Dokumen ini menerangkan panduan tentang gaya rujukan APA (American Psychological Association), termasuk cara mencipta citasi dan senarai rujukan. Ia memberikan contoh untuk teknik parafrasa dan petikan terus serta membincangkan format rujukan untuk buku, jurnal, dan laman web. Selain itu, dokumen ini juga menyentuh tentang penggunaan nama penulis dalam citasi dan panduan format untuk penulis dengan nama melayu atau muslim.

1. FORMAT APA
PANDUAN ASAS & MUDAH
Disediakan oleh
En. Chuah Kee Man
Universiti Malaysia Sarawak
chuahkeeman@gmail.com

2. APA ITU FORMAT APA?
 APA (American Psychological Association)
Referencing Style ialah gaya rasmi dalam
menyenaraikan sumber rujukan (references)
dan citasi (citations).
 Terdapat banyak lagi gaya rujukan di dunia
termasuk Harvard Style, MLA Style dan
Chicago style. Namun, APA style paling
banyak digunakan.
 Versi terkini yang digunakan ialah APA
Style 6th Edition (edisi ke-6).
chuahkeeman.com

3. PARAFRASA - PARAPHRASING
 Anda tidak boleh menyalin sebarang kenyataan
daripada sumber rujukan tanpa mengubahnya
melainkan menggunakan “direct quotation” atau
petikan terus.
 Perlu diubah dengan mempelajari “paraphrasing”.
 “Parafrasa” atau paraphrasing = menukar ayat
dengan mengekalkan maksud.
chuahkeeman.com

4. PARAFRASA - PARAPHRASING
Contoh
Ayat asal dalam buku yang ditulis Adams (2010)
 Many UNIMAS students like to sleep in class because they do not
understand the subject.
Ayat yang ditukar dengan mengekalkan maksud:
 According to Adams (2010), a lot of UNIMAS undergraduates could not
comprehend the topic taught by the lecturer, so they prefer to sleep in class.
(Penukaran perkataan: many a lot of,
students-> undergraduates, understand comprehend,
subjecttopic, likeprefer)
chuahkeeman.com

5. DIRECT QUOTATION – PETIKAN TERUS
Quotation – pengambilan terus sesuatu pernyataan
tanpa mengubahnya.
Mesti gunakan tanda pembuka dan penutup kata “…” dan tidak
melebihi 40 perkataan. Muka surat pernyataan tersebut juga
perlu diberi (contoh petikan dibawah daripada artikel Einstein,
muka surat 15). p. boleh digantikan dengan ms. untuk penulisan
dalam Bahasa Melayu.
Einstein (1945) stated that a person “who can drive
safely while kissing a pretty girl is simply not giving the
kiss the attention it deserves” (p. 15).

6. APA ITU CITATIONS?
Citations digunakan dalam sebarang penulisan ilmiah atau
akademik. Citations digunakan untuk memberitahu pembaca
tentang rujukan asal pernyataan yang ditulis (khususnya fakta
daripada sumber rujukan).
Contoh:
According to Adams (2010), many students prefer group
work assignment as it reduces their study burden.
chuahkeeman.com

7. APA ITU CITATIONS?
Citations boleh digunakan dalam dua cara:
Author-focus (Nama penulis diutamakan)
According to Adams (2010), many students prefer group work
assignment as it reduces their study burden.
Info-focus (Info/fakta diutamakan)
Many students prefer group work assignments as it reduces
their study burden (Adams, 2010).
chuahkeeman.com

8. APA ITU RUJUKAN ATAU REFERENCES?
References/Rujukan ialah senarai rujukan yang diberikan di
akhir sesuatu penulisan atau karangan ilmiah.
Senarai ini hanya menyenaraikan rujukan yang telah
digunakan dalam bentuk citations. Sebagai contoh, jika
Adams (2010) digunakan dalam karangan anda, ia perlu
disenaraikan dalam References atau Rujukan (untuk penulisan
dalam Bahasa Melayu).
chuahkeeman.com

9. CONTOH
chuahkeeman.com

10. NAMA DALAM CITATIONS
Citations hanya menggunakan nama akhir atau
nama keluarga (lastname/surname)
Contoh
chuahkeeman.com
Nama Penuh Nama dalam APA Style
Chuah Kee Man (2009) Chuah (2009)
David Beckham (2010) Beckham (2010)
Jimmy Choo Kim Beng (2011) Choo (2011)
William B. Gates (2012) Gates (2012)

11. NAMA DALAM CITATIONS
Untuk nama penulis Melayu atau Muslim pula, nama penuh boleh
digunakan memandangkan nama akhir ialah nama bapa. Tetapi
Bin atau Binti (dan pangkat/darjat) tidak perlu disertakan.
Namun begitu, penggunaan nama akhir juga boleh diterima (iaitu
penggunaan nama bapa sahaja)
Contoh
chuahkeeman.com
Nama Penuh Nama dalam APA Style
Asmah Binti Hj. Omar (2009) Asmah Omar (2009)
Umar Bin Al-Kattab (2011) Umar Al-Kattab (2011)
Hj Daud Bin Saudi (2011) Daud Saudi (2011)
Dato’ Ali bin Rustam (2012) Ali Rustam (2012)

12. CITATIONS
1 Penulis
Adams (2012) atau (Adams, 2012)
2 Penulis
Ali and Abu (2012) atau (Ali & Abu, 2012)
Penggunaan “dan” diterima untuk penulisan dalam Bahasa Melayu
chuahkeeman.com

13. CITATIONS
3 hingga 5 Penulis
Kali pertama digunakan dalam karangan= senaraikan
semua nama
Adams, Ali, and Abu (2010) atau (Adams, Ali, & Abu,
2010)
Kali kedua dan seterusnya dalam karangan = letak nama
penulis pertama dan sertakan et al.
Adams et al. (2010) atau (Adams et al., 2010)
chuahkeeman.com

14. CITATIONS
3 hingga 5 Penulis
Contoh:
According to Ali, Abu and Atan (2011), UNIMAS
undergraduates are blessed with several state of the art
facilities which are not available in other public
universities. The sports complex for example, is among
the best in Southeast Asia. Ali et al. (2011), however,
suggested that the facilities are maximised for the
grooming of world-class graduates.
(Perhatian: Penggunaan citasi sama untuk kali kedua ditukar kapada et al.)
chuahkeeman.com

15. CITATIONS
6 penulis dan ke atas
Tidak perlu senaraikan semua nama penulis,
gunakan et al. terus selepas penulis pertama.
Contoh:
Adams, Ali, Abu, Atan, Aming, Amee (2012)
= Adams et al. (2012) atau (Adams et al., 2012)
chuahkeeman.com

16. CARA MENGGUNAKAN CITATIONS
Pada kebiasaannya, kita boleh gunakan citations
dengan menggunakan frasa-frasa berikut:
According to Adams (2010), ….
As stated by Adams (2010), …..
As mentioned by Adams (2010), …..
Adams (2010) mentioned that….
Adams (2010) said that ….
Adams (2010) stipulated that ….
Adams (2010) found that…..
chuahkeeman.com

17. FORMAT RUJUKAN (REFERENCING STYLE )
Terdapat format rujukan (referencing style) yang
berlainan untuk jenis rujukan yang berlainan.
Namun, yang wajib dipelajari ialah rujukan untuk
Buku, Jurnal dan Laman Web.
Sentiasa pastikan anda mendapatkan maklumat yang
cukup untuk senarai rujukan.
chuahkeeman.com

18. FORMAT RUJUKAN- BUKU
Untuk buku, maklumat yang diperlukan ialah Nama
penulis, tajuk lengkap, tahun diterbitkan, tempat
diterbitkan dan syarikat penerbitan.
Contoh
chuahkeeman.com
Maklumat APA
Penulis : Amy Comfort Comfort, A.
Tahun 1997
Tajuk lengkap A good age
Tempat London, UK
Syarikat penerbitan Mitchell Beazley.

19. FORMAT RUJUKAN- BUKU (1 PENULIS)
Nama akhir, F. (Tahun). Tajuk lengkap (dicondongkan).
Tempat diterbikan: Syarikat penerbitan.
Comfort, A. (1997). A good age. London: Mitchell
Beazley.
Perhatian:
Nama: Amy Comfort = Comfort, A.
chuahkeeman.com

20. FORMAT RUJUKAN- BUKU (2 PENULIS)
Nama akhir, F. & Nama akhir2, K. (Tahun). Tajuk lengkap
(dicondongkan). Tempat diterbikan: Syarikat
penerbitan.
Adams, M., & Kelvin, C. (2001). How to be a millionaire.
Mason, OH: O’rielly Media.
(Perhatian “&” digunakan jika lebih daripada 1 penulis).
chuahkeeman.com

21. FORMAT RUJUKAN- BUKU (3-7 PENULIS)
Nama akhir, F., Nama akhir2, K., & Nama akhir3, M. (Tahun).
Tajuk lengkap (dicondongkan). Tempat diterbikan: Syarikat
penerbitan.
Adams, M., Henry, T., & Gerrard, S. (2014). Language and
education. London: McGraw-Hill.
Perhatian: Untuk Rujukan, kita gunakan nama akhir sahaja terlebih dahulu:
Michael Adams = Adams, M.
Thomas Henry = Henry, T.
Stan Gerrard = Gerrard, S.
Senarai semua penulis sehingga maksima 7.
chuahkeeman.com

22. FORMAT RUJUKAN- BUKU (7 PENULIS & KE ATAS)
Senaraikan 6 penulis pertama, kemudian letak … dan nama
penulis terakhir.
Miller, F., Choi, M., Angeli, L., Harland, A., Stamos, J. A.,
Thomas, S., . . . Rubin, L. (2009). The simple way to
heaven. New York, NY: Thomson Learning.
Perhatian:
Untuk 7 penulis dan ke atas, tiada &. Sebaliknya … digunakan.
Selain itu, APA hanya benarkan penyenaraian maksimum 7 nama. Ini
bermaksud, jika sesuatu buku ditulis oleh 10 penulis contohnya, hanya 6
penulis pertama dan penulis ke-10 sahaja yang akan ditulis dalam
rujukan.
chuahkeeman.com

23. FORMAT RUJUKAN- – BUKU OLEH ORGANISASI
Nama organisasi. (Tahun). Tajuk lengkap (dicondongkan).
Tempat diterbikan: Syarikat penerbitan.
World Health Organisation. (2013). The diabetes statistics
of the World. Brookly, NY:WHO Press.
chuahkeeman.com

24. FORMAT RUJUKAN- JURNAL/MAKALAH
Untuk jurnal (artikel penyelidikan), maklumat yang diperlukan
ialah Nama penulis, tajuk lengkap, tahun diterbitkan, nama
journal, volume dan nombor jurnal and muka surat artikel.
Contoh
chuahkeeman.com
Maklumat APA
Penulis : Kevin Mickey Mickey, K.
Tahun 2010
Tajuk lengkap Become a good student
Nama Jurnal Journal of Education
Volume dan nombor jurnal 13(2)
Muka surat artikel 29-82

25. FORMAT RUJUKAN- JURNAL/MAKALAH
Nama Akhir, F. (Tahun). Tajuk artikel. Nama Jurnal, Volume(Nombor),
muka surat penuh artikel tersebut.
Mickey, K. (2010). Become a good student. Journal of
Education, 13(2), 29-82.
Zimmer, M., & Kim, B. (2012). Thinking without thinking.
Journal of Psychology, 113(3), 134-182
(Perhatian: Nama jurnal dan volume perlu dicondongkan. Tajuk
artikel tidak perlu).
chuahkeeman.com

26. Contoh Reference untuk artikel jurnal di atas:
Chuah, K. M., & Chen, C. J. (2011). Designing a desktop virtual
reality-based learning environment with emotional
consideration. Research and Practice in Technology Enhanced
Learning, 6(1), 25-42.
chuahkeeman.com
Info untuk jurnal atau makalah

27. REFERENCES – LAMAN WEB
Untuk laman web, maklumat yang diperlukan ialah Nama
penulis, tajuk lengkap, tarikh diterbitkan, alamat laman
web.
Contoh
chuahkeeman.com
Maklumat APA
Penulis : Mike Simon Simon, M.
Tahun June, 2010
Tajuk lengkap The world is flat
Alamat laman web http://www.psychology.com/wo
rldisflat.html.

28. FORMAT RUJUKAN- LAMAN WEB
Nama Akhir, F. (Tarikh – jika tidak tahun sahaja). Tajuk artikel laman
web (dicondongkan). Retrieved from http://www.website.com.
Simon, M. (2010, June). The world is flat. Retrieved from
http://www.psychology.com/worldisflat.html.
(Perhatian: Alamat laman web perlu lengkap). Tarikh diberikan dalam format
TAHUN, BULAN HARI = (2010, June 1) jika ada. Jika tidak, memadaai dengan
TAHUN. Tetapi dalam citasi, hanya tahun ditulis. Cth: Simon (2010).
Perkataan “Retrieved from” boleh digantikan dengan “Dimuat turun daripada”
untuk penulisan dalam Bahasa Melayu.
chuahkeeman.com

29. FORMAT RUJUKAN- LAMAN WEB
Nama Akhir, F. (n.d.). Tajuk artikel laman web.
Retrieved from http://www.website.com.
Kevin, K. (n.d.). Visit Malaysia. Retrieved from
http://www.tourism.org.my/m12.
(Perhatian: Jika laman web tiada tarikh penerbitan, n.d. digunakan,
n.d. = no date. Anda tidak galakkan untuk menggunakan sumber
yang tidak ada tarikh penerbitan kerana ia mungkin tidak sahih)
chuahkeeman.com

30. REFERENCES – SENARAI RUJUKAN
References atau Rujukan perlu disenaraikan di hujung penulisan
dari A ke Z dan bukan sesuka hati.
chuahkeeman.com

31. REFERENCES
Gaya atau format rujukan untuk jenis-jenis rujukan lain boleh
diperolehi daripada:
http://www.usq.edu.au/library/referencing/apa-
referencing-guide
chuahkeeman.com