Talkh yagaad huudug ve sudalgaat khicheel

“ХҮҮХДИЙН ХӨГЖИЛ- ХИЧЭЭЛИЙН СУДАЛГАА” эрдэм шинжилгээний анхдугаар бага хурал


2012 оны 9-р сард анх Японы сайн дурын ажилтан байгалийн ухааны багш Хирано
Тэрүмитэй хамтарч “Сорил, туршилтан дээр суурилсан химийн хичээл”-ийн арга зүйн
судалгаат хичээлийг хамтран зохион байгуулах ажлыг санаачилсан. Сорил, туршилтын
хичээлийг явуулахад шаардлагатай багаж, бодис дутагдалтай байсан учраас Х.Тэрүми багш
гарын доорх материал ашиглан туршилтын хэрэглэгдэхүүнийг бэлтгэх аргачлалыг зааж
өгснөөр олон судалгаат хичээлийг зохион байгуулах боломжийг нээж, гүн туслалцаа
үзүүлсэн юм.

2012-2013 оны хичээлийн жилийн хугацаанд:

9
сар

10
сар

Асуудал,
бэрхшээлээ
тодорхойлж
, зорилго
дэвшүүлсэн

11
сар

12
сар

1
сар

2
сар

3
сар

4
сар

Хичээлийн
судалгаа

Хичээлийн
судалгаа

-Олон ажиглагчтай
-Хэлэлцүүлэг хийнэ

-Олон ажиглагчтай
-Хэлэлцүүлэг хийнэ

Өөрийн судалгаат хичээл
-Ганцаараа эсвэл 2 –уулаа хамтарч
бэлтгэл судалгааг хийнэ.
- Нэг юмуу эсвэл ажиглагчгүй

5
сар

6
сар
Тайлан
сэтгүүл


Үндсэн үйл
ажиллагаа

Хийх зүйл

Сайн тал

1. Туршилттай
хичээлийн
сэдвийг гаргаж,
ажлын
төлөвлөгөөнд
тусгуулах

Химийн хичээлийн 8-11-р ангиудад
туршиж болох сорил, туршилт
дээр суурилсан хичээлийн
агуулгыг, жилийн хөтөлбөр, сурах
бичигтэй нь холбон гаргах.

Туршилтанд
суурилсан
хичээлийн
тоо
нэмэгдсэн.

Сэдэв


Үндсэн үйл
ажиллагаа

2. “Хичээлийн
бэлтгэл
судалгаа” г
хийх

Хийх зүйл
Тухайн агуулгатай холбоотой туршилтуудыг
сонгохдоо:
• Хамгийн аюулгүй, хор хөнөөл багатай.
• Туршилтын үр дүн нь илрэхүйц, ойлгомжтой
• Кабинетад байгаа багаж, бодисыг ашиглахаар олдоц,
хүртээмж
• Сурагчдад мэдлэг, чадвар өгөхөөр
• Туршилтыг хийж гүйцэтгэн, дахин зааврыг сайжруулан
боловсруулах боломжтой.
Арга зүйгээ төлөвлөхдөө:
• Хүүхдүүдээ судлах нас,анги, өмнөх мэдлэг, чадвар
• Тухайн агуулгыг амьдралын хэрэглээтэй холбох
• Хичээлийн эхэнд шийдвэрлэх асуудал гаргаж, таамаглал
дэвшүүлэх
• Дэвшүүлсэн таамаглалаа батлах сорил, туршилт хийж,
үр дүнг ажиглан дүгнэлт гаргах
•Самбарын төлөвлөгөөг урьдчилан хийх
гэх мэт

Сайн тал

Янз бүрийн
туршилтыг
явуулах
арга
барилд
суралцсан.

Үндсэн үйл
ажиллагаа
3. Бэлтгэсэн
хөтөлбөрөөр
зааж турших.

4. Хичээл болон
хөтөлбөрөө
сайжруулах.

Хийх зүйл

Сайн тал

Хичээлийг заах явцад:
• Сэдэлжүүлэлтээсээ үндэслэн сурагчдаар
таамаглал дэвшүүлэх
• Тухайн туршилттай холбоотой аюулгүй
ажиллагааны зааварчилгааг танилцуулах
• Багш туршилт хийх явцыг тайлбарлах,
туршилтыг хийж үзүүлэх.
• Сурагчид туршилтыг явуулж, үр дүн,
ажиглалтаа тэмдэглэх
•Эцэст нь сурагчид өөрийн бодлоор дүгнэлт
гаргаж, таамаглалаа батлах.

Хичээл цэгцтэй, зохион
байгуулалттай болдог.
Учир нь, сурагчид
таамаглал
дэвшүүлснээр тухайн
туршилтын зорилго
болон юуг судлаж,
мэдэх ѐстой хичээлийн
зорилго нь тодорхой
болдог.

Хичээлийг заасны дараа:
• Сурагчдын гаргасан алдаа болон үл
ойлгосон байдлыг судлах
• Туршилтын дүгнэлтийг хэрхэн гаргаж буйг
судлах
• Сурагчид туршилтын үр дүнг зөв
тайлбарлаж буйг судлах
• Туршилт явуулах арга барилд суралцаж
буйг судлах
• Онолын болон өмнөх мэдлэгээ ашиглан
зүй тогтолыг илрүүлж буйг судлах

Засаж сайжруулснаар
сайн хөтөлбөртэй болж,
сурагчдын мэдлэг,
чадварт ахиц гарах


Халах урвал

• Зэсийн сульфатын уусмалыг төмөр хадаастай
• - Мөнгөний нитратын уусмалд зэс урвалд орох

Солилцох урвал

• Барийн хлоридийг натрийн сульфатын
уусмалтай урвалд оруулах

Нэгдэх урвал

•

Задрах урвал

• Оюуг халааж задлах бодис олдоогүй
• Аммоны дихроматыг халааж задлах
хромын давсууд хортой

Төмөр ба хүхрийн нэгдэх урвал

Хийх туршилт: Хүнсний содыг халаах


9 а,б,в ангид 2012 оны 9-р сард
Кальцийн нэгдлийн шинж
чанар, усны хатуулаг 80 х

Нүүрсхүчлийн хийн
шинж чанарыг судлах

Натрийн зарим нэгдлийн
шинж чанарыг судлах 59 х

8 а,б ангид 2013 оны 1-р сард
Химийн хувирлын
үед гарах өөрчлөлт

Химийн урвалын
ангилал.Задрах урвал
112 х

Химийн урвал.Урвалыг
илэрхийлэн бичих аргатай
танилцах 59 х

Оксидын хими шинж
чанарыг судлах 121 х

Ашигласан ном:
•Дархан –Уул аймгийн Япон
улсын Жайка-гийн мэргэжилтэн
багш Ноцу Тайжи багшийн
“Байгалийн ухааны туршилттай
хичээл заах аргачлал” 2009 он
гарын авлага
•Сурах бичиг “Хими I”, “Хими II”
• Интернет


Туршилтын
заавар

• Бэлтгэл судалгааг Япон багш Х.Тэрүми, МУБИС-ийн оюутан Тунгалаг нартай хамтарч
явуулсан.
•Сорил, туршилтанд суурилсан хичээлийн бэлтгэл судалгааны явцад тухайн хичээлийн
туршилтыг хэд хэдэн янзаар олон дахин хийж үзэж, туршилтынхаа зааврыг боловсруулдаг ба
шаардлагатай багаж, урвалжийг гарын доорх материалаар бэлтгэх болсон.


Үүнд: төрөл бүрийн ундаа, усны сав, шил, лаазнууд байхаас гадна
тос, цуу, крахмал, гурил, өндөгний хальс, ацетон, шохойн усыг
бэлтгэхэд чипс, самарт агуулагддаг чийгээс хамгаалагч бодис болох
кальцийн оксидыг хэрэглэх болсон.


Гурилаар хийсэн
бөглөө
Баримлын шавраар
хийсэн бөглөө
Ундааны лааз,
гутлын үдээсээр
хийсэн спиртэн дэн

Дөлний өнгийг турших ууршуулагч
аяга лаазаар хийсэн


Тагтай сав “Гоѐ”
ундааны сав

Хий дамжуулагч гуурсыг тарианы
дуслын систем

Цэвэр усны сав, бөглөө, хадаасаар
хийсэн электролиз явуулах сав

Талсжуулагч сав “Алоэ” ундааны сав


• Хүнсний сод NaHCO3-ийн задрах туршилтаар үүсэх бүтээгдэхүүн
бодис болон нүүрсхүчлийн хийг таних чанарын урвалыг судалж,
химийн урвалыг илэрхийлэх аргатай танилцах

• Бодисын агрегат төлөв, физик шинж чанарыг тодорхойлох
• Зарим түгээмэл химийн нэгдлийн томьѐог бичиж, нэрлэж,
уншиж чаддаг байх
• Сорил, туршилтанд хэрэглэгдэх багажийн нэр,
зориулалтыг мэддэг, зөв харьцаж чаддаг
• Ñóðàã èä ñîðèë, òóðøèëò õèéõ ýâ ä¿é, àæèãëàõ
àäâàðòàé áîëñîí áàéõ чадаж буйг ñóäàëñàí áàéõ


• Сэдэлжүүлэлт

Талх, боов, мантуу
зэргийг исгэхэд
хэрэглэнэ.

Хүнсний содыг юунд
хэрэглэдэг вэ?

Хүнсний содыг халаавал
ямар болох вэ?

Хүнсний сод нь яагаад талхыг
хөөлгөдөг болохыг батлах зорилгоор
хоѐр туршилтыг явуулах болно.

•Уусаж шингэн болно.
•Хий болно
• Өөр бодис болно
•Шатна .Хар өнгөтэй болно.
•Цагаан өнгө нь арилна гэх
мэт


Хүнсний сод
NaHCO3

Ус
фенолфталейн H2O

Шохойн ус
Ca(OH)2

Халаасан сод 2 г
Халаагаагүй сод 2 г


Сурагчид туршилтыг явуулах
бэлтгэл ажлаа хийж байна.

Зааврын дагуу туршилт
явуулах багажаа зөв угсарсан
бэлтгэлийг багш шалгаж байна.


Халаасан ба халаагаагүй содыг
харьцуулсан нь

Туршилтыг ажиглан үр дүнг
тэмдэглэж байна.


Туршилтын үр дүнд анализ хийж дүгнэлт гаргаж байна.


Багшийн үйл ажиллагаа1: СО2 –ийг тогтоох:
Шохойн ус нь
Са(OH)2 туршилтын
дараа ямар өнгөтэй
болсон бэ?
Шохойн ус нь ямар
бодисыг шингээсэн
бэ?

Уусмал
цагаан
өнгөтэй
болсон.

СО2 хий
Уусмал цагаан
өнгөтэй болсон нь
кальцийн
карбонатын
тунадас
үүссэнтэй
холбоотой.

Хүн юугаар амьсгалж,
амьсгалаа гаргахдаа юу
ялгаруулдаг вэ?
Хэрвээ ихэнхи сурагчид нүүрсхүчлийн хий гэж
бүрэн гүйцэд хариулж чадахгүй бол
“Амьсгалалт” багшийн туршилт1-ийг хийж
харуулна.

Хүн хүчилтөрөгчөөр амьсгалж,
нүүрсхүчлийн хийг ялгаруулдаг.


Багшийн үйл ажиллагаа 2: H2O-ийг тогтоох:
Хуруу шилний хананд
үүссэн дуслууд юу
байсан бэ?

Индикатор CoCl2 –ийн
цаас нь зөвхөн усанд
цэнхэр өнгө үзүүлдэг.

Индикатор CoCl2 –ийн
Үүнд:
цаасыг хуруу шилний
сурагчид шууд
хананд үүссэн дусалд
хариулахад
дүрнэ. Энэ үед
хэцүү
өөрчлөгдөх өнгөний
өөрчлөлтийг
ажиглуулна.

Энэ туршилтаар хуруу шилний хананд үүссэн дуслыг ус гэдгийг батлах зорилгоор
кобальтын хлорид юмуу усгүй зэсийн II сульфатын цагаан өнгөтэй давс дээр
ус нэмэхэд цэнхэр өнгөтэй болдгоор таниж болно.


Багшийн үйл ажиллагаа 3: Na2CO3 -ийг тогтоох:
Халаасан сод,
халаагаагүй содтай
адилхан бодис юмуу
өөр бодис юмуу?
Хэрвээ ижил бодис
бол яагаад?

Өөр бодисууд
бол яагаад?

Өөр бодис
Ижил бодис
Туршилтын үр
дүн буруу
гарсан бол

Учир нь шинж чанар нь өөр
учраас өөр бодис байна..

Туршилтын өмнө NaHCO3 - хүнсний сод
байсан болохыг мэдэх боловч урвалын
дараа Na2CO3 - техникийн сод болсон
гэдгийг багш хэлж өгсөн нь дээр байх.

Анхны хүнсний
содын урвалд
ороогүй
үлдэгдэл


Багшийн үйл ажиллагаа 4: Са(НCO3 )2 -ийг тогтоох:
Нүүрсхүчлийн хийг
нэвтрүүлсэний дараа
булингартсан шохойн
усны уусмалд ямар
бодисууд үүссэн
байгаа вэ?

Энэ үед нэгдэх
урвал явагдах
бөгөөд
кальцийн ямар
давс үүсэх вэ?

Багш хуруу шилтэй
шохойн ус руу үлээх
туршилтыг
үргэлжлүүлэн хийж
харуулахад уусмал
ямар өнгөтэй
болсон бэ?

Кальцийн
карбонат ба ус

Уусмал
өнгөгүй
болсон

CaCO3 + CO2 + H2O = Ca(HCO3)2 (ºíãºã¿é)

Сурагчид шууд кальцийн гидрокарбонат үүснэ гэж хариулж чадахгүй байсан учраас
багшийн зүгээс нэгдэх урвал явагдана өөрөөр хэлбэл урвалын дараа нэг нийлмэл
бодис үүснэ гэдгийг сайн хэлнэ.
Ингэхэд сурагчид урвалд орсон бодисуудын атомын тоог нэмэх замаар хялбар
томьѐоноос жинхэнэ томьѐог гаргаж байсан.
Жишээ нь: CaCO3 + CO2 + H2O = CaH2 C2O6 =Ca(HCO3)2


Физик шинж

1.Өнгө
2.Төлөв
байдал
3.Усанд уусах

4.Индикатор
Ф.ф
5.Индикатор
CoCl2:

Урвалд орсон ба урвалаас үүссэн бодисууд
Халаагаагүй Халаасан
Са(OH)2 –д
Хуруу шилний
сод
сод
нэвтрүүлсэн хананд үүссэн
бодис
бодис
Цагаан

Цагаан шар

Өнгөгүй

Өнгөгүй

Хатуу

Хатуу

Хий

Шингэн

Муу

Сайн

-

-

өнгөгүй

ягаан

-

-

-

цэнхэр

6.Бодисын нэр,
томьѐо

Тайлбар: Индикатор CoCl2 –ийн цаас нь зөвхөн усанд цэнхэр өнгө үзүүлдэг.


•
•
•
•

•
•

Хүнсний сод буюу .........................-ыг хөөлгөгч болгон хэрэглэдэг.
Хүнсний сод буюу натрийн гидрокарбонат-ыг хөөлгөгч болгон
хэрэглэдэг.Түүнийг халаахад нүүрсхүчлийн хий, ус, натрийн карбонат үүсч
Түүнийг халаахад ..........., ............., ................ үүсч .......урвал явагдана.
задрах урвал явагдана.
Шохойн усан дундуур .................. нэвтрүүлэхэд ............................-ын ..........
Шохойн усан дундуур нүүрсхүчлийн хийг нэвтрүүлэхэд кальцийн
өнгөтэй тунадас үүсч уусмал булингартана.
карбонат-ын цагаан өнгийн тунадас үүсч уусмал булингартана.
...................ын уусмал дундуур үргэлжлүүлэн нүүрсхүчлийн хийг
Кальцийн карбонат-ын уусмал дундуур үргэлжлүүлэн нүүрсхүчлийн хийг
нэвтрүүлбэл уусмал ............-гүй болох бөгөөд энэ нь ......................... үүссэн
нэвтрүүлбэл уусмал өнгө-гүй болох бөгөөд энэ нь кальцийн гидрокарбонат
болно.
үүссэн болно.

•

Хүнсний сод= ….......+………..+……….

•

Шохойн ус + нүүрсхүчлийн хий = ………….+………….

•

Кальцийн карбонат + нүүрсхүчлийн хий + ус=..........

•

2NaHCO3(уусм) = Na2CO3(уусм) + H2O(шин) + CO2(хий)

•

Ca(OH)2(уусм) + CO2(хий) = CaCO3 (öàãààí ºíãºòýé)+ H2O

•

CaCO3(уусм) + CO2(хий) + H2O = Ca(HCO3)2 (ºíãºã¿é)
•
•
•

Туршилтын явц, үр дүнгээс гарсан 3-н урвалын тэгшитгэлийг сурагчдаар бичүүлэхэд бэрхшээл
гарвал эхлээд урвалын тэгшитгэлийг өгүүлбэрээр илэрхийлсэнийг гүйцээж бичүүлнэ үү.
Дараа нь урвалыг бүдүүвчээр илэрхийлүүлж, эцэст нь урвалын тэгшитгэл болгон тэнцүүлэх
боломжтой.
Энэ бүх үйл ажиллагааг багш өөрийн шавь нарынхаа суралцах чадвар, түвшинг харгалзан
үзэж, ялгаатай байдлаар даалгаврыг өгөхөөр зохион байгуулж болно.


өөр
• Урвалд орсон бодис нь ...... бодис болон хувирдаг.
өнгө
хий
тунадас
Иймд ........ өөрчлөгдөх, .......ялгарах, ............ буух
зэрэг өөрчлөлт ажиглагддаг.
Нэг
хоѐр
• ........нийлмэл бодисоос ....... ба түүнээс дээш
задрах
бодис үүсэхийг .............. урвал гэнэ.
•

•
•
•

Багш дүгнэлтийг сурагчдаар гаргуулахдаа зөвхөн өөрсдийнх нь
бодлоор тайлбарлуулах нь зүйтэй. Ингэхдээ тэдэнд бодох цаг өгөх
хэрэгтэй.
Дүгнэлт 2 нь 9-р ангийн сурагчдын хувьд 8-р ангийн хичээлийг
сэргээн санахад туслах болно.
Эцэст нь хичээлийн төгсгөлд “Талх яагаад хөөдөг вэ?” гэдэгт
хариулт аваарай.
Хичээлийн дүгнэлтүүдийг сурагчдын дэвтэр дээр бичүүлж, багш аль
болох олон сурагчдын санаа бодлыг асуухыг чухалчлаарай.

8б ангийн сурагч Л.Тэмүүжин

“Хүнсний содыг халааж задлах үед маш олон
нүүрсхүчлийн хийн бөмбөлөгүүд үүсгэх бөгөөд энэ нь
талханд байдаг жижиг, жижиг нүх үүсгэж талхыг
хөөлгөдөг.”
9б ангийн сурагч Б. Адилханбүүвэй

“Талханд хүнсний содоо хийгээд халуун газар удаан
байлгах үед сод нь задарч натрийн карбонат, ус,
нүүрсхүчлийн хий үүсгэн задардаг учраас гурилд
олон тооны нүүрсхүчлийн хийнүүд ялгарч талхыг
хөөлгөдөг.”


10-р сарын 14-нд
Хичээлийн сэдэв: Талх яагаад хөөдөг бэ?
Содыг халаахад юу үүсэх вэ?
Үр дүн:
Таамаглал: Хий ялгарна, өнгө нь өөрчлөгдөнө, өөр
Хүнсний сод = .....?....+.....?.....+....?.....
бодис болно гэх мэт

Туршилт №1: Содыг халаах

2NaHCO3 = Na2CO3+ CO2 + H2O

халаагаагүй

Усанд уусаагүй
Өнгөгүй

халаасан

Усанд ууссан
Тод ягаан

Ca(OH)2 +…… = ….. цагаан + H2O
Туршилт №2: Халаасан сод,
халаагаагүй содыг харьцуулах

CaCO3 + CO2 + H2O = Ca(HCO3)2 (ºíãºã¿é)

• Усанд уусгах
• Фенолфталейн дусаах

•Халаасан сод, халаагаагүй сод хоѐр
ижил бодис уу? Өөр бодисууд уу? Яагаад
• Химийн урвал гэж юу вэ? Задрах
урвалыг тодорхойлно уу?
•Талх яагаад хөөдөг вэ?

Дүгнэлт:


Түвшин

Ай

Асуултууд

Сэргээн
санах
Доод

• Хүнсний содыг юунд хэрэглэдэг вэ?
• Фенолфталейн ямар орчинд ягаан өнгө үзүүлдэг вэ?
• Хүн юугаар амьсгалаж, амьсгалаа гаргахдаа юу ялгаруулдаг вэ?

Ойлгох

•Са(OH)2 –ийн уусмал нь нүүрсхүчлийн хийг шингээснээр туршилтын дараа
цагаан өнгөтэй болсон шалтгааныг тайлбарлана уу?

Хэрэглэх

Дээд

Задлан
шинжлэх
Үнэлэх
Бүтээх

•Хуруу шилний хананд үүссэн дуслыг ус болохыг батлах
туршилтыг зааврын дагуу гүйцэтгэнэ үү.
•Хүнсний содыг халаах туршилтын багажийг зааврын дагуу зөв
угсарч бэлтгэнэ үү.
• Талх яагаад хөөдөг вэ?
•Са(OH)2-ийн уусмал ямар хийг шингээсэн бэ? Яагаад.
•Яагаад CO2 –ийг шохойн усанд удаан хийвэл дахиад химийн
урвалд орж өнгөгүй болсон учрыг тайлбарлана уу?
Халаасан сод, халаагаагүй сод нь адилхан бодис мөн үү? Мөн
бол яагаад! Биш бол яагаад
•Өгөгдсөн химийн бодисын томьѐог ашиглан урвалын бүдүүвч
зохиож, өгүүлбэрээр илэрхийлнэ үү?
•Хуруу шилний хананд үүссэн дусал ус болохыг батлах сорил,
туршилтын заавар боловсруулна уу?


Хүнсний
сод

Техникийн

Ус

сод

NaHCO3

Na2CO3

Натрийн
гидрокарбонат

Натрийн
карбонат

Устөрөгчи
йн оксид

Нүүрстөрөг
чийн (VI)
оксид

Цагаан
өнгөтэй,
нунтаг, усанд
сайн уусна.

Өнгөгүй,
үнэргүй,
шингэн

Өнгөгүй,
хий,
амьсгалаас
ялгардаг.

Унд,ахуйд

Хийжүүлсэн, ус
ундаа

Цагаан
өнгөтэй,
нунтаг, усанд
муу уусна.

Хөөлгөгч

H2O

Нүүрсхүчлийн
хий

CO2

Шохойн
ус

NaHCO3

2

CO2

CaCO3

Ca(HCO3)2

Кальцийн
гидроксид

Кальцийн
карбонат

Кальцийн
гидрокарбонат

Өнгөгүй,
уусмал

Цагаан
өнгөтэй
тунадас

Өнгөгүй,
уусмал

Барилгад

Барилгад

H2O

Ca(HCO3)2

CaCO3

Ca(OH)2

3
H2O

Кальцийн
гидрокабонат

Ca(OH)2

Na2CO3

1

Шохойн
чулуу

CO2+H2O


• Содын уур гуурсаар дамжин
Содыг халаах үед шохойн
шохойн усанд орсон.
усан дундуур ямар бодис • Цагаан өнгөтэй бодис.Учир нь
нэвтэрсэн бэ?
шохойн ус булингартсан.

• Үүнийг хүүхдүүд хараад мэдэх
Хуруу шилний хананд үүссэн боломжгүй учир ус мөн биш
дусалууд юу байсан бэ?
гэдгийг батлах шаардлага гарсан.

Халаасан сод,
• Ижил бодис. Учир нь хүнсний содын
халаагаагүй сод адил
зарим хэсэг нь үлдсэн.
бодис уу? Өөр бодис уу? • Урвалын дараа хуруу шилэнд
Туршилт 2 –ийн өмнө
урвалд ороогүй хүнсний сод үлдсэн.

Хүнсний содыг халаахад
юу үүсэх вэ?

•
•
•
•

Шатаж харлана.
Хайлж шингэн болно.
Ус үүснэ .
Хий үүснэ гэх мэт

“Амьсгалалт”
багшийн туршилт-1
-ийг хийснээр СО2
болохыг ойлгоно.
Усыг шалгах
туршилтыг хийх.

Туршилт 2-оор,
усанд уусах чанар,
индикатороор
таних.
Хичээлийн эхэнд
таамаглал
дэвшүүлснээр
сонирхол, сэдэл
төрүүлж, эцэст
хичээлийн төгсгөлд
мэдэж авна.


Анхны төлөвлөлт

Гарсан алдаа

Сайжруулсан нь

Хуруу шилтэй сод нь
гүйцэд шатаагүй учраас
халаасан, халаагаагүй
содыг харьцуулах 2-р
туршилтанд алдаа
гарсан.

Ca(OH)2-ийн уусмалын өнгө
өөрчлөгдвөл,резинэн
хоолойг хуруу шилнээс аваад
2 минут хүлээж спиртэн
дэнлүүг унтраана.

Ус үүсэхийг баталж
чадахгүй учраас хуруу
шилэн дотор байсан
шингэн бодис ус байсан
гэж багш тайлбарлах
болсон.

Хуруу шилний хананд
үүссэн дуслууд юу
байсныг хүүхдүүд янз
бүрээр таамаглаж
байсан.

Усыг танихдаа CoCl2 -ийн
индикаторын цаас юмуу
усгүй СuSO4 ашигласан
бөгөөд энэ нь усанд
цэнхэр өнгө үзүүлдэг.
талст гидратын өнгөний
өөрчлөлтөөр

Шохойн усанд
нүүрсхүчлийн хийг
нэвтрүүлэхэд
үүсэх урвалыг
бичих

Кальцийн гидроксид
нүүрсхүчлийн хийтэй
урвалд орох эх бодисыг
зөв бичиж байсан
боловч бүтээгдэхүүн
бодисоо буруу бичиж
байсан.

Шохойн усны өнгө
өөрчлөгдсөний дараа
халаалтыг шууд
зогсоов.

Уусдаг суурь + хүчлийн
оксид = давс + ус
гэсэн оксидын хими
шинжийг харуулсан
бүдүүвчийг нэмэлт
мэдээллээр өгөв.


Анхны төлөвлөлт

Гарсан алдаа

Шохойн уусмалд
нүүрсхүчлийн
хийг удаан
нэвтрүүлэхэд
уусмал өнгөгүй
болсон
шалтгааныг
тайлбарлуулах

Шохойн уусмал
булингардахад
уусмалд үүссэн
бүтээгдэхүүн бодисоо
харгалзан үзээгүйгээс
шалтгаалан кальцийн
гидрокарбонат үүсэх
урвалын тэгшитгэлийг
илэрхийлж чадахгүй
байв.

Сурагчдад ТӨМ
олныг өгөх нь
бичих цаг хомс,
түүнийг хүүхэд бүрт
олшируулахад эдийн
засгийн асуудал
үүссэх

- Туршилтын заавар ТӨМ

1-ийг сурагчид унших
- Үр дүн тэмдэглэх хүснэгт
ТӨМ 2, дүгнэлтийн хүснэгт
ТӨМ 3-ийг дэвтэрт бичих
цаг хүрэлцэхгүй байсан.
- Хүүхэд бүрт хэвлэж
өгөхөөр нэг удаагийн ТӨМ

Сайжруулсан нь

“Нүүрсхүчлийн хийг
нэвтрүүлсэний дараа
булингартсан шохойн
усны уусмалд ямар
бодисууд үүссэн
байгаа вэ?” гэсэн
нэмэлт асуултыг
багш оруулж өгсөн.

- Багш гол зүйлээ самбарт

бичих
-”Үр дүн”, “Дүгнэлт” бичих
хоѐр хүснэгтийг хичээлийн
бусад цагаар гэрийн
даалгаварт бичүүлж ирүүлэх


Бүх хичээлийн ажиглалт,
хэлэлцүүлэгт Япон багш
Х.Тэрүми, С.М.Я.Наранбаяр
багш оролцсон бөгөөд зарим
хичээлд БУ-ны багш нар
оролцсон.


•

БНХАУ-ийн Өвөр Монголын Алтан-Эмээл хотын 1-р дунд сургуулийн
багш нарт танилцуулав.

Юмс үзэгдлийг бодит байдлаар нь хүртэж,
мэдэрч, ингэснээр харилцаа хамаарал, шинж
чанар, дотоод зүй тогтлыг логик сэтгэхүйгээр
олж тогтоох ач холбогдолтой байв.
•Урвалын гадаад илрэл, өөрчлөлтүүдийг
тодорхойлох
•Химийн урвалыг илэрхийлэн бичих аргатай
танилцсан.
• Сорил, туршилт явуулах арга барилд суралцах
•Туршилтын үр дүнг ашиглан дүгнэлт гаргах
чадвар эзэмших
• Өөрийн үзэл бодлыг чөлөөтэй
илэрхийлэх, бичих.

Talkh yagaad huudug ve sudalgaat khicheel

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (7)

Similar to Talkh yagaad huudug ve sudalgaat khicheel

Similar to Talkh yagaad huudug ve sudalgaat khicheel (10)

Talkh yagaad huudug ve sudalgaat khicheel