Evoluties in het veiligheidsdenken

1. Nieuwe Tijd: 1500-1800
Einde Middeleeuwen: 1450 / 1453 / 1492 / 1500 / 1517

2. Vanaf 1450: lichtere, kleinere en mobielere stukken met een grotere
vuurkracht en impact.

8. 1450: Boekdrukkunst

10. 1453

11. 1492

15. De reconquista was een periode van 8 eeuwen jaar waarin enkele christelijke koninkrijken
op het Iberisch Schiereiland erin slagen om de moslims (Moren) van het schiereiland te
verdrijven, nadat dezen vanaf 711 het Iberisch schiereiland op een smalle strook in het
noorden na hadden veroverd.

29. https://www.youtube.com/watch?v=28jKrGN
ohI0

30. • 16de eeuw: Spanje & Portugal
• 17de eeuw: Holland, de republiek
• 18de eeuw: Frankrijk
• 19de eeuw: Engeland
• 20ste eeuw: Duitsland Verenigde Staten
• 21ste eeuw ?

38. •De tuin is 800 ha. groot, waarvan 300 ha. bos en woud.
•In de oranjerie worden 1080 sinaasappelbomen in bewaard; sommige al 200
jaar.
•Er zijn 200.000 historische bomen.
•Er zijn 150 verschillende soorten appelbomen.
•Elk jaar worden 210.000 bloemen geplant.
•Le Nôtre bestelde jaarlijks in Holland meer dan vier miljoen tulpenbollen.
•De tuin wordt ommuurd door een muur van meer dan 40 km lengte.
•De tuin telt 372 marmeren en bronzen sculpturen.
•In het totaal zijn er 2100 sculpturen en meer dan 5000 meubels.
•Er zijn 55 vijvers die per uur 3600 m³ water verbruiken; er zijn ruim 2400
fonteinen.
•Het grote kanaal is 24 ha groot, heeft een inhoud van 500.000 m³
•Lodewijk XIV liet een dozijn Venetiaanse gondels op sleden over de Alpen
naar Frankrijk brengen en voor de gondeliers een dorpje bouwen.
•De tuin telt 600 antieke fonteinen die werken dankzij 35 km buizen.
•Het water wordt gewonnen op een afstand van ruim 200 km uit de (Loire).
•In de stallen was plaats voor de 600 paarden van de koning.
•Lodewijk XIV bestelde 1200 komedies en tragedies tijdens zijn koningschap.
•Er werkten ruim 35 000 mensen op de bouwwerf van het kasteel en zijn tuinen.

49. 1789-1815

50. Indiustriele revolutie fase 1

55. Oude steden: het liberalisme

76. 1848

78. Industriële revolutie fase 2a:
De fysieke omgeving
• Spoorwegen en pendelarbeid
• Stadsreorganisatie
– Krotten weg
– Parken
– Boulevards
– Gevangenissen
– Justitiepaleizen
– Arbeidssociologie

96. Industriële revolutie fase 2b
Het lichaam

97. De geboorte van de gevangenis:
DISCIPLINE

98. Jeremy Bentham
1791: Het
panopticon

102. Nieuwe principes
• Individualisering
• Volledige zichtbaarheid
• Onzichtbare bewaker
• Asymmetrische machtsrelatie
• Machtsmaximalisering
• Voelt niet onderdrukkend aan

103. Harou-Romain, 1840. Biddende
gedetineerde in het zicht van de centrale
toren.

104. Doelen van het panopticum
• Gevangenis
• School
• Werkplaats
• Hospitaal
• Psychiatrische instelling
• Kazerne…

105. • Gevangenis
• School
• Werkplaats
• Hospitaal
• Psychiatrische instelling
• Kazerne…

106. De “machtsmachine”
• Nieuw denken
– Toezicht en discipline (ontwikkelen zich
samen met kapitalisme)
• Kennis en macht gaan samen
– Op alle maatschappelijke domeinen
– Wetenschap
• Geneeskunde (hospitaal)
• Pedagogie (school)
• Arbeidssociologie (fabriek)
• Polemeologie (leger)
• Criminologie (gevangenis)
• Psychiatrie (psychiatrie)
• Geriatrie (ouderlingengestichten)

113. Fase 2C conclusie:
DISCIPLINE
De ‘gedisciplineerde mens’ koppelt van de ruimtelijke
indeling aan een lichamelijke discipline.

115. Collège de Navarre. Dessiné et
gravé par François-Nicolas Martinet,
vers 1760. (Collections historiques
de l'INRDP).

116. Controle over de activiteiten
• 1. Het dagrooster en de ruimte
• Volgens rooster kloostergemeenschappen
• Regelmaat en cyclussen
• Vastomlijnde bezigheden in vaste ruimtes
• 2. Handeling, voorwerp en het lichaam
• Bv. Schiet- en schrijfoefeningen
• Bv. Het examen

118. Intérieur de l'Ecole d'enseignement
mutuel, situeé rue du Port-Mahon, au
moment de l'exercice d'écriture.
Lithographie de Hippolite Lecomte,
1818.
Voorgeschreven lichaamshoudingen.
Intérieur de l'Ecole d'enseignement
mutuel, situeé rue du Port-Mahon, au
moment de l'exercice d'écriture.
Lithographie de Hippolite Lecomte,
1818. (Collections historiques de
l'INRDP).

120. P. Giffart. L'Art militaire français, 1696.

121. Statisticum: over staatszaken