1. สถาบัน พัฒ นาเยาวชนสืบ สานภูม ิป ญ ญา
ั
ประวัต ิอ งค์ก ร
สถาบันพัฒนาเยาวชนสืบสานภูมิปัญญา เกิดจาก
กลุ่มเครือข่ายเยาวชนในภาคอีสาน ภายใต้เครือข่าย
เยาวชนสืบสานภูมิปัญญา 4 ภาค ก่อตั้งเมื่อ เดือน มี.ค.
2548 เริ่มแรกภายใต้การดูแลและให้คำาปรึกษาของ
วิทยาลัยการจัดการทางสังคม (วจส.) โดยมีวัตถุประสงค์
เพื่อ สร้างกระบวนการเรียนรู้ให้กับเยาวชนและครูภูมิปัญญา
ในชุมชน ด้วยกระบวนการสืบสานภูมิปัญญา อันเป็น
รากฐานการสร้างสุขภาวะทางปัญญาในท้องถิ่น โดยทำาให้
เยาวชนคนรุ่นใหม่สามารถเข้าถึงภูมิปัญญา และสามารถ
ปรับประยุกต์ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นให้เกิดการดำารงชีวิต
ได้อย่างมีคุณภาพ และสอดคล้องกับสถานการณ์สังคม
ปัจจุบัน ตลอดจนสามารถส่งต่อความรู้ภูมิปัญญาได้โดย
เยาวชนจากรุ่น ต่อรุ่น ต่อมาเดือนมิถุนายน 2551 ได้
เปลี่ยนองค์กรดูแลและให้คำาปรึกษามาเป็น มูลนิธอาสาสมัคร
ิ
เพื่อสังคม (มอส.)
ในวันที่ 7 เดือนสิงหาคม พ.ศ.2553 เครือข่าย
เยาวชนสืบสานภูมิปัญญา ได้มีมติจากคณะกรรมการบริหาร
กลุ่มให้ยกระดับเป็น “สถาบัน พัฒ นาเยาวชนสืบ สาน
ภูม ิป ัญ ญา ” โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นสถาบันในการ
พัฒนาศักยภาพเยาวชน เพื่อพัฒนาชุมชนและสังคม โดยใช้
กระบวนการเรียนรู้ชุมชนเป็นหลัก
วัต ถุป ระสงค์ข ององค์ก ร ดัง นี้
๑. เป็นองค์กรพัฒนาเด็กและเยาวชนในทุกมิติรอบ
ด้าน ทั้งกาย จิต ปัญญาและสังคมให้มีภูมิคุ้มกันจากบริโภค
นิยม วัตถุนิยม และจัดกระบวนการเรียนรู้นำาไปสู่สุขภาวะ
ของเด็กและเยาวชนในชุมชน
๒. เพื่อเป็นองค์กรเชื่อมโยงเครือข่ายครูภูมิปัญญาและ
เครือข่ายเยาวชน ในการพัฒนาองค์ความรู้ ภูมิปัญญา ให้
รับใช้ชุมชนและสังคมปัจจุบัน
๓. เชื่อมประสานองค์กรภาคีท้องถิ่นในการสร้าง
ต้นแบบการเรียนรู้เพื่อพัฒนาเด็กและเยาวชน
๔. เป็นองค์กรจัดการศึกษาทางเลือกในการพัฒนาเด็ก
และเยาวชนผ่านกระบวนการเรียนรู้ชุมชน โดยใช้พลังทุน
ทางสังคมเป็นหลัก

2. ๕. ร่วมกับองค์กร หน่วยงาน ทั้งภาครัฐและเอกชน
อื่นๆเพื่อสาธารณะประโยชน์ ทั้งในระดับชุมชน ระดับ
จังหวัด และระดับประเทศ
๖. ไม่ดำาเนินการเกี่ยวข้องกับการเมืองแต่ประการใด
คณะกรรมการบริห ารองค์ก ร
1.นายคิด
แก้วคำาชาติ
ประธานกรรมการ
2. นายวสันต์ ลำาแพน
กรรมการฝ่าย
ประสานงาน
3. นายอมร
ศรีอนันต์ กรรมการประชาสัมพันธ์
และสื่อ
4.นายอัฐพล
ดำาหริ
กรรมการฝ่าย
วิชาการ
5. นางสาวจุรีย์พร โสภาจันทร์ กรรมการฝ่าย
กิจกรรม
6. นายทินกร บัวหลาย กรรมการฝ่ายอาคาร
สถานที่
7. นายปฐวีกาญจน์ ส่งเสริม
กรรมการฝ่าย
วางแผนและพัฒนา
7.นางสาวดวงเดือน ใจตรง
กรรมการฝ่ายการ
เงินและบัญชี
ที่ป รึก ษาองค์ก ร
1. นางสาวสดใส
ที่ปรึกษา
2. อาจารย์ละไม
3. นายสุชัย
4. อาจารย์ฟ้ารุ่ง
ปรึกษา
5. นายกมล
6. อาจารย์อัมรา
7. นายคำาพวง
8. นายทองจันทร์
สร่างโศรก
ประธาน
โพธิ์ศรี
เจริญมุขยนันท
บรรเรืองทอง
หอมกลิ่น
วีสเพ็ญ
ทัดเทียม
นาคำามูล
ที่ปรึกษา
ที่ปรึกษา
ที่
ที่ปรึกษา
ที่ปรึกษา
ที่ปรึกษา
ที่ปรึกษา

3. หลัก สูต รและกระบวนการ
สถาบันพัฒนาเยาวชนสืบสานภูมิปัญญา แบ่งหลักสูตร
กระบวนการเรียนการสอนออกเป็น ๓ ส่วน คือ “เรีย นรู้
รากเหง้า เท่า ทัน ตนเอง และเท่า ทัน สัง คม ” ซึ่งมีราย
ละเอียดดังนี้
๑. หลัก สูต รเรีย นรู้ร ากเหง้า โดยจัดกระบวนการ
ให้เยาวชนได้เรียนรู้และเข้าใจชุมชนของตนเองผ่าน
กิจกรรมในรูปแบบต่างๆ เช่น สำารวจและ สืบค้น
ประวัติศาสตร์ชุมชน เก็บข้อมูลปราชญ์ชาวบ้าน ผู้รู้ ครู
ภูมิปัญญา จัดทำาแผนที่ทรัพยากร ทำาเส้นทางฐานการเรียน
รู้ชุมชน ตลอดจนเข้าไปเรียนรู้ศึกษาเฉพาะด้านในองค์
ความรู้ที่เยาวชนแต่ละคนสนใจ เช่น การเป่าแคน การลำา
กลอน การทำานา และการละเล่นต่างๆ เป็นต้น
๒. หลัก สูต รเท่า ทัน ตนเอง โดยสร้างกระบวนการ
ให้เยาวชนได้คิด วิเคราะห์และเข้าใจตนเองถึงจุดแข็ง จุด
อ่อน ความรู้ความสามารถ เพื่อนำาไปสู่การพัฒนาปรับปรุง
ให้มีศักยภาพ เพิ่มทักษะภาวะความเป็นผู้นำาและการ
แสดงออกในทางสร้างสรรค์ ผ่านกระบวนการเรียนรู้การ
ทำางานเป็นทีม กิจกรรมสันทนาการ เกม เพลงสร้างสรรค์
ตลอดจนสอดแทรกกระบวนการทางจิตวิทยาเพื่อให้รู้คุณค่า
ของความเป็นคน เช่น กิจกรรมพันธะสัญญาเพื่อการ
เปลี่ยนแปลง กิจกรรมจุดเทียนอุดมการณ์ กิจกรรมรับขวัญ
น้อง เป็นต้น
๓. หลัก สูต รเท่า ทัน สัง คม โดยจัดกระบวนการให้
เยาวชนได้คิดวิเคราะห์ เจาะลึกถึงการเปลี่ยนแปลงและผลก
ระทบของกระแสสังคม โลกาภิวัตน์ และเทคโนโลยีการ
สื่อสาร ผ่านกิจกรรมต่างๆ เช่น กิจกรรมวิเคราะห์การ
เปลี่ยนแปลงจากอดีต ถึงปัจจุบัน กิจกรรมวิเคราะห์ผลกระ
ทบของเทคโนโลยีการสื่อสาร กิจกรรมวิเคราะห์สื่อ

4. กิจกรรมวิเคราะห์การศึกษา เป็นต้น แล้วเชื่อมโยงทางออก
กับการกำาหนดวิถีทางเลือกของตนเองเพื่อให้อยู่ในสังคมได้
อย่างเท่าทันและมีความสุข
แต่ละหลักสูตรจะไม่ตายตัวสามารถเปลี่ยนแปลงและ
ปรับปรุงได้ตามความเหมาะสม ขึนอยู่กับบริบทพื้นที่ของ
้
ชุมชน เพราะฉะนั้น การจัดการศึกษาของ สถาบันพัฒนา
เยาวชนสืบสานภูมิปัญญา จึงเป็น “การศึก ษาเรีย นรู้ผ ่า น
กิจ กรรมการปฏิบ ัต ิจ ริง พึ่ง พิง วิถ ีภ ูม ิป ัญ ญา เพื่อ
พัฒ นาตนเองและสัง คม ” อย่างแท้จริง เยาวชนที่ผ่าน
กระบวนการเรียนรู้สามารถเข้าใจตนเอง เข้าใจสังคม อยู่ใน
สังคมได้อย่างเท่าทันและมีความสุข
ห้อ งเรีย นที่จ ัด กระบวนการ
1. ห้ อ ง เ รี ย น ชุ ม ช น เรี ย นรู้ เ กี่ ย วกั บ คุ ณ ค่ า
ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์ แ ล ะ วั ฒ น ธ ร ร ม ใ น ชุ ม ช น เ ช่ น
ประวัติ ศ าสตร์ ชุ ม ชน ผู้ รู้ ประเพณี วั ฒนธรรม ความ
เชื่อ สภาพเศรษฐกิ จ สั งคม การเมื อ ง ในชุ ม ชน เพื่ อ
เชื่อมโยงกับการเรียนรู้กระแสหลัก
2. ห้ อ ง เ รี ย น ช า ว น า เ รี ย น รู้ เ กี่ ย ว กั บ
กระบวนการ ทำา นาอินทรีย์เชิงวิจัย จากการคัดเมล็ด
พันธุ์ ถึงการ เก็บเกี่ยว พร้อมกับเรียนรู้การทำาปุ๋ยอินทรี
และปุ๋ยชีวภาพ สูตรต่างๆ
3. ห้อ งเรีย นชีว ิต
เรียนรู้เกี่ยวกับความ
หลากหลาย เกื้อกูลและความผูกพันระหว่างผู้คนกับ
ทรัพยากร ดิน นำ้า ป่า ปลา คน เช่น สู่แนวทางการ
รักษา ทรัพยากรบนฐานภูมิปัญญาชาวบ้าน อย่าง
ยั่งยืน
4. ห้ อ ง เ รี ย น เ ท่ า ทั น สื่ อ เ รี ย น รู้ เ กี่ ย ว กั บ
กระบวนการ คิด วิเคราะห์ เจาะลึกเกี่ยวกับสื่อ เพื่อการ
รับรู้ และเข้า ใจสู่การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมที่เหมาะ
สม
5. ห้ อ ง เ รี ย น ผู้ น ำา เรี ย นรู้ เพื่ อ ฝึ ก ทั ก ษะภาวะ
ผู้ นำา การคิ ด การตั ด สิ น ใจ การแสดงออก สู่ นั ก จั ด
กระบวนการเพื่อสังคม ตามทฤษฎี พัฒนาตนเอง เพื่อ

5. พัฒนา สังคม
เครื่อ งมือ เทคนิค การจัด กระบวนการ
นิทาน เล่นเกม
- ผ่านกระบวนการค่าย Camping ๓ วัน ๒ คืน
- การเดินสำารวจการเปลี่ยนแปลงและเก็บข้อมูล
- ผ่านรูปแบบสนุกสนาน เช่น ร้องเพลง เล่า
-
management
สันทนาการ กลุ่มสัมพันธ์
ผ่านงานศิลปะ เช่น วาดรูป บทกวี สิ่งประดิษฐ์
ผ่านวงคุยธรรมชาติ สุนทรียะสนทนา
ผ่านกิจกรรมฐาน “Walk Rally”
ผ่านกิจกรรมกลุ่ม “Work Shop”
ผ่านการจัดการความรู้ knowledge
- ผ่านเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้
- ผ่านการเรียนรู้ ดูงาน
จุด เด่น ของการเรีย นรู้
ของชุมชน
กัน
กัน
- จัดกระบวนการตามบริบทและสอดคล้องกับปัญหา
- กำาหนดเป้าหมายและออกแบบการเรียนการสอนร่วม
-
เรียนรู้ผ่านการปฏิบัติจริง พึ่งพิงภูมิปัญญา
พัฒนาทั้งทักษะชีวิต และจิตวิญญาณ
รูปแบบการเรียนรู้สนุกสนาน และมีสาระ
ผู้เรียนและผู้สอนมีความผูกพันและเอาใจใส่กันและ
- มีหลักสูตรที่ยืดหยุ่นได้ สามารถเปลี่ยนแปลงได้ตาม
ความเหมาะสม
- เป็นการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับวิถีและชีวิตจริงสามารถ
ใช้ได้ในชีวิตประจำาวัน
- เรียนรู้ตามความถนัดและความสนใจของแต่ละบุคคล
- ไม่มีการแข่งขัน ทุกคนเท่าเทียมกัน
- เข้าใจตนเอง เข้าใจสังคม และสามารถปรับตัวเข้า
กับการเปลี่ยนแปลงได้

6. เรียนรู้
- ใช้วัฒนธรรม ภูมิปัญญา เป็นเครื่องมือออกแบบการ
เป้า หมายสูง สุด
เป็นสถาบันการเรียนรู้ทางเลือกที่จัดกระบวนการ
เรียนรู้บนฐานชุมชนโดยเชื่อมโยงทุนทางสังคมเข้ามา
มีส่วนร่วมเพื่อพัฒนาศักยภาพชีวิตเยาวชน ชุมชน ให้
มีคุณภาพและมีทักษะในการดำาเนินชีวิต สามารถรู้เท่า
ทันตนเอง เท่าทันสังคม สามารถกำาหนดวิถีตนเองและ
ชุมชนได้อย่างเหมาะสม ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลง
ของกระแสสังคม....
............................................................
....

7. เรียนรู้
- ใช้วัฒนธรรม ภูมิปัญญา เป็นเครื่องมือออกแบบการ
เป้า หมายสูง สุด
เป็นสถาบันการเรียนรู้ทางเลือกที่จัดกระบวนการ
เรียนรู้บนฐานชุมชนโดยเชื่อมโยงทุนทางสังคมเข้ามา
มีส่วนร่วมเพื่อพัฒนาศักยภาพชีวิตเยาวชน ชุมชน ให้
มีคุณภาพและมีทักษะในการดำาเนินชีวิต สามารถรู้เท่า
ทันตนเอง เท่าทันสังคม สามารถกำาหนดวิถีตนเองและ
ชุมชนได้อย่างเหมาะสม ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลง
ของกระแสสังคม....
............................................................
....