SlideShare a Scribd company logo
Napoleon in Frankrijk en Europa 
Een ongenuanceerd beeld bij 
Nederlandse historici en publiek
Napoleon is niet altijd Napoleon 
geweest. Hij was eerst Bonaparte
Generaal Bonaparte 
• Op zijn 27ste jaar wordt hij hoofd generaal van 
het leger van Italië 
• In een jaar heeft hij Italië veroverd en 
Oostenrijk uit Italië weggestuurd 
• Hij weet zijn successen bekend te maken door 
kranten, portretten, en verhalen 
• In 1797 is hij in Parijs algemeen bekend en 
wordt lid van het Nationale Instituut.
Zijn heldendaden in Italië zijn in 
Europa bekend
De veldtocht naar Egypte 
• In 1798 vertrekt hij naar Egypte om de 
doorgang naar India voor de Engelsen te 
sluiten 
• Hij maakt van deze expeditie een 
beschavingsoffensief, met geleerden, 
kunstenaars, en architecten – en journalisten 
• De militaire expeditie is een ramp maar de 
culturele opbrengst is waardevol
De blik van de Engelsen op het vertrek 
van Bonaparte uit Cairo
Desaster in Frankrijk 1799 
• In 1799 ging het slecht voor Frankrijk 
• Italië was weer in de handen van de 
Oostenrijkers gevallen 
• Zwitserland was overwonnen door de coalitie 
• Nederland was bedreigd door de Engelse en 
Russische troepen 
• Iedereen vroeg zich af waarom Bonaparte 
zover was en waar hij bleef
Sieyès zoekt een zwaard! 
• Wetgever Sieyès wilde de grondwet van 1795 
veranderen, maar daarvoor moest hij een 
staatsgreep plegen 
• Hij wilde de hulp van een militair – van 
Joubert eerst, maar die stierf in Italië 
• Hij deed toen een beroep op Bonaparte die 
net uit Egypte beland was. 
• Bonaparte pleegde de staatsgreep maar wiste 
vervolgens de 1ste plaats te nemen.
Het Consulaat van Bonaparte 1799- 
1804
Bonaparte, eerste Consul 
• Bonaparte blijkt snel een sluwe politicus te 
zijn 
• Weet uren en dagen lang te werken, en goede 
beslissingen te nemen 
• Zijn tijdgenoten zijn allen vol bewondering 
• Maar hij is wel autoritair. Dankzij die autoriteit 
weet hij belangrijke wetten in te voeren. 
• Met name vrede met de Paus
Andere successen van Bonaparte, 1ste 
Consul 
• Religieuze vrede tussen katholieken en 
gelijkheid tussen alle geloven 
• Burgerlijke wetboek – voorbereid door 
revolutionairen, maar afgemaakt door 
Bonaparte 
• Stabiliteit van de Franse munt 
• Burgerlijke vrede en einde van burgeroorlog 
• Amnestie voor royalisten en emigranten
Maar vooral de vrede van Amiens 
• “Ja! Het is vrede! Het oorlogsmonster … zag 
den groten Bonaparte, het schrikte, en ijlde 
angstvallig weg…” (J. Immerzeel jr.) 
• “Doorzoek vrij’s waereld heldenrij, bij hem 
wordt Griek en Romer duister, Gij vindt geen 
held zo groot als hij”: Bonaparte (B. 
Nieuwenhuizen) 
Gedichten over de Algemene Vrede (1802)
De vrede van Amiens
Voor hem was dit niet genoeg. Hij 
wilde de macht van Engeland 
beperken
1803-1806 opnieuw oorlog 
• Is de oorlog aan de Franse Revolutie te wijten? 
• Dit is wel een erfenis daarvan, maar Napoleon 
was verantwoordelijk voor de situatie in Italië 
• Hij had Italië moeten opgeven, maar dat doet 
hij niet. Hij wordt zelfs president van de 
Italiaanse Republiek, beschermer van 
Zwitserland en bemoeit zich met Duitsland. 
• Daarom weer oorlog met de coalitie
De grote verandering: Napoleon keizer 
der Fransen (1804)
Een sociaal verdrag? 
• Hij wordt keizer der Franse Republiek, maar 
moet wel een sociaal verdrag sluiten met de 
Fransen 
• Hun vrijheden en rechten respecteren 
• De gelijkheid en de ‘biens nationaux’ 
beschermen 
• Maar ook de Franse roem tot ongekende 
hoogte brengen  oorlog
Napoleon en Nederland 
• Al in 1805 beslist hij een autoritair bewind in 
Nederland in te voeren, met 
Schimmelpenninck aan het hoofd 
• Zijn hoop is om gebruik te maken van de 
Nederlandse vloot en Engeland te verslaan 
• Dit wordt een ramp bij Trafalgar waar Spanje 
en Frankrijk door Nelson verslaan worden. 
Hun vloten worden vernietigd.
Austerlitz (2-12-1805) compenseert 
Trafalgar
Napoleons obsessie gezien door de 
Engelsen
1806: de continentale blokkade 
• Napoleon beslist om Engeland uit het 
Europese continent te sluiten d.m.v. de 
zogenaamde blokkade 
• Alle kusten moeten gesloten worden voor 
Engelse producten en er mogen geen 
Europese producten naar Engeland 
• Daarom de benoeming van Lodewijk 
Napoleon tot koning van Holland.
Lodewijk Napoleon, koning van 
Holland (1806-1810)
De zusterrepublieken worden 
monarchieën 
• Vanaf 1806 worden de zusterrepublieken 
monarchieën. In Sicilië en Napels regeert 
Joseph; in Berg wordt Murat groothertog; in 
Westfalen wordt Jérôme Bonaparte koning. 
Elisa Bonaparte regeert over Toscane, etc. 
• Het idee van Napoleon is dat broers en zusters 
alles zullen doen voor de Franse belangen en 
beter zullen regeren dan buitenlanders.
De herverdeling van Europa of de 
geheime bijeenkomst van de ‘ras’
Napoleon als keizer der Fransen: een 
nieuwe Caesar of Karel de Grote?
Vanaf 1806-1807 weet Napoleon niet 
te stoppen 
• In 1806 behaalt hij een grote overwinning 
over Pruisen 
• In 1807 over Rusland en Oostenrijk, en wordt 
de vrede van Tilsit geketend met de tsaar 
Alexander. 
• Maar hij profiteert daarvan om Hertogdom 
Warschau in Polen te stichten 
• Daarmee wordt een eerlijke vrede onmogelijk
Engelse ironie over de Oostenrijkers
Nieuwe initiatieven 
• 1807 klonk voor heel Europa als een belofte 
voor algemene vrede, met name in Nederland 
• Maar datzelfde jaar stuurt Napoleon een leger 
naar Portugal (geallieerde van Engeland) 
• Het jaar daarop (1808) bemoeit hij zich met 
Spanje. Toscane en andere Italiaanse staten 
worden ingelijfd. Spanje wordt een koninkrijk 
met Joseph Bonaparte als koning.
Napoleon en Europa 
• Napoleon droomde van een verenigde Europa 
onder zijn autoritaire leiding 
• Hij wilde gemeenschappelijke scholen stichten 
voor de elite van de deelstaten 
• Hij beweert ook dat hij een uniforme munt 
wilde invoeren + gewichten en maten 
• Parijs zou de hoofdstad van deze uniforme 
Europa met het Musée Napoléon als symbool
Waar blijven de revolutionaire 
beginselen? 
• De zusterrepublieken verdwijnen. Monarchieën 
worden gesticht: dat betekent erfelijkheid, 
privileges, hofhouding, allerlei principes die niet 
revolutionair waren. 
• Vrijheid van meninguiting en vrijheid van de pers 
verdwijnen. 
• Wat wel over blijft zijn : vrijheid van religie en van 
eigendom; meritocratie en burgerlijke gelijkheid. 
Referendums en verkiezingen, maar heel veel heb 
je niet.
Ambitie of obsessie? 
• Historici discussiëren nog steeds waarom 
Napoleon niet rustig bleef regeren over een al 
grote rijk en waarom hij naar Spanje en 
Portugal ging 
• Kwam het doordat hij zijn ambitie niet kon 
remmen? 
• Of kwam het omdat hij alle kusten van Europa 
wilde sluiten voor de Engelse zeevaart en 
producten?
Een Machiavellistische opportunist? 
• Waarschijnlijk speelden beide ambitie en 
obsessie een rol 
• Napoleon had ook de neiging om profijt te 
trekken van de omstandigheden 
• Hij geloofde in zijn ‘fortuna’ – geluk/kans – 
• De inlijving van Spanje was wel de druppel, 
die zijn geloofwaardigheid bij andere vorsten 
aan het wankelen bracht.
Heeft Napoleon iets goeds gedaan? 
• Napoleon zag zichzelf als een ‘liberale’ vorst 
die goede wetten in Europa verspreidde 
• Geschreven grondwetten in de koninkrijken en 
een burgerlijk wetboek bijna overal 
• Afschaffing van het leenstelsel en van de 
privileges 
• Gelijkheid van religiën en emancipatie van de 
Joden
MAAR… 
Als het niet uitkwam, accepteerde hij 
uitzonderingen, zoals in Polen waar Joden niet 
werden geëmancipeerd 
Of in sommige Duitse gebieden waar het leenstelsel 
niet wordt afgeschaft, omdat hij de inkomsten 
nodig heeft voor zijn adel of zijn hoge 
functionarissen – zgn. majorat of dotation 
In 1811 geeft hij zelfs toestemming aan generaal 
Davout om gedwongen arbeid in te voeren als het 
werk daarmee kan worden versneld.
Problemen in Europa 
• Uitbuiten van financiële en menselijke 
middelen  20% van de nationale inkomen 
• Consequenties van de blokkade: tekort aan 
koffie, suiker, kruiden, e.d. 
• Slechte reputatie van Franse politie, 
gendarmerie en douanes 
• Gevolgen van conscriptie/militaire dienst  
opstanden, ontevredenheid, etc.
Napoleon trouwt met Marie-Louise 
• In 1810 beslist Napoleon te scheiden van 
Joséphine, zijn geliefde echtgenoot sinds 1795 
• Met Joséphine had zijn ‘fortuna’ geen grenzen 
gekend. Met Marie-Louise begint een andere 
periode, gemarkeerd door minder leuke 
evenementen – waaronder een grote brand 
• De breuk met de revolutie wordt nu duidelijk. 
Vanaf 1808 is er een nieuw adel in het leven 
geroepen
De breuk met de revolutie 
• De ex-revolutionairen die hogere functies 
bekleden worden ontslagen 
• Het regime wordt strenger en strenger. 
Lijfstraffen worden weer ingevoerd. 
Gevangenissen zijn vol. In Parijs alleen zijn er 
4700 gevangenen. In Fenestrelles en in Corsica 
zitten een heleboel Italiaanse priesters vast. 
• Maar wat vooral opvalt is de inlijving van 
diverse landen …
1810 hoogtepunt van het Rijk 
• Nederland wordt in Juli 1810 ingelijfd en 
Lodewijk Napoleon vertrekt in het geheim 
• Het Zwitserse Valais wordt ingelijfd 
• De Hanzesteden in het noord van Duitsland 
worden ingelijfd 
• Rome en de Pauselijke staten worden Franse 
departementen 
• Reden daarvoor: de blokkade – of is er meer?
Hoogtepunt en verval
De Russische campagne 1812 
• In 1811 kende het geluk van Napoleon geen 
grenzen meer. Hij was vader geworden van 
een zoon 
• Maar in 1812 onderneemt hij het 
onmogelijke: de overwinning van Rusland 
• Het wordt een desaster met iets van 300.000 
doden van alle nationaliteiten waarvan 
Nederlanders. En dan begint zijn verval!
Daarom deze Duitse karikatuur
Het aantal slachtoffers 
• Volgens Anglo-Amerikaanse en Franse historici 
zouden totaal 1.800.000 mensen gestorven 
zijn 
• Maar behalve de doden soldaten of burgers 
waren hele gebieden verwoest – Duitsland 
bijvoorbeeld die het toneel was van alle 
oorlogen 
• Andere landen waren verpauperd zoals 
Nederland of Spanje
Desondanks is er in Europa een 
Napoleontische legende ontstaan 
• Tot grote woede van Amsterdamse historicus 
Jacques Presser is er meteen na de val van 
Napoleon een mythe of een legende ontstaan 
• Die was al voelbaar gedurende zijn leven. 
Goethe en Hegel bijv. waren grote 
bewonderaars van de ‘held’ 
• Maar later kwamen nog Italianen, andere 
Duitsers zoals Marx, Polen, en natuurlijk 
Fransen
Napoleon als symbool van de sterke 
man, de self-made man, de held 
• De bewonderaars vonden in hem wat zij zochten: 
voor de enen was hij de incarnatie van de 
menselijke wilskracht; de symbool van de sterke 
en autoritaire man die orde kon scheppen uit de 
wanorde; voor de anderen was hij de grote held 
die geen angst kende en boven de burgerlijke 
waarden stond. De romanticus bij uitstek. 
• Hij heeft nog steeds bewonderaars zoals de 
Canadees Ben Weider – die onlangs gestorven is.
Napoleon als de tiran, de Corsicaan 
• Naast de bewonderaars (romantici, 
bonapartisten, oude revolutionairen, self-made 
men) waren natuurlijk vijanden 
• In Nederland was het trauma zo groot dat hij als 
een monster gezien werd 
• Franse democraten en royalisten haatten hem. 
Voor hen was hij de buitenlander die Frankrijk 
uitgeput had en de symbool van een ongekend 
despotisme (Chateaubriand, Constant, Michelet)
Zijn erfenis in de jaren 1815 
• Gek genoeg hebben de restauraties veel van 
hem ontleend: met name politie, gendarmerie 
en conscriptie – onder een andere naam. 
• Maar ook burgerlijk wetboek en codificatie, 
geschreven grondwet (niet iedereen), 
centralisatie en bureaucratie 
• Dat wil zeggen alles wat hun macht kon 
vergroten, en niet wat door de revoluties 
ingevoerd was.
En zelfs op school is hij nog populair … 
in Frankrijk tenminste
karikaturisten uit Engeland over de 
speler Bonaparte aan

More Related Content

What's hot

De Belgische Revolutie van 1830
De Belgische Revolutie van 1830De Belgische Revolutie van 1830
De Belgische Revolutie van 1830
Persoonlijke studie teksten
 
De Franse Revolutie 1789-1815
De Franse Revolutie 1789-1815De Franse Revolutie 1789-1815
De Franse Revolutie 1789-1815misscaatje
 
Napoleon, tussen mythe en werkelijkheid
Napoleon, tussen mythe en werkelijkheidNapoleon, tussen mythe en werkelijkheid
Napoleon, tussen mythe en werkelijkheid
Persoonlijke studie teksten
 
De Opkomst Van Het Westen
De Opkomst Van Het WestenDe Opkomst Van Het Westen
De Opkomst Van Het Westenguesteab5e2
 
Staatsinrichting deel-1
Staatsinrichting deel-1Staatsinrichting deel-1
Staatsinrichting deel-1
Thomas Eringaard
 
Hoe Leopold III (mee) de basis legde van fortuin van Albert II
Hoe Leopold III (mee) de basis legde van fortuin van Albert II Hoe Leopold III (mee) de basis legde van fortuin van Albert II
Hoe Leopold III (mee) de basis legde van fortuin van Albert II
Thierry Debels
 
Begrippen thema 2 gr 8
Begrippen thema 2 gr 8Begrippen thema 2 gr 8
Begrippen thema 2 gr 8Kees van Eck
 

What's hot (11)

De Belgische Revolutie van 1830
De Belgische Revolutie van 1830De Belgische Revolutie van 1830
De Belgische Revolutie van 1830
 
Vlamigrant In 9 Verhalen (Ingekort)
Vlamigrant In 9 Verhalen (Ingekort)Vlamigrant In 9 Verhalen (Ingekort)
Vlamigrant In 9 Verhalen (Ingekort)
 
De Franse Revolutie 1789-1815
De Franse Revolutie 1789-1815De Franse Revolutie 1789-1815
De Franse Revolutie 1789-1815
 
Napoleon, tussen mythe en werkelijkheid
Napoleon, tussen mythe en werkelijkheidNapoleon, tussen mythe en werkelijkheid
Napoleon, tussen mythe en werkelijkheid
 
De slag bij Austerlitz
De slag bij AusterlitzDe slag bij Austerlitz
De slag bij Austerlitz
 
De Opkomst Van Het Westen
De Opkomst Van Het WestenDe Opkomst Van Het Westen
De Opkomst Van Het Westen
 
Gebeurtenis
GebeurtenisGebeurtenis
Gebeurtenis
 
Gebeurtenis
GebeurtenisGebeurtenis
Gebeurtenis
 
Staatsinrichting deel-1
Staatsinrichting deel-1Staatsinrichting deel-1
Staatsinrichting deel-1
 
Hoe Leopold III (mee) de basis legde van fortuin van Albert II
Hoe Leopold III (mee) de basis legde van fortuin van Albert II Hoe Leopold III (mee) de basis legde van fortuin van Albert II
Hoe Leopold III (mee) de basis legde van fortuin van Albert II
 
Begrippen thema 2 gr 8
Begrippen thema 2 gr 8Begrippen thema 2 gr 8
Begrippen thema 2 gr 8
 

Similar to Annie jourdan napoleon als keizer der fransen en overheerser van europa

De Commune van Paris van 18871 ter gelegenheid van haar 150ste verjaardag
De Commune van Paris van 18871 ter gelegenheid van haar 150ste verjaardagDe Commune van Paris van 18871 ter gelegenheid van haar 150ste verjaardag
De Commune van Paris van 18871 ter gelegenheid van haar 150ste verjaardag
Persoonlijke studie teksten
 
Gs gr 5,6 blok 4 de franse tijd.
Gs gr 5,6  blok 4 de franse tijd.Gs gr 5,6  blok 4 de franse tijd.
Gs gr 5,6 blok 4 de franse tijd.hybo
 
Gs hv3 hfst 3
Gs hv3 hfst 3Gs hv3 hfst 3
Gs hv3 hfst 3
timmandigers
 
5ASO ppt - II 2 Het ontstaan van België 2021.pptx
5ASO ppt - II 2 Het ontstaan van België 2021.pptx5ASO ppt - II 2 Het ontstaan van België 2021.pptx
5ASO ppt - II 2 Het ontstaan van België 2021.pptx
stevruhamira
 
Gs hv3 hfst 4
Gs hv3 hfst 4Gs hv3 hfst 4
Gs hv3 hfst 4
timmandigers
 
Lucia en ryan blok 1
Lucia en ryan blok 1Lucia en ryan blok 1
Lucia en ryan blok 1ivanstraten
 
1914-1918: De Groote Klassenoorlog
1914-1918: De Groote Klassenoorlog1914-1918: De Groote Klassenoorlog
1914-1918: De Groote Klassenoorlog
Persoonlijke studie teksten
 
Hoe Duitsgezind was Leopold III?
Hoe Duitsgezind was Leopold III?Hoe Duitsgezind was Leopold III?
Hoe Duitsgezind was Leopold III?
Thierry Debels
 
Ingezonden spreekbeurt napoleon bonaparte
Ingezonden spreekbeurt napoleon bonaparteIngezonden spreekbeurt napoleon bonaparte
Ingezonden spreekbeurt napoleon bonaparte
Super Spreekbeurt
 
De Franse Revolutie onder Napoleon TSO 2013
De Franse Revolutie onder Napoleon TSO 2013 De Franse Revolutie onder Napoleon TSO 2013
De Franse Revolutie onder Napoleon TSO 2013 dhr. Gwen Vergouwen
 
Napoleon, held of schurk?
Napoleon, held of schurk?Napoleon, held of schurk?
Napoleon, held of schurk?
Persoonlijke studie teksten
 
Robespierre, de onkreukbare
Robespierre, de onkreukbareRobespierre, de onkreukbare
Robespierre, de onkreukbare
Persoonlijke studie teksten
 
Kroongeheimen
KroongeheimenKroongeheimen
Kroongeheimen
Thierry Debels
 
Kapitalisme en immigratie
Kapitalisme en immigratieKapitalisme en immigratie
Kapitalisme en immigratie
Persoonlijke studie teksten
 
19 e eeuw fn
19 e eeuw fn19 e eeuw fn
19 e eeuw fnmavalu
 
De bankster is terug van nooit weggeweest
De bankster is terug van nooit weggeweestDe bankster is terug van nooit weggeweest
De bankster is terug van nooit weggeweest
Thierry Debels
 

Similar to Annie jourdan napoleon als keizer der fransen en overheerser van europa (20)

Instructie 6.4
Instructie 6.4Instructie 6.4
Instructie 6.4
 
Instructie 6.3
Instructie 6.3Instructie 6.3
Instructie 6.3
 
De Commune van Paris van 18871 ter gelegenheid van haar 150ste verjaardag
De Commune van Paris van 18871 ter gelegenheid van haar 150ste verjaardagDe Commune van Paris van 18871 ter gelegenheid van haar 150ste verjaardag
De Commune van Paris van 18871 ter gelegenheid van haar 150ste verjaardag
 
Gs gr 5,6 blok 4 de franse tijd.
Gs gr 5,6  blok 4 de franse tijd.Gs gr 5,6  blok 4 de franse tijd.
Gs gr 5,6 blok 4 de franse tijd.
 
Jacques Necker
Jacques NeckerJacques Necker
Jacques Necker
 
Gs hv3 hfst 3
Gs hv3 hfst 3Gs hv3 hfst 3
Gs hv3 hfst 3
 
5ASO ppt - II 2 Het ontstaan van België 2021.pptx
5ASO ppt - II 2 Het ontstaan van België 2021.pptx5ASO ppt - II 2 Het ontstaan van België 2021.pptx
5ASO ppt - II 2 Het ontstaan van België 2021.pptx
 
Gs hv3 hfst 4
Gs hv3 hfst 4Gs hv3 hfst 4
Gs hv3 hfst 4
 
Lucia en ryan blok 1
Lucia en ryan blok 1Lucia en ryan blok 1
Lucia en ryan blok 1
 
1914-1918: De Groote Klassenoorlog
1914-1918: De Groote Klassenoorlog1914-1918: De Groote Klassenoorlog
1914-1918: De Groote Klassenoorlog
 
Hoe Duitsgezind was Leopold III?
Hoe Duitsgezind was Leopold III?Hoe Duitsgezind was Leopold III?
Hoe Duitsgezind was Leopold III?
 
Ingezonden spreekbeurt napoleon bonaparte
Ingezonden spreekbeurt napoleon bonaparteIngezonden spreekbeurt napoleon bonaparte
Ingezonden spreekbeurt napoleon bonaparte
 
Onderzoeksopdracht B (2013)
Onderzoeksopdracht B (2013)Onderzoeksopdracht B (2013)
Onderzoeksopdracht B (2013)
 
De Franse Revolutie onder Napoleon TSO 2013
De Franse Revolutie onder Napoleon TSO 2013 De Franse Revolutie onder Napoleon TSO 2013
De Franse Revolutie onder Napoleon TSO 2013
 
Napoleon, held of schurk?
Napoleon, held of schurk?Napoleon, held of schurk?
Napoleon, held of schurk?
 
Robespierre, de onkreukbare
Robespierre, de onkreukbareRobespierre, de onkreukbare
Robespierre, de onkreukbare
 
Kroongeheimen
KroongeheimenKroongeheimen
Kroongeheimen
 
Kapitalisme en immigratie
Kapitalisme en immigratieKapitalisme en immigratie
Kapitalisme en immigratie
 
19 e eeuw fn
19 e eeuw fn19 e eeuw fn
19 e eeuw fn
 
De bankster is terug van nooit weggeweest
De bankster is terug van nooit weggeweestDe bankster is terug van nooit weggeweest
De bankster is terug van nooit weggeweest
 

More from VeenMedia

Nederland in de 2e wo nederlandse economie in oorlogstijd door hein klemann
Nederland in de 2e wo nederlandse economie in oorlogstijd door hein klemannNederland in de 2e wo nederlandse economie in oorlogstijd door hein klemann
Nederland in de 2e wo nederlandse economie in oorlogstijd door hein klemann
VeenMedia
 
Nederland in de 2e wo de jacht op de joden door ad van liempt
Nederland in de 2e wo de jacht op de joden door ad van liemptNederland in de 2e wo de jacht op de joden door ad van liempt
Nederland in de 2e wo de jacht op de joden door ad van liempt
VeenMedia
 
Nederland in de 2e wo het ware gezicht van de nsb bas kromhout
Nederland in de 2e wo het ware gezicht van de nsb bas kromhoutNederland in de 2e wo het ware gezicht van de nsb bas kromhout
Nederland in de 2e wo het ware gezicht van de nsb bas kromhout
VeenMedia
 
Gouden eeuw college 4 gary schwartz - grenzen van goud
Gouden eeuw college 4   gary schwartz - grenzen van goudGouden eeuw college 4   gary schwartz - grenzen van goud
Gouden eeuw college 4 gary schwartz - grenzen van goud
VeenMedia
 
Gouden eeuw college 3 vincent icke - huygens
Gouden eeuw college 3   vincent icke - huygensGouden eeuw college 3   vincent icke - huygens
Gouden eeuw college 3 vincent icke - huygens
VeenMedia
 
Gouden eeuw college 2 adri van vliet - de ruyter
Gouden eeuw college 2   adri van vliet - de ruyterGouden eeuw college 2   adri van vliet - de ruyter
Gouden eeuw college 2 adri van vliet - de ruyter
VeenMedia
 
Frits hoekstra de russen komen toch niet! (en dat wisten we)
Frits hoekstra de russen komen toch niet! (en dat wisten we)Frits hoekstra de russen komen toch niet! (en dat wisten we)
Frits hoekstra de russen komen toch niet! (en dat wisten we)
VeenMedia
 
Ben schoenmaker wat als de koude oorlog heet was geworden
Ben schoenmaker wat als de koude oorlog heet was gewordenBen schoenmaker wat als de koude oorlog heet was geworden
Ben schoenmaker wat als de koude oorlog heet was geworden
VeenMedia
 
Duco hellema wat was de koude oorlog nou eigenlijk
Duco hellema wat was de koude oorlog nou eigenlijk Duco hellema wat was de koude oorlog nou eigenlijk
Duco hellema wat was de koude oorlog nou eigenlijk
VeenMedia
 
Inger leemans de cultuur van de verlichting
Inger leemans de cultuur van de verlichtingInger leemans de cultuur van de verlichting
Inger leemans de cultuur van de verlichting
VeenMedia
 
Eric jorink de verlichting geloof en wetenschap
Eric jorink de verlichting geloof en wetenschapEric jorink de verlichting geloof en wetenschap
Eric jorink de verlichting geloof en wetenschap
VeenMedia
 
Totalitarisme vollege 3 bas von benda beckmann
Totalitarisme vollege 3 bas von benda beckmannTotalitarisme vollege 3 bas von benda beckmann
Totalitarisme vollege 3 bas von benda beckmann
VeenMedia
 
Totalitarisme college 4 marc jansen
Totalitarisme college 4 marc jansenTotalitarisme college 4 marc jansen
Totalitarisme college 4 marc jansen
VeenMedia
 
Totalitarisme College 1- Willem Melching
Totalitarisme College 1- Willem MelchingTotalitarisme College 1- Willem Melching
Totalitarisme College 1- Willem Melching
VeenMedia
 
Totalitarisme College 2- Georgi Verbeeck
Totalitarisme College 2- Georgi VerbeeckTotalitarisme College 2- Georgi Verbeeck
Totalitarisme College 2- Georgi Verbeeck
VeenMedia
 
Jeroen van zanten waterloo; een verhaal van winnaars en verliezers
Jeroen van zanten waterloo; een verhaal van winnaars en verliezersJeroen van zanten waterloo; een verhaal van winnaars en verliezers
Jeroen van zanten waterloo; een verhaal van winnaars en verliezers
VeenMedia
 
Beatrice de graaf stasi, terrorisme en bestrijdingen spionage
Beatrice de graaf stasi, terrorisme en bestrijdingen spionageBeatrice de graaf stasi, terrorisme en bestrijdingen spionage
Beatrice de graaf stasi, terrorisme en bestrijdingen spionage
VeenMedia
 
Ben de jong kgb spionage in de koude oorlog en russische spionage na 1991
Ben de jong kgb spionage in de koude oorlog en russische spionage na 1991Ben de jong kgb spionage in de koude oorlog en russische spionage na 1991
Ben de jong kgb spionage in de koude oorlog en russische spionage na 1991
VeenMedia
 
Constant hijzen geheime diensten en spionage 1e helft 20e eeuw
Constant hijzen geheime diensten en spionage 1e helft 20e eeuwConstant hijzen geheime diensten en spionage 1e helft 20e eeuw
Constant hijzen geheime diensten en spionage 1e helft 20e eeuw
VeenMedia
 
Bob de graaff overzicht geheime diensten en spionage 19e, 20 en 21e eeuw
Bob de graaff overzicht geheime diensten en spionage 19e, 20 en 21e eeuwBob de graaff overzicht geheime diensten en spionage 19e, 20 en 21e eeuw
Bob de graaff overzicht geheime diensten en spionage 19e, 20 en 21e eeuw
VeenMedia
 

More from VeenMedia (20)

Nederland in de 2e wo nederlandse economie in oorlogstijd door hein klemann
Nederland in de 2e wo nederlandse economie in oorlogstijd door hein klemannNederland in de 2e wo nederlandse economie in oorlogstijd door hein klemann
Nederland in de 2e wo nederlandse economie in oorlogstijd door hein klemann
 
Nederland in de 2e wo de jacht op de joden door ad van liempt
Nederland in de 2e wo de jacht op de joden door ad van liemptNederland in de 2e wo de jacht op de joden door ad van liempt
Nederland in de 2e wo de jacht op de joden door ad van liempt
 
Nederland in de 2e wo het ware gezicht van de nsb bas kromhout
Nederland in de 2e wo het ware gezicht van de nsb bas kromhoutNederland in de 2e wo het ware gezicht van de nsb bas kromhout
Nederland in de 2e wo het ware gezicht van de nsb bas kromhout
 
Gouden eeuw college 4 gary schwartz - grenzen van goud
Gouden eeuw college 4   gary schwartz - grenzen van goudGouden eeuw college 4   gary schwartz - grenzen van goud
Gouden eeuw college 4 gary schwartz - grenzen van goud
 
Gouden eeuw college 3 vincent icke - huygens
Gouden eeuw college 3   vincent icke - huygensGouden eeuw college 3   vincent icke - huygens
Gouden eeuw college 3 vincent icke - huygens
 
Gouden eeuw college 2 adri van vliet - de ruyter
Gouden eeuw college 2   adri van vliet - de ruyterGouden eeuw college 2   adri van vliet - de ruyter
Gouden eeuw college 2 adri van vliet - de ruyter
 
Frits hoekstra de russen komen toch niet! (en dat wisten we)
Frits hoekstra de russen komen toch niet! (en dat wisten we)Frits hoekstra de russen komen toch niet! (en dat wisten we)
Frits hoekstra de russen komen toch niet! (en dat wisten we)
 
Ben schoenmaker wat als de koude oorlog heet was geworden
Ben schoenmaker wat als de koude oorlog heet was gewordenBen schoenmaker wat als de koude oorlog heet was geworden
Ben schoenmaker wat als de koude oorlog heet was geworden
 
Duco hellema wat was de koude oorlog nou eigenlijk
Duco hellema wat was de koude oorlog nou eigenlijk Duco hellema wat was de koude oorlog nou eigenlijk
Duco hellema wat was de koude oorlog nou eigenlijk
 
Inger leemans de cultuur van de verlichting
Inger leemans de cultuur van de verlichtingInger leemans de cultuur van de verlichting
Inger leemans de cultuur van de verlichting
 
Eric jorink de verlichting geloof en wetenschap
Eric jorink de verlichting geloof en wetenschapEric jorink de verlichting geloof en wetenschap
Eric jorink de verlichting geloof en wetenschap
 
Totalitarisme vollege 3 bas von benda beckmann
Totalitarisme vollege 3 bas von benda beckmannTotalitarisme vollege 3 bas von benda beckmann
Totalitarisme vollege 3 bas von benda beckmann
 
Totalitarisme college 4 marc jansen
Totalitarisme college 4 marc jansenTotalitarisme college 4 marc jansen
Totalitarisme college 4 marc jansen
 
Totalitarisme College 1- Willem Melching
Totalitarisme College 1- Willem MelchingTotalitarisme College 1- Willem Melching
Totalitarisme College 1- Willem Melching
 
Totalitarisme College 2- Georgi Verbeeck
Totalitarisme College 2- Georgi VerbeeckTotalitarisme College 2- Georgi Verbeeck
Totalitarisme College 2- Georgi Verbeeck
 
Jeroen van zanten waterloo; een verhaal van winnaars en verliezers
Jeroen van zanten waterloo; een verhaal van winnaars en verliezersJeroen van zanten waterloo; een verhaal van winnaars en verliezers
Jeroen van zanten waterloo; een verhaal van winnaars en verliezers
 
Beatrice de graaf stasi, terrorisme en bestrijdingen spionage
Beatrice de graaf stasi, terrorisme en bestrijdingen spionageBeatrice de graaf stasi, terrorisme en bestrijdingen spionage
Beatrice de graaf stasi, terrorisme en bestrijdingen spionage
 
Ben de jong kgb spionage in de koude oorlog en russische spionage na 1991
Ben de jong kgb spionage in de koude oorlog en russische spionage na 1991Ben de jong kgb spionage in de koude oorlog en russische spionage na 1991
Ben de jong kgb spionage in de koude oorlog en russische spionage na 1991
 
Constant hijzen geheime diensten en spionage 1e helft 20e eeuw
Constant hijzen geheime diensten en spionage 1e helft 20e eeuwConstant hijzen geheime diensten en spionage 1e helft 20e eeuw
Constant hijzen geheime diensten en spionage 1e helft 20e eeuw
 
Bob de graaff overzicht geheime diensten en spionage 19e, 20 en 21e eeuw
Bob de graaff overzicht geheime diensten en spionage 19e, 20 en 21e eeuwBob de graaff overzicht geheime diensten en spionage 19e, 20 en 21e eeuw
Bob de graaff overzicht geheime diensten en spionage 19e, 20 en 21e eeuw
 

Annie jourdan napoleon als keizer der fransen en overheerser van europa

  • 1. Napoleon in Frankrijk en Europa Een ongenuanceerd beeld bij Nederlandse historici en publiek
  • 2. Napoleon is niet altijd Napoleon geweest. Hij was eerst Bonaparte
  • 3. Generaal Bonaparte • Op zijn 27ste jaar wordt hij hoofd generaal van het leger van Italië • In een jaar heeft hij Italië veroverd en Oostenrijk uit Italië weggestuurd • Hij weet zijn successen bekend te maken door kranten, portretten, en verhalen • In 1797 is hij in Parijs algemeen bekend en wordt lid van het Nationale Instituut.
  • 4. Zijn heldendaden in Italië zijn in Europa bekend
  • 5. De veldtocht naar Egypte • In 1798 vertrekt hij naar Egypte om de doorgang naar India voor de Engelsen te sluiten • Hij maakt van deze expeditie een beschavingsoffensief, met geleerden, kunstenaars, en architecten – en journalisten • De militaire expeditie is een ramp maar de culturele opbrengst is waardevol
  • 6. De blik van de Engelsen op het vertrek van Bonaparte uit Cairo
  • 7. Desaster in Frankrijk 1799 • In 1799 ging het slecht voor Frankrijk • Italië was weer in de handen van de Oostenrijkers gevallen • Zwitserland was overwonnen door de coalitie • Nederland was bedreigd door de Engelse en Russische troepen • Iedereen vroeg zich af waarom Bonaparte zover was en waar hij bleef
  • 8. Sieyès zoekt een zwaard! • Wetgever Sieyès wilde de grondwet van 1795 veranderen, maar daarvoor moest hij een staatsgreep plegen • Hij wilde de hulp van een militair – van Joubert eerst, maar die stierf in Italië • Hij deed toen een beroep op Bonaparte die net uit Egypte beland was. • Bonaparte pleegde de staatsgreep maar wiste vervolgens de 1ste plaats te nemen.
  • 9. Het Consulaat van Bonaparte 1799- 1804
  • 10. Bonaparte, eerste Consul • Bonaparte blijkt snel een sluwe politicus te zijn • Weet uren en dagen lang te werken, en goede beslissingen te nemen • Zijn tijdgenoten zijn allen vol bewondering • Maar hij is wel autoritair. Dankzij die autoriteit weet hij belangrijke wetten in te voeren. • Met name vrede met de Paus
  • 11. Andere successen van Bonaparte, 1ste Consul • Religieuze vrede tussen katholieken en gelijkheid tussen alle geloven • Burgerlijke wetboek – voorbereid door revolutionairen, maar afgemaakt door Bonaparte • Stabiliteit van de Franse munt • Burgerlijke vrede en einde van burgeroorlog • Amnestie voor royalisten en emigranten
  • 12. Maar vooral de vrede van Amiens • “Ja! Het is vrede! Het oorlogsmonster … zag den groten Bonaparte, het schrikte, en ijlde angstvallig weg…” (J. Immerzeel jr.) • “Doorzoek vrij’s waereld heldenrij, bij hem wordt Griek en Romer duister, Gij vindt geen held zo groot als hij”: Bonaparte (B. Nieuwenhuizen) Gedichten over de Algemene Vrede (1802)
  • 13. De vrede van Amiens
  • 14. Voor hem was dit niet genoeg. Hij wilde de macht van Engeland beperken
  • 15. 1803-1806 opnieuw oorlog • Is de oorlog aan de Franse Revolutie te wijten? • Dit is wel een erfenis daarvan, maar Napoleon was verantwoordelijk voor de situatie in Italië • Hij had Italië moeten opgeven, maar dat doet hij niet. Hij wordt zelfs president van de Italiaanse Republiek, beschermer van Zwitserland en bemoeit zich met Duitsland. • Daarom weer oorlog met de coalitie
  • 16. De grote verandering: Napoleon keizer der Fransen (1804)
  • 17. Een sociaal verdrag? • Hij wordt keizer der Franse Republiek, maar moet wel een sociaal verdrag sluiten met de Fransen • Hun vrijheden en rechten respecteren • De gelijkheid en de ‘biens nationaux’ beschermen • Maar ook de Franse roem tot ongekende hoogte brengen  oorlog
  • 18. Napoleon en Nederland • Al in 1805 beslist hij een autoritair bewind in Nederland in te voeren, met Schimmelpenninck aan het hoofd • Zijn hoop is om gebruik te maken van de Nederlandse vloot en Engeland te verslaan • Dit wordt een ramp bij Trafalgar waar Spanje en Frankrijk door Nelson verslaan worden. Hun vloten worden vernietigd.
  • 20. Napoleons obsessie gezien door de Engelsen
  • 21. 1806: de continentale blokkade • Napoleon beslist om Engeland uit het Europese continent te sluiten d.m.v. de zogenaamde blokkade • Alle kusten moeten gesloten worden voor Engelse producten en er mogen geen Europese producten naar Engeland • Daarom de benoeming van Lodewijk Napoleon tot koning van Holland.
  • 22. Lodewijk Napoleon, koning van Holland (1806-1810)
  • 23. De zusterrepublieken worden monarchieën • Vanaf 1806 worden de zusterrepublieken monarchieën. In Sicilië en Napels regeert Joseph; in Berg wordt Murat groothertog; in Westfalen wordt Jérôme Bonaparte koning. Elisa Bonaparte regeert over Toscane, etc. • Het idee van Napoleon is dat broers en zusters alles zullen doen voor de Franse belangen en beter zullen regeren dan buitenlanders.
  • 24. De herverdeling van Europa of de geheime bijeenkomst van de ‘ras’
  • 25. Napoleon als keizer der Fransen: een nieuwe Caesar of Karel de Grote?
  • 26. Vanaf 1806-1807 weet Napoleon niet te stoppen • In 1806 behaalt hij een grote overwinning over Pruisen • In 1807 over Rusland en Oostenrijk, en wordt de vrede van Tilsit geketend met de tsaar Alexander. • Maar hij profiteert daarvan om Hertogdom Warschau in Polen te stichten • Daarmee wordt een eerlijke vrede onmogelijk
  • 27. Engelse ironie over de Oostenrijkers
  • 28. Nieuwe initiatieven • 1807 klonk voor heel Europa als een belofte voor algemene vrede, met name in Nederland • Maar datzelfde jaar stuurt Napoleon een leger naar Portugal (geallieerde van Engeland) • Het jaar daarop (1808) bemoeit hij zich met Spanje. Toscane en andere Italiaanse staten worden ingelijfd. Spanje wordt een koninkrijk met Joseph Bonaparte als koning.
  • 29. Napoleon en Europa • Napoleon droomde van een verenigde Europa onder zijn autoritaire leiding • Hij wilde gemeenschappelijke scholen stichten voor de elite van de deelstaten • Hij beweert ook dat hij een uniforme munt wilde invoeren + gewichten en maten • Parijs zou de hoofdstad van deze uniforme Europa met het Musée Napoléon als symbool
  • 30. Waar blijven de revolutionaire beginselen? • De zusterrepublieken verdwijnen. Monarchieën worden gesticht: dat betekent erfelijkheid, privileges, hofhouding, allerlei principes die niet revolutionair waren. • Vrijheid van meninguiting en vrijheid van de pers verdwijnen. • Wat wel over blijft zijn : vrijheid van religie en van eigendom; meritocratie en burgerlijke gelijkheid. Referendums en verkiezingen, maar heel veel heb je niet.
  • 31. Ambitie of obsessie? • Historici discussiëren nog steeds waarom Napoleon niet rustig bleef regeren over een al grote rijk en waarom hij naar Spanje en Portugal ging • Kwam het doordat hij zijn ambitie niet kon remmen? • Of kwam het omdat hij alle kusten van Europa wilde sluiten voor de Engelse zeevaart en producten?
  • 32. Een Machiavellistische opportunist? • Waarschijnlijk speelden beide ambitie en obsessie een rol • Napoleon had ook de neiging om profijt te trekken van de omstandigheden • Hij geloofde in zijn ‘fortuna’ – geluk/kans – • De inlijving van Spanje was wel de druppel, die zijn geloofwaardigheid bij andere vorsten aan het wankelen bracht.
  • 33. Heeft Napoleon iets goeds gedaan? • Napoleon zag zichzelf als een ‘liberale’ vorst die goede wetten in Europa verspreidde • Geschreven grondwetten in de koninkrijken en een burgerlijk wetboek bijna overal • Afschaffing van het leenstelsel en van de privileges • Gelijkheid van religiën en emancipatie van de Joden
  • 34. MAAR… Als het niet uitkwam, accepteerde hij uitzonderingen, zoals in Polen waar Joden niet werden geëmancipeerd Of in sommige Duitse gebieden waar het leenstelsel niet wordt afgeschaft, omdat hij de inkomsten nodig heeft voor zijn adel of zijn hoge functionarissen – zgn. majorat of dotation In 1811 geeft hij zelfs toestemming aan generaal Davout om gedwongen arbeid in te voeren als het werk daarmee kan worden versneld.
  • 35. Problemen in Europa • Uitbuiten van financiële en menselijke middelen  20% van de nationale inkomen • Consequenties van de blokkade: tekort aan koffie, suiker, kruiden, e.d. • Slechte reputatie van Franse politie, gendarmerie en douanes • Gevolgen van conscriptie/militaire dienst  opstanden, ontevredenheid, etc.
  • 36. Napoleon trouwt met Marie-Louise • In 1810 beslist Napoleon te scheiden van Joséphine, zijn geliefde echtgenoot sinds 1795 • Met Joséphine had zijn ‘fortuna’ geen grenzen gekend. Met Marie-Louise begint een andere periode, gemarkeerd door minder leuke evenementen – waaronder een grote brand • De breuk met de revolutie wordt nu duidelijk. Vanaf 1808 is er een nieuw adel in het leven geroepen
  • 37. De breuk met de revolutie • De ex-revolutionairen die hogere functies bekleden worden ontslagen • Het regime wordt strenger en strenger. Lijfstraffen worden weer ingevoerd. Gevangenissen zijn vol. In Parijs alleen zijn er 4700 gevangenen. In Fenestrelles en in Corsica zitten een heleboel Italiaanse priesters vast. • Maar wat vooral opvalt is de inlijving van diverse landen …
  • 38. 1810 hoogtepunt van het Rijk • Nederland wordt in Juli 1810 ingelijfd en Lodewijk Napoleon vertrekt in het geheim • Het Zwitserse Valais wordt ingelijfd • De Hanzesteden in het noord van Duitsland worden ingelijfd • Rome en de Pauselijke staten worden Franse departementen • Reden daarvoor: de blokkade – of is er meer?
  • 40. De Russische campagne 1812 • In 1811 kende het geluk van Napoleon geen grenzen meer. Hij was vader geworden van een zoon • Maar in 1812 onderneemt hij het onmogelijke: de overwinning van Rusland • Het wordt een desaster met iets van 300.000 doden van alle nationaliteiten waarvan Nederlanders. En dan begint zijn verval!
  • 41. Daarom deze Duitse karikatuur
  • 42. Het aantal slachtoffers • Volgens Anglo-Amerikaanse en Franse historici zouden totaal 1.800.000 mensen gestorven zijn • Maar behalve de doden soldaten of burgers waren hele gebieden verwoest – Duitsland bijvoorbeeld die het toneel was van alle oorlogen • Andere landen waren verpauperd zoals Nederland of Spanje
  • 43. Desondanks is er in Europa een Napoleontische legende ontstaan • Tot grote woede van Amsterdamse historicus Jacques Presser is er meteen na de val van Napoleon een mythe of een legende ontstaan • Die was al voelbaar gedurende zijn leven. Goethe en Hegel bijv. waren grote bewonderaars van de ‘held’ • Maar later kwamen nog Italianen, andere Duitsers zoals Marx, Polen, en natuurlijk Fransen
  • 44. Napoleon als symbool van de sterke man, de self-made man, de held • De bewonderaars vonden in hem wat zij zochten: voor de enen was hij de incarnatie van de menselijke wilskracht; de symbool van de sterke en autoritaire man die orde kon scheppen uit de wanorde; voor de anderen was hij de grote held die geen angst kende en boven de burgerlijke waarden stond. De romanticus bij uitstek. • Hij heeft nog steeds bewonderaars zoals de Canadees Ben Weider – die onlangs gestorven is.
  • 45. Napoleon als de tiran, de Corsicaan • Naast de bewonderaars (romantici, bonapartisten, oude revolutionairen, self-made men) waren natuurlijk vijanden • In Nederland was het trauma zo groot dat hij als een monster gezien werd • Franse democraten en royalisten haatten hem. Voor hen was hij de buitenlander die Frankrijk uitgeput had en de symbool van een ongekend despotisme (Chateaubriand, Constant, Michelet)
  • 46. Zijn erfenis in de jaren 1815 • Gek genoeg hebben de restauraties veel van hem ontleend: met name politie, gendarmerie en conscriptie – onder een andere naam. • Maar ook burgerlijk wetboek en codificatie, geschreven grondwet (niet iedereen), centralisatie en bureaucratie • Dat wil zeggen alles wat hun macht kon vergroten, en niet wat door de revoluties ingevoerd was.
  • 47. En zelfs op school is hij nog populair … in Frankrijk tenminste
  • 48. karikaturisten uit Engeland over de speler Bonaparte aan