1. 1
Bí maät cuûa chaBí maät cuûa cha
NHAØ XUAÁT BAÛN
THOÂNG TAÁNTHÖÔNG HUYEÀN

2. 2 3

3. 4 5
Khi baét tay taïo ra ngöôøi cha ñaàu tieân treân theá
gian, oâng Trôøi chuaån bò saün moät caùi khung thaät
cao. Moät nöõ thaàn ñi ngang qua gheù maét coi vaø
thaéc maéc: “Thöa ngaøi, taïi sao ngaøi laøm ngöôøi cha
cao nhö vaäy? Neáu oâng ta ñònh chôi baén bi vôùi con
thì phaûi quyø goái, neáu muoán hoân nhöõng ñöùa con
mình oâng ta laïi phaûi cuùi ngöôøi xuoáng. Thaät baát
tieän!”. OÂng Trôøi traàm ngaâm moät chuùt roài gaät guø:
“Ngöôi noùi coù lyù. Nhöng neáu ta ñeå cho ngöôøi cha
chæ cao baèng nhöõng ñöùa con thì luõ treû seõ bieát laáy
ai laøm taàm cao maø vöôn tôùi?”.
Thaáy oâng Trôøi naën ñoâi baøn tay ngöôøi cha to
vaø thoâ raùp, vò nöõ thaàn laïi laéc ñaàu noùi: “Ngaøi coù
bieát ngaøi ñang laøm gì khoâng? Nhöõng baøn tay to
lôùn thöôøng vuïng veà. Vôùi ñoâi tay aáy, ngöôøi cha
chaät vaät laém môùi coù theå gaêm kim baêng quaán taõ,
caøi nuùt aùo cho con trai, thaét chieác nô hoàng cho
con gaùi. Baøn tay aáy seõ khoâng ñuû kheùo leùo ñeå laåy
nhöõng maûnh daèm naèm saâu trong da thòt meàm
maïi cuûa con treû”.

4. 6 7
OÂng Trôøi mæm cöôøi ñaùp: “Nhöng ñoâi baøn tay to
lôùn vöõng chaõi ñoù seõ dìu daét boïn treû qua moïi soùng
gioù, cho tôùi luùc chuùng tröôûng thaønh”.
Vò nöõ thaàn ñöùng beân caïnh nhìn oâng Trôøi naën
ngöôøi cha vôùi moät ñoâi vai roäng, löïc löôõng lieàn
thaéc maéc: “Taïi sao ngaøi phí phaïm theá?”.
“Theá ngöôøi cha seõ ñaët ñöùa con ngoài ñaâu khi
phaûi ñöa noù ñi xa? Laáy choã ñaâu cho ñöùa con
nguû gaät goái ñaàu khi ñi xem xieác veà khuya? Quan
troïng hôn, ñoâi vai ñoù seõ gaùnh vaùc caû gia ñình” -
oâng Trôøi ñaùp.
OÂng Trôøi thöùc traéng ñeâm ñeå naën cho xong
ngöôøi cha ñaàu tieân. Ngaøi cho taïo vaät môùi noùi ít
nhöng moãi lôøi phaùt ra laø moät quyeát ñoaùn. Tuy ñoâi
maét cuûa ngöôøi cha nhìn thaáu moïi vieäc treân ñôøi,
nhöng laïi bình tónh vaø bao dung. Cuoái cuøng khi
ñaõ gaàn hoaøn taát coâng vieäc, Ngaøi theâm vaøo beân
khoùe maét ngöôøi cha vaøi gioït nöôùc maét. Nhöng sau
moät thoaùng tö löï, ngaøi laïi chuøi chuùng ñi, thaønh ra
ngöôøi ñôøi sau khoâng thaáy ñöôïc nhöõng gioït leä cuûa
ngöôøi cha maø chæ coù theå caûm nhaän vaø ñoaùn raèng
oâng ta ñang khoùc.
Xong vieäc, oâng Trôøi quay laïi noùi vôùi nöõ thaàn:
“Ngöôi thaáy ñoù, ngöôøi cha cuõng ñaùng yeâu nhö
ngöôøi meï maø ta ñaõ doàn bao coâng söùc ñeå taïo ra”.

5. 8 9
Muøa ñoâng naêm ñoù, moät ngöôøi baïn ruû toâi ñi
caâu caù hoài. Chuùng toâi ñöôïc chia moät vò trí ngaäp
trong buøn. Tuy vaäy, toâi vaãn ñoäi möa thaû caâu trong
moät khoaûnh nöôùc nhoû nhö chieác tem thö. Ñeå gieát
thôøi giôø, toâi quan saùt nhöõng ngöôøi ñi caâu khaùc.
Coù hai cha con nhaø noï khieán toâi chuù yù. Hoï caâu
trong laëng leõ vaø chaêm chuù. Ngöôøi cha ñaõ hai laàn
quaúng xuoáng nöôùc nhöõng con caù oâng caâu ñöôïc.
Nhöng caäu con trai khoâng may maén nhö cha.
Caäu ñaõ ñeå soång caû chuïc con caù.
Toâi giaät mình nghe tieáng baïn toâi thì thaøo beân
tai: “Xem kìa. Thaèng beù heân gheâ!”. Cöù nhìn theo
caùch thaèng beù 14 tuoåi goø löng trì chieác caàn caâu
cong vuùt, toâi ñoaùn con caù maéc caâu khaù lôùn.
Thaèng beù troâng coù veû bình tónh nhöng con caù
ranh ma ñang tìm caùch loâi noù veà phía vuõng nöôùc
saâu, nôi coù nhöõng rìa ñaù chìa haún ra. Thaèng beù
ñaõ ba laàn cuoán daây caâu tìm caùch loâi con caù trôû
laïi, nhöng laàn naøo con caù cuõng maïnh hôn. Noù
tung ngöôøi giaät maïnh khieán ñaàu caàn caâu uoán eùo
moät caùch thaûm haïi vaø rung baàn baät nhö leân côn
soát reùt. Con caù rôi trôû laïi laøm nöôùc baén tung toùe
vaø loâi thaèng beù chöa kòp ñöùng vöõng ñi theo doøng
nöôùc. Laøn nöôùc baêng giaù ngaäp quaù coå ñoâi uûng
cao baèng da noù ñang ñi nhöng con caù vaãn khoâng
chòu thua.
Toâi nhìn sang ngöôøi cha. OÂng ta ñöùng yeân
chaêm chuù nhìn con nhöng khoâng noùi moät lôøi naøo.

6. 10 11
Nöôùc ñaõ ngaäp tôùi thaét löng vaø cuoäc vaät loän giöõa
con caù vaø thaèng beù coù veû nhö coù chieàu höôùng baát
lôïi cho thaèng beù. Noù chuùi ngöôøi veà phía tröôùc, laûo
ñaûo coá gaéng giöõ thaêng baèng. Baïn toâi vôù chieác vôït
ñònh nhaûy tuøm xuoáng nöôùc. “Ñöøng!” - coù tieáng noùi
nhoû. Toâi ngoaûnh laïi vaø thaáy ngöôøi cha chæ ngoùn
tay vaøo baïn toâi. “OÂng ñöøng voäi” - oâng ta bình thaûn
nhaéc laïi vaø tieáp - “Khi naøo caàn, noù khaéc töï yeâu
caàu.” Trong luùc ñoù con caù ñaõ kòp loâi tuoät thaèng beù
khuaát sau rìa ñaù. Ngöôøi cha caát tieáng goïi, tieáng
thaèng beù voïng laïi bò tieáng nöôùc xoaùy aùt ñi.
Baïn toâi nhaûy xuoáng nöôùc loäi veà phía rìa ñaù. Ruùt
cuïc thaèng beù cuõng toùm ñöôïc con caù ñaõ meät löû, theá
nhöng noù ñang maéc keït giöõa nhöõng caønh caây khoâ.
Luùc naøy, cha noù môùi quaúng xuoáng moät sôïi daây
chaõo. Ñöôïc baïn toâi giuùp söùc, thaèng beù loâi con caù
leân bôø. Noù run raåy ngaõ vaät xuoáng baõi buøn thôû doác,
maét khoâng rôøi con caù hoài khoång loà naèm beân caïnh.
Baïn toâi coù mang theo moät chieác caân treo vaø anh
ngoû lôøi xin ngöôøi cha cho caân thöû. “Anh hoûi thaèng
beù. Con caù ñoù noù caâu ñöôïc kia maø” - oâng ta ñaùp.
Buoåi chieàu ngoài treân xe trôû veà nhaø, chuùng toâi
noùi vôùi nhau chuyeän vöøa xaûy ra vôùi thaèng beù. Baát
chôït toâi nhôù laïi lôøi cuûa ngöôøi cha: “Con caù noù caâu
ñöôïc kia maø”. Giôø toâi môùi nhaän ra veû töï haøo trong
gioïng noùi cuûa oâng. Ra laø vaäy. Ngöôøi cha ñaõ ñeå
caäu con trai cuûa oâng thöû söùc. Nhö moät ngöôøi ñaøn
oâng chaân chính, caäu ñaõ ñoái maët vôùi khoù nhoïc vaø
nguy hieåm ñeå ñi ñeán vinh quang.

7. 12 13
Beù Paco (moät caùi teân raát thoâng duïng ñeå goïi
caùc beù trai ôû mieàn nam Taây Ban Nha) soáng cuøng
cha trong moät thò traán nhoû. Meï noù ñaõ maát caùch
ñaây vaøi naêm. Tuy raát thöông con trai, nhöng
oâng Jorghe luoân giöõ moät thaùi ñoä nghieâm khaéc
vôùi con. Laø coâng nhaân nhaø maùy luyeän theùp, suoát
ngaøy oâng Jorghe phaûi ñoái maët vôùi ngoïn löûa. Do
ñoù tình thöông con cuûa oâng cuõng noùng boûng nhö
bieån löûa cuoàn cuoän trong loø luyeän theùp, nhöng
luoân ñöôïc giaáu kín trong loøng.
Thieáu söï aâu yeám cuûa cha, Paco nghó raèng chæ
coù meï laø ngöôøi thöông noù nhöng meï ñaõ maát neân
noù caûm thaáy coâ ñôn. Vì theá Paco raát deã tuûi thaân
vaø hay hôøn doãi. Moät böõa noï, Paco laøm baøi kieåm
tra toaùn bò ñieåm keùm. Veà nhaø, noù caûm thaáy buoàn
böïc vaø trôû neân laàm lì. Sau moät ngaøy laøm vieäc vaát
vaû, oâng Jorghe ñaõ noåi giaän loâi ñình khi nghe caäu
beù ruït reø keå laïi chuyeän ôû tröôøng. Bò cha la maéng,
hoâm sau Paco bí maät nheùt vaøi boä quaàn aùo, ít ñoà
aên vaøo caëp vaø khoâng veà nhaø sau giôø hoïc. Caäu beù
ñi bieät taêm suoát hai ngaøy.

8. 14 15
OÂng Jorghe hoái haän laém. OÂng boû coâng vieäc ñi
tìm con khaép nôi trong thò traán. Theo lôøi khuyeân
cuûa moät soá ngöôøi, oâng mua moät xaáp giaáy traéng
vaø hôn hai chuïc caây buùt loâng. Thöùc traéng ñeâm,
oâng Jorghe ñaõ vieát xong khoaûng naêm traêm tôø
caùo thò thaät to. Treân neàn giaáy traéng laø doøng chöõ:
“Paco! Cha raát yeâu con vaø chôø con”. Xaùch theo
moät thuøng hoà töï naáu laáy, oâng Jorghe ñoäi naéng
möa ñi daùn heát soá caùo thò. Thò traán nhoû boãng trôû
neân traéng xoùa bôûi nhöõng tôø giaáy do ngöôøi cha
daùn. Chuùng bay phaáp phôùi tröôùc gioù treân töôøng,
treân haøng raøo, gioáng nhö nhöõng caùnh böôùm traéng
khoång loà.
Moät ñeâm nöõa laëng leõ troâi qua. OÂng Jorghe
chong ñeøn ngoài boù goái chôø tröôùc cöûa. OÂng hy
voïng Paco hieåu ñöôïc taám loøng cuûa oâng maø quay
veà. Raïng saùng, oâng Jorghe thieáp ñi moät laùt. OÂng
böøng tænh giaác khi nghe tieáng goõ cöûa ruït reø. Caùnh
cöûa vöøa heù môû, oâng Jorghe nghe goïi: “Cha!”. Chôït
oâng Jorghe söïng laïi. Khoâng phaûi tieáng Paco! Noùi
ñuùng ra ñoù laø gioïng cuûa noù nhöng ñaõ hoøa quyeän
vôùi gioïng cuûa naêm caäu beù khaùc ñang ñöùng beân
con oâng.
Töø ngaøy aáy, oâng Jorghe soáng raát haïnh phuùc
vôùi saùu ñöùa con trai cuøng teân Paco. Ngoaøi ñöùa
con ruoät, naêm ñöùa khaùc laø nhöõng caäu beù lang
thang cô nhôõ ñaõ ñeán vôùi oâng theo tieáng goïi “Paco!
Cha raát yeâu con vaø chôø con”.

9. 16 17
Chuyeän baét ñaàu khi thaèng beù nhaø toâi ñi hoïc
maãu giaùo veà khoe coâ giaùo daïy phaûi ñaùnh raêng “moãi
thöù möôøi laàn”. Tuy hôi ngôõ ngaøng (“moãi thöù” coù
nghóa laø moãi ngaøy chaêng?) nhöng kinh nghieäm cho
toâi bieát ngay ñaây laø cô hoäi “boán naêm coù moät” – vì
con trai toâi môùi leân 4 coøn chò noù ñaõ 6 tuoåi.
“AÊn côm xong, Bi daïy ba ñaùnh raêng gioáng coâ
giaùo chæ nheù” - toâi gaï gaãm. Nghe vaäy, coâ chò ngaång
maët khoûi toâ côm, nuoát voäi mieáng thòt nhai dôû, nguyùt
caäu em moät caùi thaät daøi: “Bi phaûi coi chò ñaùnh raêng
môùi ñuùng”. “Ñöôïc roài, caû hai chò em chæ cho ba” - toâi
daøn hoøa.
AÊn xong, caû ba cha con keùo nhau xuoáng beáp. Toâi
vaø coâ con gaùi chieám caùi boàn röûa cheùn, nhöôøng cho
“giaùo sö” Bi chaäu röûa maët. Baèng gioïng ngoïng nghòu,
cu Bi khoa chaân muùa tay chæ baûo chaûi raêng moãi beân
haøm möôøi laàn. Beân phaûi möôøi laàn, beân traùi möôøi laàn,
haøm treân möôøi laàn, haøm döôùi möôøi laàn... Dó nhieân
toâi phaûi thaønh anh heà raïp xieác, moät caäu hoïc troø haäu
ñaäu laøm vieäc gì cuõng hoûng tröôùc “giaùo sö”. Ñaùng leõ
chaø raêng beân phaûi, toâi laïi chaø beân traùi; ñeå baøn chaûi
uùp xuoáng thì toâi laïi ñeå ngöûa leân. Thay vì chaø raêng
toâi laïi chaø nhaàm vaøo lôïi vaø nhaên nhoù...
Hai khaùn giaû nhí cuûa toâi cöôøi khanh khaùch. Duø
cuõng coù hôi chuùt böïc boäi veà “caäu hoïc troø” doát nhöng
“giaùo sö” raát taän tình laøm maãu. Coâ chò xöa nay luoân
bò cha meï aùp giaûi ñi ñaùnh raêng baây giôø leân gioïng
keû caû: “Bi nhôù phaûi ñaùnh raêng moãi ngaøy sau böõa aên
nhö chò, neáu khoâng raêng Bi seõ vaøng nhö raêng con
choù Lou Lou ñaáy”. Khoâng bieát maét toâi nhìn coù chính

10. 18 19
xaùc khoâng nhöng toâi tin laø sau khi thoát ra caâu noùi
naøy, veû maët con gaùi toâi thoaùng veû lo ngaïi.
Töø ngaøy thöù hai trôû ñi, nhöõng buoåi hoïc ñaùnh
raêng khaù laø aàm ó vaø naùo loaïn, nhôø coù theâm phaàn
nhaïc ñeäm phaùt ra töø moät cuoán baêng ca nhaïc thieáu
nhi! Ñaáy laø saùng kieán cuûa con gaùi toâi. Caäu em höôûng
öùng nhieät lieät vaø nhaát ñònh kieâm theâm vò trí ñaïo dieãn
cho maøn hoaït naùo cuûa ba cha con.
“Giaø ñaàu roài coøn laøm troø khæ” - ñoù laø caâu maéng
yeâu cuûa vôï toâi. Keå ra cuõng “khæ” thaät neáu baïn hình
dung moät oâng töôùng ñaïo maïo, traùn hoùi, ñeo kieáng
daøy coäp laïi laøm nhöõng troø nhö moät chuù heà ôû raïp
xieác! Nghóa laø cuõng böôùc ñi nhuùn nhaûy, trôïn maét,
meùo mieäng, cong moâng öôõn buïng, tay vung vaåy, laâu
laâu laïi nhaûy loø coø nhö theå bò ai ñaïp phaûi chaân...
Trong nhaø toâi nhöõng maøn hoaït naùo nhö theá keå ra
cuõng khoâng ít. Thôøi gian troâi qua, boïn treû ñaõ lôùn, toâi
khoâng coøn laøm “troø khæ” nhöng dö aâm cuûa noù vaãn
coøn maõi. Caùc con toâi luoân vui veû chia seû vôùi meï cha
nhöõng suy nghó, nieàm vui vaø khoù khaên cuûa chuùng.
Hoài tröôùc, toâi ngoài trong phoøng laøm vieäc, tröôùc khi
ñi nguû cu Bi thöôøng chaïy uøa vaøo baùm coå cha khoe:
“Ba ôi, con ñaùnh raêng roài. Raêng con khoâng vaøng
nhö raêng con Lou Lou” - thì baây giôø caäu chaøng töø
toán goõ cöûa xin pheùp noùi chuyeän vôùi cha “nhö nhöõng
ngöôøi ñaøn oâng vôùi nhau” veà moät coâ beù naøo ñoù ñang
laøm con tim caäu boái roái.
“Troø khæ” laø theá ñaáy vaø neáu toâi ñöôïc soáng moät
cuoäc ñôøi khaùc, toâi vaãn seõ thích laøm “troø khæ” vôùi caùc
con toâi.

11. 20 21
caùi oâng döôøng nhö vaãn luoân coù maët ñaâu ñoù trong
caên nhaø nhoû cuûa chuùng toâi.
AÁy laø nhôø meï, baø toân troïng nhöõng khuoân pheùp
maø cha toâi ñaõ quy ñònh tröôùc moãi chuyeán ñi cuûa
oâng. Chaúng haïn, tröôùc böõa aên 10 phuùt chuùng
toâi phaûi giuùp meï baøy baøn aên cuõng nhö doïn noù
ñi sau khi duøng böõa xong. Trong moïi cuoäc tranh
chaáp, duø tröïc tieáp ñoùng vai “quan toøa” - nhöng
khi “tuyeân aùn” bao giôø meï toâi cuõng keát luaän baèng
caâu: “Meï nghó laø cha seõ ñoàng yù vôùi meï”. Theo
caùch moâ taû cuûa meï, chuùng toâi tin raèng cha laø kho
kieán thöùc voâ taän ñeå chuùng toâi hoïc hoûi.
Meï nhaéc nhôû chuùng toâi vieát thö thöôøng xuyeân
cho cha vaø moãi laàn nhaän thö, ngoaøi nieàm vui, moãi
ñöùa con ñeàu thaàm “töï kieåm ñieåm” xem mình ñaõ
laøm nhöõng gì sai lôøi cha daën. Thöôøng thì chaúng
ñöùa naøo boâ boâ noùi ra sai soùt cuûa mình, chuùng toâi
keå leå trong thö gôûi cho cha hoaëc ñôïi ñeán toái khi
meï raûnh thì thaàm thuù nhaän vôùi baø.
Cha toâi voán thích aên cay. Bieát vaäy, meï toâi daën
chuùng toâi ñi haùi ôùt hieåm moïc hoang (thöù naøy cay
phaûi bieát) veà ngaâm vaøo loï daám ñeå gôûi cho oâng.
Caû cuoäc ñôøi, cha toâi khoâng maáy khi ôû nhaø vôùi
vôï con. Thôøi theá vaø coâng vieäc ñöa oâng ñi khaép ñoù
ñaây kieám soáng nuoâi meï con toâi. Nhöng vôùi con

12. 22 23
Soá huõ ôùt ngaâm daám taêng daàn theo noãi nhôù cha vaø
caû nhaø ñaâm ra lo laéng neáu cha vieát thö daën ñöøng
gôûi theâm ôùt vì soá cuõ oâng duøng chöa heát. Hay laø
cha beänh neân ít duøng ôùt hôn?
Nhaän ñöôïc thö baùo ngaøy giôø cha toâi veà, meï
toâi ñöùng ra laøm “toång tö leänh” chieán dòch doïn deïp
nhaø cöûa. Chuùng toâi lau, röûa, xeáp ñaët, naáu nöôùng
caùc moùn chuaån bò ñoùn cha vaø theo leänh meï, moãi
ñöùa tìm moät choã kín trong nhaø ñeå... aån naáp. Töø
trong choã naáp boïn treû con chuùng toâi buïm mieäng
khoaùi traù cöôøi khuùc khích khi nghe cha toâi hoûi
meï: “Caùc con ñaâu heát roài, em?” vaø caâu traû lôøi laø:
“Em khoâng bieát, khi veà ñeán nhaø thì moïi thöù ñaâu
vaøo ñaáy roài”. Nghe gioïng bieát ngay laø cha meï giaû
taûng vaø coù theå hoï ñang nhaùy maét cho nhau! Roài
cha toâi giaû vôø ñi tìm chuùng toâi. “Laï thaät, chuùng ñi
ñaâu heát roài nhæ?” - cha toâi laøm ra veû ngô ngaùc.
Hieån nhieân laø oâng ñaõ thaáy chuùng toâi vì caên
nhaø nhoû baèng caùi loã muõi, coù khi oâng coøn sôø truùng
ñaàu toùc khieán ñöùa naøo cuõng co ruùm, nhöng vaãn
khoaùi vì nghó mình chöa bò phaùt hieän! Cuoái cuøng
theo aùm hieäu ñaèng haéng cuûa meï, caû boïn nhaát
loaït lao ra khoûi choã nuùp oâm chaàm laáy cha.
Gia ñình chuùng toâi ñaõ soáng nhö theá vôùi söï
saép ñaët cuûa meï, duø cha toâi luoân vaéng nhaø nhöng
chuùng toâi khoâng bao giôø soáng thieáu cha.