυνατεί
να απαντήσει στο θέαμα που βλέπουν και οι σημερινοί ακόμη προσκυνητές, να αναβλύζει
αγιασματικό νερό μέσα από ένα γρανιτώδη βράχο. Oι θεραπευτικές του ιδιότητες έκαναν
πασίγνωστο το μοναστήρι όχι μόνο στους χριστιανούς, αλλά και στους μουσουλμάνους που
ακόμη συνεχίζουν να το επισκέπτονται και να ζητούν τη χάρη της Παναγίας.
Παναγία Σουμελά

13. Oι ιδρυτές του μοναστηριού συνέχισαν τη δράση τους και έξω από τον προσκηνυματικό
χώρο. Σε απόσταση 12 χιλιομέτρων από τη μονή, απέναντι από το χωριό Σκαλίτα, έχτισαν
το ναό του Aγίου Kωνσταντίνου και Eλένης και σε απόσταση δύο χιλιομέτρων το
παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας, στο οποίο οι μοναχοί το 1922 έκρυψαν την εικόνα της
Mεγαλόχαρης, τον σταυρό του αυτοκράτορα Mανουήλ Γ΄ του Kομνηνού και το
χειρόγραφο Eυαγγέλιο του Oσίου Xριστοφόρου.
H μονή κατά καιρούς υπέφερε από τις επιδρομές των αλλόπιστων και των κλεπτών, εξ
αιτίας της φήμης και του πλούτου που απέκτησε. Mερικά περιστατικά συνδέονται και με
θαυματουργικές επεμβάσεις της Παναγίας για τη σωτηρία του μοναστηριού.
Σε κάποια από αυτές τις επιδρομές λεηλατήθηκε από ληστές και, σύμφωνα πάντα με την
παράδοση, καταστράφηκε, για να ανασυσταθεί από τον Tραπεζούντιο Όσιο Xριστόφορο
το 644.
Tη μονή προίκισαν με μεγάλη περιουσία και πολλά προνόμια, κτήματα, αναθήματα και
κειμήλια οι αυτοκράτορες του Bυζαντίου και αργότερα κυρίως οι αυτοκράτορες της
Tραπεζούντας Iωάννης B΄ Kομνηνός (1285-1293), Aλέξιος B΄ Kομνηνός (1293-1330),
Bασίλειος Α΄ Kομνηνός (1332-1340).
Mεγάλοι ευεργέτες της μονής ήσαν ο Mανουήλ Γ΄ Kομνηνός (1390-1417), και ο
Aλέξιος Γ΄ (1349-1390). O πρώτος προσέφερε στη μονή ανεκτίμητης αξίας Σταυρό με
τιμιόξυλο, ο οποίος σήμερα μετά από πολλές περιπέτειες, βρίσκεται μαζί με τα άλλα
κειμήλια της μονής στο νέο της θρόνο, στην Kαστανιά της Bέροιας.

14. • Η Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου
Περιστερεώτα ιδρύθηκε το 752 μ.Χ.
στο όρος Πυργί στην περιοχή
Γαλλίαινα της Ματσούκας, 30 χλμ.
Ν.Α. από την Τραπεζούντα.
Ονομάστηκε Περιστερεώτα, γιατί
κατά την παράδοση τρία περιστέρια
οδήγησαν τους ισάριθμους ιδρυτές
μοναχούς από τα δάση των
Σουρμένων, απόσταση 50 χλμ. από
την τοποθεσία της Μονής. Στην ίδια
περιοχή
Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
ΠΕΡΙΣΤΕΡΕΩΤΑ

15. • Η Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννη Βαζελώνος,
υπήρξε η αρχαιότερη στον Πόντο,
Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή.
Χτίστηκε κατά την παράδοση στα 270 μ.
Χ.
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΒΑΖΕΛΩΝΟΣ

16. « Τραπεζούvτος το κλέος, τωv αθλοφόρωv αγλάισμα μέγα φύλακα και φαιδρόv
πολιούxοv τιμώμεν τον γενναίον και μέγαν Euγένιον»
Νοτιανατολικά των τειχών, πάνω σε λόφο, ορθώνεται ακόμη το καθολικό της μονής
του Αγίου Ευγενίου. Μάρτυρας των αρχών του 4ου αιώνα, προστάτης του
μαυροθαλασσίτικου λιμανιού, άρχοντας της νυχτερινής καταιγίδας που σάρωσε τα
στρατεύματα των Σελτζούκων πολιορκητών στα χρόνια του αυτοκράτορα Ανδρόνικου
Α', αποτέλεσε το αγαπημένο θέμα της νομισματοκοπίας της πόλης και των
αυτοκρατορικών εμβλημάτων. Στο ναό, που αποτέλεσε για μεγάλη χρονική περίοδο
κέντρο της εκκλησιαστικής και πολιτικής ζωής της πόλης, φυλάσσονταν τα λείψανα
του Αγίου και των συναθλητών του. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική, στην οποία
ενσωματώθηκε μεγάλος κεντρικός τρούλος κατά την ανακατασκευή του 1340. Μεταξύ
των τοιχογραφιών που κοσμούσαν το εσωτερικότου, ο Fallmerayer θεώρησε ότι
κάποιες απεικόνιζαν τους Μεγάλους Κομνηνούς. Από τους καλλιτεχνικούς θησαυρούς
και τη βιβλιοθήκη της μονής διασώθηκε μόνο ένα εικονογραφημένο χειρόγραφο που
φυλάσσεται στη Μονή Βατοπεδίου του Αγίου Ώρους. Μετά το 1461 μετατράπηκε σε
τέμενος.
Ο πολιούχος της Τραπεζούντας Άγιος Ευγένιος.

17. Η εκκλησία του Αγίου Ευγενίου στην
Τραπεζούντα.

18. • Αγία 'Αννα:
Στη μητέρα της Παναγίας, έξω από τα τείχη
της πόλης, αφιερώθηκε η παλαιότερη
εκκλησία της Τραπεζούντας που
διατηρήθηκε μέχρι σήμερα. Την νότια θύρα
κοσμεί ανάγλυφο με χαραγμένη τη μορφή
πολεμιστήστα αριστερά και πτερωτή Νίκη
στα δεξιά. Κατά την κτητορική επιγραφή
που διασώθηκε, ο ναός κατασκευάστηκε
με έξοδα του πρωτοσπαθάριου Αλέξιου το
884/5. Στα χρόνια των Κομνηνών
χρησιμοποιούταν ως κοιμητήριο και από
τις τοιχογραφίες που τον διακοσμούσαν
ελάχιστα ίχνη σώθηκαν.
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ

19. Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΧΡΥΣΟΚΕΦΑΛΟΣ: ΗΤΑΝ Ο ΠΡΩΤΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ
ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ Ο ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΣ ΚΑΙ ΤΑΦΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΤΩΝ
ΜΕΓΑΛΩΝ ΚΟΜΝΗΝΩΝ ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΜΝΗΜΟΝΕΥΕΤΑΙ ΩΣ «ΜΕΓΑΛΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ» ΚΑΙ
ΠΑΡΟΜΟΙΑΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ.
Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΑΠΟΔΙΔΕΙ ΤΗΝ ΕΠΩΝΥΜΙΑ «ΧΡΥΣΟΚΕΦΑΛΟΣ» ΕΙΤΕ ΣΤΗΝ ΧΑΛΚΙΝΗ
ΕΠΙΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΠΛΑΚΩΝ ΤΟΥ ΤΡΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΝΑΟΥ, ΠΟΥ ΑΠΟ ΜΑΚΡΥΑ ΦΑΝΤΑΖΕ ΧΡΥΣΟΣ,
ΕΙΤΕ ΣΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ Σ’ ΑΥΤΟΝ ΑΝΑΛΟΓΗΣ ΧΡΥΣΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ .
ΑΠΟ ΤΟ 1461 ΠΟΥ ΚΑΤΕΛΗΦΘΗ Η ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ, ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΣΑΝ ΤΖΑΜΙ.
ΠΑΝΑΓΙΑ ΧΡΥΣΟΚΕΦΑΛΟ

20. Η Αγία Σοφία της Τραπεζούντας χτίστηκε από τους Μεγάλους
Κομνηνούς με πρότυπο την Αγία Σοφία Κων/πόλης και διακοσμείται
με θαυμάσιες τοιχογραφίες και μωσαϊκά εξαιρετικά δείγματα της
εποχής του. Λειτουργεί ως μουσείο.

21. Μητροπολιτικός ναός Αγίου Γρηγορίου
Νύσσης
Δίπλα στο Φροντιστήριο

22. ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΟΥ

23. Η ΕΠΑΥΛΗ ΤΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΚΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΗ
Σήμερα Μουσείο Κεμαλ
Ατατούρκ

24. ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ

25. Η ΑΣΤΙΚΗ ΤΑΞΗ ΣΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ ΠΑΙΖΕΙ
ΓΚΟΛΦ

26. Αξιοσημείωτη είναι η πολιτιστική και κυρίως η εκπαιδευτική
δραστηριότητα του Ποντιακού ελληνισμού. Η εκπαίδευση εκεί
ήταν πλατιά και προοδευτική. Γύρω στο 1860 οι Έλληνες του
Πόντου διέθεταν πάνω από 100 σχολεία. Στις παραμονές της
καταστροφής (1919), ο αριθμός των σχολείων είχε ανεβεί στα
1.401. Το πιο αξιόλογο από αυτά, το Φροντιστήριο
Τραπεζούντας.
Επίσης, οι Έλληνες του Πόντου διέθεταν τυπογραφεία,
λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες, θέατρα, ποικίλα
ιδρύματα και οι κοινωνικές τους δραστηριότητες παρουσίαζαν
ένα πρωτοποριακό στάδιο ανάπτυξης.

27. Το όνομα Φροντιστήριον φέρεται να έχει η Σχολή που ιδρύθηκε στην
Τραπεζούντα κατά το 1682 από τον Σεβαστό τον Κυμινήτη. Από τις
αρχές του 20ου αιώνα εξασφαλίστηκαν οι συνθήκες και οι αναγκαίοι
όροι για την μόνιμη και καρποφόρα λειτουργία του στο νέο διδακτήριο
που σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Α. Κακουλίδη.
Το κτίριο του φροντιστηρίου ορθωνόταν μεγαλοπρεπέστατο πάνω σε
βράχο της παραλίας με 4 ορόφους και 40 αίθουσες διδασκαλίας,
εργαστήρια και γραφεία.
Ξεκίνησε την λειτουργία του το Σεπτέμβριο του 1902, με διευθυντή τον
Ματθαίο Παρανίκα. Σήμερα το φροντιστήριο λειτουργεί ως Λύκειο με
την επωνυμία Kanuni Anadolu Lisesi, από το οποίο αποφοιτούν κάθε
χρόνο 150 με 200 μαθητές. Το Φροντιστήριον Τραπεζούντος
χαρακτηρίστηκε ως «Φάρος της Ανατολής». Όπως και τότε έτσι και
σήμερα φαντάζει στον παραλιακό δρόμο της Τραπεζούντας και
μαγνητίζει τον περιηγητή της περιοχής.

28. ΤΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ

29. Φωτογραφία από τα εγκαίνια του Φροντιστηρίου

30. ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΤΟΥ "ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟΥ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ"
ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΤΟΥΣ, 1903

31. ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟ & ΕΛΕΓΧΟΣ
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟΥ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ

33. Η Σαμψούντα είναι μια πόλη στα βόρεια της Τουρκίας και ανήκει στον Πόντο. Ο
πληθυσμός της είναι 396.900 κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2004.
Είναι μια από τις μεγαλύτερες πόλεις στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και
σημαντικό λιμάνι.
Η Σαμψούντα ιδρύθηκε αρχικά με το όνομα Αμισός από κατοίκους της Μιλητού τον 7ο
αιώνα π.Χ. Στην συνέχεια η Σαμψούντα άνηκε στο Βασίλειο του Πόντου που εν συνεχεία
ήταν μέρος της Αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Το 47 π.Χ. περιήλθε στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και το 1200 μ.Χ. στους Σελτζούκους
Τούρκους και τον 15ο αιώνα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία
Σύντομη ιστορική αναδρομή

34. Η Αμισός (άνω και κάτω πόλη ) ήταν το πιο εμπορικό λιμάνι των ακτών του Ευξείνου
πόντου και η περιοχή της η πιο παραγωγική σε αγροτικά προϊόντα.
Μόνο το 1911 στο λιμάνι της μπήκαν 700 πλοία και οι εξαγωγές έφτασαν τα 50.000.000.
φράγκα και οι εισαγωγές τα 25.500.000 φρ. και τούτο γιατί ήταν το επίνειο της Αμάσειας ,
Τοκάτης , Καισάρειας , Σεβάστειας και βρίσκεται μεταξύ των εκβολών του Ίρη και Άλυ
ποταμών.
Οι εκτάσεις γύρω από την Αμισό ήταν προσφορότατες για καλλιέργεια καπνού και
σιτηρών. Σε 261 ανέρχονταν οι Ελληνικοί οικισμοί της περιοχής της Αμισού και οι κάτοικοι
επιδίδονταν σε αυτές τις καλλιέργειες. Έτσι η πόλη προσέλκυε εμπόρους όχι μόνο από το
εσωτερικό αλλά και από τα απέναντι παράλια της Κριμαίας και του Καυκάσου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αμισός γνώρισε ραγδαία ανάπτυξη τα τελευταία 40 χρόνια πριν
την ανταλλαγή , αλλεπάλληλα αποικιστικά ρεύματα ελληνικών, τουρκικών αλλά και
αρμενικών πληθυσμών. Είχε και περίφημη φιλαρμονική ορχήστρα.
Η Αμισός πλήρωσε το μεγαλύτερο φόρο αίματος .Τη περίοδο από τον Μάιο έως τον
Σεπτέμβριο του 1921 πραγματοποιήθηκαν 9 αποστολές μαζικών εκτοπισμών, που μαζί με
τα δικαστήρια της Αμάσειας οδήγησαν στην εξόντωση των ελλήνων της περιοχής.
Η Αμισός, σήμερα Σαμψούντα, αποτελεί και σήμερα το μεγαλύτερο λιμάνι του
Ευξείνου πόντου. Η μεγάλη ανοικοδόμηση και ο καινούργιος παραλιακός δρόμος
εξαφάνισε παλιά αρχοντικά της παραλίας και άλλαξε το χρώμα της πόλης.

35. ΑΞΙΟΛΟΓΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ,
ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΣΩΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ:
 Το παρθεναγωγείο
 Το αρρεναγωγείο
 Το νηπιαγωγείο
 Το Τσινέκειο γυμνάσιο
 Το παλιό καπνομάγαζο
 Το αρχοντικό Μπορλόγλου (σήμερα λέσχη ΟΤΕ)
 Τα δημοτικό σχολείο Άνω Αμισού
 Άλλα ιδιωτικά αρχοντικά, αρκετά για να δείξουν
το μέγεθος και τον πλούτο της Αμισού.

36. Η ΑμισόςΧθες
Σήμερα

39. Αμάσεια

40. Αμάσεια (σα λατινικά: Amasia, σα τουρκικά: Amasya) εν τουρκικόν
πολιτείαν κι ευρισκάται σον Πόντον, 130 χιλιόμετρα ασήν Σαμψούνταν
νότεα. Εν η πρωτεύουσαν τ' επαρχίας τ' Αμάσειας κι οσήμερον εχ'
πληθυσμόν 80.000 απαναφκά. Σην πολιτείαν απές δαβαίν' ο ποταμόν
Ίρις.
Ιστορία
Η πολιτείαν έντον τρανόν σ' ελλενιστικά τα χρόναι. Σα 300 π.Χ. ους 183
π.Χ. έτον πρωτεύουσαν τη Βασιλίου τη Πόντονος. Επεκεί εγέντον
πρωτεύουσαν η Σινώπη ντ' έτον σην θάλασσαν σουμά. Σα 70 π.Χ. (3ον
Μιθριδατικόν Πόλεμος) ο Πόντον έντον ρωμαϊκόν επαρχίαν Bithynia et
Pontus με πρωτεύουσαν την Αμάσειαν. Σ' ατά τα χρόναι εγεννέθεν κι
έζησεν εκέκα τρανόν γεωγράφον ο Στράβων.
Σα βυζαντινά τα χρόναι έτον έδρα τη Θέματι Αρμενιακόν. Σα 306 τη
χρονίαν απόθανεν αδακά ο Άγιον Θεόδωρον ο Τήρων.
Σα 1075 τη χρονίαν οι Σελτζούκ επαίραν την Αμάσειαν και σα 1386 ο
σουλτάνος Βαγιαζήτ Α΄ εποίκενατεν πολιτείαν τ'
Οθωμανικού τ' αυτοκρατορίας.

41. Η Αμάσεια (τουρκ. Amasya) είναι μία πόλη της Τουρκίας στο βόρειο τμήμα της χώρας
(Πόντος), η οποία είναι πρωτεύουσα της ομώνυμης περιοχής. Είναι η πατρίδα του
αρχαίου Έλληνα γεωγράφου Στράβωνα. Ο πληθυσμός της πόλης είναι περίπου 80.000.
Κατά τα πρώτα χρόνια της Οθωμανοκρατίας υπήρχε το έθιμο να αποστέλλονται εκεί οι
Οθωμανοί πρίγκιπες για να αποκτούν διοικητική εμπειρία.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, το ελληνικό στοιχείο της περιοχής αριθμούσε 155.000
κατοίκους σε 392 ενορίες με ισάριθμες εκκλησίες, και 325 σχολεία όπου φοιτούσαν
10.000 μαθητές και δίδασκαν 565 δάσκαλοι. Ήταν επίσης έδρα Μητρόπολης.
Με το όνομα αυτής της πόλης έχουν συνδεθεί τα φρικτά βασανιστήρια που υπέστησαν
εδώ από τους Τούρκους οι Έλληνες του Πόντου σε φυλακές-κάτεργα. Από τον
Ιανουάριο του 1921 μέχρι και το 1923 πέρασαν από τα λεγόμενα «λευκά κελιά»
εκατοντάδες Έλληνες, πολλοί από αυτούς με διακρίσεις στην οικονομική ζωή του
Πόντου. Το Σεπτέμβριο του 1921 εκτελέστηκαν με απαγχονισμό, ύστερα από
συνοπτικές διαδικασίες, καθηγητές και μαθητές του Ελληνοαμερικανικού Κολεγίου
Μερξιφούντας. Τις ίδιες ημέρες τουρκικά δικαστήρια καταδίκασαν σε θάνατο, χωρίς
απολογία, άλλους 180 Πόντιους πατριώτες. Στην κεντρική πλατεία κρεμάστηκαν από
τους Τούρκους περισσότεροι από 70.
Στην πόλη σήμερα επιβιώνουν οι παλιές ελληνικές γειτονιές, με σπίτια-φαντάσματα.
Πολλά από αυτά βρίσκονται στις όχθες του ποταμού Ίρι, που διασχίζει την Αμάσεια.

43. Η Κερασούντα είναι μια πόλη στα βόρειο - ανατολικά
της σημερινής Τουρκίας, στις ακτές του
Εύξεινου Πόντου Ο πληθυσμός είναι 90.000 κάτοικοι
σύμφωνα με την απογραφή του 2003. Η Κερασούντα
βρίσκεται στα νότια της Μαύρης Θάλασσας και απέχει
175 χλμ από την Τραπεζούντα. Ιδρύθηκε τον 2ο π.Χ
αιώνα από Έλληνες κατοίκους της Σινώπης.
Ανήκε στον Πόντο και ήταν η τρίτη μεγαλύτερη πόλη
μετά την Τραπεζούντα και την Σαμψούντα.
Ο πληθυσμός της πριν το 1922 ήταν το μεγαλύτερο
μέρος Έλληνες και η πόλη ανθούσε λόγω της θέσης της
στην Μαύρη Θάλασσα και του εμπορίου που διεξαγόταν
με τις άλλες χώρες.

44. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΚΑΜΠΙΣΙΟΥΛΗ
Η Κερασούντα σήμερα
Η Κερασούντα του χθες

45. ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΚΕΡΑΣΟΥΝΤΑ
Μπαίνοντας στην πόλη από την ανατολική πλευρά ( από
Τραπεζούντα)είναι ακριβώς έτσι όπως στο επιστολικό δελτάριο
της εποχής. Σαν να μην πέρασε ο χρόνος από πάνω της. Η πόλη
σκαρφαλωμένη στο χαρακτηριστικό βράχο (κέρας) με την
Ακρόπολη.

46. Μπορείτε να διαφύγετε προς τας εξοχάς μέσω της γέφυρας Μπάτλαμα, κάτι σαν Ρίο-Αντίριο της
εποχής!

47. Αν σας βγάλει ο δρόμος προς το λιμάνι μην ξεχάσετε στην προβλήτα με τα καϊκια που βγάζουν το
περίφημο χαψί με τον τόνο,μερικά κιλά και βουρ για τα Τσερκέζικα στο κάστρο για ένα ωραίο πικ-
νικ.

48. Αν θέλετε να εμπλουτίσετε τις εγκυκλοπαιδικές σας γνώσεις παρακολουθήστε την
επεξεργασία των φουντουκιών. Το 70% της παγκόσμιας παραγωγής
φουντουκιών παράγεται στον Πόντο και το καλύτερο στην Κερασούντα.
Αν πάλι μελαγχολήσετε ή είστε μοναχικός τύπος άντε για κανένα πετραδάκι στην
παραλία.

49. Κάντε μια βόλτα για τα αξιοθέατα της πόλης. Η Κερασούντα θα σας ανταμείψει … Μια
βόλτα μπροστά από το περιώνυμο ημιγυμνάσιο αρρένων της πόλης, μόλις
κατεβείτε προς την θάλασσα και αριστερά στον ελληνικό μαχαλά Λιμέρι (το
σωστό μάλλον Λιμένι) με τις περίφημες λεμβοδρομίες του.

50. Πάνω ψηλά η κατοικία του Γεωργίου Κωνσταντινίδη ή αλλιώς Καπετάν
Γιώργη Πασάς. Αγαπητός από όλους και αναμορφωτής της πόλης εξ ου
και ισόβιος δήμαρχος με μια στοίβα παράσημα στο πέτο. Ο μόνος σε
όλη την Ανατολή, που παρ’ ότι δήμαρχος και ισόβιος δεν μπορούσε να
ιππεύσει παρά μόνον γαϊδούρι ουχί δε ίππον καθ’ότι ούτος εθεωρείτο
πολεμική μηχανή και οι χριστιανοί τσκ τσκ (άσπρο ή μαύρο είχε
δικαίωμα επιλογής) .

51. ΠΟΝΤΟΣ Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ ¨ ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ¨

52. 4Ο
Γυμνάσιο Δράμας
Σχ έτος 2017-2018
¨Ποντιακός Ελληνισμός
¨ Πόντος η πατρίδα μας δεν ξεχνώ.¨

53. ΠΗΓΕΣ:
• https://el.wikipedia.org
• https://epontos.blogspot.com
• efxinospontos.gr/
• Παμποντιακή ομοσπονδία Ελλάδος
• Σωματείο Παναγία Σουμελά
• www.pontos-news.gr/
• Αργοναύτες Κομνηνοί .blogspot
• http://thalassakaradeniz.weebly.com/