2. elektrik; ısı, ışık, ses gibi bir enerjidir. evlerde, okullarda,
hastanelerde, iletişim ve haberleşme gibi birçok değişik
yerde değişik amaçlarla kullanılmaktadır.
kolayca üretilebilen elektrik, diğer enerji çeşitlerine
dönüşebilir. elektrik enerjisi, ısı, ışık, hareket gibi enerjilere
dönüşebildiğinden en çok kullanılan enerji çeşididir.
örneğin ampulde elektrik enerjisi ısı ve ışık enerjisine
dönüşür. mikserde ise hareket enerjisine dönüşür.
otomobillerin çalışmasını ilk anda elektrik sağlar. otomobilin
aydınlatma ve ses sistemleri de elektrikle çalışır. elektriği
göremeyiz ama etkilerini görürüz.
ELEKTRİK NEDİR?
3. ELEKTRİKLE TANIŞALIM
Elektriğin keşfi öncesi ve sonrasında insanların
yaşantılarında büyük değişiklikler olmuştur. Elektriğin
keşfinden önce evler mum, yağ lambası ya da gaz lambası
gibi aydınlatma araçlarıyla aydınlatılırdı. Yiyecekler
buzdolapları yerine kilerde saklanırdı.
Elektrik insanların çalışma sistemleri ve sosyal hayatını da
etkilemiştir. Elektrik sanayide, taşımacılıkta, turizmde,
endüstride, tıpta ve meskenlerde kullanılmaktadır.
4. Elektrik bir enerji çeşididir. elektrik enerjisi evlerdeki ve iş
yerlerindeki aletlerin çalışmasında kullanılır. elektrik
enerjisi bu araç ve makinelerde ısı, hareket ve ışık gibi
enerji türlerine dönüştürülebilir.
NEDEN ELEKTRİK TASARRUFU YAPMALIYIZ?
elektrik enerjisi de diğer enerjiler gibi doğal kaynak
kullanılarak üretilir. yeryüzündeki doğal kaynaklar
sınırlıdır. kullanıldıkça da azalmaktadır. bu nedenle
elektrik enerjisini boşa harcamamalıyız. kullanılmayan
odalardaki lambaları söndürmeli, gerekmedikçe
yakmamalıyız. elektrikle çalışan aletleri
gerekmedikçe kullanmamalıyız.
5. ELEKTRIĞIN GÜNLÜK YAŞAMIMIZDAKI YERI:
Elektrik enerjisi elektrik santrallerinde üretilir, oradan da
çeşitli yerler kullanılmak üzere dağıtılır. Elektrik enerjisi
farklı amaçlarla kullanılır. Bunlardan bazılarını şöyle
sıralayabiliriz: İletişim, aydınlatma, ısıtma, ses elde etme,
sanayi, tarım, hareket sağlama, günlük yaşamımızdaki
aletleri çalıştırma gibi.
Pille çalışan aletler: Saat, fotoğraf makinesi, TV kumandası,
hesap makinesi gibi pek çok küçük alet pille çalışır.
6.
7. FARKLI ELEKTRIK ENERJISI
KAYNAKLARI:
Elektrik enerjisi üreten santraller; termik, hidroelektrik ve rüzgar
elektrik santralleridir. Farklı elektrik enerjisi kaynakları ise piller,
akü ve şehir cereyanıdır.
Pille çalışan aletler: Saat, fotoğraf makinesi, TV kumandası, hesap
makinesi gibi pek çok küçük alet pille çalışır.
Akü ile çalışan aletler: Elektrikli bisikletler, akülü arabalar, araba
teyp ve ışıklandırma sistemleri.
Şehir cereyanı ile çalışan aletler: TV, buzdolabı, çamaşır
makinesi, bulaşık makinesi gibi pek çok alet şehir cereyanı
ile çalışır.
8. ELEKTRIĞIN YOL AÇABILECEĞI
TEHLIKELER:
Eğer; elektriği dikkatli
kullanmazsak bizi çarpabilir
veya yangın çıkarabilir.
Elektriğin içinden kolayca
akıp gittiği maddelere iletken
denir. Örneğin; demir, bakır, su
vb maddeler iletken
maddelerdir. İnsan vücudu
da iletkendir. Bu nedenle
elektrik insan vücuduna
kolayca geçebilir. Elektrikle
temas halinde olan iletken
maddelere dokunmamalıyız.
9. Bir çok alanda kolaylık sağlayan elektrik, dikkatli kullanılmadığında
can ve mal kaybına neden olabilir.
Elektrik çarpması ve elektrik yangınları, elektriğin dikkatsizce
kullanılması sonucu ortaya çıkan tehlikeli durumlardır.
Elektrik prizlerine fiş dışında herhangi bir cisim sokulmamalıdır.
çalışırken ısı yayan elektrikli aletlerin yakınında çabucak yanabilen
cisimler bulunmamalıdır.
Çalışır durumdaki bir elektrikli aracın içine herhangi bir cisim
sokulmamalıdır.
Kablosu hasarlı fişleri tamir etmeden prize sokmamalıyız.
10. Elektriğin yol açabileceği tehlikelerden korunmak için;
Prizlere yalnızca elektrik fişleri takılmalı.
Hasar görmüş kablolara dokunulmamalı.
Çalışan elektrikli aletlere ıslak elle dokunulmamalı.
Elektrikli alet ve araçlar rastgele kurcalanmamalı.
Kablosu veya fişi hasarlı alet ve araçlar prize takılmamalı.
11. PİLLER
Saat, fotoğraf makinesi, oyuncak araba ve bebekler gibi bazı aletlerde
piller kullanılmaktadır. Aletlerin enerji ihtiyaçlarına göre uygun piller kullanılır.
Ancak pillerin pil yatağına doğru bir şekilde yerleştirilmesi gerekir.
Pilin (+) ve (-) olmak üzere iki kutbu vardır. Pildeki çıkıntılı taraf (+) kutup,
düz taraf (-) kutuptur. Elektrikli bir aletin çalışabilmesi için pildeki (+) ve (-)
kutuplar pil yuvalarındaki (+) ve (-) kutuplara denk gelmelidir.Kullanılan piller
aleti çalıştıracak boyutta ve sayıda olmalıdır.İki pile çalışan bir el fenerini tek
pille çalıştıramayız.
Piller bazı kimyasal maddelerden yapıldıklarından zararlı bir yapıya
sahiptirler. Bu yüzden kullanıldıktan sonra çöpe veya toprağa atılmamalıdır.
Bir pilin toprağa atıldıktan sonra toprakta yok olması için en az 70 yıl
geçmesi gerekir. Bu sırada da çevreye yapısındaki maddeler yüzünden çok zarar
verirler. Örneğin pillerdeki maddeler yağmur sularının etkisiyle
12. Pillerin Çevreye Zarar Vermesini Önlemek İçin Neler
Yapılmalıdır?
Piller ayrı toplanmalı ve geri dönüşümü
sağlanmalıdır.
Tükenince atılan pillerin yerine şarj edilebilen
piller kullanılmalıdır.
Pillerin zararları konusunda halk
bilgilendirilmelidir.
13. BASİT ELEKTİRİK DEVRESİ
Elektrik devresi, elektrik üreticinden başlayıp yine orada biten kesintisiz bir yoldur.
Basit bir elektrik devresinde;
Pil,
Ampul,
Bağlantı
kabloları,
Anahtar kullanılır.
14. Ampul: Bir devrede ışık veren elamandır. Ampul ışık verirken ampule
gelen elektrik enerjisinin bir kısmını ışığa bir kısmını da ısıya
dönüştürür.
Pil: Devrede elektrik üreten devre elemanıdır.Bağlantı kablosunun bir
ucu(+) diğer ucu ise (-) kutbuna bağlanır.
Bağlantı kablosu: Devreden elektrik geçmesini sağlayan devre
elemanıdır.Tüm elektrikli araçlarda bağlantı kabloları bulunur.
Bağlantı kabloları elektrik enerjisinin taşınmasını sağlar.
Anahtar: Elektrik devresini açıp kapamaya yarayan devre
elemanıdır.Anahtar açıkken devreden elektrik geçmez. Kapalı iken
devreden elektrik geçer.
18. 4-Aşağıdaki aletlerden hangisi elektriğin bulunuşundan önce
de kullanılan bir aletti?
A) B) C) D)
Radyo Televizyon El feneri Ütü
19. 5-Aşağıdakilerden hangisi elektrikli alet ve
makinelerin yararları arasında yer almaz?
A) Zamandan tasarruf sağlama
B)Para kazandırma
C)Kuvvetten tasarruf sağlama
D)Yapılan işlerin kalitesini arttırma
20. 6- I-El feneri,
II-Saat,
III-Araba farı,
IV-Hesap makinesi
Yukarıdakilerden hangisi farklı bir elektrik
kaynağı ile çalışır?
A)I B)II C)III D)IV
21. 7-Elektrik kablolarının etrafının plastikle
kaplanmasının nedeni nedir?
A)Güzel görünmesi için B)Dayanıklı
olması için
C)Plastik esnek olduğu için
D) Plastik yalıtkan olduğu için
22. 8-Elektrik akımı geçiren maddelere iletken
maddeler denir. Aşağıdakilerden hangisi iletken
madde değildir?
A)Porselen B)İnsan vücudu C)Bakır tel
D)Su
23. 9-Elektriğe çarpılan bir insanı kurtarmak için
aşağıdakilerden hangisini kullanmak doğru
olmaz?
A)Kuru tahta B)Demir çubuk C)Sopa
D)Plastik eldiven
26. 12-Aşağıdakilerden hangisinde elektriğin
kullanımıyla ilgili yanlış bilgilendirme vardır?
A)TSE damgalı ürünleri satın alıp kullanmak
B)Prizlere çeşitli cisimleri sokarak karıştırmak
C)Yıpranmış kabloları değiştirmek
D)Boşa yanan lambaları söndürmek
27. 13-Aşağıdaki araçların hangisinde elektrik
enerjisinin dönüştüğü enerji çeşidi yanlış
verilmiştir?
A)Ütü-Isı
B)Telefon-Ses
C)Ampul-Isı ve ışık
D)Televizyon-Hareket
29. 15-Aşağıdakilerden hangisinde ya da hangilerinde elektrik
çarpabilir?
I-Ütünün fişini prizden çıkarırken fişten tutup çekmek
II-Elektrik tellerine çamaşır asmak
III-Duvara çivi çakmak
A)Yalnız II B)I ve II
C)II ve III D)I, II ve III
31. 17-Aşağıdaki elektrikli araçların hangisinde
elektrik yalnızca ısı enerjisine dönüştürülür?
A)Televizyon
B)Tost makinesi
C)Radyo
D)Elektrik süpürgesi
32. 18-Aşağıdakilerden hangisi elektriğin yararlarından
biri değildir?
A)İşimizi kolaylaştırır.
B)Çevreyi aydınlatır.
C)Evimizi ısıtır.
D)Bitkilerin çoğalmasını sağlar.
33. PİLLERLE TANIŞALIM
Piller, düşük elektrik enerjisi kaynağıdırlar. Bir pilin üzerinde
artı(+) ve eksi( -) kutup bulunur. Pillerin çıkıntılı ucu (+) ve düz
ucu (-)’dir. Piller çalıştırılacak olan alet veya araca uygun bir
şekilde yerleştirilmelidir.
Pillerle çalışan alet ve araçlardan bazıları şunlardır; saat,
hesap makinesi, el feneri, çeşitli oyuncaklar, TV kumandası
vb…
Birden çok pilin bir araya getirilmesiyle hazırlanan
düzeneğe batarya denir. Bataryalar pek çok alanda
kullanılmaktadır. Örneğin; cep telefonları, diz üstü bilgisayarlar
bataryalarla çalışmaktadır.
34. Piller doğal çevreye zarar veren yapıdadırlar. Bu yüzden,
enerjisi biten piller yalnızca atık pil kutularına atılmalıdır. Piller
çevreye atıldıklarında, kolayca parçalanıp toprağa ve
canlılara zarar verirler. Piller dikkatli kullanılmalıdır. Pillerin
çevreye zarar vermemeleri için;
Atık pil kutularına atılmalı,
Piller elektrik enerjisi depolayan aletlerdir. Tekrar şarj edilebilen
piller kullanılmalı,
Piller ateşe atılmamalıdır.
35. BASİT ELEKTRİK DEVRELERİ
KURALIM
Devre; elektriğin, elektrik kaynağından başlayıp,
elektrikle çalışan aletleri dolaşarak yeniden kaynağa döndüğü
düzenektir. Basit bir elektrik devresinde; pil, ampul, elektrik
bağlantı kablosu(tel) ve elektrik anahtarı bulunur. Bunlara
devre elemanları denir. Devre elemanlarını tanıyacak olursak;
36. Ampul: bir yapay ışık kaynağıdır. Ampulün üzerine
yerleştirildiği alete duy adı verilir. Ampul gelen enerjiyi ışığa
dönüştürür.
Tel(Bağlantı Kablosu): Tel, elektrik enerjisini diğer elemanlara
ileten elemandır.
Pil: Devreye elektrik enerjisi sağlayan elemandır.
Anahtar: Elektrik devresini açıp kapatmaya yani kontrol
etmeye yarayan devre elemanıdır. Anahtar açık ise devreye
elektrik gitmez ve ampul yanmaz. Anahtar kapalı ise elektrik
geçer ve ampul yanar
37. DEVRE
ELEMANININ
ADI
DEVRE
ELEMANININ
RESMİ
DEVRE ELEMANININ
SEMBOLÜ
DEVRE ELEMANININ GÖREVİ
PİL
(Üreteç)
Kimyasal enerjiyi elektrik
enerjisine dönüştürerek lambanın
yanması için gerekli enerjiyi
depolar
LAMBA
(Ampul)
Pilden aldığı kimyasal enerjiyi
elektrik enerjisine dönüştürür
ANAHTAR
Pilde depolanan elektrik
enerjisinin
akımını sağlar veya engeller
KABLO
Devrede akımın taşınmasını
sağlar
38.
39. 1-Kullanım süresi dolan piller ne yapılmalıdır?
A) Ateşe atılıp yakılmalıdır
B) Suya atılmalıdır
C) Özel yöntemlerle imha edilmelidir D)
Açılıp içlerindeki maddeler incelenmelidir.
40. 2-Birden çok pilin birbirine bağlanması ile
oluşturulan bütüne ne ad verilir?
A)Batarya B)Pil zinciri
C)Pil kümesi D)Pil grubu
41. 3-Elektrik devresini kontrol etmeye yarayan
devre elemanı aşağıdakilerden hangisidir?
A)Pil B)Anahtar C)Ampul
D)Kablo