Protokoly zespolu ds zieleni miejskiej 2009

1. PROTOKÓŁ NR 01/2009
z pierwszego posiedzenia
Zespołu opiniująco - doradczego ds. zieleni miejskiej,
zorganizowanego dn. 02.03.2009 roku w Klubie Radnego miasta Wrocław.
Lista uczestników spotkania stanowi załącznik nr 1 do niniejszego protokołu.
PORZĄDEK POSIEDZENIA
1. Wprowadzenia dokonał prezydent Adam Grehl. Przedstawienie idei utworzenia
Zespołu, planowanej tematyki prac, wręczenie powołań dla przedstawicieli oraz
zapowiedź referatów towarzyszących posiedzeniu. Prezydent podziękował uczestnikom
posiedzenia.
2. W następnej kolejności głos zabrał przewodniczący prof. Tomasz Nowak, który
wychodząc od załoŜeń funkcjonowania Zespołu opiniująco-doradczego, zapytał, komu
powyŜszy zespół docelowo ma słuŜyć, nawiązując przy tym do powołania stanowiska
ogrodnika miejskiego oraz architekta krajobrazu miasta Wrocław.
3. Do Klubu Radnego zaproszono dziennikarzy. Prezydent A.Grehl przedstawił Zespół, cel
powołania i funkcje, po czym przekazał głos przewodniczącemu prof. T.Nowakowi.
4. Przewodniczący prof. T.Nowak wracając wspomnieniami do zieleni Wrocławia sprzed
lat, zauwaŜył istotną dziś potrzebę pielęgnacji i dbania o zieleń miejską. Zwrócił się
w tym temacie do władz miasta, nawiązał takŜe do młodzieŜy oraz podkreślił waŜną rolę
środków masowego przekazu.
5. Pytania dziennikarzy dotyczyły: udziału środków budŜetowych przeznaczonych
na inwestycje zieleni w przyszłości; nasadzeń wewnątrzosiedlowych oraz zieleni przy
nowo budowanych ulicach; strategii zielonego Wrocławia.
Na pytania odpowiedział prezydent A.Grehl.
6. Prof. Alina Drapella-Hermansdorfer przedstawiła prezentację pt. „Strategia
rewaloryzacji Parku Szczytnickiego we Wrocławiu”, odpowiadając jednocześnie na
pytania dziennikarzy i uczestników posiedzenia.
7. Prezydent A.Grehl nawiązał do procesów projektowych, informując o pakiecie zadań do
konsultacji Zespołu oraz zadań moŜliwych do realizacji w szybkim czasie.
8. Mieczysław Popławski – dyrektor ZZM zaprezentował „zadania realizowane przez
ZZM”, w tym inwestycje bieŜące, planowane oraz zadania zgłaszane do wniosków
unijnych. Podczas pokazu prezydent A.Grehl zwrócił się do Zespołu z prośbą
o współpracę oraz opinie. Dyr. M.Popławski kontynuując prezentację odpowiadał
jednocześnie na pytania zainteresowanych.
9. Prezydent A.Grehl podsumował przedstawioną prezentację, podkreślając jednocześnie
potrzebny wkład i udział Zespołu.
10. Przewodniczący prof. T.Nowak odwołując się do organizacji pracy Zespołu zaznaczył
konieczność wcześniejszego ustalania tematyki posiedzeń oraz zakwestionował
podejmowanie decyzji w trybie nagłym. Zgłosił uwagi do strategii dla Parku
Szczytnickiego. Ponadto zaapelował o:
1) złoŜenie w trybie pilnym wniosku dla powołania Rady Naukowej Parku
Szczytnickiego,
2) określenie zakresu spraw, w których Zespół wydaje opinie oraz określenie
postępowania w przypadku realizacji projektów, dla których Zespół opinii
wcześniej nie wydał,
1

2. 3) organizację systematycznych spotkań oraz sprawne działanie Zespołu,
4) wyłączenie ze składu Zespołu członków, którzy wykonują projekty będące
tematem posiedzenia,
5) rozpoczęcie prac Zespołu od określenia standardów dla zieleni miejskiej.
11. Anna Ornatek – przedstawiciel Miejskiego Konserwatora Zabytków zwróciła się
z prośbą do uczestników nowo powołanej komisji o uczestnictwo w opiniowaniu
opracowanej przez prof. A.Drapellę-Hermansdorfer koncepcji rewaloryzacji Parku
Szczytnickiego. Park Szczytnicki jest tak waŜnym obiektem, Ŝe powinien być
opiniowany przez najwyŜszej klasy specjalistów.
12. Prof. A.Drapella-Hermansdorfer odpowiedziała na uwagi przewodniczącego prof.
T.Nowaka dotyczące Strategii Parku Szczytnickiego.
13. Przewodniczący prof. T.Nowak zwrócił się do pracownika prowadzącego sekretariat,
z prośbą o wykorzystanie do sprawnej komunikacji wewnątrz Zespołu poczty
elektronicznej. Do powyŜszych uwag przyłączyła się A.Ornatek.
14. Pracownik ZZM, prowadzący sekretariat przekazał uczestnikom do uzupełnienia listę
poczty elektronicznej, która stanowi załącznik nr 2 do niniejszego protokołu.
15. Prezydent A.Grehl podziękował za wniesione uwagi podkreślając, Ŝe dzięki
współpracy Zespół wykreuje sprawny i skuteczny sposób działania.
16. W końcowej fazie posiedzenia prof. A.Drapella-Hermansdorfer zgłosiła propozycje
dotyczące rozszerzenia tematyki prac Zespołu, miejsca spotkań oraz zaproszenia do
udziału w posiedzeniach przedstawicieli innych środowisk. Prof. T.Nowak poparł
przedstawione wcześniej propozycje.
17. Prezydent A.Grehl dokonał podsumowania dyskusji. Zaproponował aby prace Zespołu
przebiegały wg określonego wcześniej grafiku, poparł równieŜ apel aby jednym
z pierwszych tematów prac Zespołu stały się standardy dla zieleni miejskiej.
18. Przewodniczący prof. T.Nowak powtórzył istotną kwestię doboru gatunków dla
Wrocławia, podsumował posiedzenie, dziękując wszystkim uczestnikom.
19. A.Ornatek – przedstawiciel Miejskiego Konserwatora Zabytków, przedstawiła istotną
potrzebę zatrudniania w instytucjach urzędowych fachowców: architektów krajobrazu
oraz ogrodników.
20. Prezydent A.Grehl podziękował uczestnikom spotkania, zapowiedział kontynuację
rozmów, po czym zakończył posiedzenie Zespołu.
Na tym protokół zakończono.
Protokół sporządził Przewodniczący Zespołu
Szymon Rozalski opiniująco – doradczego
ds. zieleni miejskiej
2

3. PROTOKÓŁ NR 01/2009
z pierwszego posiedzenia
Zespołu opiniująco - doradczego ds. zieleni miejskiej,
zorganizowanego dn. 02.03.2009 roku w Klubie Radnego miasta Wrocław.
Lista uczestników spotkania stanowi załącznik nr 1 do niniejszego protokołu.
PRZEBIEG POSIEDZENIA
Przewodniczący prof. Tomasz Nowak: Panie Prezydencie, proszę Państwa, na początek
chciałbym powiedzieć, Ŝe powołanie Zespołu jest zasługą Pana i jest zasługą
przewodniczącego. Z drugiej strony jestem świadomy tego, Ŝe „zespoły opiniodawczo-
doradcze powołuje się wtedy, kiedy jest juŜ źle, i ma nadzieję, Ŝe ten Zespół nie został
powołany w takiej sytuacji”. „Jest mi równieŜ miło, Ŝe Zespół funkcjonuje do końca kadencji
prezydenta. To nie są bardzo odległe czasy. Jest mi miło, Ŝe powołano to grono, w którym
wcale nie tak łatwo będzie ustalić wspólną linię, odnośnie do zieleni i oczekiwań Zespołu – to
są ludzie, którym naprawdę na zieleni zaleŜy, to są pasjonaci, i na tym Panu Prezydentowi
chyba równieŜ zaleŜało. Regulamin widzę po raz pierwszy, oczekiwania są znaczne. Jedno
mogę powiedzieć – zespoły opiniodawczo-doradcze, muszą mieć osobę której mogą słuŜyć.
Tutaj taką osobą jest prezydent. Nie kryje, Ŝe wolałbym osobiście, mam nadzieje, Ŝe Państwo
mnie poprą, Ŝe miasto Wrocław- szanujące się miasto Wrocław, miasto z pewnymi
ambicjami, powinno mieć osobę, która zajmuje się zielenią miasta Wrocławia profesjonalnie.
Pan Prezydent jest prezydentem, czyli byłoby dobrze i dla nas, i dla rządzących tym miastem,
Ŝeby ta rada mogła radzić Głównemu Ogrodnikowi miasta Wrocławia, Głównemu
Architektowi Krajobrazu miasta Wrocławia, osobie z pewnymi uprawnieniami, jak architekt.
Aby równieŜ taka osoba, dostała jakieś uprawnienia, aby projekt który zostanie zrealizowany,
był równieŜ oceniony przez osobę profesjonalnie się tym zajmującą i osobę której zespół
mógłby bezpośrednio doradzać. Mam nadzieję, Ŝe to w przyszłości Panie Prezydencie uda się
zrobić, i nie chciałbym przedłuŜać, Dziękuję za uwagę. Zostałem wybrany na
Przewodniczącego na zasadzie „Masz Adamie Ewę, wybierz sobie Ŝonę”, Pan Prezydent
poprosił mnie o pełnienie tej funkcji, proszę wybaczyć, ale mam nadzieję, Ŝe na następnych
spotkaniach głosowania będą odbywać się metodą bardziej demokratyczną. Nie lubię
przewodzić takim zebraniom, wiem jak to wygląda, i zawsze wolę siedzieć tam -na końcu niŜ
na początku- ale czasem kiedy potrzeba to po prostu, w niektórych sytuacjach nie mogę
odmówić. Jeszcze raz dziękuję.
Prezydent Adam Grehl: Bardzo dziękuję Panie dyrektorze. Proszę Państwa (do dziennikarzy),
z przyjemnością chciałem poinformować Państwa, Ŝe nasze spotkanie jest spotkaniem
przedstawicieli wrocławskich instytucji. Tytułem wprowadzenia, chciałbym powiedzieć, Ŝe
powołano Zespół opiniodawczo-doradczy do spraw zieleni miejskiej, który został powołany
przez Pana Prezydenta. W skład zespołu weszły bardzo znamienite osoby, które pochodzą ze
sfery naukowej, są wrocławianami, reprezentują świat akademicki i mają równieŜ dorobek
projektowy - są praktykami, wykonującymi projekty wykonawcze. Niektórzy mają w dorobku
konkretne realizacje. Są równieŜ osoby ze strony urzędu, które zajmują się zielenią ze
względu na stanowisko w urzędzie, tak jak Zarząd Zieleni Miejskiej. Powiedzieliśmy sobie,
Ŝe ta inicjatywa nawiązuje do naszych prac związanych z zielenią. Bardzo duŜe projekty
istotne z zakresie zieleni naleŜy pielęgnować na róŜnym etapie ich powstawania, jak równieŜ
3

4. inicjować i zwracać uwagę na rzeczy dobre oraz kreować nowe rozwiązania. Naprawdę
bardzo cenimy sobie wszystkie osoby, które wyraziły zgodę na udział w pracach Zespołu
i przyłączyły się do nas. Czy otrzymali Państwo kopię regulaminu, tak? (do dziennikarzy) To
moŜe, ja tak króciutko powiem, Pan Prezydent powołał następujące osoby: jako
Przewodniczącego Pana profesora dr hab. Tomasza Nowaka, jako Wiceprzewodniczącego
Pana profesora hab. inŜ. Franciszka Gospodarczyka, i jako członków: Panią prof. dr hab. inŜ.
arch. Alinę Drapella-Hermansdorfer, Pana dr hab. inŜ. arch. Leszeka Malugę, Panią dr Iwonę
Bińkowską, Panią mgr inŜ. arch. Margaretę Jarczewską, Panią inŜ. Małgorzatę Lipską, Panią
mgr inŜ. Annę Ornatek, Panią mgr inŜ. arch. Beatę Urbanowicz, Pana mgr Bogdana
Łukaszewicza oraz Pana mgr inŜ. Mieczysława Popławskiego. Obsługą techniczną Zespołu
będzie zajmował się Zarząd Zieleni Miejskiej. W pracach Zespołu moŜe uczestniczyć Pan
Prezydent, Wiceprezydenci oraz inne wskazane osoby. Dzisiaj nadzorujemy część
merytoryczną, przedstawimy tematy, będziemy równieŜ rozmawiać o bieŜących zadaniach,
które w tym roku planuje Zarząd Zieleni Miejskiej- w kwestii informacyjnej. Porozmawiamy
takŜe o praktycznej stronie naszej współpracy. To tyle tytułem wstępu. Jeśli ktoś z Państwa
ma pytania, to poproszę Pana Przewodniczącego, jeśli moŜna, aby na pytania odpowiedział.
Ze swojej strony dziękuję.
Przewodniczący prof. Tomasz Nowak: MoŜe na początek, jeśli nie dostarczono Państwu
regulaminu, to ja pozwolę sobie Państwu zostawić jedno zarządzenie. Podstawowe rzeczy są
wydrukowane, natomiast ja przed chwilą zabierałem głos i właściwie wyraziłem moje
zadowolenie, twierdząc, Ŝe „coś w końcu zaczęło się dziać”. Jestem Wrocławianinem od roku
1967, korzystałem jako student z tej zieleni miejskiej nie raz, zrywając piękne kwiaty
z klombów wrocławskich przeuroczym studentkom, i gdyby klomby z pięknymi kwiatami
istniały dzisiaj, prawdopodobnie zrobiłbym to podobnie (z Ŝartem). Mam nadzieję, Ŝe to nam
się uda. Podziękowałem członkom Zespołu, za to Ŝe wyrazili zgodę uczestniczyć w tych
pracach, poniewaŜ wbrew pozorom jest to grupa ludzi dobrze znająca się na tych „krzakach”,
grupa pasjonatów. Nie zawsze we Wrocławiu dzieje się z zgodnie z naszymi oczekiwaniami,
czasem działania wybrańców są sprzeczne z naszymi poglądami. Mam nadzieję, Ŝe młodzieŜ,
którą tutaj widzę, młodzieŜ która reprezentuje mass-media, będzie młodzieŜą Ŝyczliwą nam.
PoniewaŜ to dzięki Wam, mam nadzieję, uda nam się coś zrobić, i jeŜeli uruchomicie swoje
moŜliwości, i znajdziemy tutaj sposób na poprawę mentalności mieszkańców Wrocławia, to
coś nam się uda. Tu Pani Bińkowska, która zna dawne czasy lepiej ode mnie (z Ŝartem),
podkreśli zaznaczoną wypowiedź. Tak się działo, kiedy Ŝył dyrektor Ogrodu Botanicznego
profesor Geppert. „Tutaj, na zieleni zna się kaŜdy, tak samo jak kaŜdy zna się na medycynie,
tak samo, jak na centralnym ogrzewaniu. Ten kraj zna się na wszystkim ...i na niczym”.
Cytując mądre słowna: „Zróbmy coś, porządnie!”. Mam nadzieje, Ŝe my pracując w tym
Zespole, a takŜe wnioski, które stąd wypłyną będą równieŜ zrobione porządnie. Jednak by to
zrobić na początek musi być ktoś, kto tego będzie potrzebował, ponownie „Panie Prezydencie
(do Prezydenta Adama Grehla), tak długo, jak nie będzie osoby odpowiedzialnej za zieleń we
Wrocławiu, nie z racji urzędu, a z racji zamiłowania, mam na myśli albo Ogrodnika
Miejskiego, albo Architekta Krajobrazu Wrocławia, który będzie miał głos decydujący,
prawie taki, jak Architekt Miasta Wrocławia, czy głos taki, jak...i tak dalej…Miasta
Wrocławia... To nie będzie dobrze. To po prostu nie będzie dobrze.” „Podobnie powtórzę, to
co mówiłem wcześniej, Ŝe zespół opiniodawczo-doradczy, jest po to, aby wydawać opinię
i radzić. Ale zawsze radzi się komuś, kto chce z tej rady skorzystać. Mam nadzieje, Ŝe w tym
przypadku tak będzie. A Państwa trzymam za słowo, jako mass-media, Ŝe włączą się Państwo
do tej naszej działalności, by tych parę „krzaków, parę drzewek” we Wrocławiu było zrobione
dobrze. Aby Państwo równieŜ mogli pokazać swoim wnukom zieleńce, o których
wspominałem wcześniej.
4

5. Prezydent Adam Grehl: Bardzo dziękuję. Mam nadzieję, Ŝe nasadzenia zieleni, które
wykonaliśmy we Wrocławiu tutaj jesienią, juŜ wschodzą, kwitną, odnośnie apelu profesora.
Przewodniczący prof. Tomasz Nowak: Panie Prezydencie, proszę tak dosłownie tej
wypowiedzi nie odbierać (z Ŝartem), kwiat kiedy raz dorasta, po zerwaniu drugi raz juŜ nie
dorośnie, ale dla przeuroczej koleŜanki moŜemy nasadzać róŜne gatunki kwiatów, takie
równieŜ tutaj mamy. To co powiedziałem jest w aspekcie historycznym i proszę tego nie brać
dosłownie (z Ŝartem).
Prezydent Adam Grehl: Bardzo dziękuję.
Dziennikarze: Czy moŜna zadać pytanie?
Prezydent Adam Grehl: Proszę bardzo.
Dziennikarze: Wrocław dawniej był miastem zieleni, teraz powstają osiedla na których nie ma
zieleni, równieŜ obiekty zabytkowe. Czy na mieście spoczywa obowiązek zachowania
i dbania o zieleń, pomniki przyrody. Czy jest pomysł aby w mieście przeznaczyć jakiś procent
budŜetu dla zieleni?
Prezydent Adam Grehl: Sięgając do planów zagospodarowania, myślę Ŝe świadomość, tego
co musi towarzyszyć planom, takie studium, jest organizowane. NaleŜy podkreślić, Ŝe duŜo
wynika z planowania przestrzennego, ale myślę, Ŝe nasza rola tutaj będzie polegała równieŜ
na tym, aby zwracać uwagę, jak równieŜ dokładnie nadzorować projekty dla wrocławskiej
zieleni. Dlaczego warto o tym mówić? – Aby uświadamiać ludzi, aby uwzględniali równieŜ
ład przestrzenny, aby postrzegać działania na terenach zieleni. „Jakość, a nie tylko ilość”.
Dziennikarze: Czy nowe ulice będą brane pod uwagę?
Prezydent AdamGrehl: Tak, to jest przedmiot prac niezaleŜnie od prac Zespołu. Od dwóch-
trzech lat zwracamy na to bardzo duŜą uwagę. Chciałbym powiedzieć, Ŝe rozpoczęliśmy takie
prace juŜ trzy lata temu. Były z nami wtedy obecne osoby, które są równieŜ dzisiaj, i dyrektor
Wydziału Środowiska, i dyrektor Zarządu Zieleni. Realizowane były głównie duŜe
nasadzenia wzdłuŜ pasa ruchu drogowego, przeprowadzone były seminaria, które pokazywały
sprawy teoretyczne i praktyczne. Chcemy równieŜ tym sprawom poświęcić bardzo duŜo
uwagi, równieŜ poprzez prace Zespołu. Wiem, Ŝe mamy tutaj zamiar przedstawić równieŜ
opracowania, do których chcemy podejść bardziej systemowo, a z takich aktualnych
projektów chciałbym przedstawić nasadzenia na Osi Grunwaldzkiej, czyli projekt w którym
myślenie dotyczyło nie tylko ulicy, ale równieŜ zieleni, wg określonej koncepcji. Tutaj akurat
zaprosiliśmy do współpracy projektantkę, Ŝeby pokazywać myślenie oraz pewne działania
kompleksowe, tak aby kreować przestrzeń publiczną nie tylko poprzez inŜynierów, ale
właśnie osoby, które mają ku temu przygotowanie. Tak aby kształtować tę przestrzeń
w sposób pełny, jeśli chodzi o nasadzenia, ale równieŜ jakość przestrzeni wokół. Przykład
równieŜ zagospodarowanie inŜynieryjne obwodnicy śródmiejskiej, równieŜ w przypadku
ulicy Lotniczej. UwraŜliwienie na etapie przetargowym, podczas odbioru, ale we współpracy
z projektantami. Takie tematy są bardzo często poruszane na kolegium. „NajwaŜniejsze jest
aby patrzyć systemowo”, stąd myślę, Ŝe tutaj w gronie zespołu, będziemy równieŜ o tych
sprawach rozmawiać. Zwłaszcza, Ŝe mamy piękne przykłady i chcielibyśmy przyszłym
pokoleniom zostawić taki właśnie dar. Bardzo duŜo pozostaje do zrobienia, i kierunek
5

6. obwodnicy śródmiejskiej, i kierunek warszawski. O tym myślimy, i to chcielibyśmy zrobić.
Mamy teŜ duŜe projekty związane z renowacją zieleni. Myślimy oczywiście o rewaloryzacji
Parku Szczytnickiego, ale proszę teŜ pamiętać, Ŝe będziemy chcieli objąć planem
zagospodarowania teren wokół Parku Milenijnego. Jest duŜo ambitnych planów. MoŜe
Państwo zauwaŜyli, park miał kilkadziesiąt tysięcy wiosennych kwiatów wysadzanych.
W tym roku pojawią się nowe, które będą niespodzianką. To są oczywiście drobne rzeczy, ale
rzeczy waŜne. „Nie zawsze duŜe pieniądze, wielkie projekty”. Tylko właśnie małe obszary.
Dodatkowo chciałbym Państwu powiedzieć, Ŝe w ramach obszaru wsparcia, lokalizacji
Przedmieścia Odrzańskiego mamy równieŜ ambitne plany jeśli chodzi o zieleń, mówimy tutaj
o parku Staszica, skwerze przy ulicy Pomorskiej i placu Strzeleckim. Generalnie
w Śródmieście chcemy utrzymać, tak jak wcześniej Plac Macieja. Po prostu tutaj trzeba być
konsekwentnym. Trzeba konsekwentnie pracować kaŜdego roku. A po to, Ŝeby robić to
dobrze, a nawet bardzo dobrze, a co najmniej dobrze, potrzebujemy wparcia równieŜ
Państwa.
Dziennikarze: Czy powstanie strategia zielonego Wrocławia w najbliŜszym czasie?
Prezydent Adam Grehl: Będziemy rozmawiać jeszcze dzisiaj o takim planie. Przede
wszystkim chcielibyśmy myśleć systemowo i oczywiście wtedy taka strategia, to jest coś do
czego się dąŜy. Ale chcemy poznać Państwa indywidualne uwagi, zajmować się rzeczami,
które będą uruchamiane w najbliŜszym czasie, takŜe juŜ na odpowiednim etapie Państwa
uwagi, opinie, aby to, co będziemy robić w ciągu kilku lat- Ŝeby zrobić dobrze. Na pewno
Park Szczytnicki jest przedmiotem naszej aktywności, i za parę lat będziemy obchodzić,
stulecie parku, stulecie terenów wystawowych, więc myślę, Ŝe to jest wielkie wyzwanie, ale
nie tylko. Chcemy patrzeć na całe miasto i wiem Ŝe kaŜdy rok to jest szansa na to, Ŝeby w
zakresie zieleni zrobić pewien postęp. Więc jeśli nie ma juŜ pytań, w dalszej części
poprosimy Panią profesor Alinę Drapellę-Hermansdorfer o prezentację dotyczącą „Strategii
rewaloryzacji Parku Szczytnickiego we Wrocławiu”.
Prof. Alina Drapella-Hermansdorfer: Proszę Państwa, tytułem wprowadzenia, równieŜ
chciałabym bardzo podziękować, za to Ŝe Pan Prezydent tak bardzo ładnie ten Park prowadzi,
poniewaŜ bardzo często pojawiają się pytania, czy naleŜy od niego zaczynać, czy
przypadkiem, nie zaczynać na innym końcu Wrocławia. Myślę i jestem przekonana, Ŝe to jest
bardzo dobry wybór. Taki wybór, jaki kiedyś podjął Pan Prezydent Zdrojewski inwestując
w rynek, jego okolice, tworząc z tego „perłę Wrocławia” i ten magnes, który przyciąga
wszystkich do Starego Miasta, teraz powinniśmy stworzyć taką „zieloną perełkę”. Przy
właściwie „minimum nakładu moŜemy uzyskać maksimum efektu”, i z tym powinniśmy się
właśnie tutaj zmierzyć. Dzięki temu, mam nadzieję, Wrocław pojawi się na mapach obiektów
w których powstają najciekawsze załoŜenia zieleni na świecie, a w kaŜdym razie w Europie,
bo taką szansę Park Szczytnicki ma, chociaŜby ze względu na połoŜenie, gdzie znajduje się na
tej pięknej osi pomiędzy ogrodem zoologicznym a terenami sportowymi towarzyszącymi
Stadionowi Olimpijskiemu. Jest to dodatkowo tzw. Wielka Wyspa, która sama w sobie
przecieŜ była powołana jako obszar chronionego krajobrazu. Dodatkowo dochodzą cztery
osiedla ogrodowe, o niezwykłych walorach zabytkowych, czyli praktycznie jesteśmy jakby
w sercu zieleni i takiej kultury ogrodowej Wrocławia. Dodatkowo Pan Prezydent juŜ o tym
wspomniał, w roku 2013 mamy stulecie Wystawy Stulecia, podczas której powstała Hala
Stulecia i Pawilon Czterech Kopuł. Ten teren, który tutaj jest zaznaczony (widok na
prezentacji) jest wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO, i chcemy
tutaj jeszcze dodatkowo zabezpieczyć teren zielony ogrodzeniem, po to aby uzyskać w środku
maksymalne warunki takiego „innego komfortu uŜytkowania”. To jest właściwie jedyna
6

7. propozycja z większych inwestycji, czyli małoinwazyjne ogrodzenie w tej części parku.
Z punktu widzenia strategii postępowania, część północna jest najstarszą częścią w parku.
Postaram się jeszcze Państwu to pokazać na prezentacji. Chcemy w tym miejscu utrzymać
klimat takiej rodzimej przyrody. Tutaj są przepiękne pomniki przyrody, dęby, widoczne
pierwotne załoŜenia księcia Ludwiga von Hohenlohe z końca XVIII w. Teraz przedstawię
część, która jest bardziej przyrodnicza, taka romantyczna, i część wystawowa, a więc tutaj
moŜliwość zainwestowania chociaŜby ze względu na fontannę muzyczną, która tutaj
powstaje, i z tego co wiem, to juŜ chyba w czerwcu będziemy ją mieli, a moŜe nawet w maju.
W kaŜdym razie, ta część, którą teraz Państwo widzicie - zaznaczona na jasno zielono, to jest
część, która będzie przyłączona do parku, czyli mamy tutaj coś, co naleŜy bardzo mocno
zaznaczyć, praktycznie park powiększy się o 10 ha. W związku z przebudową Alei Wielkiej
Wyspy, polepszenie tej części terenu, która jest w tym momencie dość mocno zaniedbana.
Obszar będzie włączony do parku i wtedy park będzie posiadał uzupełnioną strukturę. W tym
miejscu wg planu (widok na prezentacji) powstanie Ogród Chiński, o którym za chwilę, czyli
właśnie ta dolna część, młodsza historycznie będzie strefą ogrodów świata, a poniewaŜ takie
ogrody de facto tutaj istnieją, układ komunikacyjny zostanie uporządkowany i oznakowany.
To jest coś takiego, jak postać istniejąca, tylko kwestia odpowiedniego oznaczenia
i powiedzmy wprowadzenia pewnej komunikacji wewnętrznej. Przewidujemy równieŜ
powstanie trzech bram w parku. Te bramy naleŜy oczywiście traktować umownie, tutaj nie
chodzi o to, Ŝe będzie to brama wejściowa specjalnie kreowana, natomiast wejście przy
którym znajdą się mapy interaktywne, wypoŜyczanie rowerów, obiekty gastronomiczne oraz
informacja turystyczna, czyli takie elementy zrobić. Wbrew pozorom, proszę Państwa, ja
prowadzę zajęcia na Politechnice i na Uniwersytecie Przyrodniczym, robię bardzo często
ankiety, mapy pamięciowe wśród studentów i okazuje się, Ŝe większość ludzi, którzy studiują
dosłownie 500 m od tej części parku, na Uniwersytecie Przyrodniczym, jeŜeli ich się tam nie
zaprowadzi, to w ogóle tej części parku nie znają. Oni po prostu tam nie przychodzą. To co
kojarzą przeciętni ludzie to wyłącznie Ogród Japoński, Pergola – to jest część, która jest
kojarzona z Parkiem Szczytnickim, reszta praktycznie jest mało znana, i chodzi nam o to,
Ŝeby odzyskać ten teren dla świadomości ludzkiej, której de facto brakuje. Bramą
informacyjną będzie oczywiście Brama Wystawowa, czyli wejście zaaranŜowane i delikatnie
doinwestowane w obiekty informacyjne. Dalej do wykreowania pozostaje Brama KsiąŜęca
czy teŜ Szczytnicka i Brama Wschodnia – ta będzie najmocniejsza, ze względu na połoŜenie,
równieŜ dlatego poniewaŜ według planu zagospodarowania przestrzennego jest tutaj
planowane utworzenie duŜego parkingu, który w naszych projektach jest parkingiem
częściowo zagłębionym w terenie, częściowo przykrytym pagórkiem, w taki sposób Ŝeby nie
ingerować obcą formą w park. Natomiast parking ten jest potrzebny do obsługiwania
stadionu, jak i Hali Stulecia, która wciąŜ generuje ruch i samochody nie mają miejsca na
parkingu, czyli duŜy parking. Następnie moŜliwość przejazdu tramwajem, który ma tutaj
peron-pętlę, a więc takim tramwajem wahadłowym, turystycznym, plus pojazdy turystyczne,
które będzie moŜna tutaj wypoŜyczyć. I Brama KsiąŜęca zlokalizowana przy ulicy Kopernika,
lekko wycofana w głąb parku, dlatego Ŝe w tym miejscu mniej więcej przez prawie 150 lat
działała historyczna Szwajcarka. Dokładnie nie moŜna odtworzyć Szwajcarki w tym samym
miejscu, ani nie byłoby takiego sensu, natomiast wracając tutaj do tradycji miejsca, poprzez
pawilon gastronomiczny, który jest potrzebny, właśnie po to, aby oŜywić tą część. Pawilon
powinien się tutaj pojawić. Tak wyglądałoby rozwiązanie z punktu widzenia nazewnictwa,
które równieŜ uwaŜamy za bardzo waŜne, m.in. po to aby zaprojektować właściwą informację
turystyczną, wiadomość, co pokazać na drogowskazie, czy pójdziemy do Ogrodu
Angielskiego, Japońskiego albo jeszcze innego. U góry Ogród KsiąŜęcy, tak jak on wyglądał
pierwotnie, ogród romantyczny z II poł. XIX wieku. Rzeczywiście, tutaj mamy pomnik
Schillera, to jest taki klimat romantyczny. Następnie jest Lasek Zaleski połączony
7

8. z Ogrodami Modernistycznymi i mamy tą część ogrodów świata, czyli Tereny Wystawowe,
Ogród Angielski, Ogród tak zwany Szkolny Ogród Botaniczny. Tak by to wyglądało. I teraz
zobaczmy Ogród KsiąŜęcy, to jest część najstarsza. Tutaj dominantą jest istniejąca wieŜa
widokowa. Zgodnie z wytycznymi konserwatorskimi wieŜa będzie odsłonięta, przez
przycięcie zieleni. I z takich nowszych rzeczy proponujemy w części zakreskowanej (widok
na prezentacji) pola do gier terenowych, które dawniej w tym załoŜeniu miały miejsce,
proponujemy takie gabinety Ŝywopłotowe, gra w boule i inne gry w tym stylu. Szwajcarka,
czyli pawilon, kawiarenki znalazłby się przy ulicy Kopernika, czyli z dobrym dojazdem. Trzy
punkty strategiczne, to jest tzw. Wzgórze WęŜowe - ikonografia z czasów ksiąŜęcych
przedstawia w tym miejscu rysunek panoramicznej ławki z wazą kwiatową w środku, bardzo
ciekawy obiekt, rzadko spotykany w tej formie. Proponujemy tego typu ławeczkę w trzech
miejscach orientacyjnych punktów widzenia przestrzeni. Kolejne klimaty, które tutaj się
pojawiają (widok na prezentacji): tak wygląda właśnie wieŜa w zimie i wiosną, taki jest
klimat tej części parkowej, czyli de facto tutaj minimalne właściwie ingerencje, idące tylko
w kierunku uczytelnienia tej przestrzeni i doinwestowania w rejonie Bramy KsiąŜęcej. Ogród
romantyczny, do którego przylega willa tête-à-tête. Jest to willa istniejąca, a poniewaŜ
tradycją Wielkiej Wyspy były dawniej teatrzyki ogrodowe, wobec czego zaproponowaliśmy
aby coś podobnego w tej willi spróbować odtworzyć - mini pensjonacik z takim programem.
Następnie polana muzyczna, tu w tym miejscu mieszkała Anna German – stąd chcieliśmy
zaznaczyć jej obecność poprzez koncerty muzyki, poezji śpiewanej, kameralne imprezy, które
mogłyby się tutaj pojawić, w tym rejonie. Chcemy równieŜ odtworzyć łódki, które dawniej
pływały w tej części parku (widok na prezentacji), ale jednocześnie nie zapominamy
o potrzebach mieszkańców, dlatego cała polanka byłaby przeznaczona dla psów, na
wydzielonych fragmentach.
Dziennikarze: Czy willa tête-à-tête jest prywatna, czy jest komunalna?
Prof. Alina Drapella-Hermansdorfer: Willa jest juŜ w tej chwili własnościowa.
Idziemy dalej, gdzie mamy Lasek Zaleski i ogrody modernistyczne, tutaj ingerencje są
w ogóle minimalne, jest to rzeczywiście charakter leśny, proponujemy tutaj stworzenie
takiego punktu identyfikacji krajobrazowej. Tu skupialibyśmy się na działaniach typowo
konserwatorskich, równieŜ nasadzenia, które są zrobione nie fachowo, źle, nie tyle w sensie
technicznym, co kompozycyjnym – młode drzewa, póki moŜna trzeba byłoby stąd usunąć,
poniewaŜ zamazują kształt tych polan. Fragment polan bliŜej ul. Mickiewicza, tutaj ogrody
modernistyczne, mające swój klimat, tutaj właściwie za wiele nie przewidujemy poza
wprowadzeniem ogrodzenia - ekranu akustycznego, od strony ul. Mickiewicza, aby moŜliwie
zmniejszyć uciąŜliwy hałas. Nowe ogrody „zielone” wprowadzone byłyby od strony alei.
Kolejny teren - Hala Stulecia, czyli główna atrakcja, najbardziej przez ludzi uczęszczana.
Przez panią doktor ElŜbietę Szopińską została wykonana analiza, w której obliczono ile osób
moŜe się jednocześnie znajdować na tym terenie. A poniewaŜ była taka propozycja, czy
przypadkiem nie odtwarzać tutaj ogrodów historycznych, z punktu widzenia ilości osób, które
przychodzą tutaj na imprezy, osoby takie musza być w przestrzeni, w której mogłyby się
rozproszyć. Propozycje takie, jak teatrzyk dla dzieci w amfiteatrze, Ogród Japoński tak, jak
jest w tej chwili, pawilon lodziarni w „pawilonie pod misiami”, wielofunkcyjny pawilonik,
tuŜ obok, bardziej na północ – modernistyczny placyk zabaw dla dzieci. Niemniej oczywiście
największą atrakcją będzie fontanna muzyczna i wokół niej amfiteatralny układ siedzisk,
pozwalający na podziwianie głównego spektaklu, który się tutaj będzie odbywał. Ta część juŜ
w tej chwili jest bardzo ciekawa. Hala Stulecia posiada program innowacji w architekturze,
wobec czego nawiązując do tradycji terenów wystawowych proponujemy aby na tych
terenach trawiastych, czy na postumentach wprowadzić plenerowe stałe wystawy rzeźby,
8

9. przykładowo co roku szukamy jakiegoś młodego talentu i pokazujemy go przez rok, lub
więcej talentów, tak to się robi na przykład w Hyde Parku, gdzie tereny parkowe są zarówno
terenami promowania sztuki. Ogród Angielski, historycznie nazwany Laskiem Gepperta,
poświęcony byłemu dyrektorowi ogrodu botanicznego Henrykowi Geppertowi, osobie bardzo
zasłuŜonej dla zieleni Wrocławia i dla promenad wrocławskich. Tutaj proponujemy pójście
w kierunku pokazania angielskiego stylu krajobrazowego z drugiej połowy XIX w.
w nawiązaniu do pewnych koncepcji Williama Robinsona. Koncepcje dotyczą praktycznie
zagospodarowania łąki w sposób bardzo dekoracyjny, nie ma tutaj Ŝadnych ingerencji
związanych z drzewami, natomiast zmierzamy w kierunku dosadzeń, rabat ziołowych,
szczególnie wzdłuŜ Alei Dąbskiej, mamy oryginalne projekty Robinsona, polany motyli na
polanie centralnej skonsultowaliśmy ze specjalistami z Kew Gardens, jest pewien koncept, jak
to mogłoby być dowartościowane. I propozycja, która bardzo podoba się ludziom,
a mianowicie propozycja pewnej zamiany funkcji dla kościółka drewnianego, który w tej
chwili jest martwy. Zorganizowanie tutaj kaplicy ślubów, poniewaŜ bardzo wiele młodych par
„biega” po tym terenie robiąc sobie zdjęcia. Mogłyby się tutaj odbywać śluby, obok jest
zaplecze hotelu Scharouna, obok byłaby willa tête-à-tête, czyli nastąpiłoby mocne oŜywienie
tego obszaru, a zarazem pewne działania remontowe w obszarze samego kościółka. On jest
w tej chwili zasłonięty przez drzewa, które są przecieŜ samosiewami, zasłaniają widoki.
Wymagane są pewne działania kosmetyczne. I ostatni teren istniejący (widok na prezentacji),
poniewaŜ nie będę pokazywała projektu Ogrodu Chińskiego, który jest do naszego
rozstrzygnięcia, natomiast główny punkt identyfikacyjny mieściłby się na zakręcie bardzo
pięknej alei cisowej, przy mini pagórku, a drugi pagórek znalazłby się w tym miejscu (widok
na prezentacji). Uzgadnialiśmy to z projektantami Alei Zielonej Wyspy, Ŝe ściągając tutaj
grunt pod nową nawierzchnię, będą sypali tutaj pagórek, po to, aby na nim oprzeć estakadę
pieszo-rowerową łączącą park z Sępolnem. Tutaj macie Państwo zaznaczony obszar (widok
na prezentacji), który w tej chwili jest własnością Gminy, gdzie znajdują się róŜne magazyny,
kompostowania. Tutaj miałby się znaleźć taki park przygód dla całej rodziny, to znaczy park
zaaranŜowany pod pewne edukacyjne zabawy, ale równieŜ dla młodzieŜy starszej, czyli tutaj
znalazłoby się główne zagłębie, poniewaŜ poza niewielkim placem zabaw na Polanie
Neisserów, drugim w Parku KsiąŜęcym, nie ma tutaj takich ciekawych zabaw dla dzieci.
Byłby jeszcze omówiony wcześniej modernistyczny plac zabaw przy „pawilonie pod
misiami”, ale główne miejsce dla dzieci byłoby w tym miejscu. Jednak nazwa park przygód
nie powinna być kojarzona tylko ze znanym nam typem parku przygód. Najlepszym
przykładem jest znany mi z Niemiec park Kulturinsel Einsiedel. I tutaj pozwoliliśmy sobie na
taką wizualizację na zakończenie, jak mogłaby wyglądać plaŜa trawiasta, oczywiście to nie
musi być piasek, ale wystarczy parę parasoli, parę leŜaków, które dzięki temu, Ŝe teren będzie
ogrodzony, wtedy one mają szansę przetrwać, czyli luz-blues. Dziękuję bardzo.
Prezydent Adam Grehl: Bardzo dziękujemy Pani profesor. Proszę Państwa waŜne dla nas było
przedstawienie, ze taki dokument powstał. Strategia jest nam bardzo potrzebna. W dalszej
części powiemy sobie, jak moŜemy dalej pracować. Jest to o tyle waŜne, Ŝe chcielibyśmy
widzieć całość parku, stąd koncepcja jest nam bardzo potrzebna, następne chcielibyśmy
usłyszeć Państwa zdanie dotyczące rzeczy istotnych, znaleźć konsensus dla rzeczy, które nie
budzą Ŝadnych wątpliwości i wykreować pakiet działań nowych, które równieŜ będą
konsultowane, tak aby uruchomić pewne procesy projektowe. Myślę Ŝe do tej pory
rozmawialiśmy, o tym, Ŝe bardzo dobrze byłoby poszerzyć ten krąg pomysłów dla rozwoju
parku. PoniewaŜ „wszystko co najwaŜniejsze juŜ tam jest, potrzeba po prostu podkreślić, co
powinniśmy zrobić, aby to wszystko miało lepszą zdecydowanie jakość”. Chciałbym równieŜ
powiedzieć, Ŝe o pewnych sprawach powinniśmy porozmawiać oddzielnie, natomiast
o niektórych sprawach powinniśmy rozmawiać juŜ. Muszą być takie miejsca w parku, które
9

10. moŜna bardzo szybko zrobić i właśnie taki pakiet działań trzeba dla nich uruchomić,
chociaŜby właśnie uformowanie zieleni wokół wieŜy w Parku Szczytnickim. Chciałbym
króciutko teŜ powiedzieć, co robimy aktualnie w Parku Szczytnickim, a więc remontujemy,
czyścimy stawy, jest zrobiona duŜa część w okolicach Ogrodu Japońskiego, inwestujemy teŜ
w okolicach ul. Moniuszki, przy kościele (Kościół pw. MB Częstochowskiej), w rejonie
Polany Neisserów.
Prof. Alina Drapella-Hermansdorfer: Polana Neisserów, która nie jest w ogóle ujęta
w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, nie weszła zakres Strategii.
Prezydent Adam Grehl: Na Polanie Neisserów robimy alejki i oświetlenie, czyli wykonujemy
pracę kompleksowo. A więc ten fragment będzie juŜ podrasowany. I oczywiście kompleks
działań wokół Pergoli i wokół Hali. Tutaj część jest w tej chwili w realizacji, remontowana
jest Pergola, wyremontowany jest juŜ staw przy Hali, tam gdzie na wiosnę zostanie
uruchomiona fontanna, i tamten obszar będziemy chcieli zamykać, jako obszar, który będzie
się łączył z Ogrodem Japońskim, a w przyszłości z Ogrodem Angielskim. TakŜe duŜa część
terenu stanie się juŜ jednorodna, co do standardu, zarówno części publiczne, jak i części
zielone. I teraz nasze dalsze działania to jest powrót do tej Strategii, o tym chciałbym
rozpocząć z zespołem rozmawiać, ale zapewne Pan Przewodniczący zabierze tutaj głos. Za
chwilę wrócimy jeszcze do parku, natomiast chciałbym Państwu króciutko przedstawić, jeśli
Pan Przewodniczący pozwoli, pakiet działań Zarządu Zieleni na rok bieŜący, tak
informacyjnie, aby Państwo wiedzieli, co się dzieje, co planujemy i tym sposobem
przedstawilibyśmy Państwu taki pakiet informacyjny.
Dziennikarze: Pytania dotyczące zakończenia prac i grodzenie terenu wokół Pergoli.
Prezydent Adam Grehl: Jesteśmy właśnie przed takim harmonogramem działań, który moŜe
odpowiedzieć na to pytanie. Natomiast najpierw musimy mieć konsensus na temat tego, czy
moŜna grodzić. I właśnie ta strategia powinna nas przybliŜyć do rozmowy. Na tle tego, czy
grodzić powstają równieŜ pewne kontrowersje i będziemy o tym rozmawiać, poniewaŜ są
poglądy, które zwracają uwagę iŜ pierwotne załoŜenie w parku, jako terenu spacerowego
powinno zapewniać swobodne przejścia, dlatego musimy szukać konkluzji. I o tym
powinniśmy porozmawiać. I rozstrzygać wtedy tematy przed, a nie po. Prosimy teraz
o prezentację Zarządu Zieleni.
Dyrektor ZZM Mieczysław Popławski: Chciałbym Państwu skrótowo przedstawić tematy,
które mogą stać się przedmiotem analizy dla Zespołu i tematy dla, których uruchamiane są
prace projektowe. Pierwsza inwestycja, którą właściwie realizujemy, jest to odcinek
Promenady Staromiejskiej od pl. Jana Pawła do ul. Krupniczej, powstanie równieŜ kładka,
którą przygotowuje ZdiUM - zakończenie czerwiec bądź lipiec, dwa do trzech miesięcy,
w zaleŜności od terminu zakończenia budowy kładki. Ten odcinek Promenady będzie gotowy
do połowy tego roku. Następna inwestycja to odcinek Promenady od ul. Świdnickiej do ul.
Piotra Skargi, aktualnie odbywa się przygotowanie koncepcji – do końca marca 2009,
następnie projekt wykonawczy do końca lipca 2009 i wykonanie w roku 2010. Następnie Park
Szczytnicki: czyszczenie i remont zbiornika nr 1 – do końca marca 2009 i zbiorników nr 2, 3
– do końca marca 2010. Remont alejek w sektorze VIII – do końca kwietnia 2009 oraz
budowa oświetlenia, projekt do końca kwietnia 2009, wykonanie do końca roku 2009.
Rewaloryzacja i zagospodarowanie Terenów Wystawowych, koncepcja do końca kwietnia
2009, projekt do końca czerwca 2009. Remont mostu w Ogrodzie Japońskim, do końca marca
2009. Park Angielski – koncepcja, projekt i wykonanie- jako zadania do realizacji. Projekt
10

11. i wykonanie remontu dla wieŜy-kolumny, dla której jest juŜ przygotowana ekspertyza.
Kościół drewniany – ekspertyza, projekt i wykonanie, jako zadania do realizacji. Remont
Pergoli przy Hali Stulecia – termin do końca maja 2009. Wyspa Piaskowa strona południowo-
zachodnia – remont terenu zieleni i budowa oświetlenia – wykonanie do końca maja 2009.
Pawłowice – zagospodarowanie terenu rekreacyjnego w parku, w przyszłych etapach
będziemy przystępować do realizacji, aktualne jeszcze nie, natomiast sam projekt zostanie
przedstawiony i omówiony. Kolejne zadanie po przeciwnej stronie rzeki Śleza, w miejscu
gdzie powstaje stadion na Euro 2012, to jest załoŜenie rekreacyjne na Pilczycach, przy ul.
Mącznej. Jesteśmy tutaj na etapie formowanie załoŜeń programowo-przestrzennych,
a istotnym jest połączenie w tym miejscu dwóch funkcji: rekreacji z ekologią, chodzi m.in. tu
o gatunki Kumaka, Pływacza z jednej strony, a z drugiej strony rekreacyjne tereny publiczne,
jednocześnie przejście w okolice stadionu. Szańce- skwer przy ul. B.Prusa, aktualnie
wystąpiliśmy o decyzję na warunki zabudowy, niebawem przystąpimy do koncepcji i projektu
rewaloryzacji . Wzgórze Polskie- ruiny bastionu ceglarskiego, spróbujemy zagospodarować
teren, z jednej strony oświetlić, z drugiej wyeksponować, wierzymy Ŝe jeszcze w tym roku
uda nam się to zrobić. Tutaj w koncepcji pomosty miały przechodzić górą, jednak z punktu
widzenia konstrukcyjnego jest to utrudnione. Następnie temat, o którym wspominał Pan
Prezydent rewaloryzacja i rewitalizacja Nadodrza: Park Staszica – załoŜenia programowo-
przestrzenne, prawdopodobne od tego zaczniemy i zgłoszenie zadań do wniosków unijnych.
Park Staszica, pl. Strzelecki oraz ul. Pomorska-Kaszubska, a więc skupimy się tym rejonie
Przedmieścia Odrzańskiego. Następnie do końca marca Uniwersytet Przyrodniczy opracuje
dla nas standardy w zakresie kształtowania zieleni przyulicznej i ten temat będzie jednym
z waŜniejszych do omówienia, poniewaŜ jest to chyba „najwaŜniejsza bolączka Wrocławia,
poniewaŜ o zieleni w mieście świadczą przede wszystkim ulice. Parki są równie istotne,
natomiast klimat tworzy zieleń przyuliczna”.
Prezydent Adam Grehl: Rozumiem, Ŝe takie opracowanie właśnie powstaje.
Dyrektor ZZM Mieczysław Popławski: Tak, natomiast efekty opracowania omawiane będą
tutaj, podczas prac Zespołu. Przedstawiana prezentacja jest tylko krótką informacją. Dziękuję
za uwagę.
Prezydent Adam Grehl: Chcieliśmy Państwu pokazać, Ŝe mamy nad czym pracować
i jesteśmy w takim fajnym okresie, kiedy duŜo będzie się działo. Jeśli moŜna, chcielibyśmy
podziękować naszym gościom (do dziennikarzy).
Prof. Alina Drapella-Hermansdorfer: Czy Wzgórze Polskie będzie grodzone?
Prezydent Adam Grehl: Proszę Państwa nie mamy Ŝadnych podstaw, aby grodzić ten teren.
Chcemy teren uporządkować i zabezpieczyć. Wydaje się, Ŝe lepiej z tym obszarem jeszcze
poczekać. Ponadto jest on nieprawdopodobną przestrzenią dedykowaną sztuce, poniewaŜ
mamy Akademię Sztuk Pięknych, mamy Panoramę, mamy Muzeum Narodowe i Muzeum
Architektury, i uwaŜam, Ŝe przyjdzie taki czas, miejmy nadzieję, Ŝe jak najszybciej, ale
powiedzmy, Ŝe za 10 lat, kiedy mogą w tym miejscu powstać publiczne obiekty i bardzo fajne
projekty, i wcale nie jest źle, Ŝe to Wzgórze w części zielonej od strony Odry zostanie
zagospodarowane, a części drugiej moŜe czekać na swój moment. PoniewaŜ uwaŜam, Ŝe są
miejsca, które muszą poczekać na swoje przeznaczenie i wcale nie musimy ich w tym
momencie na siłę zagospodarowywać. A chcemy to miejsce uporządkować, tak jak mówił
Pan dyrektor Popławski. Jeśli moŜna, bardzo dziękujemy dziennikarzom, razem z zespołem
zamierzamy dzisiaj jeszcze popracować w swoim gronie.
11

12. Przewodniczący prof. Tomasz Nowak: Jeśli moŜna Panie Prezydencie, „kij ma zawsze dwa
końce”. Jeden koniec przed chwilą zobaczyliśmy, a drugi jest dopiero przed nami. JeŜeli ten
zespół nie będzie tutaj współpracować, w porządku i właściwie wydawać opinie, to nie będzie
to działać. Park Szczytnicki jest przykładem opracowania jednego z członków zespołu
i uwaŜam, Ŝe taka instytucja jak zespół nie powinna wydawać opinii. Koncepcja autorska jest
koncepcją wielce kontrowersyjną, to dobrze, ale proszę nie oczekiwać, Ŝe będziemy
podejmowali w tej sprawie decyzję. Park Szczytniki jest obiektem wartościowym. Pierwszym
nieszczęściem dla tego parku są braki merytoryczne, drugim nieszczęściem tego parku jest to,
Ŝe „drzewa rosną, a nie zatrzymały się na pewnym etapie rozwoju” i to jest równieŜ do
zrobienia. Ale Ŝeby tą sprawę rzeczywiście zrobić porządnie, Panie Prezydencie, pozwolę
sobie postawić wniosek w trybie pilnym o powołanie rady naukowej dla Parku
Szczytnickiego. Reaktywować radę naukową, i nie liczyć na zespół, byśmy wydawali opinie
dotyczące koncepcji naszej koleŜanki. Wtedy będziemy mogli porządnie pracować. Proszę
równieŜ o wyłączanie z dyskusji członka zespołu, którego projekt został wybrany do
realizacji, poniewaŜ w przeciwnym wypadku nie podejmuję się uczciwej pracy – to jest
pierwsza sprawa. Druga sprawa – musimy wiedzieć, w jakich sprawach mamy wydawać
opinie. Rozumiem, ze pierwsza propozycja ze strony Państwa padła. Czy mamy wydawać
opinie o projekcie, czy teŜ moŜemy się zapoznać z nim wcześniej, dla koncepcji programowo-
przestrzennej, poniewaŜ wtedy będzie łatwiej nam taką decyzję podjąć i nie będziemy
wyrzucali pieniędzy. Dodatkowo zadam pytanie, co będzie jeŜeli projekt będzie juŜ projektem
końcowym, a my go nie zaakceptujemy? Czyli uwaŜam, Ŝe wcześniej powinniśmy być
informowani o wszystkim. Trzecie – uwaŜam, Ŝe jeŜeli mamy pracować porządnie, to
powinniśmy się systematycznie spotykać, w określonym czasie, miejscu, bez względu proszę
Państwa, na to czy są zadanie do wykonania, czy teŜ nie. JeŜeli nie ma konkretnych zadań od
Pana Prezydenta, rozumiem przez to wydanie wniosku-opinii do przygotowanych materiałów,
to my sami na takim spotkaniu powinniśmy temat podjąć. Jeśli nie macie Państwo nic
przeciwko, zaproponuję spotkania w Ogrodzie Botanicznym, miejsce które jest bardziej
racjonalne. Czas zaproponowałbym termin: pierwszy i trzeci poniedziałek, kaŜdego miesiąca,
sala seminaryjna Ogrodu Botanicznego, godzina… rozumiem, Ŝe po godzinach pracy,
poniewaŜ wyczytałem przez przypadek z regulaminu, Ŝe nam za to płacą. Nie bardzo
rozumiem. Nie chciałbym brać za to Ŝadnych środków – ja tu jestem w pracy. Mam
nienormowany czas pracy i pracuję, równieŜ podczas posiedzenia i nie chcę brać
wynagrodzenia finansowego. Ale to tak na marginesie. JeŜeli taki termin Państwu odpowiada,
proszę bardzo musimy to jakoś ustalić. Jeszcze wracając do Parku Szczytnickiego, Park
Szczytnickie jest dobrem, które juŜ jest, jest dobrem o które powinniśmy dbać, a nie
powinniśmy rozstrzygać rzeczy, które juŜ dawno przez nas, albo przez innych powinny być
zrobione. Tyle z rzeczy waŜnych. Mam nadzieję, Ŝe o pracy członków zespołu nie będziemy
dyskutować podczas spotkań zespołu. Nie jest wykluczone, Ŝe by rozpocząć naszą pracę,
powinniśmy rozpocząć od standardów, o których mówił Pan Prezydent, i od pewnych
doborów, moŜe trzeba będzie wybrać pewną grupę ludzi, którzy opracują standardy i dobory
roślin, „klocki” które moŜemy sadzić, równieŜ ze względów historycznych, które tutaj
występowały, jak i w aspekcie innym „Ŝeby nie czynić cudów w tym mieście”. To jest waŜna
rzecz do zrobienie, która moŜe zająć około 1,5 miesiąca i razem z paroma osobami tutaj
obecnymi, moŜemy taki podstawowy dobór opracować. RównieŜ, Panie Prezydencie, podczas
tych naszych stałych, poniedziałkowych czy innych spotkań, na których nie będziemy mieli
innych zadań. Czy szanowni Państwo, takie stanowisko akceptują?
Przedstawiciel MKZ, pani Anna Ornatek: To znaczy ja akceptuje, jednak nie czuję się na
siłach zdecydować z urzędu o niektórych sprawach. UwaŜam Ŝe sprawa Strategii dla Parku
12

13. Szczytnickiego jest bardzo istotną sprawą i Ŝe mimo, Ŝe Pani profesor jest członkiem zespołu,
naszego gremium, oczekiwałabym abyś razem ustalili, jak wygląda sprawa Parku
Szczytnickiego, koncepcja programowo-przestrzenna. UwaŜam, Ŝe ta koncepcja wobec
zmieniających się warunków, na terenie Parku Szczytnickiego, jak lokalizacja fontanny
muzycznej, rozbudowa pawilonu restauracyjnego, zmiana funkcji Hali Stulecia, jest
konieczna, po to aby właśnie zapobiec dalszemu… i aby ten Park ocalić, poniewaŜ jeśli
będziemy działać w ten sposób, Ŝe mamy projekt wokół fontanny wykonany miejscowo, a nie
będziemy mieć całościowej koncepcji, co będzie się działo na tym obszarze, jest to pierwszy
krok Ŝeby ten obszar zniszczyć. Dlatego ta koncepcja została przez Panią profesor
przygotowana, wstępnie skonsultowana z Miejskim Konserwatorem Zabytków, natomiast tak
jak wcześniej powiedziałam „ja nie czuję się na siłach, Ŝeby to zatwierdzać tylko z urzędu”,
a taką decyzję będę musiała wydać, dlatego proszę Państwa, Ŝeby z pominięciem tego, Ŝe
Pani profesor jest członkiem zespołu, Ŝebyśmy się zajęli bardzo szczegółowo sprawą
koncepcji programowo-przestrzennej Parku Szczytnickiego. Poruszona: koncepcja rabat
przekazana Zarządowi Zieleni; prace porządkowe. Proszę o rozstrzygnięcie tego problemu,
taka jest moja uwaga. Słowa powiedziane przez Pana profesora oczywiście popieram. I jeśli
mogę jeszcze jedno zdanie ogólne zawrzeć, problem zieleni polega na tym, Ŝe te projekty: po
pierwsze nie są wymagane Ŝadne uprawnienia od projektantów, i równieŜ Ŝadne uprawnienia
dla projektów zieleni, nie wszczął tego Wydział Architektury. Na terenach zabytkowych,
którymi się zajmuję... zmagania z projektami zieleni, drugie – jeśli chodzi o nowe projekty,
w planie zagospodarowania, „natomiast nikt tego nie sprawdza, nikt tego nie zatwierdza” i to
ogromne nieszczęście niestety dotyczy całego naszego kraju, Ŝe zieleń jest po prostu pomijana
i tutaj jedyne działanie ludzi zaangaŜowanych w Wydziale Środowiska, który w zamian za
wycinki Ŝąda opracowania projektu zieleni i go sprawdza, wtedy jeszcze powstają jakieś
tereny zielone, ale reszta środków... kaŜdy inwestor unika, i brakuje podstawy na której
moŜna go zobowiązać Ŝeby taki projekt wykonał. MoŜemy lokalnie, zwyczajowo
przedstawić, jak my z Urzędu Miasta pracujemy, natomiast w momencie gdy ktoś rozpocznie
odwołania i sprawy sądowe, to jest juŜ przegrane. Dla mnie jest to bardzo istotna sprawa.
Prof. Alina Drapella-Hermansdorfer: Myślę, Ŝe my jako projektanci jesteśmy do tego
przyzwyczajeni, Ŝe prezentujemy czasem odmienne racje. I zakładamy, Ŝe spotkają się one
z kontrą. Pytanie jeśli chodzi o Strategię, to Ŝe przygotowania trwają juŜ półtora roku i były
omawiane na róŜnych spotkaniach, na komisji i podczas biennale na uniwersytecie. Mieliśmy
ankiety, na których osoby wypowiedziały się na temat Ogrodów Świata i w jakim kierunku
powinien podąŜać Park Szczytnicki dziś. Równocześnie staraliśmy się podkreślać, Ŝe ze
względu na to, Ŝe mówi się o tym, co moŜe brzmieć, Ŝe będzie tutaj bardzo duŜo robione (w
nawiązaniu do Parku), a tutaj przecieŜ nie chodzi, o to Ŝeby przebudowywać ten park, tylko
o to, Ŝeby podkreślić pewne jego atuty nie do końca wykorzystane. I teŜ wydaje mi się
równieŜ, nawiązując tutaj do wypowiedzi Pana profesora, Ŝe jeśli trzeba coś poddać
wypowiedzi, to trzeba mieć dostęp do materiałów wcześniej, dzisiaj nie było takiej
moŜliwości, ale moŜemy się umówić w ten sposób, Ŝe przekaŜemy Państwu do wglądu przed
następnym spotkaniem materiały, wykończoną prezentację, aby Państwo mogli do tego
spojrzeć z dodatkowym przygotowaniem. TakŜe ja bym była za tym, aby jednak podjąć ten
temat dla zespołu opiniującego.
Przewodniczący prof. Tomasz Nowak: Rozumiem Pani profesor, Ŝe mamy diametralnie
odmienne zdanie dotyczące członków komisji i tą sytuację mamy potraktować, jako sytuację
wyjątkową. Czy tak, Panie Prezydencie mamy tą sytuację potraktować, jako sytuację
wyjątkową?
Prezydent Adam Grehl: Tak jest.
13

14. Przewodniczący prof. Tomasz Nowak: A więc powinniśmy przystąpić do pracy. Rozumiem,
Ŝe za dwa tygodnie się spotykamy. Powiedziałbym, Ŝe obecny młody mgr inŜ. architektury
krajobrazu po szkole wrocławskiej będzie sekretarzował podczas naszego spotkania, myślę Ŝe
musimy się zapytać: Czy Państwo wszyscy korzystają z komputerów i poczty elektronicznej?
Czy moŜemy korzystać z tego urządzenia? Jest to bardzo wygodne. W takim razie bardzo
bym prosił o przygotowanie pliku i rozesłane wszystkim członkom komisji adresów
mailowych i przesłanie materiałów, które dzisiaj oglądaliśmy. Prosiłbym o program,
o przygotowanie materiałów w formacie jpg aby były otwierane we wszystkich komputerach
i w takim razie zaczniemy zbierając wszelkie opinie, te które spróbujemy zreferować,
przygotowywać tekst i przesyłać na maila.
Przedstawiciel MKZ, pani Anna Ornatek: Dziękuje Panie Profesorze, ja mam taką prośbę do
Pana sekretarza, Ŝeby zebrał wszystkie adresy mailowe i wszystkim członkom wysłał adresy
pozostałych- to pierwsze. I drugie, jeŜeli mogę prosić, abyśmy skupili się w tej chwili na
najwaŜniejszym fragmencie, poniewaŜ jak Państwo słyszeli jest ogłaszany przetarg na
zagospodarowanie terenów wystawowych.
Prezydent Adam Grehl: Pan profesor zaproponował całość, następnie kaŜdy przedstawi
własne uwagi i dyskusja pokaŜe, czy są pola wspólne.
Przewodniczący prof. Tomasz Nowak: W swoich opiniach bardzo proszę się ograniczać do
formatki A4 i to jest bardzo konkretne, maksimum jedna strona maszynopisu. MoŜe być
w punktach. Czy Państwo akceptują takie sposoby działania na przyszłość? Rozumiem, Ŝe
niektóre propozycje będą zgłaszane ze strony Pana Prezydenta i Ŝe prezydent jest
upowaŜniony do uczestnictwa w spotkaniach. Czy ktoś jeszcze? Kto ma prawo się tym
zajmować?
Prezydent Adam Grehl: Panie profesorze, teraz jest ten moment wyjścia. W przypadku miasta
było tak, Ŝe pewne rzeczy były zapoczątkowane. WaŜny jest takŜe element informacji, aby
przedstawiać pewne uwagi, albo po prostu uczulić na pewne rzeczy. I wtedy dojdziemy
równieŜ do waŜnych elementów, czy problem jest na etapie przetargu, czy projektu, czy
specyfikacji zanim rozstrzygnie się przyszłość tego projektu. Jak wyglądała sprawa
Promenady, Parku Milenijnego, gdzie jest udział zespołu, tak sobie wyobraŜam, ale oczekuje
tez tutaj jedno, moŜe dwa spotkania podjęcia takich rzeczy nowych, które pozwolą uchwycić,
które momenty są kluczowe. Rozumiem, Ŝe w przypadku rzeczy które juŜ się rozpoczęły
zawsze jest moŜliwość, Ŝe kiedy jesteśmy na etapie projektu, to prowadzi do etapu, gdzie my,
jako zamawiający moŜemy korygować, uwaŜam, Ŝe to teŜ jest jeszcze dobry moment.
UwaŜam, Ŝe gorszym byłoby takie prace całkowicie pominąć. Ale wejdziemy na takie
częstotliwości, gdzie stworzymy powiem sposób. Bardzo dziękuję, za propozycję doboru
materiału roślinnego, moŜemy tym się zająć. TeŜ cieszę się z Państwa wkładu, Ŝe znalazły się
tutaj osoby, które decydują o tym w praktyce, na danym etapie o kształcie pewnych rzeczy.
UwaŜam za wartość tej współpracy równieŜ to, Ŝe o niektórych rzeczach będziemy mówić
w dyskusjach. Czyli rozumiem, Ŝe najbliŜsze spotkanie za dwa tygodnie.
Przewodniczący prof. Adam Nowak: Tak w trzeci poniedziałek miesiąca, w sali seminaryjnej
Ogrodu Botanicznej, wejście od strony ul. Świętokrzyskiej. Tam jest domofon. Godzina?
MoŜe 14.00?
14

15. Prof. Alina Drapella-Hermansdorfer: Mam jeszcze taką propozycję poszerzającą, jeśli moŜna,
poniewaŜ skupiliśmy się na Parku Szczytnicki i być moŜe do tych uwag, które będziemy
kierowali do Pana Przewodniczącego, aby teŜ dać pewne własne propozycje dotyczące
tematów następnych spotkań. Ja na przykład widzę tutaj bardzo pilną potrzebę spotkania się
z przedstawicielami innych środowisk. PoniewaŜ trzeba teŜ rozmawiać z przedstawicielami
innych zawodów, innych dziedzin.
Jeśli chodzi o miejsce proponowałabym, aby spotkania odbywały się jednak tutaj w Klubie
Radnego. PoniewaŜ to miejsce nadaje pewną rangę, dziennikarze przychodzą. Tutaj jest juŜ
inaczej, są sukiennice, to inaczej wygląda, i coś z tego przeniknie dalej. Nie jestem absolutnie
przeciwko Ogrodowi, ale jestem za tym, aby co pewien czas, takie spotkanie zrobić jednak
tutaj, i zaprosić przedstawicieli innych środowisk, którym trzeba uświadomić, Ŝe oni tej
zieleni jednak mogą pomóc, jak równieŜ bardzo mocno zaszkodzić.
Przewodniczący prof. Tomasz Nowak: Myślę, Ŝe miejsce spotkań zespołu to jest sprawa
absolutnie otwarta.
Prezydent Adam Grehl: MoŜemy się spotykać w róŜnych miejscach w zaleŜności od tematyki.
MoŜemy teŜ, Ŝe tak powiem spotykać się w terenie. Wyszedłbym jeszcze z takim
rozwiązaniem, Ŝe dedykujemy jedno spotkanie na przykład zieleni w miejscowym planie
zagospodarowania i wtedy wyobraŜam sobie, Ŝe jest parę osób z biura i prowadzimy
dyskusję. MoŜemy zrobić harmonogram do wakacji i ustalić, w którym momencie takie
spotkanie się odbędzie. Bardzo mnie cieszy, Ŝe są chęci.
Dyrektor ZZM Mieczysław Popławski: Tylko tak informacyjnie o standardach zieleni
przyulicznej - to jest na bazie koncepcji, która opracowana była przez Pana profesora,
wykonują aktualnie Pani Szopińska z Panią Rubaszek, wykonują dobór drzew przyulicznych.
Przewodniczący prof. Tomasz Nowak: Nasadzenia historyczne, których juŜ nie mamy. Są
ponadto inne rzeczy, które trzeba uwzględnić, Wrocław nie był wcale taki bogaty w gatunki,
jakby nam się wydawało, to były proste klocki. Ale powinniśmy wiedzieć na czym stoimy,
przygotować taki dobór we wniosku do Pana Prezydenta, który stwierdzi; „Tak, to jest
dobre”. Natomiast to, czy Zieleń moŜe, czy nie, to ja myślę, Ŝe trzeba być większym
optymistom. Wrocław zawsze był troszkę do przodu i niech tak będzie, nie moŜemy
wykluczyć, Ŝe w najbliŜszym czasie zmieni się ustawa, mówiąca o pewnych wymogach
formalnych, a poza tym samorząd ma stanowić, i takie prawo ma ten samorząd, więc
zacznijmy korzystać. W najbliŜszym czasie wpłynie do sądu wniosek o zarejestrowanie
Polskiego Towarzystwa Architektów Krajobrazu i zajmują się tym osoby z samej góry, to jest
pierwsza działalność, a więc moŜe pojawi się coś, co jest izbą architektów krajobrazu. Chcę
równieŜ Państwa powiadomić, Ŝe w sądzie rejestrowym we Wrocławiu jest juŜ wniosek o
zarejestrowanie Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego, towarzystwa reaktywowanego,
działającego we Lwowie od 1924 roku, mimo Ŝe we Wrocławiu, poniewaŜ tak koledzy
z Polski ustalili, a więc jest to równieŜ grupa osób, grupa profesjonalistów. I mam nadzieje, Ŝe
miasto Wrocław, będzie działania Towarzystwa wspierać. To dwie takie informacje,
mówiące, Ŝe coś tam się gdzieś dzieje.
Ja dziękuję Państwu, przepraszam Ŝe tak duŜo mówiłem ostatnio, na przyszłość postaram się
spotkania prowadzić, w miarę moich umiejętności. Dziękuję Państwu.
Prezydent Adam Grehl: Bardzo pięknie dziękuję.
15

16. Przedstawiciel MKZ, pani Anna Ornatek: A wracając do fachowców proszę Państwa, jeŜeli
mogę powiedzieć, jeśli chodzi o uzgadnianie projektów zieleni w procesie projektowym,
dobrze byłoby Ŝeby Wydział Architektury, Biuro Rozwoju i jeszcze inne instytucje, Ŝeby
zatrudniały na etacie przy najmniej po jednym architekcie krajobrazu. Jest to konieczne.
PoniewaŜ ilekroć proponowałam rozwiązania dla Biura Rozwoju Wrocławia, to się
okazywało, Ŝe taki fachowiec tam nie jest potrzebny.
Przewodniczący prof. Tomasz Nowak: Myślę, Ŝe sprawnie działający główny Architekt
Miasta Wrocławia potrafi sobie z tym poradzić, Ŝeby wszędzie mieć swoje „wtyczki”.
Przedstawiciel MKZ, pani Anna Ornatek: Ogrodnik w tej chwili nie ma Ŝadnych uprawnień
i praktycznie jego rola sprowadza się do tego, Ŝe ma na wszystkich krzyczeć.
Prezydent Adam Grehl: Myślę, Ŝe będziemy o tym jeszcze rozmawiać.
Bardzo Państwu dziękuję.
Na tym protokół zakończono.
Protokół sporządził Przewodniczący Zespołu
Szymon Rozalski opiniująco – doradczego
ds. zieleni miejskiej
16

17. PROTOKÓŁ NR 02/2009
z drugiego posiedzenia
Zespołu opiniująco - doradczego ds. zieleni miejskiej,
zorganizowanego dn. 16.03.2009 roku w sali seminaryjnej Ogrodu Botanicznego we Wrocławiu.
Lista uczestników spotkania stanowi załącznik nr 1 do niniejszego protokołu.
Przebieg posiedzenia stanowi załącznik nr 2 do niniejszego protokołu.
Program spotkania:
1. Zaopiniowanie Strategii Rewaloryzacji Parku Szczytnickiego we Wrocławiu
autorstwa Aliny Drapelli-Hermansdorfer i współpracowników.
2. Sprawy wniesione.
3. Przyjęcie protokołu z poprzedniego spotkania
Porządek rozmów:
1. Przewodniczący prof. T.Nowak dokonał wprowadzenia, przedstawił program
spotkania, zapowiedział temat główny posiedzenia: opinia dot. Strategii Rewaloryzacji
Parku Szczytnickiego we Wrocławiu oraz otworzył dyskusję.
2. Głos zabrała I.Bińkowska twierdząc, Ŝe w Strategii naleŜało uwzględnić cały obszar
Wielkiej Wyspy, natomiast w Parku Szczytnickim nie wydzielać poszczególnych
fragmentów a potraktować park jako całość terenów zieleni. Zapytała kto ma być
docelowym uŜytkownikiem parku, twierdząc Ŝe jest to istotny fakt dla jego przyszłej
funkcji.
3. Anna Ornatek - przedstawiciel MKZ, zauwaŜyła konieczność opracowania dla parku
koncepcji programowo-przestrzennej, aby następnie etapowo przygotowywać projekty
dla poszczególnych rejonów parku.
4. Prof. A.Drapella-Hermansdorfer stwierdziła, Ŝe granice Strategii zostały określone
w zleceniu. Docelowy park jest przeznaczony dla wszystkich grup uŜytkowników.
Odpowiedziała na pytania dot.: terenów sportowych, parkingów. Przedstawiła
koncepcję nasypów ziemnych-ekranów akustycznych dla Alei Wielkiej Wyspy.
5. Dyskusja na temat koncepcji ekranów i rozwiązań proponowanych dla otoczenia Alei
WW (A.Ornatek, A.Drapella-Hermansdorfer,B.Urbanowicz, M.Popławski, T.Nowak).
Przewodniczący zaapelował o powrót to głównego tematu spotkania.
6. Prof. A.Drapella-Hermansdorfer podkreśliła istotną rolą komunikacji publicznej
wokół parku, w tym koncepcję wahadłowego ruchu tramwajowego.
7. Bogdan Łukaszewicz – dyrektor WŚiR, zapytał o właściwą lokalizację Bramy
KsiąŜęcej w parku. Swoje opinie wyrazili B.Urbanowicz, A.Ornatek.
8. Prof. A.Drapella-Hermansdorfer wyjaśnia zamierzenia projektowe przedstawione
w Strategii m.in. lokalizację bramy, zastosowane nazewnictwo i funkcje wprowadzane
do parku.
9. I.Bińkowska wniosła uwagi i zastrzeŜenia do stylistycznego kształtowania
fragmentów parku. Zasugerowała, Ŝe potrzebne jest stylistyczne zdecydowanie
projektowe, jak równieŜ zachowanie walorów przyrodniczych i historycznych.
10. Prof. A.Drapella-Hermansdorfer podkreśliła wartości poszczególnych części parku
przy jednoczesnym ograniczeniu prac do minimum ingerencji.
1

18. Zastosowana w Strategii terminologia miała przywoływać historyczne wartości,
natomiast elementy przestrzenne ułatwić identyfikację miejsc w parku.
11. Tematem dyskusji stało się ogradzanie terenów parkowych. B.Łukaszewicz
zakwestionował konieczność grodzenia (przestrzeń swobodna). Prof. A.Drapella-
Hermansdorfer tłumaczyła potrzebę podniesienia warunków bezpieczeństwa.
A.Ornatek stwierdziła, Ŝe grodzenie nowych inwestycji przy Hali Stulecia i Pergoli
jest uzasadnione z punktu widzenia konserwatorskiego. Wspomniała równieŜ
o róŜnych wariantach ogrodzenia. M.Popławski - dyrektor ZZM, zaznaczył, Ŝe dla
zapewnienia i utrzymania wyŜszego standardu zieleni, wymagane jest zabezpieczenie
przestrzeni. I.Bińkowska zaproponowała, aby zamiast wygradzania nowych terenów,
wykorzystać do zagospodarowania tereny, które posiadają ogrodzenia juŜ istniejące.
Dyskusja wykazała brak zgodności i zastrzeŜenia dla grodzenia parku angielskiego.
Prezydent A.Grehl zaproponował szukanie kompromisu pomiędzy naturalnym
zabezpieczeniem parku a sztucznymi ogrodzeniami.
Przewodniczący prof. T.Nowak – podsumował grodzenie całego parku jako
rozwiązanie irracjonalne. Za dopuszczalne uznał jedynie grodzenie pewnych małych
fragmentów. Podkreślił olbrzymie wieloletnie zaniedbania ogrodnicze.
12. Prof. Gospodarczyk zapytał czy koncepcja, a następnie projekt szczegółowy
uwzględniają koszty finansowe. Inwestycja moŜe być trudna do realizacji ze środków
miejskich w perspektywie lat. Prof. A.Drapella-Hermansdorfer stwierdziła, Ŝe
Strategia nie zawierała kosztów ze względu na brak wytycznych dla dalszego
działania. Podkreśliła, Ŝe proponowane rozwiązania pozwolą osiągnąć efekt w bardzo
szybkim czasie przy najmniejszych kosztach. Obecność obiektów UNESCO wymaga
podniesienia rangi terenów przyległych. Prof. T.Nowak poruszył kwestię słuŜb
mundurowych, które powinny zapewniać bezpieczeństwo w parkach.
13. Prof. Gospodarczyk poruszył problem parkingów i natęŜonej frekwencji
odwiedzających park w momencie udostępnienia większej liczby atrakcji.
Przypomniał dawne niezrealizowane plany parkingowe miasta.
Prezydent A.Grehl w odpowiedzi przedstawił bieŜące plany utworzenia parkingów
w rejonie Hali Stulecia, Ogrodu Zoologicznego oraz Ogrodu Chińskiego.
Uwarunkował budowę parkingów od moŜliwości finansowych miasta. Podkreślił, Ŝe
w obecnym momencie naleŜy zbudować całościową wizję parku, którą następnie uda
się zrealizować.
14. Przewodniczący prof. T.Nowak poruszył wymagania norm dla terenów zieleni,
z których wynika, Ŝe na 1,5 ha powierzchni parku powinien przypadać 1 ogrodnik.
15. Przewodniczący zarządził głosowanie nad wnioskiem nr 1. W czasie liczenia głosów
przedstawiono sprawy organizacyjne, w tym sprawę wynagrodzenia dla członków
Zespołu i propozycję przeznaczenia wynagrodzenia na zakup i posadzenie drzew
w mieście. M. Popławski -dyrektor ZZM, wytłumaczył załoŜenia finansowania pracy
członków zespołu. Podkreślił jak istotny w dyskusji jest indywidualny wkład kaŜdego
z zaproszonych uczestników.
16. Prof. Gospodarczyk wniósł do dyskusji sprawę na kolejne posiedzenia: zieleń w pasie
drogowym – ochrona przed zniszczeniem, rola straŜy miejskiej.
17. Przewodniczący prof. T.Nowak ogłosił wyniki głosowania nad wnioskiem nr 1:
ZODZM nie zaopiniował pozytywnie całości Strategii Rewaloryzacji Parku
Szczytnickiego. Przewodniczący zarządził głosowanie nad wnioskiem nr 2.
18. M.Popławski -dyrektor ZZM, wniósł do dyskusji temat na kolejne posiedzenia:
Standardy zieleni przyulicznej dla miasta Wrocław.
19. M.Jarczewska zaproponowała termin przedstawienia koncepcji rewaloryzacji Parku
Staromiejskiego i Promenady na odc. od ul. Świdnickiej do ul. Piotra Skargi.
2

19. 20. Prowadzący prof. T.Nowak ogłosił wyniki głosowania nad wnioskiem nr 2:
ZODZM zaopiniował pozytywnie do bardziej szczegółowego rozpatrzenia wybrane
fragmenty Strategii Rewaloryzacji Parku Szczytnickiego.
21. Omówienie spraw organizacyjnych i zasad współpracy (prezydent A.Grehl,
prof. T.Nowak, A.Drapella-Hermansdorfer).
22. M.Lipska wniosła do dyskusji temat na kolejne posiedzenia: Ogrodnik Miejski.
Prezydent A.Grehl zgodził się wstępnie zarekomendować temat Prezydentowi
Wrocławia.
23. M.Popławski - dyrektor ZZM, wniósł zapytanie dla tematu dyskusji na kolejne
posiedzenia: opracowanie koncepcyjne i projektowe Terenów Wystawowych
w Parku Szczytnickim.
24. I.Bińkowska zwróciła się do prezydenta A.Grehla z zapytaniem dot. odzyskania przez
miasto dawnych działek Parku Grabiszyńskiego. Prezydent odpowiedział na pytania
odnosząc się do zielonych terenów rekreacyjnych w parku.
25. Przewodniczący prof. T.Nowak zaproponował temat do dyskusji: „Wrocławskie
Święto Kwiatów” z wykorzystaniem rzeki Odry.
26. Prezydent A.Grehl zwrócił się do zespołu z propozycją tematu: ul. Legnicka jako
reprezentacyjna aleja wjazdowa do miasta. Opinie wyrazili: prof. F.Gospodarczyk,
M.Jarczewska, B.Urbanowicz, prof.T.Nowak, A.Drapella-Hermansdorfer.
27. Przewodniczący prof. T.Nowak podsumował spotkanie, po czym zakończył
posiedzenie Zespołu.
Na tym protokół zakończono.
Głosowanie nad przyjęciem opinii:
Wniosek nr 1
„ZODZM opiniuje pozytywnie Strategię Rewaloryzacji Parku Szczytnickiego we Wrocławiu
autorstwa Aliny Drapelli-Hermansdorfer i współpracowników”.
Prowadzący zarządził głosowanie.
Za głosowało 3, przeciw 5, wstrzymało się 1.
Ogłoszenie wyników.
- W wyniku głosowania, w którym uczestniczyło 9 członków, ZODZM nie zaopiniował
pozytywnie całości Strategii Rewaloryzacji Parku Szczytnickiego.
Wniosek nr 2
„ZODZM opiniuje pozytywnie wybrane fragmenty ze Strategii Rewaloryzacji Parku
Szczytnickiego we Wrocławiu autorstwa Aliny Drapelli-Hermansdorfer i współpracowników
i wnosi o ich realizację”.
Prowadzący zarządził głosowanie.
Za głosowało 8, przeciw 0, wstrzymało się 1.
Ogłoszenie wyników.
- W wyniku głosowania, w którym uczestniczyło 9 członków, ZODZM zaopiniował
pozytywnie do bardziej szczegółowego rozpatrzenia wybrane fragmenty Strategii
Rewaloryzacji Parku Szczytnickiego.
3

20. Sprawy wniesione:
- Promenada Staromiejska i Park M.Kopernika – wstępna koncepcja zagospodarowania.
- Pasy zieleni miejskiej, zieleń w pasie drogowym – ochrona przed zniszczeniem.
- Standardy dla zieleni przyulicznej miasta Wrocławia.
- Ogrodnik Miejski.
- Tereny Wystawowe w Parku Szczytnickim – opracowanie koncepcyjne i projektowe.
- Ul. Legnicka – reprezentacyjny wjazd do miasta.
- Wrocławskie Święto Kwiatów.
Przyjęcie protokołu z poprzedniego spotkania:
Przyjęcie protokołu przesunięto na termin przyszłego posiedzenia.
Protokół sporządził Przewodniczący Zespołu
Szymon Rozalski opiniująco – doradczego
ds. zieleni miejskiej
4

21. PROTOKÓŁ NR 03/2009
z trzeciego posiedzenia
Zespołu opiniująco - doradczego ds. zieleni miejskiej,
zorganizowanego dn. 23.03.2009 roku w sali seminaryjnej Ogrodu Botanicznego we Wrocławiu.
Lista uczestników spotkania stanowi załącznik nr 1.
Przebieg posiedzenia stanowi załącznik nr 2.
Koncepcja wstępna autorstwa Margarety Jarczewskiej stanowi załącznik nr 3.
Program spotkania:
1. Prezentacja wstępnej koncepcji Rewaloryzacji Parku M. Kopernika i Promenady
Staromiejskiej na odcinku od ul. Świdnickiej do ul. Piotra Skargi we Wrocławiu
autorstwa Margarety Jarczewskiej - VERTIGO.
2. Sprawy wniesione.
3. Przyjęcie protokołu z posiedzenia z dn. 02.03.2009r. i z dn. 16.03.2009r.
Porządek rozmów:
1. Przewodniczący prof. T.Nowak powitał członków Zespołu oraz zaproszonych gości,
wśród nich Pana Roberta Skolmowskiego – dyrektora naczelnego i artystycznego
Wrocławskiego Teatru Lalek.
2. Poruszono sprawy organizacyjne dotyczące obsługi dziennikarzy i mediów (T.Nowak,
M.Popławski, I.Bińskowska, L.Maluga, A.Drapella-Hermansdorfer). Przewodniczący
zarządził głosowania jawne, w wyniku których ZODZM ustalił, Ŝe korespondencja
mailowa nie będzie przekazywana do wiadomości mediów (wniosek nr 1) oraz wyraził
pozytywną opinię w sprawie okazjonalnego zapraszania mediów (wniosek nr 2).
3. Margareta Jarczewska zaprezentowała wstępną koncepcję Rewaloryzacji Parku Mikołaja
Kopernika i Promenady Staromiejskiej (opis koncepcji wstępnej stanowi załącznik nr 3).
4. R.Skolmowski, dyrektor Teatru Lalek przedstawił plany uŜytkowania parku. Priorytetem
jest stworzenie dla dzieci miejsca, które będzie „najbezpieczniejsze na świecie”.
W planach inwestycyjnych przygotowanie przestrzeni parku do infrastruktury
technologicznej audio-video oraz sieci WiFi, w tym systemy nagłośnieniowe w sektorach
parku, plenerowe projekcje filmów oraz monitoring całości. Przestrzeń biletowana,
zamykana na noc, z ograniczeniem dostępu dla zwierząt. Przedsięwzięcia artystyczne na
scenie przy Teatrze oraz wyjątkowa restauracja dla 400-osobowej widowni. Lokalizacja
okazjonalnej kolejki parkowej, karuzeli, „ławki pomocy” oraz wykorzystanie
w przestrzeni istniejącej zjeŜdŜalni teatralnej. Ekran akustyczny w miejscu dawnej
strzelnicy, odbijający dźwięk i hałas uliczny.
5. Prof. T.Nowak zauwaŜył, Ŝe dla realizacji wizji, Teatr Lalek powinien posiadać prawo
własności do terenu przekazane przez miasto. Zgłosił uwagi dot. lokalizacji placu zabaw
w pobliŜu ulicy. Uświadomił, Ŝe zieleń parkowa natychmiast pochłonie dźwięk muzyki.
Ponadto poprzez likwidację małowartościowej szaty roślinnej moŜna stworzyć przestrzeń
dla widowni. Podkreślił, Ŝe zieleń o którą nie dba się ogrodniczo i kosmetycznie starzeje
się w sposób nieestetyczny.
6. Anna Ornatek - przedstawiciel MKZ, wyraziła aprobatę dla planów wykorzystania parku
przez Teatr Lalek, twierdząc iŜ jest to działanie właściwe dla obiektu. Ogród zawsze był
1

22. związany z Teatrem.Z konserwatorskiego punktu widzenia, poparła koncepcję ogrodzenia
oraz scalenia terenów parku, przy jednoczesnym nie niszczeniu kompozycji.
7. Prof. F.Gospodarczyk zapytał czy fosa zostanie objęta granicami opracowania i jak
wyglądają plany zagospodarowania skarp. Zwrócił uwagę na przebieg trasy rowerowej
wzdłuŜ Promenady, w tym miejsca kolizyjne z ruchem pieszych oraz dostępem do fosy.
Zapytał o lokalizację fontanny.
8. M. Jarczewska udzieliła odpowiedzi na pytania, prezentując pierwotny układ ogrodzenia
i lokalizację fontann. Podkreśliła, Ŝe ze względu na zmiany w układzie funkcjonalnym,
uzasadnionym jest przeniesienie figury na fontannę przy Teatrze.
9. Prof. F.Gospodarczyk zapytał o zagospodarowanie terenu pomiędzy ul. P.Skargi
a parkiem oraz w jaki sposób rozwiązać problem komunikacji publicznej i lokalizacji
parkingów dla uŜytkowników parku. M.Jarczewska określiła, Ŝe w tym miejscu koncepcja
ograniczy się głównie do zmiany nawierzchni, z pozostawieniem pomnika M.Kopernika
bez zmian.
10. R.Skolmowski zwrócił się z prośbą o pozostawienie fontanny w historycznym układzie,
poniewaŜ wraz z elementami architektonicznymi stanowi miejsce do duŜym potencjale.
11. Prof. A.Drapella-Hermansdorfer wyraziła pochwałę dla planów oŜywienia przestrzeni
przy Teatrze. ZauwaŜyła problem ochrony akustycznej od strony północnej przy placu
zabaw z moŜliwością wykorzystania ekranu akustycznego. Za kwestię dyskusyjną uznała
dublowanie wejść do parku, zaproponowała ograniczenie ilości wejść ze względu na
kontrolę i bezpieczeństwo. A.Ornatek wyjaśniła lokalizację wejść, w tym wjazdu
technicznego oraz wejść głównych od strony Promenady i Teatru Lalek. Stwierdziła, Ŝe
z punktu konserwatorskiego nie wyrazi zgody na budki dla portierów. Ponadto przestrzeń
przy fontannie jest wystarczająco duŜa i wprowadzenie większego placu nie jest zadaniem
koniecznym.
12. Prof. F.Gospodarczyk uświadomił, Ŝe utrzymanie trawników w mocno zacienionej
przestrzeni parku będzie bardzo utrudnione.
13. Dr Leszek Maluga, jako „kompozytor Zespołu” zwrócił uwagę na istotne kwestie
kompozycji i struktury przestrzeni parkowej oraz powiązań z otoczeniem. Na podstawie
wizji terenowej zaakcentował widoki z zewnątrz (zza fosy), z wnętrza oraz osie
widokowe. Pod dyskusję poddał kwestię zasłonięcia lub odsłonięcia wnętrz parkowych.
Zwrócił uwagę na transparentność-przejrzystość zieleni w róŜnych porach roku.
Zaznaczył potrzebę realnego kontaktu mieszkańców z wodą, z moŜliwością rozszerzenia
zasięgu opracowania o tereny fosy. Dodał, Ŝe ścieŜka rowerowa jeszcze bardziej oddziela
pieszych od wody. Dostrzegł temat komunikacji na osi wschód-zachód i północ-południe.
Dyskusji poddał zasadność udostępnienia wejścia wschodniego oraz problem, jak
połączyć fragmenty parku związane z przedstawieniami z codziennym Ŝyciem przestrzeni.
14. Prof. A.Drapella-Hermansdorfer poparła uwagi L.Malugi odnośnie kompozycji parku.
ZauwaŜyła, Ŝe w mieście brak kompleksowego i spójnego rozwiązania komunikacji
wzdłuŜ Promenad. Przypomniała o dawnej koncepcji poprowadzenia kładki nad tafla
wody, poniŜej światła mostów, jako płynnego przejścia pod ruchliwymi arteriami
komunikacyjnymi.
15. A.Ornatek wyjaśniła, Ŝe projekt parku został poddany analizie kompozycyjnej i analizie
planu zachowania. Uświadomiła, Ŝe dla akceptacji konserwatora konieczne będzie
wykonanie dokładnej analizy historycznej.
16. M.Jarczewska potwierdziła, Ŝe projekt jest na wczesnym etapie prac i wymaga
przeprowadzenia szczegółowych inwentaryzacji, analiz i uzgodnień. Przedstawiła główny
kierunek zagospodarowania parku zgodny z planami Teatru Lalek. Podziękowała za
wszelkie uwagi i zapowiedziała wprowadzenie rozwiązań w projekcie. Przewodniczący
2

23. prof. T.Nowak zgłosił zastrzeŜenia do formy pracy Zespołu, który powinien udzielać
opinii dla prezydenta, nie konsultacji projektowych.
17. Prof. T.Nowak powrócił do sprawy prawa własności Teatru do terenu, uwaŜając
dokumenty za istotne do realizacji planów inwestycyjnych. Zgłosił zastrzeŜenia do
otoczenia placu zabaw oraz ścieŜek Ŝwirowych. Zaproponował praktyczne nawierzchnie
terra-way.
18. Prezydent Adam Grehl zwrócił się z prośbą do Zespołu o uwagi dla całego procesu
projektowego oraz doradztwo jak pogodzić funkcje na styku zieleń historyczna i dzieci.
Podkreślił, Ŝe idea jest wymarzona. Przedstawił prace wykonane dotychczas oraz nowe
projekty jako wyraz całościowego myślenia o fosach. Poddał dyskusji kwestię wejścia od
strony zakładów kąpielowych, które uwzględniono w mpzp (w realizacji). Zasugerował,
aby podczas wykonywanych obecnie prac budowlanych ogrodzenia parku, poprowadzić
kompleksowo uzbrojenie technologiczne przestrzeni. Zaproponował udostępnienie
kontaktu z wodą poprzez stworzenie tarasów widokowych lub schodów na skarpach.
Podtrzymał koncepcje karuzeli, jako element wartościowy dla dzieci i wpasowany
w charakter załoŜenia.
19. Przewodniczący prof. T.Nowak zaproponował, aby poruszone kwestie przedyskutować
podczas spotkania terenowego w parku. Prezydent A.Grehl dodał, aby dla większej
efektywności poddać obserwacji równieŜ fragment Promenady, który jest juŜ w końcowej
fazie prac – odcinek od pl. Jana Pawła II do ul. Krupniczej. Prof. T.Nowak zwrócił się do
A.Ornatek z prośbą o przygotowanie wytycznych konserwatorskich dla terenu i do
M.Jarczewskiej z prośbą o przygotowanie na piśmie wystąpienia.
20. B.Łukasewicz -dyrektor WŚiR, stwierdził, Ŝe ekran akustyczny powinien być
ostatecznością. Zaproponował rozwiązanie problemu poprzez ograniczenie ruchu
drogowego ulicy Teatralnej.
21. Omówienie spraw organizacyjnych. A.Ornatek wróciła do tematu Parku Szczytnickiego.
M.Popławski -dyrektor ZZM, zaproponował tematy dyskusji na kolejne posiedzenia:
zagospodarowanie fragmentu Parku Szczytnickiego w obszarze dawnych terenów
wystawowych przy Hali Stulecia ograniczonym Al.Dąbską oraz koncepcja
zagospodarowania publicznego terenu zieleni przy Al.Kochanowskiego (lokalizacja
w okol. Mostu Szczytnickiego, w sąsiedztwie dawnej przepompowni).
22. Przewodniczący prof. T.Nowak zaproponował temat do dyskusji: „wrocławska jemioła”.
Przygotowanie raportu. Zachęcił Zespół do przesyłania zdjęć pod wskazany adres.
23. Przyjęcie protokołu z posiedzenia nr 1. Przyjęcie protokołu z posiedzenia nr 2
przeniesiono na następne spotkanie.
24. Przewodniczący prof. T.Nowak podziękował uczestnikom spotkania, po czym zakończył
posiedzenie Zespołu.
Na tym protokół zakończono.
3

24. Głosowania w sprawach organizacyjnych:
Wniosek nr 1
„Czy ZODZM zgadza się na informowanie mediów odnośnie naszej korespondencji?”
Prowadzący zarządził głosowanie jawne:
- w wyniku głosowania ZODZM jednomyślnie ustalił, Ŝe korespondencja mailowa nie będzie
przekazywana do wiadomości mediów.
Wniosek nr 2
„Czy ZODZM jest za okazjonalnym zapraszaniem mediów, wtedy kiedy uzna to za
stosowne?”
Prowadzący zarządził głosowanie jawne:
- w wyniku głosowania ZODZM wyraził pozytywną opinię w sprawie okazjonalnego
zapraszania mediów.
Sprawy wniesione:
− Wrocławska jemioła – raport. (T.N.)
− Zagospodarowanie fragmentu Parku Szczytnickiego w obszarze dawnych terenów
wystawowych przy Hali Stulecia ograniczonym Al. Dąbską. (M.P.)
− Koncepcja zagospodarowania publicznego terenu zieleni przy Al. Kochanowskiego
(lokalizacja w okol. Mostu Szczytnickiego, w sąsiedztwie dawnej przepompowni).
(M.P.)
Przyjęcie protokołu z poprzedniego posiedzenia:
Przyjęto protokół z posiedzenia z dn. 02.03.2009r.
Protokół sporządził Przewodniczący Zespołu
Szymon Rozalski opiniująco – doradczego
ds. zieleni miejskiej
4

25. PROTOKÓŁ NR 04/2009
z czwartego spotkania
Zespołu opiniująco - doradczego ds. zieleni miejskiej,
zorganizowanego dn. 06.04.2009 roku na terenie Parku M. Kopernika oraz Promenad Staromiejskich
we Wrocławiu.
Lista uczestników spotkania stanowi załącznik nr 1.
Uwagi zgłoszone do dyskusji podczas wizji terenowej stanowią załącznik nr 2.
1. Wizja terenowa Zespołu rozpoczęła się przed bramą parkową przy Teatrze Lalek.
Spotkanie poprowadzili prezydent A.Grehl oraz prof. F.Gospodarczyk.
2. ZODZM zgłosił element architektoniczny odkryty podczas wykopów fundamentowych
ogrodzenia do sprawdzenia przez konserwatora. Prezydent A.Grehl zgłosił zastrzeŜenia do
nieporządku na placu budowy.
3. Prof. A.Drapella-Hermansdorfer zaproponowała formę ogrodzenia od strony północnej:
przezroczysty ekran akustyczny, wysokości ok. 2.0 m obudowany pasem krzewów,
umoŜliwiający wglądy do parku. Prezydent A.Grehl zaznaczył, Ŝe doskonałą formą osłony
jest zieleń wysoka – szpaler duŜych drzew. Zgłoszono temat do dyskusji: Ogrodzenie-
izolacja od strony północnej, forma ekranu. R.Skolmowski – dyrektor Teatru Lalek,
zaproponował ograniczenie ruchu ul. Teatralnej jedynie dla transportu tramwajowego.
4. ZODZM zwrócił uwagę na nawierzchnie projektowane w parku. RozwaŜono
zastosowanie nawierzchni TerraWay w zamian za nawierzchnie Ŝwirowe. Zgłoszono
temat do dyskusji: Nawierzchnie - parkowe, placu zabaw, karuzeli.
5. Poruszono temat szaty roślinnej w parku, w tym historycznych nasadzeń platanów.
Prezydent A.Grehl zwrócił się zapytaniem jaki system nasadzeń powinien być stosowany
na Promenadzie. Anna Ornatek - przedstawiciel MKZ, zgłosiła zastrzeŜenia do nasadzeń
jałowców, które nie nawiązują do XIX-wiecznego stylu parkowego. Zaleciła korekty lub
redukcje roślin. Wskazano potrzebę nawodniania polany trawiastej (prezydent A.Grehl)
i całego parku (M.Lipska, A.Ornatek). Prezydent A.Grehl powrócił do tematu nasadzeń
Ŝywopłotu po przeciwnej stronie Podwala. Zaproponował wykorzystanie bluszczu jako
kontrastu dla jasnej okładziny piaskowca ogrodzenia parkowego.
6. Poruszono temat woliery w parku. A.Ornatek - przedstawiciel MKZ, wyraziła zgodę na
małą wolierę jako temat do rozpatrzenia, w tym kwestię formy i wkomponowania.
R.Skomlowski uzasadniał wykorzystanie woliery jako atrakcji dla dzieci.
7. Problem wejść do parku. Propozycja przesunięcia wschodniej bramy wejściowej na
południe, zgodnie z osią ścieŜki wzdłuŜ Promenady (A.Drapella-Hermansdorfer).
Prezydent A.Grehl zastrzegł, Ŝe wejście do parku nie moŜe prowadzić po schodach
terenowych. R.Skolmowski zaproponował, aby plac zabaw pozostawić w naroŜniku, gdzie
jest osłonięty od ruchu pieszych poprzez wyniesienie terenowe.
8. Nawiązano do uwag kompozycyjnych nieobecnego dr-a L.Malugi: uwzględnienia osi
widokowych, szukania widoków z zewnątrz (równieŜ zza fosy) oraz od środka,
przejrzystości przestrzeni w róŜnych okresach roku. Elementy małej architektury tj. ławki
i latarnie, które zakłócają pole widzenia, powinny zostać usunięte.
9. I.Bińkowska powróciła do tematu historycznych nasadzeń drzew na Promenadzie.
A.Drapella-Hermansdorfer zauwaŜyła, Ŝe korzenie drzew podczas budowy będą
wymagały specjalnego obejścia ochronnego.
1

26. 10. Zagospodarowanie od strony ul. Teatralnej. Dyskutowano nad sposobem urządzenia
terenu pod kątem pasa zieleni, miejsc parkingowych dla gości parku i ew. ścieŜki pieszo-
rowerowej (A.Grehl, A.Ornatek, A.Drapella-Hermansdorfer).
M.Jarczewska stwierdziła, Ŝe prace moŜe utrudniać magistrala wodna biegnąca pod
terenem. Prezydent A.Grehl naświetlił pomysł stworzenia przejścia od ul. Menniczej
(zapisy mpzp).
11. Fosa. M.Jarczewska stwierdziła, Ŝe kąt nachylenia skarp fosy jest zbyt duŜy, by
projektować zejścia do wody. Prof. F.Gospodarczyk wskazał na platany opadające do fosy
i problem roślinności - „łysiejące skarpy”. A.Drapella-Hermansdorfer podkreśliła, Ŝe fosa
i komunikacja wzdłuŜ Promenad powinny zostać potraktowane kompleksowo. Płynne
przejścia pod ruchliwymi arteriami komunikacyjnymi przy wykorzystaniu światła
mostów. A.Ornatek określiła fosę jako zabytek architektoniczny. Prezydent A.Grehl
zgłosił odrębny temat do dyskusji na przyszłe posiedzenia: Fosa jako załoŜenie.
12. I.Bińkowska zaproponowała aby Pomnik Amora na Pegazie otoczyć niskim ogrodzeniem
i kompozycją kwiatów.
13. Zgłoszono uwagi do projektu ogrodzenia Parku M.Kopernika – zły rytm słupów przy
elewacji Teatru Lalek, brak przemyślanego układu przęseł pod kątem wglądów do
wnętrza parku – ogrodzenie jako rama widokowa (A.Drapella-Hermansdorfer).
14. Prezydent A.Grehl zwrócił uwagę na potrzebę aranŜacji zieleni przed kościołem BoŜego
Ciała (od str. Teatru Lalek) oraz zagospodarowanie otoczenia Pomnika B.Chrobrego, jako
kluczowych elementów tego fragmentu Promenady.
15. Prezydent A.Grehl zapowiedział posiedzenie z udziałem BRW w tematyce „zieleń
w planach zagospodarowania przestrzennego”.
16. W ramach wizji terenowej dokonano konfrontacji z fragmentem Promenady, który jest juŜ
w końcowej fazie prac - odcinek od pl. Jana Pawła II do ul. Krupniczej. ZODZM zgłosił
następujące zastrzeŜenia: nawierzchnia – nierówne wykończenie ścieŜek z kostki
granitowej, słabe połączenia murków stanowiących obrzeŜa ścieŜek; zbyt małe
zróŜnicowanie nasadzeń kwiatów (unifikacja nasadzeń); kompozycje kwietników.
17. T.Minikowska, kierownik DIR ZZM, zapowiedziała zorganizowanie spotkania na
Promenadzie, przy udziale Miejskiego Konserwatora Zabytków, projektanta, inwestora,
inspektora i kierownika budowy.
18. Prezydent A.Grehl oraz F.Gospodarczyk podziękowali uczestnikom spotkania, po czym
zakończyli wizję terenową posiedzenie Zespołu.
Na tym protokół zakończono.
Protokół sporządził Przewodniczący Zespołu
Szymon Rozalski opiniująco – doradczego
ds. zieleni miejskiej
dr hab. Tomasz Nowak,
prof. nadzw.
2

27. PROTOKÓŁ NR 05/2009
z piątego posiedzenia
Zespołu opiniująco - doradczego ds. zieleni miejskiej,
zorganizowanego dn. 20.04.2009 roku w sali seminaryjnej Ogrodu Botanicznego we Wrocławiu.
Lista uczestników spotkania stanowi załącznik nr 1.
Program „Współpracy Miast Europejskich” stanowi załącznik nr 2.
Koncepcja zagospodarowania terenu zieleni przy Al. Kochanowskiego stanowi załącznik nr 3
Program spotkania:
1. Koncepcja programowo-przestrzenna zagospodarowania publicznego tereniu zieleni
o przeznaczeniu rekreacyjnym przy Al. Kochanowskiego we Wrocławiu
(lokalizacja w pobliŜu Mostu Szczytnickiego, w sąsiedztwie dawnej przepompowni)
autorstwa pracowni: VROA architekci - Ł.Wojciechowski i NArchitekTURA -
B.Haduch.
Współpraca Miast Europejskich – „Poprawa konkurencyjności i atrakcyjności miast
i regionów” – projekt promujący lokalne polityki zw. z zielenią publiczną i
środowiskiem miejskim - M. Lipska.
2. Sprawy wniesione.
3. Przyjęcie protokołu z posiedzenia z dn. 16.03.2009r. i z dn. 23.03.2009r.
Porządek rozmów:
1. Do udziału w posiedzeniu zaproszono Sławomira Piechotę - posła RP. Przemówienie
gościa nt. problemów osób niepełnosprawnych, w tym ułatwienia dostępu do Ogrodu
Botanicznego oraz Ogrodu Zoologicznego. Propozycja, aby podczas projektowania
i wykonania obiektów korzystać z konsultacji praktyków – osób niepełnosprawnych.
Przewodniczący prof. T.Nowak zasugerował, aby temat został poruszony równieŜ
podczas posiedzeń ZODZM.
2. Prof. F. Gospodarczyk zapowiedział pierwszy temat posiedzenia. Prezydent A.Grehl
określił nowy węzeł komunikacyjny przy Al. J. Kochanowskiego jako miejsce
przezbrojone. B. Urbanowicz przedstawiła zespół autorski, wstępne załoŜenia, które
kierowały projektantami tj. zwieńczenie Osi Grunwaldzkiej oraz stworzenie miejsca dla
codziennego przebywania ludzi. W koncepcji wzorowano się m.in. na pracach pracowni
architektonicznej InGarden & Ewý Architekci.
3. Ł.Wojciechowski -współautor koncepcji, zaprezentował profile firm VROA Architekci
oraz NArchitekTURA. Przedstawił idee koncepcji: zakończenie promenady dla
rowerzystów, izolacja od hałasu ulicznego, zorganizowanie wszystkich elementów
krajobrazu w jeden spójny obiekt. Przedstawił detale i zamierzenia projektowe: próbę
pokonania róŜnicy wysokości terenowych, kaskadowy układ siedzisk dla nieformalnych
spotkań, ławki, jako kosze na śmieci (koncepcja stanowi załącznik nr 3).
4. Prof. F. Gospodarczyk otworzył dyskusję nt. koncepcji.
A.Drapella-Hermansdorfer pochwaliła rozwiązanie projektowe wpisane w teren.
Przedstawiła uwagi dotyczące pola widzenia – widoków z perspektywy człowieka
zbliŜającego się od strony Parku lub Mostu Szczytnickiego. Wniosła wątpliwości
dotyczące braku akcentu -formy wysokiej oraz wątpliwości dotyczące zastosowania
1

28. kaskady ławek w miejscu hałaśliwym i zanieczyszczonym spalinami - zaproponowała
pozostawienia dla terenu „zielonej obręczy”.
T.Minikowska – kierownik DIR ZZM, stwierdziła, Ŝe przedstawione miejsce nie powinno
pełnić roli rekreacyjnej, poniewaŜ funkcje tego rodzaju zapewnia pobliski park.
Zaproponowała, aby ograniczyć wypoczynek ludzi na polance ze względu na zbyt duŜy
hałas. Przedstawiła problem utrzymania duŜej ilości gabionów - uciąŜliwości wynikające
z prac czyszczących oraz drogiej eksploatacji. Wskazała na przeinwestowanie miejsca.
Pochwaliła ekran akustyczny i wyciszenie terenu, ale nie dla funkcji
edukacyjno-rekreacyjnych.
M. Jarczewska – pochwaliła koncepcję, jednak z propozycją wykorzystania do tego celu
innego miejsca. Zaproponowała stworzenie akcentu wjazdu do Wrocławia. Przedstawiła
obawy, iŜ miejsce po wybudowaniu mogłoby pozostać puste, pomimo załoŜeń
projektantów. Zaproponowała przeniesienie funkcji rekreacyjnych do parku.
Prezydent A.Grehl – nawiązał do wcześniejszej koncepcji zagospodarowania miejsca.
Wskazał, Ŝe miejsce mogliby wykorzystywać studenci przechodzący na trasie z ul. W.
z Brudzewa. Zaapelował o potrzebę znalezienia kompromisu dla przyszłej funkcji.
Stwierdził, Ŝe rondo do spaceru dla pędzących ludzi moŜe się sprawdzić, jednak taras
wypoczynkowy, ze względu na hałas uliczny, nie. Pod dyskusję poddał redukcję ilości
siedzisk. ZauwaŜył, Ŝe Most Szczytnicki, który wcześniej sprawiał wraŜenie „bardzo
lekkiego”, teraz stał się przezbrojony. Zaproponował, aby ścianę budynku na tyłach terenu
zieleni udekorować malowidłem np. o tematyce Ŝartu. Zwrócił uwagę, aby nie
przeinwestować terenu miasta gabionami, poniewaŜ zmieniają one krajobraz w zbyt
przemysłowy. Rozwiązaniem mogłoby być obsadzenie gabionów zielonym bluszczem.
Dla terenu zaproponował „lekkie zagranie zielenią z kontrastem” – ronda lub kwiatów,
wykreowanie miejsca dla studentów, instalacji na styku z zielenią lub formy przestrzennej
wtopionej w teren.
I. Bińkowska – zwróciła się z zapytaniem, czy teren posiadał wcześniej wytyczne
konserwatora zabytków. Stwierdziła, Ŝe bardziej oczekuje miejsca, które moŜna oglądać
ze wszystkich stron, a mniej zapraszającego do wnętrza. Wskazała potrzebę stworzenia
przed mostem miejsca, na którym moŜna „zwiesić oko”.
M. Lipska – zaproponowała, aby teren zagospodarować przede wszystkim poprzez zieleń
i ukształtowanie terenu, tak aby obserwatorom z ulicy stworzyć piękny widok.
A. Drapella-Hermansdorfer – pochwaliła pomysł lekkiego podświetlenia terenu oraz
poprowadzenie trasy rowerzystów z moŜliwością zawracania. Podkreśliła, Ŝe teren w
koncepcji jest bardzo atrakcyjny. Za błąd wskazała brak stworzenia pod mostem
przejazdu dla rowerzystów, który powinien być uwzględniony podczas wcześniejszej
inwestycji remontu Mostu Szczytnickiego. Polanę wewnętrzną określiła mianem
„angielskiej elegancji przegrodzonej kaskadami gabionów”. ZauwaŜyła, Ŝe gabiony mają
obecnie coraz większe zastosowanie poza-przemysłowe, równieŜ, jako siedliska zwierząt,
oraz jako wypełnione materiałami z recyklingu. Zapytała gdzie przewidziane jest
odprowadzenie wody z pochyłej ścieŜki. Ponownie zgłosiła zastrzeŜenia do braku
elementu wysokiego, z zapytaniem czy rzeczywiście jest w tym miejscu potrzebny.
Prezydent A Grehl – przedstawił obawy dotyczące styku gabion-chodnik, m.in.
utrudnienia w eksploatacji, zachowaniu czystości po zwierzętach, ludziach, odśnieŜania
zimą i in. Zaproponował obniŜenie nasypu w koncepcji i takie wymodelowanie terenu,
aby wał zasłaniał ścianę budynku mieszkalnego do czasu jego odnowy. Wyraził poparcie
na lokalizację polany. Stwierdził, Ŝe zagospodarowanie przestrzeni powinno być
atrakcyjne nie tylko dla kierowców samochodów, ale równieŜ dla pasaŜerów tramwajów
i autobusów, oczekujących na przystanku.
2