1. HAKAN ALTINPULLUK

2. • MOOClarla ilgili çok çeşitli tanımlar mevcuttur.
• Esposito’ya (2012) göre, MOOClar dünyanın
herhangi yerindeki bir kişinin ücretsiz kayıt
olarak, dersler alabildiği açık içerik sağlayan son
zamanların popüler uzaktan eğitim ortamıdır.

3. • Harding (2012) ise uluslar arası öğrencilerin
katılımına vurgu yaparak MOOCları daha çok
gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki
öğrencilere Stanford, MIT, Edinburgh
Üniversitesi gibi saygın üniversitelerin derslerini
seçerek alma imkanı veren, içeriği video
anlatımları, tartışma forumları ve akran
değerlendirme (peer-marked assignments) gibi
çevrimiçi araçlar ile ulaştıran sistemler olarak
tanımlamıştır.

4. • Massive Open Online Courses (MOOC)’daki
Massive, bu eğitimin büyük kitlelere hitap
ettiğini belirtmektedir. Sistem çok sayıda
öğrencinin katılımını destekleyen bir biçimde
tasarlanmaktadır. Open ile açıklanmak
istenen, bu derslerin herkese açık ve ücretsiz
olmasıdır. Online, bu derslerin
video, sunum, ses gibi etkileşimli araçlarla
çevrimiçi bir şekilde işlenmesi anlamındadır.

5. • MOOC’lar kuramsal olarak birbirinden
tamamen farklı iki bölüme ayrılmaktadır.
• cMOOC’lar bağlantıcı (connectivist) bakış
açısıyla hazırlanan ders süreçlerini
içerirken, xMOOC’lar daha geleneksel
davranışçı yaklaşımın izlerini barındırmaktadır.

6. • Connectivism kuramında birey kendi
öğrenmesinden sorumludur.
cMOOClarda, öğrenen kendi öğrenmesini
yapılandırır ve yönetir. Kişisel öğrenme ağını
(personal learning network) düğümler (nodes)
ve bağlantılar yoluyla oluşturur (Levy &
Schrire, 2011).

7. • İlk cMOOC dersleri George Siemens ve Stephen
Downes tarafından verilmiştir.
• İlk cMOOC 2008 yılının güz döneminde
“Connectivism” adıyla açılmıştır.

9. • MOOC dersleri denince ilk akla gelen ve
Coursera, Udacity, EDX, Khan Academy gibi
sitelerde yayınlanan çevrimiçi dersleri içeren
MOOClardır.
• MOOClar temelde öğretenin videolu anlatımlar
şeklinde dersi sunduğu, her öğrencinin dersleri
kendi öğrenme hızında takip edebildiği
sistemlerdir (Mangelsdorf, 2012). Bu sitelerde
Sosyal Bilimlerden Bilgisayar Bilimlerine, Tıptan
Eğitim Bilimlerine kadar pek çok alanda dersler
verilmektedir.

10. • Bates’e (2012) göre geleneksel, eski ve modası
geçmiş olan davranışçı modele uygun
desenlenen Coursera tipi xMOOClar eleştirel
düşünme (critical thinking), yaratıcı düşünme
ve özgün düşünme yeteneklerini geliştirmek
yerine bilginin doğrudan aktarıldığı sistemlerdir.

11. • Davranışçı modelde öncelik bilginin
öğretmenden öğrenciye aktarılmasına
dayanmaktadır. Bu durum öğrencilerin bilişsel
gelişimlerini ve yaratıcılıklarını engelleyen ve
öğrenciyi sadece bilgiyi alan konuma
düşürmektedir. xMOOClarda bilginin
öğretmenden öğrenciye aktarılması videolu
dersler şeklinde olur ve sondaki değerlendirme
araçlarıyla öğrenen değerlendirilir.

12. • Davranışçı modelde öncelik bilginin
öğretmenden öğrenciye aktarılmasına
dayanmaktadır. Bu durum öğrencilerin bilişsel
gelişimlerini ve yaratıcılıklarını engelleyen ve
öğrenciyi sadece bilgiyi alan konuma
düşürmektedir. xMOOClarda bilginin
öğretmenden öğrenciye aktarılması videolu
dersler şeklinde olur ve sondaki değerlendirme
araçlarıyla öğrenen değerlendirilir.

13. • Eski ve modası geçmiş bir kuramsal altyapıya
dayanan xMOOClar bu konuda eleştiriler
almaktadır. Bu konuda Siemens (2012) şunları
söylemektedir:

14. • “Our MOOC model emphasizes
creation, creativity, autonomy, and social
networked learning. The Coursera model
emphasizes a more traditional learning
approach through video presentations and
short quizzes and testing. Put another
way, cMOOCs focus on knowledge creation and
generation whereas xMOOCs focus on
knowledge duplication. I’ve spoken with
learners from different parts of the world who
find xMOOCs extremely beneficial as they
don’t have access to learning materials of that
quality at their institutions. xMOOCs scale, they
have prestigious universities supporting
them, and they are well-funded.”

15. • Bu noktada Siemens’in (2012) sözlerini
yorumlayacak olursak MOOC hareketini
başlatanın kendileri olduğunu ve geleneksel
yaklaşıma sahip xMOOClardan ziyade
connectivist MOOCların öğreneni daha aktif
kıldığını vurgulamaktadır. Downes’da (2012)
mevcut xMOOCların yakın gelecekte
cMOOClara dönüşebileceğini savunmaktadır.

16. Öğretim Tasarımı
cMOOCs
Açık Tasarım
(Sabitlenmemiş),
geliştirilen sürekli
aktiviteler
Öğrenen/öğrenen
etkileşimine dayalı
xMOOCs
•
Etkileşim Tipi
Sabitlenmiş
tasarım,
tekrarlanan
aktiviteler
Öğrenen/içerik
etkileşimine dayalı
Tablo 2. cMOOCs ve xMOOCs karşılaştırması (Kalz ve Specht, 2013).

17. BIS (2013). The Maturing of the Mooc Lıterature
Review Of Massive Open Online Courses and Other
Forms of Online Distance Learning. Department for
Business, Innovation and Skills, London. 23 Kasım
2013 tarihinde
https://www.gov.uk/government/uploads/system/u
ploads/attachment_data/file/240193/13-1173maturing-of-the-mooc.pdf adresinden erişilmiştir.

25. • BIS (2013). The Maturing of the Mooc
Lıterature Review Of Massive Open Online
Courses and Other Forms of Online Distance
Learning. Department for Business, Innovation
and Skills, London. 23 Kasım 2013 tarihinde
https://www.gov.uk/government/uploads/syst
em/uploads/attachment_data/file/240193/131173-maturing-of-the-mooc.pdf adresinden
erişilmiştir.

26. •
•
•
•
•
•
•
•
•
Bates, T. (2012). What’s right and what’s wrong about Coursera-style MOOCs.
http://www.tonybates.ca/2012/08/05/whats-right-and-whats-wrong-about-courserastyle-moocs/
Downes, S. (2012). A True History of the MOOC.
http://www.downes.ca/presentation/300
Esposito, A. (2012). Research Ethics in Emerging Forms of Online Learning: Issues
Arising From a Hypothetical Study on a MOOC.
http://www.eric.ed.gov/PDFS/EJ985433.pdf
Harding, N. (2012). The Massive Open Online Course revolution hits the UK.
http://thepositive.com/mooc-massive-open-online-courses-uk/
Kalz, M. & Specht, M. (2013). If MOOCS are the answer – did we ask the right
questions? Implications for the design of large-scale open online courses. Centre for
Learning Sciences and Technologies, Open University of the Netherlands, Heerlen, The
Netherlands. http://dspace.ou.nl/bitstream/1820/5183/1/msm13-mkalz-finaldspace.pdf
Levy, D. & Schrire, S. (2011). The Case of a Massive Open Online Course at a College of
Education, http://conference.nmc.org/files/smkbMOOC.pdf
Littlejohn, A. (2013). Understanding Massive Open Online Courses. EdTech.
http://cemca.org.in/ckfinder/userfiles/files/EdTech%20Notes%202_Littlejohn_final_1Ju
ne2013.pdf
Mangelsdorf, M. (2012). Massive Open Online Courses (MOOCs): An Assessment Based
on Personal Experience.
http://www.iedp.com/Pages/DocumentManager/Massive%20Open%20Online%20Cour
ses%20_%20Full%20Article.pdf
Siemens, G. (2012). MOOCs are really a platform. Elearnspace.
http://www.elearnspace.org/blog/2012/07/25/moocs-are-really-a-platform/