1. 03/10/54
Protein
JIRAT SUKJAILUA
Science Department
Maechai Wittayakom school
โปรตีน(Protein)
-โปรตีนเป็ นสารชีวโมเลกุล(Biomolecules) ซึ่งเป็ นสารที่มีโมเลกุลใหญ่ เกิด
จากโมเลกุลเล็กๆหลายๆโมเลกุลมาเชื่อมต่ อกัน
-โมเลกุลเล็กของโปรตีนเรียกว่ า กรดอะมิโน(Amino acid)
- โปรตีนเป็ นสารที่พบมมากที่สุดในเซลล์ของสิ่ งมีชีวิตโดยทั่วไปในเซลล์พชและ
ื
สั ตว์ มโปรตีนอยู่มากกว่ าร้ อยละ50ของน้าหนักแห้ ง
ี
- ธาตุองค์ ประกอบที่สาคัญคือ C, H, O และ N
1

2. 03/10/54
กรดอะมิโน(Amino acid)
โปรตีน(Protein)
ตัวอย่างกรดอะมิโน
2

3. 03/10/54
โปรตีน(Protein)
ตัวอย่างกรดอะมิโน
โปรตีน(Protein)
ตัวอย่างกรดอะมิโน
3

4. 03/10/54
โปรตีน(Protein)
ตัวอย่างกรดอะมิโน
โปรตีน(Protein)
ตัวอย่างกรดอะมิโน
4

5. 03/10/54
โปรตีน(Protein)
ตัวอย่างกรดอะมิโน
โปรตีน(Protein)
ตัวอย่างกรดอะมิโน
5

6. 03/10/54
โปรตีน(Protein)
• กรดอะมิโนเป็ นสารทีมีสมบัติเป็ นได้ ท้งกรดและเบส ถ้ าโมเลกุลอยู่ใน pH
่ ั
ทีเ่ หมาะสมจะแสดงสภาพเป็ นทั้งไอออนบวกและไอออนลบในโมเลกุล
เดียวกัน เรียกว่า Zwitterion
พันธะเพปไทด์ (Peptide bond)
Peptide bond
6

7. 03/10/54
พันธะเพปไทด์ (Peptide bond)
พันธะเพปไทด์ (Peptide bond)
7

8. 03/10/54
โมเลกุลเพปไทด์
โมเลกุลเพปไทด์ จำนวนโมเลกุลของกรดอะมิโน
Dipeptide 2
Tripeptide 3
Tetrapeptide 4
Polypeptide 5 – 35
Protein คือ Polypeptide ที่มีมวลโมเลกุลมำกกว่ำ 5000
โมเลกุลเพปไทด์
8

9. 03/10/54
กำรเขียนลำดับของกรดอะมิโน
Tyrosine(Tyr)
Histidine(His)
Cysteine(Cys)
Tyr
His
Cys
Tyr-His- Tyr-Cys- His-Tyr- His-Cys- Cys-Tyr- Cys-His-
Cys His Cys Tyr His Tyr
กำรเรี ยกชื่อโมเลกุลเพปไทด์
ให้ เรียกชื่อกรดอะมิโนลาดับแรก...และลาดับถัดมา โดยเปลียนคาลง่
ท้ายจาก -อีน(-ine) เป็ น-อิล(-yl) แล้วต่ อด้ วยชื่อกรดอะมิโนลาดับ
สุ ดท้ าย..........ดังตัวอย่าง
Tyrosine – Histidine – Cysteine
Tyr – His – Cys
Tyrosylhistidylcysteine
9

10. 03/10/54
กำรเรี ยกชื่อโมเลกุลเพปไทด์
โครงสร้ำงของโปรตีน
โครงสร้ำงปฐมภูมิ โครงสร้ำงทุติยภูมิ
(primary structure) (secondary structure)
โครงสร้ำงจตุรภูมิ โครงสร้ำงตติยภูมิ
(quarternary structure) (tertiary structure)
10

11. 03/10/54
โครงสร้ำงของโปรตีน
โครงสร้ำงปฐมภูมิ
- เป็ นโครงสร้ างที่แสดงลาดับ
กรดอะมิโนในสายเพปไทด์
หรือในโมเลกุลโปรตีน
11

12. 03/10/54
โครงสร้ำงทุติยภูมิ
• เป็ นโครงสร้ างทีเ่ กิดจากการ
ขดหรือม้ วนตัวของโครงสร้ าง
ปฐมภูมิ และเกิดการสร้ าง
พันธะไฮโดรเจนระหว่าง
C=O….N-H เกิดโครงสร้ าง
แบบ -helix และ -plated
sheet
โครงสร้ำงทุติยภูมิ
• เป็ นโครงสร้ างทีเ่ กิดจากการ
ขดหรือม้ วนตัวของโครงสร้ าง
ปฐมภูมิ และเกิดการสร้ าง
พันธะไฮโดรเจนระหว่าง
C=O….N-H เกิดโครงสร้ าง
แบบ -helix และ -plated
sheet
12

13. 03/10/54
โครงสร้ำงตติยภูมิ
- เป็ นโครงสร้ างที่เกลียวแอลฟา
และบริเวณทีไม่ ใช่ เกลียวแอลฟา
่
ม้ วนเข้ าหากันและไขว้ กนโดยมี
ั
แรงยึดเหนี่ยวอ่อนๆ
โครงสร้ำงจตุรภูมิ
• เป็ นโครงสร้ างที่เกิดจาก
การรวมตัวของหน่ วยย่ อย
ชนิดเดียวหรือต่ างชนิดกัน
ของโครงสร้ างตติยภูมิ
อาจจะมีการรวมกันเป็ น
ลักษณะก้ อนกลมหรือเป็ น
มัดคล้ ายเส้ นใย
13

14. 03/10/54
ประเภทของโปรตีน
โปรตีนเส้ นใย(fibrous protein) โปรตีนก้ อนกลม(globular protein)
(การจัดตัวในโครงสร้ าง 3 มิต)
ิ
ประเภทของโปรตีน
โปรตีนก้อนกลม โปรตีนเส้ นใย
เกิดจากสายพอลิเพปไทด์ รวมตัว • เกิดจากสายพอลิเพปไทด์ พนกันั
ม้ วนพับพันกันและอัดแน่ นเป็ นก้อน ในลักษณะเหมือนเส้ นใยยาวๆ
กลม ละลายนาได้ ดี
้ • ละลายนาได้ น้อย
้
ทาหน้ าทีเ่ กียวกับกระบวนการเมทา
่ • ทาหน้ าทีเ่ ป็ นโปรตีนโครงสร้ าง มี
บอลิซึมต่ างๆ ทีเ่ กิดขึนภายในเซลล์
้ ความแข็งแรงและยืดหยุ่นสู ง
14

15. 03/10/54
ตัวอย่ำงโปรตีนเส้นใย
Keratin Silk
ตัวอย่ำงโปรตีนเส้นใย
Casein
Albumin
Enzyme
15

16. 03/10/54
ประเภทของโปรตีน
ประเภทของโปรตีน หน้ าที่ ตัวอย่าง
โปรตีนเร่ งปฏิกิริยำ เร่ งปฏิกิริยำในเซลล์ เอ็นไซม์
สิ่ งมีชีวต
ิ
โปรตีนขนส่ ง ขนส่ งสำรไปสู่ ส่วนต่ำงๆ ฮีโมโกลบิน
ของร่ ำงกำย
โปรตีนโครงสร้ำง ให้ควำมแข็งแรงและช่วยคง คอลลำเจน
รู ปร่ ำงโครงสร้ำงต่ำง ๆของ เครำติน
ร่ ำงกำร
โปรตีนสะสม สะสมธำตุต่ำง ๆ เฟอริ ทิน
ประเภทของโปรตีน
ประเภทของโปรตีน หน้ าที่ ตัวอย่าง
โปรตีนป้ องกัน ป้ องกันและกำจัดสิ่ ง แอนติบอดี
แปลกปลอมที่เข้ำมำในเซลล์
โปรตีนฮอร์โมน แตกต่ำงกันตำมชนิดของ
ฮอร์ โมนนั้นๆ
ควบคุมกำรเจริ ญเติบโต Growth hormone
ควบคุมกำรเผำผลำญ Insulin
คำร์โบไฮเดรต
16

17. 03/10/54
ปัจจัยที่มีผลต่อกำรแปรสภำพของโปรตีน
• ความร้ อนและรังสี อลตราไวโอเลต
ั
• ตัวทาละลายอินทรีย์ เช่ น เอทานอล แอซิโตน
• ความเป็ นกรด หรือเป็ นเบส
• การฉายรังสี เอกซ์ (X – ray)
• การเขย่ าหรือเหวียงแรงๆ ทาให้ ตกตะกอน
่
การทดสอบไบยูเรต(Biuret test)
การทดสอบไบยูเรต เป็ นปฏิกริยาิ
เฉพาะทีให้ ผลกับสารทีมีพนธะเพป
่ ่ ั
ไทด์ ต้งแต่ 2 พันธะขึนไป ให้ สารสี
ั ้
นาเงินม่ วง ซึ่งเป็ นสารประกอบ
้
เชิงซ้ อนของCu2+ กับอิเล็กตรอนคู่
โดดเดี่ยวของไนโตรเจนในพันธะ
เพปไทด์ และนา ้
17

18. 03/10/54
เอ็นไซม์ (Enzyme)
เอ็นไซม์ เป็ นโปรตีนที่ทาหน้ าที่เป็ นตัวเร่ งปฏิกริยาในเซลล์
ิ
สิ่งมีชีวิต
ปัจจัยทีมผลต่ อการทางานของเอนไซม์
่ ี
• ชนิดของสารตังต้ น
้
• ความเข้ มข้ นของสารตังต้ น
้
• ความเข้ มข้ นของเอนไซม์
• ความเป็ นกรด-เบสของสารละลาย
• อุณหภูมิ
• สารยับยัง สารกระตุ้น
้
18