1. A situación sociolingüísticaA situación sociolingüística
do idioma galegodo idioma galego
Henrique MonteagudoHenrique Monteagudo
Universidade de Santiago de CompostelaUniversidade de Santiago de Compostela
2. DESCRICIÓN DA SITUACIÓN SOCIOLINGÜÍSTICA DO
GALEGO
E A SÚA EVOLUCIÓN RECENTE
Fontes: MSG (1992), IGE (2003), IGE (2008)
•A. Variables lingüísticas.
• 1. Lingua inicial
• 2. Lingua usual
• 3. Competencia lingüística
• 4. Cambio de lingua
•B. Variables sociais:
• 1. Tamaño do municipio
• 2. Idade: proxección en tempo aparente (evolución)
3. 1. Lingua inicial declarada, 2003 (IGE)
outras
1,67%
as dúas
16,27%
castelán
30,31%
galego
51,75%
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
4. 2. Lingua inicial declarada, 2008 (IGE)
outras
3
%
as dúas
23%castelán
27%
galego
47%
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
5. 3. Evolución da lingua inicial 1992 > 2003 > 2008
62 52 47
11
16 23
26 30 27
0%
20%
40%
60%
80%
100%
1992 2003 2008
Castelán
As dúas
Galego
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
6. 4. Lingua habitual declarada, 2003 (IGE)
só galego
43%
só castelán
20%
máis castelán
19%
máis galego
18%
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
7. 5. Lingua habitual declarada, 2008 (IGE)
só galego
30%
só castelán
20%
máis castelán
22%
máis galego
26%
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
8. 6. Evolución da lingua habitual 1992 > 2003 > 2008
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
3 9
4 3
3 0
3 0
18
2 7
2 1 19
2 2
10
2 0
2 1
0
10
2 0
3 0
4 0
50
6 0
70
S ó c as te lánM áis C a s telá nM á is G a leg oSó G ale g o
MSG
IGE03
IGE08
9. 7. Evolución da lingua habitual 1992 > 2008
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
10.
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
8. Lingua inicial por idade 2003 (IGE)
76
6 3
52
3 9
3 4 3 3
14
2 3
3 1
3 9
4 0
4 6
9 13 16
18 2 4 2 0
0 %
10 %
2 0 %
3 0 %
4 0 %
5 0 %
6 0 %
7 0 %
8 0 %
9 0 %
10 0 %
5 a 1 41 5 a 2 93 0 a 3 94 0 - 4 95 0 - 6 46 5 e +
Outras
Nas Dúas
Castelán
En Galego
11.
2 5
3 1
3 3
4 3
56
74
3 93 4
3 4
3 2
2 3
13
3 4
3 12 8
2 219
13
0
10
2 0
3 0
4 0
5 0
6 0
7 0
8 0
9 0
10 0
5 a 1 41 5 a 2 93 0 a 3 94 0 - 4 95 0 - 6 46 5 e +
Outras
Nas Dúas
Castelán
En Galego
-
9. Lingua inicial por idade 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
12. Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
3234
39
52
63
76
74
56
43
33 31
25
0%
1000%
2000%
3000%
4000%
5000%
6000%
7000%
8000%
9000%
10000%
0 2 4 6 8
2003
2008
10. Evolución do galego como lingua inicial por idade
2003 > 2008 (IGE)
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
+ 65 anos 50-64 40-49 30-39 15-29 -14 anos
15. 13. Lingua habitual por idade 2003 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
51
37
28 27
16
22
20
17 13
8
13
21
29
26
10 14
22 26
34
66
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
+ 65
anos
50-64 30-49 15-29 - 14
anos
só castelán
máis castelán
máis galego
Só galego
16. 34
22 19 15
26
33
27
24
21
10
18
27
32
34
11 15
24 25 30
53
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
+ 65 anos 50-64 30-49 15-29 - 14 anos
só castelán
máis castelán
máis galego
Só galego
14. Lingua habitual por idade 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
17. 15. Lingua habitual por idade 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
18. 16. Evolución lingua habitual por idade 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
19. 17. Evolución de galegofalantes segundo o ano de nacemento e
ocupación no sector primario(IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
20. 18. Pirámides de idade da poboación xeral e do grupo
galegofalante (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
21. 19. Evolución do galego como lingua habitual
(só galego + máis galego) por idade 2003 > 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
40
46
57
73
82
36
43
49
67
78
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
0 2 4 6 8
2003
2008
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
+ 65 anos 50-64 49-30 39-15 -14 anos
22. 20. Evolución do castelán como lingua habitual
(só castelán + máis castelán) 2003 > 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
60
54
43
27
18
64
57
41
33
21
0
10
20
30
40
50
60
70
0 2 4 6 8
2003
2008
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
+ 65 anos 50-64 49-30 39-15 -14 anos
23. 21. Lingua habitual en números absolutos por hábitat 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
24. Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
22. Fogares totalmente galegofalantes por comarca 2008 (IGE)
25. Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
23. Lingua habitual nas sete principais cidades 2008 (IGE)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
26. Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
24. Lingua das aulas por idade 2008 (IGE)
27. Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
25. Razóns do cambio de idioma 2008 (IGE)
28. Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
26. Medios para aprender a falar galego 2008 (IGE)
29. 27. Lingua empregada segundo interlocutor/a 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
30. 28. Lingua empregada no eido laboral 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
33. 31. Lingua en que mellor se desenvolve 2008 (IGE)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
34. Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
32. Lingua en que mellor se desenvolve por idade 2008 (IGE)
35. 33. Lingua en que mellor se desenvolve por tamaño de
municipio 2008 (IGE)
67
43
38
23
19
28
24
23
14
29
38
54
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
menos de 10.000
hab
10.000-20.000
hab
20.000-50.000
hab
máis de 50.000
hab
castelán
igualas dúas
galego
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
36. 34. Evolución da competencia lingüística
1992 > 2003 > 2008 : Destrezas
27
50
58
46
85
83
86
90 89
97 97 95
0
10
2 0
3 0
4 0
50
6 0
70
8 0
9 0
10 0
Ent e n de rFa la rLe rEsc r i bir
1992
2003
2008
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
37. 35. Competencias en galego e castelán (2009)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
38. 36. Coñecemento das linguas propias nas
comunidades bilingües (2001)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
39. 37.Media das páxinas de información e publicidade en galego na
prensa 2003/2007
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
40. 38. Índice de uso do galego en diferentes ámbitos
administrativos (2007)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
41. 39. Factores para valorar a vitalidade e risco de desaparición
dun idioma (UNESCO 2003)
Introdución á Sociolingüística Galega. Henrique Monteagudo. Filoloxía Galega (USC)
*Tirado de Xaime Subiela 2010, “O idioma galego alarmas e esperanzas”. Anuario Galicia 2010. Tempos Novos
Editor's Notes
Tocante aos resultados do IGE-2003, a amplitude e variedade da súa base de datos levounos a ir máis alá do que se realiza habitualmente neste tipo de investigacións demolingüísticas, sobre todo as feitas ata agora en Galicia, e optouse por afondar na descrición de sectores sociais clave nas dinámicas actuais da produción e reprodución da lingua galega: as cidades de Galicia, a clase media ou a cuestión lingüística centrada nos perfís profesionais.